Search

There is a lot of interest in the commercial production of microalgae for food applications. Producing marine microalgae in reactors with LED lights has several advantages. Marine microalgae contain valuable components such as antioxidants, and high salinity levels in production systems can prevent contaminations with other organisms. Production in closed systems at different light wavelengths (colours) can result in high biomass concentrations and better control of biomass growth and production of valuable components. Several industries produce salt waste streams, often with associated processing costs. In this report a number of these streams is discussed (liquid fraction of cattle manure biogas slurry, potassium and sodium brines from dairy industries, brackish groundwater, seawater, purge water and brine from salt processing). An option for reducing costs (for disposal or treatment) is the production of marine microalgae on these streams. The algae can be used as food (ingredient). This report describes batch experiments in which growth of nine microalgae species was tested on these waste streams: Nannochloropsis gaditana, Phaeodactylum tricornutum, Tetraselmis chuii (two strains), Porphyridium purpureum, Dunaliella salina, Odontella aurita, Arthrospira platensis and Tetraselmis tetrathele. The experiments were performed in well plates and 1 L reactors with artificial (LED) lights. From the tests it was concluded that several of the algae species can be cultured on different waste streams. The best results were obtained with N. gaditana, A. platensis, P. purpureum en T. chuii (AF&F) on (diluted) brines from the dairy industry and the diluted liquid fraction of biogas slurry. It is recommended to optimize some of these combinations further in experiments. De commerciële kweek van microalgen voor foodtoepassingen staat sterk in de belangstelling. Het kweken van zoutwateralgen in reactoren met LED lampen heeft verschillende voordelen. Zoutwateralgen bevatten waardevolle inhoudsstoffen, zoals antioxidanten, en hoge saliniteit in kweeksystemen kan leiden tot minder contaminatie. Door ze te kweken in gesloten systemen bij verschillende LED lichtgolflengtes (kleuren) kunnen hoge biomassaconcentraties behaald worden en kunnen productie van biomassa en waardevolle inhoudsstoffen gestuurd worden. Vanuit verschillende industrieën komen zoute reststromen vrij, die vaak een negatieve waarde hebben. In dit rapport worden een aantal van deze stromen besproken (dunne fractie digestaat van rundermest, kalium- en natriumpekels van zuivelindustrieën, brak grondwater, zeewater, purgewater en ruwe pekel van zoutwinning). Een mogelijkheid om de kosten (voor lozing of zuivering) te verminderen is de kweek van zoutwateralgen op deze stromen. De algen kunnen gebruikt worden als voeding(singrediënt). Dit rapport beschrijft batchexperimenten waarin de groei van negen verschillende zoutwateralgen getest wordt op de genoemde reststromen. Nannochloropsis gaditana, Phaeodactylum tricornutum, Tetraselmis chuii (twee stammen), Porphyridium purpureum, Dunaliella salina, Odontella aurita, Arthrospira platensis en Tetraselmis tetrathele. De experimenten werden uitgevoerd in wellplaten en 1 L reactoren met kunstlicht. Uit de testen bleken een aantal zoutwateralgen kweekbaar op verschillende reststromen. De best kweekbare algen waren N. gaditana, A. platensis, P. purpureum en T. chuii (AF&F) met name op de (verdunde) pekels uit de zuivelindustrie en de verdunde vloeibare fractie van digestaat. Het verdient aanbeveling om een aantal van deze combinaties verder experimenteel te optimaliseren.

