Search

Achtergrond : Betekenisgevingprocessen spelen een belangrijke rol in het herstel van mensen met psychische problemen. Onderzoek hiernaar is zeldzaam binnen de psychiatrie, terwijl het aangrijpingspunten kan bieden om de zorg beter af te stemmen op de leefwereld en opvattingen van patiënten. Doel: Inzicht verwerven in hoe mensen betekenis geven aan hun psychische problematiek; hoe zij daarin voortbouwen op gedeelde vormen van betekenisgeving, of discoursen; en hoe die hun zoektocht naar identiteit en herstel richting geven. Methode: Kwalitatief onderzoek naar ervaringsverhalen (n = 25) uit de Verhalenbank Psychiatrie. De verhalen werden met een open interview verzameld en geanalyseerd met discoursanalyse. Resultaten : We identificeerden vier verschillende patronen van betekenisgeving: psychische problematiek als zwakte, als sociale isolatie, als behoefte aan zorg en als verloren verbinding. Beschikking over – en integratie van – verschillende discoursen leek respondenten te helpen om betekenis te vinden die aansloot bij hun herstelfase en de specifieke erkenning die zij zochten. De zoektocht naar herstel werd bemoeilijkt wanneer de eigen betekenisgeving botste met heersende idealen in de zorg. Conclusie: Zorgverleners kunnen helpende betekenisgeving stimuleren door aan te sluiten bij de context, herstelfase en vraag naar erkenning van hun patiënten. Daarbij is bewustzijn van de werking en beperking van hun eigen opvattingen over psychische problematiek van belang.

Wanneer een theoretisch model zoals dat van het 'literaire veld', zoals geconceptualiseerd door Dorleijn & Van Rees, zo breed ingang heeft gevonden, is het essentieel dat het zo nu en dan opnieuw wordt getoetst: voldoet het nog wel aan de rap veranderende literaire werkelijkheid van nu? Dat is precies wat Sander Bax, Jeroen Dera, Anne Oerlemans en Kila van der Starre doen in hun blikverruimende reflecties uit het vorige nummer van TNTL. In deze bijdrage reageer ik op hun analyse. Reikt de kritiek van het kwartet wel ver genoeg? En biedt het alternatief dat ze voorstellen – een conceptualisering van het veld waarbij ‘circulatie’ centraal staat – genoeg handvatten voor vervolgonderzoek? Na een samenvatting van de kritiekpunten, ga ik eerst in op de onderliggende vraag wat precies een ‘veld’ constitueert. Ik laat zien dat de kanttekeningen voorbijgaan aan een cruciaal punt, namelijk de manier waarop Dorleijn en Van Rees het veld an sich conceptualiseren. Ik traceer de oorsprong van die conceptualisering en laat zien waarom die uit veldtheoretisch oogpunt onjuist is. In de laatste paragraaf ga ik in op het voorstel van Bax en collega’s om het veldschema van Dorleijn en Van Rees te ‘herijken’ en betoog ik dat een daadwerkelijke veldanalyse veel verder reikende consequenties zou hebben dan alleen een herijking. Die consequenties illustreer ik tot slot door een vingeroefening in de veldanalyse, waarbij ik me richt op het subveld van de hedendaagse Nederlandse poëzieproductie.

This article focuses on the ways in which Dutch media presented the persecution of Jews during the Second World War. Considering both allied and German propaganda, it offers a combined quantitative and qualitative analysis of newspapers and radio. It shows that the Holocaust was presented in the traditional, detached, and unemotional manner common to journalistic discourse on the aims and causes of the war. The German-controlled media repeated national socialist stereotypes of Jews as war mongers, bolshevists, and a threat to civilization. Allied narratives stressed the need to destroy national socialism and restore peace in Europe. Where in the German narrative till 1942 Jews got a special position, in the allied narrative especially after 1942 Jews were denied a special position. In allied media the genocide was modestly described in a mostly factual and unemotional manner. The phenomenon that in current historiography is called ‘the Holocaust’ was ‘buried in time’ and can be seen as an example of the mediatisation of reality.

