Search

De ziektegeschiedenis van een 64-jarige man met psychotische symptomen in het kader van ontregelde diabetes mellitus type 2 (DM2) met delier kenmerken wordt besproken. Omdat aanvankelijk de psychotische symptomen op de voorgrond stonden, werd de patiënt op de psychiatrische afdeling opgenomen. Na verdere ontregeling van de glykemie werd hij verplaatst naar de afdeling diabetologie. Vanwege de psychose, het weigeren van een behandeling en agressief gedrag naar de liaisonpsychiater toe waren beschermende maatregelen nodig. De correlatie tussen ontregelde diabetes mellitus (DM), psychotische symptomen en een delier komt aan bod, evenals de ethische implicaties van het aanvragen van een beschermende maatregel bij een kortdurende geestesstoornis met een risico voor de eigen of andermans integriteit. Vanuit de verkregen inzichten pleit men bij een dergelijke casus met een complexe somatische en psychiatrische pathologie voor een multidisciplinaire benadering wat betreft zowel de diagnostiek, de behandeling als het opnametraject. Psychotic symptoms in dysregulated insulin-dependent diabetes mellitus: could coercive hospitalisation have been avoided? This case report describes the medical history of a 64-year-old man brought to the emergency department in a combined psychotic and delirious state due to dysregulated diabetes mellitus (DM). Because of the prominent psychotic symptoms, he was hospitalised in the psychiatric ward. Compliance was compromised as the patient, being under satanic influence, had delusional thoughts of the psychiatric staff. His blood sugar dysregulated further and the patient needed to be transferred to the diabetology department, where he showed good compliance. His blood sugar was regulated and the patient could leave the diabetology department, although the psychotic symptoms persisted. Retransfer to the psychiatric ward was suggested. Because of aggressive acting-out, coercive hospitalisation was proposed. He was transferred to another hospital for a second psychiatric expertise, where he agreed with the proposed antipsychotic treatment and a psychiatric hospitalisation. Consequentially, a coercive hospitalisation was no longer indicated. One day later, he was discharged and the psychotic symptoms resolved shortly after. The correlation between psychosis and dysregulated DM is discussed and the demand for coercive measures re-examined. If the symptoms had been considered as part of an integrated health problem, allowing the patient to continue his stay on the diabetology department, the demand for coercive measures could have been avoided.

SamenvattingHet ideaal van zelfredzaamheid staat steeds meer ter discussie. Terwijl het bedoeld is om mensen in staat te stellen meer verantwoordelijkheid voor eigen leven en welbevinden te nemen, verwordt het vaak tot een instrument dat professionele hulp terugbrengt tot een drietal vragen: ‘Wat kun je zelf doen?’, ‘Hoe kan je netwerk helpen’ en ‘Wat heb je van mij als professional nodig?’ Wat hierbij gemist wordt, is dat levens van mensen in kwetsbare situaties nogal overweldigend kunnen zijn. Meer greep op het eigen leven krijgen is dan juist de onuitgesproken hulpvraag. Daartoe presenteren wij een breder sociaal-ruimtelijk raamwerk, dat levens van mensen begrijpt vanuit plekken waar ze graag zijn, waren en naartoe willen. Ervaringen van mensen die na hersenletsel hun leven weer willen oppakken, dienen hierbij als voorbeeld.

Net als Covid-19 dreigen geestelijke gezondheidsproblemen in deze tijden het maatschappelijk bestel en persoonlijk welzijn van velen – mogelijk meer sluimerend, maar niet minder destructief – te ondermijnen. Heel wat mensen kampen met geestelijke gezondheidsproblemen en de hoge suïcidecijfers, het torenhoog psychofarmacagebruik en de ellenlange wachttijden suggereren dat de kwaliteit van zorg – ondanks de inzet van gedreven professionals – vandaag suboptimaal is. Die onthutsende cijfers maken het uitrollen van een groter plan om geestelijke gezondheidsproblemen te voorkomen, vroegtijdig te onderkennen en snel te behandelen tot een dringende zaak. Dit artikel gaat dieper in op hoe kan worden ingegrepen op het geestelijk welzijn van onze bevolking: welke knelpunten liggen aan de huidige situatie ten grondslag, welke maatschappelijke veranderingen moeten er worden doorgevoerd en wat kunnen gegevens daartoe betekenen?

Bullying on ‘the Healthy Primary School of the Future’: An explorative study To improve the well-being and health of students, several Dutch schools currently implement health promoting lifestyle interventions. To which degree these interventions influence bullying behavior in the school setting is unknown. This mixed methods study examines the influence of a lifestyle intervention at four primary schools (The Healthy Primary School of the Future; HPSF) on bullying. A longitudinal survey among 6th grade students indicated some decrease in bullying at intervention schools compared to control schools (p = .041). Interviews and focus groups conducted with school staff of the intervention schools reveal a decrease in conflicts between children, which most likely also affects bullying. According to the staff, the structural aspects of HPSF create a safer school environment with less opportunity for conflict behavior. This study demonstrates a possible positive (side) effect of a lifestyle intervention on conflicts and bullying. Further research is needed to confirm these observations.

Een groeiende groep migranten wordt oud in een omgeving waar de dominante taal (T2) verschilt van hun moedertaal (T1). Deze studie bekijkt in hoeverre er een taalbarriere bestaat bij het verkrijgen van informatie over en toegang tot (zorg)voorzieningen, en wanneer een beperkte T2 taalvaardigheid een belemmering vormt voor het welbevinden van een groep oudere Turkse vrouwen in Nederland. Interviews met 39 oudere Turkse vrouwen laten zien dat een beperkte T2 vaardigheid niet automatisch leidt tot een verminderd welbevinden. Wanneer men goed is ingebed in een sociaal netwerk (en zich daarmee verbonden voelen) kan een beperkte T2 vaardigheid worden opgevangen door T1 hulp in de omgeving of het faciliteren van een tolk in T2 situaties. Echter, wanneer zo’n netwerk niet beschikbaar is, kunnen T2 situaties voor angst en stress zorgen, wat zijn weerslag heeft op iemands welbevinden. Ondanks dat er geen een-op-een relatie tussen taal en welbevinden bestaat, speelt taal wel een rol in veel (sociale) processen die het welbevinden beinvloeden. Dit artikel is een ingekorte en vertaalde versie van een eerder gepubliceerd artikel in The International Journal of Bilingual Education and Bilingualism op 8 februari 2018, online beschikbaar. https://doi.org/10.1080/13670050.2018.1435627