In this project, solutions are developed to minimise leaching of nutrients and pesticides from greenhouses to the environment (esp. surface water), in order to comply with legislation and societal demands. In 2017 the following questions have been addressed: To prevent emission, drain solutions are reused or purified. Other water flows may deviate in compositionand possibilities for reuse or purification. The option for reuse or purification for these water flows has been investigated, and a working methodology for the end of a cultivation (e.g. cleaning) has been developed. Applications of Forward Osmosis in horticulture have been investigated. Water extracted from the discharge flow with Forward Osmosis using the concentrated nutrient solution holds prospects, but extracting irrigation water from brackish groundwater seems less feasible. In a long-term experiment, sodium (Na) standards for sweet pepper have been reinterpreted. It was shown that an increase in the Na standard up to 8-10 mmol/l causes no damage or loss in pepper production. Inaddition, it was shown that the split-root system can be used for uptake of extra Na without growth hampering. Furthermore, applying humate can prevent negative sodium effects at high sodium levels (Chinese cabbage). Finally, insight was gained into the risks associated with the use of chlorinated cleaning products in zero-discharge cultivations. In dit tweejarige project zijn openliggende kennisvragen opgepakt om de laatste stappen naar de gewenste nulemissie bij substraatteelten mogelijk te maken. In 2017 zijn de volgende vragen onderzocht: Voor waterstromen die sterk afwijken van gangbaar lozingswater, is de samenstelling geanalyseerd en zijn mogelijkheden tot hergebruik dan wel zuivering verkend. Tevens is onderzocht hoe bedrijven in de praktijk omgaan met deze waterstromen. Voor waterstromen die bij de teeltwisseling vrijkomen is een werkwijze ontwikkeld; in2018 komen best practices beschikbaar voor de andere waterstromen. De toepassing van Forward Osmosis in de tuinbouw is onderzocht. Voor het indikken van de spuiwaterstroom biedt Forward Osmosis met als trekvloeistof een geconcentreerde nutriëntenoplossing perspectief, voor het onttrekken van gietwater uit brak grondwater minder. In 2018 volgt een pilot proef en optimalisatie van de scenario’s. De Na-normen voor paprika zijn geherinterpreteerd met een duurproef, waarbij bleek dat een verhoging van Na-norm voor paprika tot 8-10 mmol/l veilig kan. Daarnaast is aangetoond dat de restgoot-methode (gescheiden wortelsysteem) gebruikt kan worden om extra Na op te nemen zonder negatieve gevolgen voor groei. In 2018wordt deze methode op semi-praktijkschaal getest. Ook het toedienen van humaat kan de negatieve gevolgen vaneen hoog natrium teniet doen (Chinese kool). Tenslotte is er inzicht verkregen in de risico’s bij het gebruik van chloorhoudende reinigingsmiddelen in emissieloze teelten.

Wereldwijd kampen boeren met oprukkende verzilting. Aanpassing van gewassen en teeltsystemen hieraan is een belangrijke opdracht voor de landbouwwetenschap. Water hergebruiken, planten aan zout laten wennen en nieuwe rassen bieden perspectief. ‘We krijgen steeds meer verzoeken voor onderzoek naar irrigatie met brak water.’

Door klimaatverandering, zeespiegelstijging, bodemdaling en veranderingen in het waterbeleid zal verzilting van grond- en oppervlaktewater toenemen. Vormt zilt water een bedreiging of biedt het mogelijkheden voor hoogwaardige natuur? Dit artikel geeft de resultaten weer van een verkennende studie naar de gevoeligheid voor verzilting van natuur in laag-Nederland. Gegevens over zouttolerantie van soorten en levensgemeenschappen blijken schaars. Vaak gaat het om (kwalitatief) deskundigenoordeel. Een robuuste normering voor het water- en natuurbeheer, die rekening houdt met de gevoeligheid van levensgemeenschappen voor verzilting, is wenselijk. Het systeem van zoutgetallen volgens Ellenberg biedt een basis om de gevoeligheid van vegetatietypen voor verzilting te kwantificeren en chloridenormen voor natuurdoeltypen af te leiden

Wereldwijd kampen boeren met oprukkende verzilting. Aanpassing van gewassen en teeltsystemen hieraan is een belangrijke opdracht voor de landbouwwetenschap. Water hergebruiken, planten aan zout laten wennen en nieuwe rassen bieden perspectief. ‘We krijgen steeds meer verzoeken voor onderzoek naar irrigatie met brak water.’

Hoe goed kunnen landbouwgewassen tegen brak water? Waterbeheerders hanteren in overleg met de landbouw al decennialang conservatieve normen voor zouttolerantie. Er zijn echter steeds meer aanwijzingen dat met name vollegrondsteelten (veel) beter tegen zout kunnen dan de normen suggereren. Er liggen grote kansen om het waterbeheer flexibeler en goedkoper te maken.