In this article I demonstrate how the Dutch ‘biographic’ Kraut uses a semiotic conflict, i.e. the tension between the narrative and visual properties of text, to depict the difficult legacy of World War II collaboration in the Netherlands. This tension between the narrative and visual properties of text comes to the fore in Kraut especially through its use of handwriting and composition of texts on the page. The compositions of texts from widely different sources – private letters, court testimonies, history books, and family chronicles, for example – that fill the pages Kraut reflect the impossible position of its narrator as both the son and the interrogator of the main object of the 'biographic': Joop Pollmann. Rather than resolve this conflict, however, I argue that Kraut operationalizes this tension in order to show the fundamental impossibility of coming to terms with the past.

Can we face our own death? We all know, of course, that we will once die. But do we, can we, really face up to the fact, can we live in a way that really takes it into account? Many philosophers have doubted that we can. Some of them appeal to conceptual arguments, for example the Epicurean argument that we cannot attribute any personal value to the state of our non-existence, because it is not a state of us. Others appeal to phenomenological arguments. At all other times when a possibility that we treasure is not actualized, we are left to deplore the fact, but this particular loss is more encompassing than any other loss. I argue that the conceptual arguments are interesting but in the end unconvincing. The phenomenological arguments, on the other hand, fail to show that it is impossible to live in full consciousness of our mortality, but they explain why it is so difficult for us. Finally, I consider what this tells us about the will to die.

In 1902 verscheen bij uitgeverij Treves in Milaan de roman Pace universale. Op het titelblad stond de naam van de schrijver, ene Luigi Couperus, en de vermelding ‘door de auteur geautoriseerde vertaling’. Wat op de titelpagina en elders in het boek ontbrak, waren de naam van de vertaler en de taal waaruit de roman was overgezet; zelfs de veritaliaanste voornaam van de schrijver verdoezelde de herkomst van de roman. Zoals bekend geen uitzonderlijke maar tamelijk gebruikelijke omissies in literaire uitgaven tot in de twintigste eeuw. Maar één ding is tenminste zeker, want staat zwart op wit gedrukt: dit was een vertaling. Of niet zo zeker? Pace universale is ontegenzeglijk een vertaling, maar van het enkele jaren eerder in Frankrijk verschenen Paix universelle, op zijn beurt een vertaling van Louis Couperus’ Wereldvrede uit 1895. De door de eeuwen heen wijdverbreide praktijk van de tussenvertaling en de daarop gebaseerde ‘indirecte vertaling’ genieten de laatste jaren een groeiende belangstelling in de vertaaltheorie en vertaalgeschiedenis, nadat Gideon Toury in 1988 al opriep tot een serieuze bestudering van dit belangrijke maar ietwat merkwaardige type literaire vertaling. Is het denkbaar dat de Italiaanse indirecte vertaling van Wereldvrede de Franse directe vertaling in kwaliteit overtrof? Louis Couperus dacht van wel.

Uit het Perspectief-rapport (januari 2020) blijkt dat het besluit om het eigen leven te beëindigen zonder dat er sprake is van een medische grondslag niet samenhangt met de leeftijd van de betrokkene. Aan een wettelijke regeling die de zelfgekozen dood mogelijk maakt voor mensen met een ‘voltooid leven’, zoals voorgesteld door D66, bestaat daarom geen behoefte. De eis van een medische grondslag is echter onnodig restrictief en verdient dan ook heroverweging. Dat hoeft er niet toe te leiden niet-artsen bij de uitvoering van een besluit tot levensbeëindiging te betrekken.

Bij een patiënt die stopt met eten en drinken kan een delier ontstaan. Volgens bestaande richtlijnen mag een arts de patiënt in dat stadium (nog) niet sederen om het lijden te verlichten. Een aanvulling van die richtlijnen zou op zijn plaats zijn, vindt emeritus hoogleraar ethiek Govert den Hartogh.