OBJECTIVE: To evaluate the feasibility of a study on the content and effect of comprehensive geriatric care (CGC) at home for frail elderly.METHOD: Case managers invited new CGC patients of one care organization for participation in the study. At two moments, questionnaires were conducted on (social) functioning, quality of life, perceived problems, perceived informal caregiver burden, and self-management. Information on received care was collected from the patients' medical records, In addition, a questionnaire was administered to the referring physician. Feasibility was evaluated descriptively on three domains; inclusion, follow up, and data collection.RESULTS: The intended number of 25 participants was not reached, mostly because clients did not comply with inclusion criteria, and because case managers felt uncomfortable asking patients for participation in the study. Of the 14 participants, 12 were followed until the follow-up measurement. Several questionnaire domains appeared difficult to answer for participants. It also appeared difficult to collect information on received care from the medical records. Questionnaire response among general practitioners was 6 out of 11.CONCLUSION: Due to the vulnerability of the targeted group and logistical challenges, the inclusion of participants for the study was more difficult than originally thought. In combination with the difficulties in data collection, this suggests that a large-scale study on the content and effect of CGC is not feasible. Qualitative research methodologies, preferably combined with quantitative methods, offer better opportunities to understand the value of CGC for frail elderly living at home.

Inleiding: Patiënten met symptomen van een acuut coronair syndroom (ACS) hebben zo snel mogelijk de juiste behandeling nodig om schade aan het hart te voorkomen of te beperken. Hoewel er veel onderzoek is gedaan naar prehospitale vertraging en de oorzaken daarvan, is er weinig bekend over de motivatie van de patiënt voor het kiezen van een keteningang. Het doel van dit onderzoek is het vinden van factoren die invloed hebben op deze keuze. Methode: We deden een explorerend dwarsdoorsnedeonderzoek, waarbij we met een vragenlijst gegevens verzamelden van 67 ACS-patiënten. Resultaten: Patiënten kregen toegang tot de acute zorgketen via vier verschillende ingangen: de huisarts (43%), de huisartsenpost (28%), de meldkamer ambulancezorg (112) (21%) of de spoedeisende hulp (7%). De overtuiging van patiënten dat hun huisarts het beste weet wat ze nodig hebben maakte dat ze vaker contact zochten met hun eigen huisarts. Dit deden ook de patiënten die alleen waren toen de symptomen ontstonden. Patiënten met een fast onset van de klachten en acute pijn belden vaker 112, net als patiënten die hun klachten als ernstig inschatten. Conclusie: Niet de kennis over alarmsymptomen, maar vooral subjectieve factoren, zoals de interpretatie van de ernst van de klachten, de overtuigingen van de patiënt over wie de juiste zorgverlener is, en de manier (plotseling, pijn) waarop de klachten zich voordoen zijn bepalend voor de keuze van de keteningang bij patiënten met ACS-klachten. Voor het reduceren van prehospitale vertraging kunnen huisartsen een rol spelen door patiënten de juiste voorlichting te geven.

Het pluis/niet-pluisgevoel (PNP) is een waardevol diagnostisch instrument in de huisartsenpraktijk. Het fenomeen wordt sinds 2005 door een groep Maastrichtse en Antwerpse onderzoekers bestudeerd. Huisartsen werden in focusgroepen bevraagd over hun ervaringen en over de betekenis die ze eraan geven. De analyse bood de basis om via een consensusprocedure het PNP-gevoel te definiëren. Met behulp van het model van duale denkprocessen is PNP theoretisch goed te begrijpen. Het bespreken van PNP in leergesprekken tussen huisarts-opleiders en huisartsen-in-opleiding bleek erg zinvol en gaf meer inzicht in het belang van intuïtie tijdens het diagnostisch proces.

Burgerparticipatie is een actiepunt op veel gemeentelijke beleidsagenda’s. In het kader van integraal gezondheidsbeleid en de nieuwe Omgevingswet wordt burgerparticipatie steeds belangrijker. Om deze reden is de perceptie van professionals met betrekking tot burgerparticipatie binnen Health Impact Assessment [HIA] onderzocht. Hiertoe zijn individuele interviews met zeven professionals en drie focusgroepgesprekken met twintig professionals gehouden die actief zijn op het gebied van HIA en geworven zijn via het netwerk van het RIVM. De professionals vinden het huidige niveau van burgerparticipatie te laag en willen burgers meer, en in een vroeg stadium, betrekken bij HIA in Nederland. Burgerparticipatie in HIA zorgt voor een groter draagvlak voor (toekomstig) beleid en draagt bij aan kennis ten behoeve van integraal gezondheidsbeleid. De vraag hoe burgerparticipatie in HIA praktisch moet worden uitgevoerd blijft deels onbeantwoord. Twijfels over de kennis en de capaciteiten van burgers spelen hierbij een grote rol.

Wij hebben een pilotonderzoek verricht naar de inzet van zorgvrijwilligers bij cliënten met een ondersteuningsbehoefte op sociaal-emotioneel vlak. Samenwerking met eerstelijnshulpverleners, Sociaal team en gemeente bleek lastig. Daarentegen waren vrijwilligers en cliënten in het algemeen positief over ons initiatief.

Introduction: Hospitalisation may cause negative effects on elderly patients. Therefore, it is important that referral and admission of older nursing home patients is well-considered. The aim of this study is to investigate the factors that affect the decision making process. Method: Questionnaire survey among elderly care physicians and physicians following the elderly care physician training program. Results: Of the 1,540 surveys, 200 were returned (response rate of 13%). Over 60% of the respondents had referred a nursing home patient to the hospital in the previous month. A stay at a geriatric rehabilitation ward, suspicion of a fracture, a good quality of life, a patient’s or family’s wish for referral, no treatment restrictions, and follow-up appointments in the hospital were factors which made referral to the hospital more likely according to the respondents. Medical specialist consultation and the in hospital presence of a physician specialised in geriatric care were considered to be important. Referral was less likely if a patient was diagnosed with dementia, had a low quality of life or had treatment restrictions. Conclusion: Both patient-related and non-patient-related factors influence hospital referral of nursing home patients. Further research is needed to determine whether these different factors contribute to the different outcomes of a hospital admission, to facilitate proper decision-making for elderly care physicians.