Hoe goed kunnen landbouwgewassen tegen brak water? Waterbeheerders hanteren in overleg met de landbouw al decennialang conservatieve normen voor zouttolerantie. Er zijn echter steeds meer aanwijzingen dat met name vollegrondsteelten (veel) beter tegen zout kunnen dan de normen suggereren. Er liggen grote kansen om het waterbeheer flexibeler en goedkoper te maken.

Hoe goed kunnen landbouwgewassen tegen brak water? Waterbeheerders hanteren in overleg met de landbouw al decennialang conservatieve normen voor zouttolerantie. Er zijn echter steeds meer aanwijzingen dat met name vollegrondsteelten (veel) beter tegen zout kunnen dan de normen suggereren. Er liggen grote kansen om het waterbeheer flexibeler en goedkoper te maken.

Wereldwijd kampen boeren met oprukkende verzilting. Aanpassing van gewassen en teeltsystemen hieraan is een belangrijke opdracht voor de landbouwwetenschap. Water hergebruiken, planten aan zout laten wennen en nieuwe rassen bieden perspectief. ‘We krijgen steeds meer verzoeken voor onderzoek naar irrigatie met brak water.’

Belasting van brakke watergangen en estuaria met nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen uit de agrarische sector is een belangrijke oorzaak voor het nog niet halen van ecologische doelen voor deze wateren. Naar analogie van de zoetwatergevoede helofytenfi lters is het aannemelijk dat zilte zuiverende moerassen schoon brak water kunnen leveren voor (her)gebruik benedenstrooms. Daarmee zou dit concept waterschappen kunnen helpen om de doelstellingen voor een betere waterkwaliteit in de haarvaten van het watersysteem en in de aanpalende buitenwateren te behalen. Ook behoort koppeling met kustveiligheidsconcepten en met ecologische doelstellingen voor natuurlijker vormgegeven zoet-zoutovergangen tot de mogelijkheden.

UItleg over een nieuw ecologisch beoordelingssysteem voor brakke binnenwateren, aansluitend bij de al bestaande STOWA-beoordelingssystemen voor andere watertypen. Op grond van het ecologisch functioneren en een geformuleerd ecologisch streefbeeld worden beïnvloedingsfactoren, karakteristieken en maatstaven onderscheiden, waarmee voor verschillende hoofdtypen en subtypen brakke binnenwateren een ecologisch profiel kan worden opgesteld. Zowel het zoutgehalte als de dynamiek blijken belangrijke differentiërende factoren tussen brakwatersystemen; morfologie en voedselrijkdom spelen een ondergeschikte rol

Droogteperioden zullen in de komende decennia wellicht frequenter optreden. Ook wordt een verdere stijging van de zeespiegel verwacht. Deze fenomenen betekenen voor de Zuidwestelijke Delta: meer invloed van droogte en zout op de binnendijkse natuur. In deze studie is onderzocht waar in de Zuidwestelijke Delta droogte en verzilting wellicht nu al knelpunten vormen voor binnendijkse natuur en waar en wanneer dergelijke knelpunten in de toekomst kunnen ontstaan. Voor de toekomst wordt hierbij enerzijds uitgegaan van autonome ontwikkeling en anderzijds van de vier deltascenario’s.

Belasting van brakke watergangen en estuaria met nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen uit de agrarische sector is een belangrijke oorzaak voor het nog niet halen van ecologische doelen voor deze wateren. Naar analogie van de zoetwatergevoede helofytenfi lters is het aannemelijk dat zilte zuiverende moerassen schoon brak water kunnen leveren voor (her)gebruik benedenstrooms. Daarmee zou dit concept waterschappen kunnen helpen om de doelstellingen voor een betere waterkwaliteit in de haarvaten van het watersysteem en in de aanpalende buitenwateren te behalen. Ook behoort koppeling met kustveiligheidsconcepten en met ecologische doelstellingen voor natuurlijker vormgegeven zoet-zoutovergangen tot de mogelijkheden.

Belasting van brakke watergangen en estuaria met nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen uit de agrarische sector is een belangrijke oorzaak voor het nog niet halen van ecologische doelen voor deze wateren. Naar analogie van de zoetwatergevoede helofytenfi lters is het aannemelijk dat zilte zuiverende moerassen schoon brak water kunnen leveren voor (her)gebruik benedenstrooms. Daarmee zou dit concept waterschappen kunnen helpen om de doelstellingen voor een betere waterkwaliteit in de haarvaten van het watersysteem en in de aanpalende buitenwateren te behalen. Ook behoort koppeling met kustveiligheidsconcepten en met ecologische doelstellingen voor natuurlijker vormgegeven zoet-zoutovergangen tot de mogelijkheden.