In dit artikel bespreekt letterkundige Rudolph Glitz het computerspel Sid Meier’s Civilization, waarbij je als kolonist je eigen beschaving kan opzetten en interacteert met andere beschavingen. Civ wordt vaak gezien als een spel dat onlosmakelijk verbonden is met geschiedenis en het suggereert dan ook een zekere historische authenticiteit – iets wat zowel informatief kan zijn als problematisch. De historische representatie kan immers een zekere ideologie, met name de Westerse expansiedrift, propageren. Glitz laat zien dat er los van deze ideologiekritiek echter nog complexere problemen met betrekking tot het vertellen van de geschiedenis in het spel zitten. Hierbij gaat hij in op de vraag of een computerspel behulpzaam kan zijn voor het nadenken over historisch onderzoek.

Op 17 december heeft de procureur-generaal twee vorderingen tot cassatie ingesteld die de Hoge Raad in de gelegenheid stellen de nodige duidelijkheid te scheppen over de juiste uitleg van artikel 2 lid 2 Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding; het artikel dat euthanasie op grond van een schriftelijke wilsverklaring mogelijk maakt. In het NJB van 7 februari 2020 hebben drie auteurs al aandacht aan de vorderingen besteed. In dit artikel wordt dieper ingegaan op het betoog van de P-G en een viertal punten aan de orde gesteld waarop de redenering van de P-G niet of niet geheel bevredigend wordt geacht.

The Art of a Democracy of Emotions There is a long discussion in philosophy about the relationship between reason, emotions and politics. Today the adequate question is not whether, but to what extent and in which sense emotions normatively have to play a role in democracy. My first thesis is that there are three central answers to that question which can be brought down to the nominators ‘presentation’, ‘compensation’ and ‘transformation’. Within a political context, emotions ask for a contemporary form of presentation, for a tempering or balancing compensation, and for a meaningful transformation. And my second thesis is that this threefold reaction can be achieved either with the aid of, or even in an excellent way by, aesthetic experiences. In detail I focus on a brief analysis of the modern political meaning of impertinence; the current situation concerning the philosophical discussion on democracy, emotions and aesthetics (with an accent on Martha Nussbaum); and finally on my own suggestion, supported by I. Kant and J. Dewey, concerning the concept of aesthetic experience.

Fareed Zakaria, in his 'In defense of a liberal education', defends the traditional Bildungsideal (against monomania), not the humanities (against science) - as this Dutch translation of his book suggests. His plea for a broad liberal education is restricted to university studies; cf. Martha Nussbaum's 'Not for Profit', which looks at all levels of education.

De universitaire filosofie in Nederland kenmerkte zich lange tijd door een pluralisme van –geïmporteerde – stromingen. De laatste decennia heeft zich echter een type ‘normal philosophy’ uitontwikkeld, in kuhniaanse zin, dat gericht is op het systematisch oplossen van eenethisch, politiek of sociaal probleem of dilemma via rationeel-normatieve argumentatie. Anders dan geclaimd gaat het hier niet om een denken ‘beyond the analytic-continental divide’in de vorm van een vruchtbare synthese, maar om een subsumptie van continentaalfilosofische thema’s en concepten onder de analytische traditie. De in potentie kritische strekkingvan de continentale filosofie dreigt door deze subsumptie te worden ‘opgelost’. De nieuwe‘normal philosophy’ met haar nadruk op rationeel-normatieve argumentatie, riskeert uit temonden in een staatsfilosofie die aansluit op bestaande beleidsvragen, zonder daarbij oog tehebben voor systemische en structurele machtsongelijkheden. Het tijdschrift Krisis moet –in overeenstemming met zijn oorspronkelijke uitgangspunten – de meer dan ooit nodige kritische filosofische reflectie leveren, op systemische, meervoudige vormen van achterstellingen onderdrukking – pace de huidige links- en rechts-populistische aanvallen op identiteitspolitiek.