Het aantal soaconsulten op GGD’s en in huisartsenpraktijken is de laatste jaren gestabiliseerd. Wel stijgt op GGD’s, die vooral de hoogrisicopatienten voor hun rekening nemen, het percentage bezoekers dat positief test op een soa. Syfilis is terug van weggeweest, vooral onder mannen die seks hebben met mannen. De populariteit van zelftests groeit, maar de huisarts heeft met twee derde van alle soaconsulten nog altijd een belangrijk aandeel in de soazorg. Die omvat meer dan alleen maar testen en behandelen. Ontwikkelingen zoals hiv-profylaxe, mycoplasmadiagnostiek, HPV-vaccinatie en e-health, vragen om een plaatsbepaling: wat is zinvol in de huisartsenpraktijk en wat niet?

Ondanks het potentieel van evidence-based medicine (EBM) is het gebruik ervan in de dagelijkse praktijk van de verzekeringsarts nog onduidelijk. De vraagstelling van dit onderzoek is: wat is de attitude, kennis, toegankelijkheid en gebruik van EBM door (verzekerings)artsen werkzaam bij het UWV? Verzekeringsartsen werkzaam bij verschillende kantoren van het UWV werden uitgenodigd om een aangepaste online versie van de McColl en Barriers-vragenlijsten in te vullen. De 113 verzekeringsartsen die deelnamen aan de survey waren in het algemeen vrij positief over het gebruik van EBM om de kwaliteit van verzekeringsgeneeskunde te verbeteren. De 2 meest gerapporteerde belemmeringen voor het gebruik van EBM waren dat onderzoeksartikelen niet gemakkelijk beschikbaar waren en dat de beschikbare tijd om EBM uit te oefenen beperkt was. Hoewel verzekeringsartsen vrij positief zijn over EBM, is het belangrijk om de ervaren belemmeringen van de verzekeringsartsen aan te pakken om de implementatie en integratie van EBM in de toekomst te verbeteren.

Vuik-Verheij S, Bindels PJE, Verhagen AP. Is ouderenmishandeling onderdeel van uw differentiele diagnose? Huisarts Wet 2017;60(12):655-9. Elke huisarts ziet, al dan niet bewust, slachtoffers van ouderenmishandeling. Ouderenmishandeling is een complex probleem, dat vaak moeilijk te herkennen is. Herkennen is van groot belang omdat mishandeling grote gevolgen voor het slachtoffer heeft. Er zijn vijf verschillende vormen van oudermishandeling: psychisch geweld, financiele uitbuiting, fysieke mishandeling, verwaarlozing en seksueel misbruik. Signalen van ouderenmishandeling kunnen lijken op aanwijzingen voor somatische of psychische aandoeningen. In dit artikel beschrijven we signalen die u alert kunnen maken en die u kunt gebruiken in uw overweging om ouderenmishandeling in de differentiele diagnose op te nemen. Bij een vermoeden van ouderenmishandeling dient u de verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling te volgen en kunt u advies vragen en/of een melding doen bij Veilig Thuis. Deze organisatie kan in overleg met u de regie overnemen, de situatie inventariseren en, samen met u, een multidisciplinair plan opstellen.

Pleegkinderen die door ernstige gedragsproblemen in conflict komen met hun pleegouders hebben een verhoogde kans het pleeggezin voortijdig te verlaten. Dat schaadt hun ontwikkelingskansen. Hoe ondersteun je pleegouders het best in hun omgang met deze problemen?

Jaarlijks gaan tijdens de IkPas-actie deelnemers de uitdaging aan om dertig of veertig dagen geen alcohol te drinken. Doel is bewustwording van het eigen alcoholgebruik en het doorbreken van gewoontegedrag. Volgens jaarlijkse effectmetingen hebben deelnemers ook zes maanden na de actie hun alcoholgebruik significant gematigd. Nagegaan is waarom jaarlijks een substantieel aantal deelnemers terugkeert naar de actie en waarin zij verschillen van nieuwkomers. Er is zowel cross-sectioneel (n = 5.265) als longitudinaal onderzoek (n = 371) uitgevoerd bij deelnemers aan IkPas in 2016 en 2017. Deelnemers die de actie minimaal eenmaal succesvol hebben afgerond, drinken gemiddeld minder dan nieuwkomers. Er zijn ook verschillen in motieven om mee te doen. Opvallendste verschillen zijn dat deelnemers die vaker hebben meegedaan meer gericht lijken op gewoontedoorbreking, nee zeggen en fitter worden. Deelnemers die slaagden in de actie en opnieuw meedoen, lijken de actie voornamelijk als (jaarlijkse) reminder te hanteren. Bijzonder is de groep mensen die wel eerder hebben meegedaan, maar de actie niet eerder succesvol hebben afgerond: zij dronken en rookten duidelijk meer dan de andere groepen en scoorden op vele motieven om mee te doen sterker. Aanbevolen wordt om groepen verschillend te benaderen bij de werving voor en ondersteuning tijdens IkPas.

Van Vugt VA, Diaz Nerio PM, Van der Wouden JC, Van der Horst HE, Maarsingh OR. Waarom wordt draaiduizeligheid niet vaker behandeld? Huisarts Wet 2017;60(9):436-9. Draaiduizeligheid is een vervelende klacht die de dagelijkse activiteiten bemoeilijkt en daardoor voor aanzienlijke economische schade zorgt. Er zijn goedkope, veilige en bewezen effectieve behandelingstechnieken zoals de Epley-manoeuvre en vestibulaire revalidatie, maar veel huisartsen gebruiken die technieken niet. Wij onderzochten in hoeverre Nederlandse huisartsen geneigd zijn deze behandelingen toe te passen en wat de redenen zijn om dat niet te doen. In 2012 voerden we een online vragenlijstonderzoek uit waarin we 426 Nederlandse huisartsen vroegen of zij de Epley-manoeuvre, Brandt-Daroff-oefeningen of vestibulaire revalidatie gebruikten bij patienten met draaiduizeligheid. Ongeveer de helft van de respondenten gebruikte de Epley-manoeuvre (57,3%) of Brandt-Daroff-oefeningen (50,2%), slechts 6,8% paste vestibulaire revalidatie toe. De meeste respondenten pasten de behandelingen zelf toe, een minderheid van respectievelijk 25,8%, 10,7% en 34,7% verwees voor de behandeling naar een andere zorgverlener. De meest genoemde redenen om de behandelingen niet toe te passen was dat men niet wist hoe ze uitgevoerd moeten worden (respectievelijk 49,5%, 89,6% en 92,4%) of betwijfelde dat ze effect zouden hebben (respectievelijk 29,7%, 11,8% en 6,3%). Nederlandse huisartsen passen repositiemanoeuvres en vestibulaire revalidatie nog steeds te weinig toe bij patienten met duizeligheid. Dat huisartsen niet weten hoe ze deze behandelingen moeten uitvoeren, is reden hun kennis en vaardigheden te versterken. Apps en e-healthtoepassingen kunnen daarbij helpen.