Droogteperioden zullen in de komende decennia wellicht frequenter optreden. Ook wordt een verdere stijging van de zeespiegel verwacht. Deze fenomenen betekenen voor de Zuidwestelijke Delta: meer invloed van droogte en zout op de binnendijkse natuur. In deze studie is onderzocht waar in de Zuidwestelijke Delta droogte en verzilting wellicht nu al knelpunten vormen voor binnendijkse natuur en waar en wanneer dergelijke knelpunten in de toekomst kunnen ontstaan. Voor de toekomst wordt hierbij enerzijds uitgegaan van autonome ontwikkeling en anderzijds van de vier deltascenario’s.

Voor de beheertypen van Index-NL is invulling gegeven aan de kwaliteitsaspecten van de aquatische typen. De kwaliteit in de Index-NL typen wordt afgemeten aan de (1) biotische natuur, (2) milieucondities, (3) ruimtelijke samenhang, (4) structuur en beheer, en (5) natuurlijke processen. In deze eerste fase is gewerkt aan de milieucondities. De milieucondities zijn afgeleid uit verschillende bronnen cq. eerder beschreven typologieën, vooral het Aquatisch Supplement en de Kaderrichtlijn Water. In dit rapport is extra aandacht gegeven aan de Kaderrichtlijn Water omdat de beheertypen hier bij voorkeur goed op aan sluiten. Uiteindelijk is per beheertype een overzicht gegeven van de abiotische condities voor de kwaliteitsklassen ‘goed’, ‘matig’ en ‘slecht’. Waar nodig zijn de beheertypen onderverdeeld in subtypen, om homogenere condities te kunnen omschrijven. Voor het opstellen van de condities is waar mogelijk aangesloten bij de getoetste waarden van de Kaderrichtlijn Water. Voor verschillende beheertypen zijn verschillende parameters gebruikt bij het beschrijven van de kwaliteitsklasse, omdat het afhankelijk is van het systeem welke parameters in praktijk sturend zijn.

Voor de beheertypen van Index-NL is invulling gegeven aan de kwaliteitsaspecten van de aquatische typen. De kwaliteit in de Index-NL typen wordt afgemeten aan de (1) biotische natuur, (2) milieucondities, (3) ruimtelijke samenhang, (4) structuur en beheer, en (5) natuurlijke processen. In deze eerste fase is gewerkt aan de milieucondities. De milieucondities zijn afgeleid uit verschillende bronnen cq. eerder beschreven typologieën, vooral het Aquatisch Supplement en de Kaderrichtlijn Water. In dit rapport is extra aandacht gegeven aan de Kaderrichtlijn Water omdat de beheertypen hier bij voorkeur goed op aan sluiten. Uiteindelijk is per beheertype een overzicht gegeven van de abiotische condities voor de kwaliteitsklassen ‘goed’, ‘matig’ en ‘slecht’. Waar nodig zijn de beheertypen onderverdeeld in subtypen, om homogenere condities te kunnen omschrijven. Voor het opstellen van de condities is waar mogelijk aangesloten bij de getoetste waarden van de Kaderrichtlijn Water. Voor verschillende beheertypen zijn verschillende parameters gebruikt bij het beschrijven van de kwaliteitsklasse, omdat het afhankelijk is van het systeem welke parameters in praktijk sturend zijn.

Hoge kwaliteit water wordt schaarser. Dat dwingt de glastuinbouw zorgvuldig met de teeltfactor water om te gaan en minder afhankelijk van oppervlaktewater te worden. Hemelwater blijft de belangrijkste bron maar 100% dekking is te duur. Omgekeerde osmose blijft de meest aantrekkelijke techniek om aanvullend gietwater te realiseren. Voorwaarde is dat er oplossingen komen voor de brijnlozingen.

