Search

There is growing evidence for the involvement of inflammatory processes in the development and progression of several age-related conditions, among which sarcopenia (age-related loss of muscle mass) and frailty (one of the major geriatric syndromes) (Bautmans et al., 2009). In fact, ageing, even in healthy persons, is commonly accompanied by slightly elevated concentrations of circulating pro-inflammatory mediators (such as Interleukin[IL]-6 and Tumor Necrosis Factor-alpha), a phenomenon corresponding to a chronic low-grade inflammatory profile (CLIP) (Beyer et al., 2012). Older persons presenting more pronounced CLIP show indeed lower muscle mass and muscle strength; and are more likely to become frail. Elderly people possess an important residual, but latent, physical potential, which can be mobilized by training, even at very high ages (>90years). Physical exercise has also strong regulating and favourable effects on CLIP. Besides providing anabolic stimuli, it is well known that intensive physical training provokes an inflammatory reaction, accompanied by the liberation of pro-inflammatory cytokines (especially IL-6) and complex changes in the cellular components of the immune system. In this context, IL-6 is thought to be mainly released from the contracting muscles and would act as a "myokine", exerting a different function from that seen during e.g. acute infections. The acute phase response to exercise is positively related to the intensity of the muscle work delivered. Recently, it has been shown that older persons, similar to young adults, are able to respond to physical stress by a significant exercise-induced increase of circulating IL-6 (Bautmans et al., 2005). In fact, the exposure to (repetitive) mild stress has been shown to improve survival and longevity both at the cellular and organism level. In this context, an improved wound healing by physical training, has recently been described in old mice and in older humans; the underlying mechanisms, possible immune-related, have not been elucidated yet. Exercise can probably lower infection-induced cytokine release by peripheral mononuclear blood cells. Physical exercise would thus reduce sarcopenia as well as CLIP and the acute inflammatory response upon infection in the aged; thus enlarging considerably the scope of geriatric rehabilitation professionals in designing health-enhancing physical exercise programs. To date, however, optimal dosage of exercise to obtain most beneficial effects remains elusive, and more research is warranted to unravel the exact dose-response relationship.

Spierzwakte, spieratrofie en vermoeidheid zijn sleutelelementen in de klinische manifestatie van de kwetsbare oudere patiënt. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de fysieke interventies thans bij de meest belovende behandelstrategieën horen voor de revalidatie van kwetsbare ouderen. Het spierapparaat in het bijzonder blijkt nog een zeer hoog potentieel aan trainbaarheid te vertonen, met spectaculaire effecten; zelfs bij hoogbejaarde en/of kwetsbare geriatrische patiënten. Kennis en inzicht over de specifieke biologische veranderingen die plaatsvinden in het spierstelsel bij het ouder worden en in combinatie met pathologie zijn basisvoorwaarden om kwetsbare oudere patiënten adequaat te kunnen revalideren.

De leeftijdsgebonden afname in spierkracht en spiermassa, gedefinieerd als sarcopenie, is op hogere leeftijd een duidelijk herkenbaar fenomeen. Niettegenstaande sarcopenie een typisch gegeven is voor oudere mensen, tonen resultaten van cross sectioneel onderzoek aan dat de spieratrofie al meetbaar wordt op jongvolwassen leeftijd en vervolgens een sluipend verloop kent a ratio van 1% verlies aan spierkracht en spiermassa per jaar. Vanaf 70 jarige leeftijd versnelt het proces met spierkrachtsverlies tot 3.5% per jaar. Zodoende vereisen gewone dagelijkse activiteiten voor oudere mensen inspanningen die zich dicht bij hun maximale capaciteit bevinden. Het rechtkomen uit een stoel en trappen lopen vergen bij mensen boven de leeftijd van 70 jaar inspanningen tot meer dan 80% van de maximale kracht. Bijgevolg kan elke bijkomende spierzwakte (vb ten gevolge van ziekte) snel tot verminderde zelfredzaamheid leiden. Er bestaat aanzienlijke heterogeniteit betreffende de mate van spierzwakte onder oudere mensen. Ook is het moeilijk te voorspellen op welke leeftijd sarcopenie tot functiebeperking zal leiden. Grotendeels kan dit verklaard worden door de complexiteit van factoren die bijdragen tot leeftijdsgebonden spierzwakte. De exacte onderliggende mechanismen van sarcopenie zijn heden nog niet volledig achterhaald, echter kan een onderverdeling gemaakt worden in afgenomen anabole en toegenomen katabole processen. Bedreigende situaties voor de spierfunctie bij oudere patiënten zijn omstandigheden gekenmerkt door immobiliteit en toegenomen katabole processen. Typische situaties met toegenomen katabole activiteit zijn inflammatoire aandoeningen zoals b.v. bij ontstekingen en chirurgie. De inflammatoire mediatoren die in deze omstandigheden vrijkomen versterken de afbraak van spiereiwitten en remmen de contractiele capaciteit van de spieren. In deze lezing zal een overzicht gegeven worden van de bevindingen uit recent wetenschappelijk onderzoek aangaande de impact van inflammatoire processen op de spierfunctie bij geriatrische patiënten evenals de klinische implicaties.