Introduction: Frail COPD patients are frequently not accepted for regular pulmonary rehabilitation programs due to low physical condition and functional limitations. Rehabilitation programs in nursing homes for geriatric patients with COPD have been developed. The effects of such programs are largely unknown. Aims: To assess the course of COPD-related hospital admissions and exercise tolerance in a cohort of frail COPD patients participating in geriatric COPD rehabilitation. Methods: Retrospective observational study with a follow up of 12 months after discharge from rehabilitation. COPD related hospital admission days were measured in the year before and after participating rehabilitation. Exercise tolerance was measured by the six minute walk test (6MWT) at admission and at discharge from rehabilitation. Results: Fifty-eight participants accomplished the rehabilitation program. Twelve patients died in the first year after discharge. The median number of hospital admission days in the year before participating rehabilitation was 21 (IQR 10–33). The first year after discharge this was decreased to a median of 6 (IQR 0–12). The 6MWT increased from 194 (SD 85) meters at admission to 274 (SD 95) meters at discharge (mean difference 80 m, SD 72; p < 0.05). Conclusions: Geriatric COPD rehabilitation in a nursing home setting seems to reduce hospital admissions in frail COPD patients and to increase exercise tolerance.

in 2015 is Cochrane Insurance Medicine (CIM) opgericht binnen de Cochrane Collaboration. Bij de oprichting van CIM was niet bekend of verzekeringsartsen bekend en geinteresseerd zijn in CIM en Cochrane systematische reviews, en of zij willen bijdragen aan activiteiten van CIM. een explorerende vragenlijstonderzoek onder Nederlandse verzekeringsartsen en medisch adviseurs. van in totaal 85 deelnemende artsen is 89% bekend met Cochrane en vindt dat CIM de kwaliteit van het vakgebied verzekeringsgeneeskunde kan versterken (76%). Veel artsen zoeken naar systematische reviews (59%) maar willen graag meer kennis en vaardigheden bezitten om reviews goed te kunnen interpreteren (78%). Een kleine groep artsen wil deelnemen aan activiteiten van CIM (40%). wetenschappelijke onderbouwing van het verzekeringsgeneeskundig vakgebied leeft, en verzekeringsartsen hebben concrete ideeen en kennisbehoeftes die zich goed lenen voor literatuuronderzoek. De oprichting van CIM wordt door een groot deel van de ondervraagde verzekeringsartsen ondersteund.

Om werkhervatting en/of behoud van werk te bevorderen onder mensen die een diagnose kanker hebben (gehad) is er onderzoek gedaan naar hun ervaringen en beleving van de werksituatie, oftewel hun kwaliteit van werken. De kwaliteit van werken van werkenden die een diagnose kanker hebben (gehad) is beschreven en geevalueerd met een nieuw ontwikkeld meetinstrument, de Quality of Working Life Questionnaire for Cancer Survivors (QWLQ-CS). Deze vragenlijst is ontwikkeld om de kwaliteit van werken te meten van mensen die een diagnose kanker hebben (gehad) en op enig moment in de afgelopen vier weken hebben gewerkt. Deze vragenlijst bestaat uit 23 vragen en is een valide en betrouwbaar meetinstrument voor de bedrijfs- en verzekeringsgeneeskundige praktijk.

Vanwege de overlap in symptomen kan het moeilijk zijn om een delier te herkennen bij een patient met een langer bestaande dementie; het zogenaamde ‘delirium superimposed on dementia’ (DSD) of ‘delier bij dementie’ (DBD). De bestaande diagnostische criteria en observatieschalen zullen vaak leiden tot fout-positieve en fout-negatieve uitslagen. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de literatuur die betrekking heeft op de eventuele rol van electroencefalografie (EEG) bij de differentiele diagnostiek van delier, dementie en DBD. Het klassieke EEG, met twintig tot dertig elektroden en dertig minuten registratie, is een belastend onderzoek voor de psychogeriatrische patient. Recent onderzoek wijst uit dat ook kortdurende EEG-registraties met een zeer beperkt aantal elektroden mogelijk bruikbaar zijn bij de diagnostiek van een delier. Deze ontwikkeling geeft een ingang voor de toepassing van een EEG in de psychogeriatrische praktijk ter ondersteuning van de differentiele diagnostiek van DBD.

In de nasleep van de crisis van 2008 zijn veel mensen in de financiele problemen geraakt. Dit artikel beschrijft de relatie tussen financiele problemen en gezondheid. Het signaleren en bespreekbaar maken van zulke problemen kan de gezondheid van de patient bevorderen. Hier ligt een rol voor de huisarts.

Introduction: Reference values for cardiopulmonary exercise testing (CPET) parameters provide the comparative basis for answering important questions concerning the normalcy of exercise responses in patients, and significantly impacts the clinical decision-making process. Areas covered: The aim of this study was to provide an updated systematic review of the literature on reference values for CPET parameters in healthy subjects across the life span. A systematic search in MEDLINE, Embase, and PEDro databases were performed for articles describing reference values for CPET published between March 2014 and February 2019. Expert opinion: Compared to the review published in 2014, more data have been published in the last five years compared to the 35 years before. However, there is still a lot of progress to be made. Quality can be further improved by performing a power analysis, a good quality assurance of equipment and methodologies, and by validating the developed reference equation in an independent (sub)sample. Methodological quality of future studies can be further improved by measuring and reporting the level of physical activity, by reporting values for different racial groups within a cohort as well as by the exclusion of smokers in the sample studied. Normal reference ranges should be well defined in consensus statements.