Binnen de glastuinbouw zijn diverse initiatieven om het verlies van nutrienten en gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlaktewater te beperken. Hetzelfde geldt voor het lozen van brijn. In 2009 ging de meeste aandacht uit naar nutrienten. Maar sindsdien komt de emissie van gewasbeschermingsmiddelen steeds meer in de schijnwerpers te staan

Binnen de glastuinbouw zijn diverse initiatieven om het verlies van nutrienten en gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlaktewater te beperken. Hetzelfde geldt voor het lozen van brijn. In 2009 ging de meeste aandacht uit naar nutrienten. Maar sindsdien komt de emissie van gewasbeschermingsmiddelen steeds meer in de schijnwerpers te staan

Hoge kwaliteit water wordt schaarser. Dat dwingt de glastuinbouw zorgvuldig met de teeltfactor water om te gaan en minder afhankelijk van oppervlaktewater te worden. Hemelwater blijft de belangrijkste bron maar 100% dekking is te duur. Omgekeerde osmose blijft de meest aantrekkelijke techniek om aanvullend gietwater te realiseren. Voorwaarde is dat er oplossingen komen voor de brijnlozingen.

Hoge kwaliteit water wordt schaarser. Dat dwingt de glastuinbouw zorgvuldig met de teeltfactor water om te gaan en minder afhankelijk van oppervlaktewater te worden. Hemelwater blijft de belangrijkste bron maar 100% dekking is te duur. Omgekeerde osmose blijft de meest aantrekkelijke techniek om aanvullend gietwater te realiseren. Voorwaarde is dat er oplossingen komen voor de brijnlozingen.

De kansen, belemmeringen en aandachtspunten van zilte aquacultuur en hun onderlinge verbanden worden in een uitgebreide analyse op een rij gezet. Zij worden bepaald door economie, regelgeving, technologie en imago. De technologie is volop in ontwikkeling. Regelgeving, gebrekkige samenwerking in productieketens en het ontbreken van een eenduidige definitie van ‘aquacultuur’ werken echter belemmerend. Ontwikkeling en export van technologie biedt Nederland veel kansen; die van nicheproducten lijken gering. Bulkproductie biedt wegens gebrek aan ruimte en hoge arbeidskosten nauwelijks perspectief. Veel aanbevelingen bestaan al langer en worden inmiddels via diverse kanalen geregeld herhaald. Er is daarom behoefte aan regie om aanbevelingen in harmonie met betrokkenen in concrete projecten te vertalen en deze daadwerkelijk uit te voeren

De kansen, belemmeringen en aandachtspunten van zilte aquacultuur en hun onderlinge verbanden worden in een uitgebreide analyse op een rij gezet. Zij worden bepaald door economie, regelgeving, technologie en imago. Veel aanbevelingen bestaan al langer en worden inmiddels via diverse kanalen geregeld herhaald. Er is daarom behoefte aan regie om aanbevelingen in harmonie me betrokkenen in concrete projecten te vertalen en deze daadwerkelijk uit te voeren.

De kansen, belemmeringen en aandachtspunten van zilte aquacultuur en hun onderlinge verbanden worden in een uitgebreide analyse op een rij gezet. Zij worden bepaald door economie, regelgeving, technologie en imago. De technologie is volop in ontwikkeling. Regelgeving, gebrekkige samenwerking in productieketens en het ontbreken van een eenduidige definitie van ‘aquacultuur’ werken echter belemmerend. Ontwikkeling en export van technologie biedt Nederland veel kansen; die van nicheproducten lijken gering. Bulkproductie biedt wegens gebrek aan ruimte en hoge arbeidskosten nauwelijks perspectief. Veel aanbevelingen bestaan al langer en worden inmiddels via diverse kanalen geregeld herhaald. Er is daarom behoefte aan regie om aanbevelingen in harmonie met betrokkenen in concrete projecten te vertalen en deze daadwerkelijk uit te voeren

Door klimaatverandering, zeespiegelstijging, bodemdaling en veranderingen in het waterbeleid zal verzilting van grond- en oppervlaktewater toenemen. Vormt zilt water een bedreiging of biedt het mogelijkheden voor hoogwaardige natuur? Dit artikel geeft de resultaten weer van een verkennende studie naar de gevoeligheid voor verzilting van natuur in laag-Nederland. Gegevens over zouttolerantie van soorten en levensgemeenschappen blijken schaars. Vaak gaat het om (kwalitatief) deskundigenoordeel. Een robuuste normering voor het water- en natuurbeheer, die rekening houdt met de gevoeligheid van levensgemeenschappen voor verzilting, is wenselijk. Het systeem van zoutgetallen volgens Ellenberg biedt een basis om de gevoeligheid van vegetatietypen voor verzilting te kwantificeren en chloridenormen voor natuurdoeltypen af te leiden

