Wanneer toeristen een regio of stad bezoeken, kunnen ze niet elke attrac tie bezoeken wegens geld en tijdsbeperkingen. Aanbevelingssystemen helpen door e en beperkte selectie te suggereren. Automatische planningsondersteuning ontwikkelen voor deze systemen is een grote opportuniteit in het domein van Operationeel Onder zoek. Het doel van deze thesis is het ontwikkelen van effici¨nte techniek en die e een brede waaier van planningsfunctionaliteiten aanreiken aan toeristisc he beslissingsondersteunende applicaties. Het zogenaamde Orienteering Probl em is een integratie van een selectie en routeringsprobleem en is bijg evolg een beloftevol uitgangspunt om het toeristische planningsprobleem te modelle ren. In het eenvoudigste geval worden attracties voorgesteld door lokaties met e en score, die de persoonlijke interesse van de toerist reflecteert. Deze score kan berekend worden door middel van information retrieval technieken. Een tijds budget stelt de maximaal beschikbare tijd van de toerist voor. Effici¨ nte algoritmes om e dit probleem op te lossen worden ontwikkeld en laten toe om gepersonalis eerde stadswandelingen te plannen. Vervolgens wordt dit basismodel iteratief uitgebreid tot meerdere dagen, tijdsven- sters en meerdere beperkingen, met de bedoeling extra toeristische plann ingsfuncti- onaliteiten te kunnen aanbieden. Telkens wordt een wiskundig model gede& #64257;nieerd en een uitgebreide literatuurstudie uitgevoerd. Nieuwe oplossingstechnie ken worden ontwikkeld op basis van metaheuristische methodes, zoals guided local se arch, ant colony optimisation, variable neighbourhood search, greedy randomised ad aptive search, path relinking en iterated local search. Uitgebreide computation ele experimenten tonen de kwaliteit van de ontwikkelde technieken aan: nab&# 307; optimale resultaten worden behaald binnen beperkte rekentijden. Dit kleine ve rschil met het optimum is insignificant voor de toeristische toepassing, gezi en de inherente foutmarges eigen aan het kwantificeren van de persoonlijke int eresse in een attractie. Ten slotte worden twee toeristische beslissingsondersteunende applicatie s voor- gesteld. De City Trip Planner is een webapplicatie die toelaat om meerda agse stadsbezoeken te plannen in de vijf Vlaamse Kunststeden. De Cycle Ro ute Planner verstrekt fietsroutes op maat aan vrijetijdsfietsers in Oost Vlaanderen. status: published