Possible treatment options for Parkinson's disease consist of medications for motor symptoms as well as non-motor symptoms, such as cognitive decline, depression, hallucinations and delusions, constipation, and drooling. A number of these medications are in the experimental stage. In addition, physical activity and exercise can favourably influence the motor as well as the non-motor symptoms. Speech and dysphagia therapy are available, whereas cognitive behavioural therapy can control depressionand anxiety. Deep brain stimulation is the only surgical treatment currently used. Potential future surgical treatments are gene therapy, (stem) cell therapy, and the application of growth factors. Worldwide, research projects are being carried out in order to be able to control the disease. Once in a while surprising discoveries are made. Whether cure and/or prevention are possible remains to be seen.De ziekte van Parkinson is een langzaam progressieve neurodegeneratieve ziekte die zich manifesteert met karakteristieke motorische, maar ook met niet-motorische symptomen. De behandelingsmogelijkheden voor de ziekte van Parkinson bestaan uit medicamenten voor de motorische symptomen alsmede voor de niet-motorische symptomen als cognitieve achteruitgang, depressie, hallucinaties, wanen, obstipatie en kwijlen. Een aantal van deze medicamenten verkeren in de experimentele fase. Daarnaast kunnen lichaamsbeweging en fysieke oefeningen een gunstig effect hebben op zowel de motorische als de niet-motorische symptomen. Logopedisch zijn spraak- en sliktherapie mogelijk, terwijl cognitieve gedragstherapie depressie en angst onder controle kunnen brengen. Stimulering van diepgelegen hersengebieden is de enige chirurgische behandeling die actueel plaatsvindt. Toekomstige chirurgische mogelijkheden zijn gentherapie, (stam)celtherapie en toediening van groeifactoren. Wereldwijd wordt onderzoek verricht om de ziekte onder controle te krijgen. Soms worden verrassende ontdekkingen gedaan. Het blijft afwachten of genezing en/of preventie op termijn mogelijk worden.

Kennis van factoren die samenhangen met arbeidsongeschiktheid kan helpen bij het identificeren van groepen die een hoog risico lopen om (langdurig) een WIA-uitkering te ontvangen en om effectieve interventies voor deze groepen te ontwikkelen. In deze studie wilden we de volgende onderzoeksvragen beantwoorden: (1) Wat zijn de belangrijkste diagnoses bij toekenning van een WIA-uitkering en hoe verschillen deze voor leeftijd, geslacht en opleiding? (2) Welke klanten stromen binnen vijf jaar uit de WIA? Voor 31.733 klanten die een WIA-uitkering toegekend kregen in de periode juli 2010 t/m juni 2011 is data verzameld uit UWV-systemen. De belangrijkste diagnose bij toekenning van een WIA-uitkering was psychische klachten. Diagnoses verschillen tussen leeftijdscategorieen, opleidingsniveaus en type uitkering; psychische klachten werden vaker geregistreerd bij jongeren, hoger opgeleiden en klanten die een IVA-uitkering ontvingen. Vijf jaar na toekenning ontving 82% van de klanten nog steeds een WIA-uitkering. Onder klanten met (meerdere) psychische klachten en klanten met comorbiditeit van psychische en lichamelijke klachten was de uitstroom het laagst.

Mensen met een relatief lage sociaal-economische status (SES) hebben gemiddeld een slechtere gezondheid en lagere levensverwachting dan mensen met een hoge SES. Dikwijls wordt hierbij gewezen op een ongezonde levensstijl. Gewoonten zoals roken, overmatig alcoholgebruik, (te veel) ongezond eten, gecombineerd met te weinig lichaamsbeweging, zijn inderdaad aantoonbare risicofactoren voor het ontstaan van gezondheidsproblemen en deze factoren worden vaak in verband gebracht met verminderde algehele vitaliteit bij een lage SES. Bij een lage SES kan echter ook een gepercipieerde sociale ondergeschiktheid een rol spelen in de gezondheid. Daarnaast zijn keuzen met betrekking tot gezond gedrag niet altijd rationele keuzen. Psychosociale stress zou een onderliggende kernfactor kunnen zijn bij het ontstaan van sociaal-economische gezondheidsverschillen. Deze stress kan op de lange termijn gedragsmatige, metabole en fysiologische aanpassingen veroorzaken, wat uiteindelijk het risico op het ontstaan van (multi)morbiditeit en mortaliteit verhoogt. Integraal beleid is noodzakelijk om gezondheid van mensen met een lage SES te verbeteren.

Kool M, Elshout G, Bohnen AM, Koes BW, Berger MY. Better care for febrile children seen at out-of-hours services. Huisarts Wet 2016;59(11):474-7. Parents contact out-of-hours services relatively often because their child has a temperature and mention one or more alarm symptoms. The vast majority of these children have a non-serious infection and do not require further treatment. Children that appear to be seriously ill should be referred to secondary care. The Dutch Association of General Practitioners’ guideline ‘Children with fever’ recommends that children with only one alarm symptom be referred, but the majority of these referrals turn out to be a false alarm. General practitioners are relatively conservative in their referrals and score better in this respect than diagnostic algorithms, so it seems that they are guided by more than the alarm symptoms alone. It is more complex if GPs are uncertain about the seriousness of the illness. They often prescribe an antibiotic to reassure themselves and the parents, but this should be avoided because it gives a false sense of security. It would be better to clearly tell the parents when and where they should contact the service again. If the medical record is complete and unambiguous, the course of the disorder can be reviewed in the follow-up consultation, even if this occurs with a different GP.