Door klimaatverandering, zeespiegelstijging, bodemdaling en veranderingen in het waterbeleid zal verzilting van grond- en oppervlaktewater toenemen. Vormt zilt water een bedreiging of biedt het mogelijkheden voor hoogwaardige natuur? Dit artikel geeft de resultaten weer van een verkennende studie naar de gevoeligheid voor verzilting van natuur in laag-Nederland. Gegevens over zouttolerantie van soorten en levensgemeenschappen blijken schaars. Vaak gaat het om (kwalitatief) deskundigenoordeel. Een robuuste normering voor het water- en natuurbeheer, die rekening houdt met de gevoeligheid van levensgemeenschappen voor verzilting, is wenselijk. Het systeem van zoutgetallen volgens Ellenberg biedt een basis om de gevoeligheid van vegetatietypen voor verzilting te kwantificeren en chloridenormen voor natuurdoeltypen af te leiden

Op veel plaatsen worden plannen ontwikkeld voor het realiseren van zoet-zout overgangen en het verbeteren van visintrek. In het kader van het huidige project werd veel tijd besteed aan het verzamelen van alle rapporten. Duidelijk werd dat er zeer verschillende beweegredenen zijn om iets voor de natuur te doen en waar een zoet-zout sticker aangehangen werd. Bij natuurbeschermingsonderdelen van provinciale overheden wordt dikwijls vooral naar zeldzame soorten van het brakke milieu gekeken. Er is een overzicht gemaakt van de beweegredenen, en getracht daarin enige structuur te brengen. Dit heeft geresulteerd in inhoudelijke deelname aan het Zoet-zout platform en de discussies daarin. Het leek nuttiger daar tijd aan te besteden dan weer een rapportage maken over wat er allemaal in andere rapporten staat. Het resultaat is te zien op www.zoetzout.nl. Veel van de ingebrachte punten zijn herkenbaar aanwezig in het concept beleidsvoornemen van LNV (bijgevoegd als bijlage I). Het project heeft dus meer geresulteerd in het ontwikkelen van een kennisbasis en verzameling van rapporten dan in een concrete rapportage, die niet meer zou zijn geweest dan een beknopte samenvatting van goede rapporten. Het is gebleken dat het belangrijk is de zoet-zoutovergangen te zien als een schakel in het gehele waterbeheer, soms genoemd de stroomgebiedbenadering, en als zodanig ook gerelateerd aan de Kaderrichtlijn water. Daarnaast zijn natuurbeschermings aspecten en visserijaspecten belangrijk. Voor de Deltawateren is de praktische kennis van het RIVO uitgewerkt in een meer concreet product. Dat is bijgevoegd als deel 2 van deze rapportage

Op veel plaatsen worden plannen ontwikkeld voor het realiseren van zoet-zout overgangen en het verbeteren van visintrek. In het kader van het huidige project werd veel tijd besteed aan het verzamelen van alle rapporten. Duidelijk werd dat er zeer verschillende beweegredenen zijn om iets voor de natuur te doen en waar een zoet-zout sticker aangehangen werd. Bij natuurbeschermingsonderdelen van provinciale overheden wordt dikwijls vooral naar zeldzame soorten van het brakke milieu gekeken. Er is een overzicht gemaakt van de beweegredenen, en getracht daarin enige structuur te brengen. Dit heeft geresulteerd in inhoudelijke deelname aan het Zoet-zout platform en de discussies daarin. Het leek nuttiger daar tijd aan te besteden dan weer een rapportage maken over wat er allemaal in andere rapporten staat. Het resultaat is te zien op www.zoetzout.nl. Veel van de ingebrachte punten zijn herkenbaar aanwezig in het concept beleidsvoornemen van LNV (bijgevoegd als bijlage I). Het project heeft dus meer geresulteerd in het ontwikkelen van een kennisbasis en verzameling van rapporten dan in een concrete rapportage, die niet meer zou zijn geweest dan een beknopte samenvatting van goede rapporten. Het is gebleken dat het belangrijk is de zoet-zoutovergangen te zien als een schakel in het gehele waterbeheer, soms genoemd de stroomgebiedbenadering, en als zodanig ook gerelateerd aan de Kaderrichtlijn water. Daarnaast zijn natuurbeschermings aspecten en visserijaspecten belangrijk. Voor de Deltawateren is de praktische kennis van het RIVO uitgewerkt in een meer concreet product. Dat is bijgevoegd als deel 2 van deze rapportage