De leeftijdsgebonden afname in spierkracht en spiermassa, gedefinieerd als sarcopenie, is op hogere leeftijd een duidelijk herkenbaar fenomeen. Niettegenstaande sarcopenie een typisch gegeven is voor oudere mensen, tonen resultaten van cross sectioneel onderzoek aan dat de spieratrofie al meetbaar wordt op jongvolwassen leeftijd en vervolgens een sluipend verloop kent a ratio van 1% verlies aan spierkracht en spiermassa per jaar. Vanaf 70 jarige leeftijd versnelt het proces met spierkrachtsverlies tot 3.5% per jaar. Zodoende vereisen gewone dagelijkse activiteiten voor oudere mensen inspanningen die zich dicht bij hun maximale capaciteit bevinden. Het rechtkomen uit een stoel en trappen lopen vergen bij mensen boven de leeftijd van 70 jaar inspanningen tot meer dan 80% van de maximale kracht. Bijgevolg kan elke bijkomende spierzwakte (vb ten gevolge van ziekte) snel tot verminderde zelfredzaamheid leiden. Er bestaat aanzienlijke heterogeniteit betreffende de mate van spierzwakte onder oudere mensen. Ook is het moeilijk te voorspellen op welke leeftijd sarcopenie tot functiebeperking zal leiden. Grotendeels kan dit verklaard worden door de complexiteit van factoren die bijdragen tot leeftijdsgebonden spierzwakte. De exacte onderliggende mechanismen van sarcopenie zijn heden nog niet volledig achterhaald, echter kan een onderverdeling gemaakt worden in afgenomen anabole en toegenomen katabole processen. Bedreigende situaties voor de spierfunctie bij oudere patiënten zijn omstandigheden gekenmerkt door toegenomen katabole processen. Typische situaties met toegenomen katabole activiteit zijn inflammatoire aandoeningen zoals b.v. bij ontstekingen en chirurgie. De inflammatoire mediatoren die in deze omstandigheden vrijkomen versterken de afbraak van spiereiwitten en remmen de contractiele capaciteit van de spieren. Er is toenemende wetenschappelijke evidentie dat mits fysieke oefening spierzwakte op hogere leeftijd kan bestreden worden, zelfs bij hoogbejaarden. Naast lokale adaptatie van de weefsels opde oefeningen sturen de spieren signaalmoleculen uit naar de bloedsomloop, waarbij gunstige metabole veranderingen in werking worden gesteld. Revalidatie van de spierfunctie bij oudere mensen krijgt hierdoor een bredere dimensie. Aanbevolen Referentie: I. Bautmans, K. Van Puyvelde, T. Mets. Sarcopenia and functional decline: pathophysiology, prevention and therapy. ACTA CLINICA BELGICA 2009; 64: 303-316

De leeftijdsgebonden afname in spierkracht en spiermassa, gedefinieerd als sarcopenie, is op hogere leeftijd een duidelijk herkenbaar fenomeen. Niettegenstaande sarcopenie een typisch gegeven is voor oudere mensen, tonen resultaten van cross sectioneel onderzoek aan dat de spieratrofie al meetbaar wordt op jongvolwassen leeftijd en vervolgens een sluipend verloop kent a ratio van 1% verlies aan spierkracht en spiermassa per jaar. Vanaf 70 jarige leeftijd versnelt het proces met spierkrachtsverlies tot 3.5% per jaar. Zodoende vereisen gewone dagelijkse activiteiten voor oudere mensen inspanningen die zich dicht bij hun maximale capaciteit bevinden. Het rechtkomen uit een stoel en trappen lopen vergen bij mensen boven de leeftijd van 70 jaar inspanningen tot meer dan 80% van de maximale kracht. Bijgevolg kan elke bijkomende spierzwakte (vb ten gevolge van ziekte) snel tot verminderde zelfredzaamheid leiden. Er bestaat aanzienlijke heterogeniteit betreffende de mate van spierzwakte onder oudere mensen. Ook is het moeilijk te voorspellen op welke leeftijd sarcopenie tot functiebeperking zal leiden. Grotendeels kan dit verklaard worden door de complexiteit van factoren die bijdragen tot leeftijdsgebonden spierzwakte. De exacte onderliggende mechanismen van sarcopenie zijn heden nog niet volledig achterhaald, echter kan een onderverdeling gemaakt worden in afgenomen anabole en toegenomen katabole processen. Bedreigende situaties voor de spierfunctie bij oudere patiënten zijn omstandigheden gekenmerkt door toegenomen katabole processen. Typische situaties met toegenomen katabole activiteit zijn inflammatoire aandoeningen zoals b.v. bij ontstekingen en chirurgie. De inflammatoire mediatoren die in deze omstandigheden vrijkomen versterken de afbraak van spiereiwitten en remmen de contractiele capaciteit van de spieren. In deze lezing zal een overzicht gegeven worden van de bevindingen uit recent wetenschappelijk onderzoek aangaande de impact van inflammatoire processen op de spierfunctie bij geriatrische patiënten evenals de klinische implicaties voor het kinesitherapeutisch handelen. Er is toenemende wetenschappelijke evidentie dat mits fysieke oefening spierzwakte op hogere leeftijd kan bestreden worden, zelfs bij hoogbejaarden. Naast lokale adaptatie van de weefsels op de oefeningen sturen de spieren signaalmoleculen uit naar de bloedsomloop, waarbij gunstige metabole veranderingen in werking worden gesteld. Revalidatie van de spierfunctie bij oudere mensen krijgt hierdoor een bredere dimensie. Aanbevolen Referentie: I. Bautmans, K. Van Puyvelde, T. Mets. Sarcopenia and functional decline: pathophysiology, prevention and therapy. ACTA CLINICA BELGICA 2009; 64: 303-316