Los AM, Cents RAM, Harmsen JAM, Bindels PJE.Non-western migrants with medically unexplained physical symptoms. Huisarts Wet 2016;59(4):172-5. Medically unexplained physical symptoms (MUPS) are often complex, and general practitioners may be reluctant to discuss possible psychological factors, because they think that patients have little insight into these factors and their relevance. The situation is even more difficult with patients of non-western origin, because of possible communication problems and differences in ideas and concepts regarding ill health. Many GPs assume that there is a stigma about mental health problems in non-western cultures, but this is less strong than thought. Although non-western migrants may present with physical complaints, this does not necessarily mean that they are unaware that their complaints may have a psychological basis - in many cultures the distinction between mind and body is not so clear-cut as in western culture. It is possible, and even advised, to discuss psychological factors during the consultation. The Dutch College of General Practitioners’ guideline on MUPS is helpful and provides a model for structuring the patient’s history, by asking about somatic, cognitive, emotional, and social, behavioural aspects in this order. However, with non-western migrants it is better to use a different sequence, focusing on social, behavioural, somatic, cognitive, and emotional aspects, so that the behavioural and social consequences of the problems are given prominence. It is important to build a relationship of trust with patients, for example, by using the ‘cultural interview’. When discussing mental health symptoms, it may help to begin with basic emotions (anger, fear, happiness, sadness), to use metaphors, and, where possible, to describe the problem in the patient’s own words. It is also important to emphasize the confidentiality of the patient-doctor relationship.

Cents RAM, Los AM, Bindels PJE. Adolescent suicide. Huisarts Wet 2016;58(3):126-30. Suicide is a major cause of death among adolescents in the Netherlands. Although the prevalence of suicide is low, the impact on those involved is huge. General practitioners, as family doctors and gatekeepers, are ideally suited to identify those adolescents at increased risk of suicide. This requires a good knowledge of the risk factors for suicide, the most important being an earlier suicide attempt and psychological problems. A good exchange of information with other health professionals is essential in order to obtain a complete picture of potential risk factors. Moreover, because many adolescents with mental health problems do not seek medical attention, or visit their GP with non-specific physical symptoms problems, it is important that GPs are proactive. If a GP suspects suicidality, he or she should try to encourage the patient to talk about suicidal thoughts and plans.

Hendriks SA, Sollie JW, Nijnuis MG, Stolper CF. Zeldzame ziekten: een onmogelijke diagnostische opgave? Huisarts Wet 2016;59(11):498-501. Zeldzame aandoeningen zijn aandoeningen met een prevalentie van minder dan 0,5 per 1000 mensen; er zijn er bijna 8000 bekend. Het is voor een huisarts onmogelijk al deze aandoeningen zelfs maar bij benadering te kennen, maar dat is ook niet nodig. Belangrijker is het dat de huisarts tijdig aan het denken wordt gezet en getriggerd wordt tot nader onderzoek of verwijzing. De huisarts beschikt over prima diagnostische gereedschappen: ‘awareness’, het ‘plusteken’ (een opvallende combinatie van symptomen), het pluis/niet-pluisgevoel, de familieanamnese en goed luisteren naar de patient. Online is voldoende betrouwbare informatie te vinden om bij een vermoeden verwijzing naar de tweede of derde lijn te ondersteunen. Met tijdige diagnostiek is veel gezondheidswinst te behalen. Juist omdat genezing vaak niet mogelijk is, is de patient gebaat bij passende symptomatische behandeling en goede toegang tot voorzieningen. Meer nascholing op dit gebied is nodig. Het kan een uitdaging voor huisartsen zijn om dit stuk diagnostiek tot hun taak te gaan rekenen.

BigMove GGZ is ontwikkeld voor mensen met meervoudige gezondheidsproblemen. Het programma beoogt capabilities te versterken en de ervaren gezondheid en kwaliteit van leven te verbeteren. Doel van dit onderzoek was te exploreren in welke mate en op welke wijze het programma deze doelen bereikt. Gekozen is voor een mixed-methods onderzoek. Voor en na deelname vulden deelnemers (N=163) een vragenlijst in over ervaren gezondheid, kwaliteit van leven en coping. Tien respondenten zijn, aan de hand van een korte vragenlijst, geinterviewd over hun capabilities en de bijdrage daaraan door het programma. Deelnemers rapporteerden verbeteringen op ervaren gezondheid (gemiddelde [M] voor-na = 2,80-3,29; effectgrootte [ES] = 0,62), kwaliteit van leven (M voor-na = 4,21-4,82; ES = 0,66) en actief copinggedrag (M voor-na = 2,40-2,58; ES = 0,24). Respondenten vertelden dat hun capabilities waren toegenomen. Hun zelfkennis en vertrouwen in eigen kunnen waren vergroot en er ontstond een intrinsieke motivatie om gedrag te veranderen. Daardoor ondernamen ze meer activiteiten, onderhielden ze meer sociale contacten en participeerden ze actiever in de maatschappij door (vrijwilligers)werk. Als belangrijke elementen van het programma benoemden respondenten de individuele gesprekken met de BigMove psycholoog alsmede met de BigMove begeleider, het stellen van doelen, het bewegen, het spel en plezier, en de steunfunctie van de groep. Deze exploratie laat zien dat en hoe BigMove GGZ een relevante bijdrage kan leveren aan het verbeteren van de ervaren gezondheid, kwaliteit van leven en capabilities.

Vos-Vromans DC, Smeets RJ, Huijnen IP, Koke AJ, Hitters WM, Rijnders LJ, Pont M, Winkens B, Knottnerus JA. Revalidatie versus gedragstherapie bij chronische vermoeidheid. Huisarts Wet 2016;59(12):542-5. In Nederland lijden 30.000 tot 40.000 mensen aan het chronischevermoeidheidssyndroom (CVS). De enige bewezen effectieve behandelvormen zijn cognitieve gedragstherapie (CGT) en graded exercise therapy, maar niet alle patienten hebben daar baat bij. In dit gerandomiseerde gecontroleerde onderzoek is een nieuwe, in Nederland ontwikkelde multidisciplinaire revalidatiebehandeling (MRT) vergeleken met CGT. De onderzoekers randomiseerden 122 patienten in 4 Nederlandse revalidatiecentra in een MRT-groep (n = 62) en een CGT-groep (n = 60). De interventie duurde 26 weken, de deelnemers vulden bij aanvang en na 4, 14, 26 en 52 weken vragenlijsten in. Het verschil in effect werd gemeten op 26 en 52 weken na de start van de behandeling. Primaire uitkomstmaten waren vermoeidheid, gemeten met de vermoeidheidsschaal van de Checklist Individuele Spankracht (CIS, scorebereik 8-56), en kwaliteit van leven, gemeten op de mentale en fysieke subschalen van de Short Form Health Survey (SF-36, scorebereik 0-100). De meting na 26 weken werd uitgevoerd bij 114 deelnemers, de meting na 52 weken bij 112 deelnemers. In beide onderzoeksarmen nam de vermoeidheid af en verbeterde de kwaliteit van leven. Het verschil in CIS-score was na 26 weken –3,02 (95%-BI –8,07 tot 2,03; p = 0,24) en na 52 weken –5,69 (95%-BI –10,62 tot –0,76; p = 0,02), in het voordeel van MRT. Beide behandelingen hebben effect op de vermoeidheid, maar op de langere termijn nam na CGT de vermoeidheid weer toe terwijl het effect van MRT aanhield. Beide behandelingen hadden ongeveer evenveel effect op de kwaliteit van leven.