In Nederland wordt de overgang tussen het zoete en zoute water op de meeste plaatsen gekenmerkt door een plotselinge verandering in plaats van een gradiënt. Bijna overal liggen dijken, spuisluizen of gemalen. Karakteristieke brakke gebieden en mogelijkheden voor vismigratie zijn daardoor verloren gegaan. Vanuit verschillende ministeries wordt gestreefd naar anders omgaan met water en bij dat beleid neemt het herstel van zoet-zoutgradiënten een belangrijke plaats in. Door de lage ligging, onder het hoogwaterniveau van de zee, van het overgrote deel van het Nederlandse kustgebied zijn natuurlijke overgangen nauwelijks te realiseren. Door slim gebruik te maken van spuimiddelen zijn er wellicht wel mogelijkheden om redelijk natuurlijke situaties te scheppen. In de kop van Noord-Holland lijkt een mogelijkheid aanwezig die nadere uitwerking en studie zou verdienen.

In Nederland wordt de overgang tussen het zoete en zoute water op de meeste plaatsen gekenmerkt door een plotselinge verandering in plaats van een gradiënt. Bijna overal liggen dijken, spuisluizen of gemalen. Karakteristieke brakke gebieden en mogelijkheden voor vismigratie zijn daardoor verloren gegaan. Vanuit verschillende ministeries wordt gestreefd naar anders omgaan met water en bij dat beleid neemt het herstel van zoet-zoutgradiënten een belangrijke plaats in. Door de lage ligging, onder het hoogwaterniveau van de zee, van het overgrote deel van het Nederlandse kustgebied zijn natuurlijke overgangen nauwelijks te realiseren. Door slim gebruik te maken van spuimiddelen zijn er wellicht wel mogelijkheden om redelijk natuurlijke situaties te scheppen. In de kop van Noord-Holland lijkt een mogelijkheid aanwezig die nadere uitwerking en studie zou verdienen.

UItleg over een nieuw ecologisch beoordelingssysteem voor brakke binnenwateren, aansluitend bij de al bestaande STOWA-beoordelingssystemen voor andere watertypen. Op grond van het ecologisch functioneren en een geformuleerd ecologisch streefbeeld worden beïnvloedingsfactoren, karakteristieken en maatstaven onderscheiden, waarmee voor verschillende hoofdtypen en subtypen brakke binnenwateren een ecologisch profiel kan worden opgesteld. Zowel het zoutgehalte als de dynamiek blijken belangrijke differentiërende factoren tussen brakwatersystemen; morfologie en voedselrijkdom spelen een ondergeschikte rol

UItleg over een nieuw ecologisch beoordelingssysteem voor brakke binnenwateren, aansluitend bij de al bestaande STOWA-beoordelingssystemen voor andere watertypen. Op grond van het ecologisch functioneren en een geformuleerd ecologisch streefbeeld worden beïnvloedingsfactoren, karakteristieken en maatstaven onderscheiden, waarmee voor verschillende hoofdtypen en subtypen brakke binnenwateren een ecologisch profiel kan worden opgesteld. Zowel het zoutgehalte als de dynamiek blijken belangrijke differentiërende factoren tussen brakwatersystemen; morfologie en voedselrijkdom spelen een ondergeschikte rol

Binnen de glastuinbouw zijn diverse initiatieven om het verlies van nutrienten en gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlaktewater te beperken. Hetzelfde geldt voor het lozen van brijn. In 2009 ging de meeste aandacht uit naar nutrienten. Maar sindsdien komt de emissie van gewasbeschermingsmiddelen steeds meer in de schijnwerpers te staan