Lawaaischade ontwikkelt zich sluipend en aanvankelijk onmerkbaar, aangezien gehoorverlies eerst bij de hoge frequenties optreedt en het spraakverstaan dan nog mogelijk is. Slechthorendheid treedt op als er auditieve eisen aan het gehoor worden gesteld. Het moeten kunnen horen kost veel energie vooral in rumoerige omgevingen. Oververmoeidheid is een kenmerkende klacht van slechthorenden.

Heroine op medisch voorschrift (HMV) is een effectieve behandeling voor methadonresistente opiaatverslaafden, maar hun bijkomend cocainegebruik blijft vaak problematisch. In een gerandomiseerd, dubbelblind, placebogecontroleerd onderzoek bestudeerden de auteurs de acceptatie, effectiviteit en veiligheid van 60 mg dexamfetamine met vertraagde afgifte (‘slow-release’; SR) als substitutie voor crackcocaine bij deze groep HMV-patienten. Gedurende twaalf weken ontvingen deelnemers dagelijks, parallel aan hun behandeling met heroine en methadon, 60 mg dexamfetamine SR of een identiek lijkende placebo. Er werden 111 patienten van vier HMV-units gescreend voor deelname, van wie er 73 instroomden in het onderzoek: 38 naar de dexamfetaminegroep en 35 naar de controlegroep. Vergeleken met een placebo verminderde inname van dexamfetamine SR het aantal dagen cocainegebruik. Op dagen dat er toch gebruikt werd, beperkte de dexamfetamine SR het aantal momenten van gebruik. De bijwerkingen waren meestal mild en van voorbijgaande aard. De auteurs concluderen dat dexamfetamine SR een goed geaccepteerde, effectieve en veilige behandeling is voor chronische cocaineafhankelijkheid bij patienten die HMV krijgen. Toekomstig onderzoek zou zich moeten richten op een bredere groep patienten met verslaving aan cocaine of andere stimulantia, die minder strikt behandeld worden dan bij HMV.

Inleiding Om inhoud te geven aan het autonomiebeginsel bij kinderen bij het nemen van medische beslissingen over de eigen behandeling is het essentieel te weten in hoeverre zij hiertoe wilsbekwaam zijn. In Nederland wordt uitgegaan van een wettelijk vastgelegde leeftijdsgrens van twaalf jaar, terwijl andere landen een andere of geen leeftijdsgrens hanteren. Wij ontwikkelden een semigestructureerde vragenlijst om wilsbekwaamheid in het kader van onderzoek bij kinderen te kunnen bepalen, alsmede om wetenschappelijk vast te stellen op welke leeftijd kinderen wilsbekwaam zijn.

Arnadottir S, Verhagen AP, Patrick Bindels PJE. Cervixcarcinoom komt ook bij jonge vrouwen voor! Huisarts Wet 2017;60(10):520-2.

De International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF) wordt sinds de publicatie in 2001 in toenemende mate gebruikt om het functioneren van mensen en de daarbij relevante factoren te beschrijven, zowel in de zorg als in onderzoek, onderwijs en beleid. Het ICF-begrippenkader bestaat uit: (1) een schema dat de componenten van de ICF weergeeft, inclusief het onderliggende biopsychosociale perspectief; en (2) een standaardterminologie: de verschillende classificaties (functies, anatomische eigenschappen, activiteiten/participatie, externe factoren), bestaande uit hoofdstukken met daaronder categorieen op verschillend detailniveau.

Background Normal high sensitivity cardiac troponin (hs-cTn) assays rule out acute myocardial infarction (AMI) with great accuracy, but additional non-invasive testing is frequently ordered. This observational study evaluates whether clinical characteristics can contribute to risk stratification and could guide referral for additional testing. Methods 918 serial patients with acute chest pain and normal hs-cTnT levels were prospectively included. Major adverse cardiac events (MACE) and non-invasive test results were assessed during one-year follow-up. Patients were classified as low and high risk based on clinical characteristics. Results MACE occurred in 6.1% of patients and mainly comprised revascularizations (86%). A recent abnormal stress test, suspicious history, a positive family history and higher baseline hs-cTnT levels were independent predictors of MACE with odds ratios of 16.00 (95%CI:6.25–40.96), 16.43 (6.36–42.45), 2.33 (1.22–4.42) and 1.10 (1.01–1.21), respectively. Absence of both recent abnormal stress test and suspicious history identified 86% of patients. These patients were at very low risk for MACE (0.4% in 30-days and 2.3% in one-year). Despite this, the majority (287/345 = 83%) of additional tests were performed in low risk patients, with

Eenzaamheid komt vaker voor onder ouderen van Marokkaanse en Turkse herkomst dan van Nederlandse herkomst. Twee verklaringen voor dit verschil zijn onderzocht. (1) Het concept en de meting verschillen tussen de herkomstgroepen. (2) Migranten verkeren in een kwetsbare situatie. Er is gebruik gemaakt van gegevens van de Longitudinal Aging Study Amsterdam. Interviews zijn gehouden met 176 mensen geboren in Marokko en 235 geboren in Turkije, in de leeftijd van 55–66 jaar, en wonend in stedelijke wijken. Gemiddeld migreerden zij 35 jaar geleden. Zij zijn vergeleken met een steekproef van 292 ouderen die, evenals hun ouders, geboren zijn in Nederland. De analyses laten zien dat de psychometrische eigenschappen van de eenzaamheidsschaal bevredigend zijn. Voor enkele items is er systematische vertekening. Migrantenouderen hebben meer sociale contacten, maar participeren minder, zijn minder tevreden over hun inkomen, ervaren minder regie en hebben een slechtere gezondheid waaronder een groter aantal depressieve symptomen. Als rekening wordt gehouden met deze verschillen halveert het verschil in eenzaamheid met Nederlandse ouderen. De ervaringen vanuit migratie en als minderheid in Nederland versterken waarschijnlijk hun gevoelens van eenzaamheid. Interventies moeten zich niet richten op het verbeteren van sociaal contact, maar bijvoorbeeld op het versterken van het ervaren van een sociaal gewaardeerde rol en het vermijden van negatieve interpretaties.The prevalence of loneliness among Turkish- and Moroccan-Dutch older adults is higher than among Dutch older adults of non-migrant origin. Two explanations may account for this difference. (1) The meaning of the concept may differ, or there is differential item functioning. This might result in scores that not only differ in intensity but also in meaning across groups. (2) The position of older migrants is much more vulnerable than of non-migrant older people. Data from the Longitudinal Aging Study Amsterdam were used to examine support for both explanations. Feelings of loneliness are explored among 176 people born in Morocco and 235 people born in Turkey, aged 55–66 years, and living in urban areas. They migrated on average 35 years ago to the Netherlands. They are compared with a matched sample of 292 older people of Dutch origin. The psychometric properties of the loneliness scale are satisfying, although there is some differential item functioning. Older migrants have more frequent social contacts, but are at a disadvantage in other domains. Taking into account differences in social participation, satisfaction with their income, mastery and depressive symptoms, the difference between older migrants’ and non-migrants’ loneliness is reduced to more than half. Being an older migrant and belonging to a minority might further contribute to feelings of loneliness. Interventions should not be directed at stimulating social contact, but rather, for example, at enhancing the appreciation of their social status and at avoiding negative interpretations of the situation.

Medisch specialistische pijnrevalidatie (MSPR) wordt, wanneer er sprake is van complexe pijnproblematiek met als gevolg beperkingen in functioneren en uitblijvend resultaat van behandelingen in de eerste lijn, (steeds vroeger) ingezet in de zorg rondom patiënten met pijnklachten.

The aim of this research was to evaluate the efficiency and effectiveness of an orthodontic treatment with clear-aligner systems, specifically with Invisalign®. In addition to a review of the literature, 4 orthodontists and 9 patients treated with fixed orthodontic therapy and Invisalign® were interviewed. The literature showed that it is difficult to correct an extrusion, rotation or overjet with clear aligners. Often 'refinement' (additional intervention during treatment) is necessary to achieve the best possible end result. The patients interviewed experienced few limitations in their daily lives caused by the clear aligners and hardly any pain. Treatment duration was comparable to that with fixed appliances; it depended on the experience of the orthodontist, the complexity of the case and cooperation of the patient. The cost of an Invisalign® treatment is higher than that of fixed-appliance therapy. Additionally, making a plan for clear-aligner treatment often takes more time for the orthodontist than planning treatment for fixed-appliance therapy.Samenvatting. Het doel van dit onderzoek was het evalueren van de effectiviteit en de efficiëntie van een orthodontische behandeling met het clear-alignersysteem volgens Invisalign®. Naast een literatuuronderzoek werden 4 orthodontisten en 9 patiënten, die waren behandeld met vaste apparatuur en Invisalign®, geïnterviewd. Uit de bestudeerde literatuur bleek dat het corrigeren van extrusie, rotaties en overjet met clear aligners moeilijk is uit te voeren. Vaak is ‘refinement’ (ingrijpen tijdens de behandeling) nodig om een zo goed mogelijk eindresultaat te behalen. De ondervraagde patiënten ervoeren weinig beperkingen van de clear aligners in hun dagelijkse leven en ook nauwelijks pijn. De duur van behandelingen waren net zo lang als die met vaste apparatuur: afhankelijk van de ervaring van de orthodontist, de complexiteit van de casus en de coöperatie van de patiënt. De kosten van een Invisalign®-behandeling zijn hoger dan die van een behandeling met vaste apparatuur. Daarnaast kost het een orthodontist meer tijd om een behandeling met clear aligners te plannen.

Onderzoek over (multidimensionale) kwetsbaarheid richt zich veelal op tekortkomingen en het risico op negatieve gevolgen. Kwetsbare ouderen kunnen echter ook positieve uitkomsten ervaren, zoals een goede kwaliteit van leven (KvL). Om nieuwe, meer positief georienteerde preventiestrategieen te kunnen ontwikkelen richt dit exploratief onderzoek zich op (a) het identificeren van factoren gerelateerd aan de KvL van kwetsbare ouderen; en (b) het verklaren van verschillen tussen kwetsbare ouderen met respectievelijk een ‘hoge’ en ‘lage’ KvL. Bij dit laatste ligt de focus op het identificeren van sterktes die kwetsbare ouderen met een ‘hoge’ KvL hebben. Kwantitatieve en kwalitatieve data zijn verzameld door middel van semigestructureerde interviews met Vlaamse thuiswonende, kwetsbare ouderen met een hoge (N = 16) en lage KvL (N = 18). De kwantitatieve analyses lieten zien dat de hoge KvL groep ouder was, in mindere mate psychisch kwetsbaar was en een hogere mate van zingeving rapporteerde dan de lage KvL groep. De kwalitatieve analyses wezen uit dat de ouderen in de hoge KvL groep beter omgingen met moeilijkheden, meer gebeurtenissen in het vooruitzicht hadden, meer activiteiten ondernamen en meer tevreden waren met hun sociale netwerk. Concluderend biedt dit exploratief onderzoek handvatten om de KvL van ouderen, ondanks hun kwetsbaarheid, te verhogen. Een Engelstalige versie van dit artikel is verschenen in BMC Geriatrics: van der Vorst A, Zijlstra GAR, De Witte N, Vogel RGM, Schols JMGA, Kempen GIJM, D‑SCOPE Consortium. Explaining discrepancies in self-reported quality of life in frail older people: a mixed-methods study. BMC Geriatr. 2017;17(1): 251. https://doi.org/10.1186/s12877-017-0641-y .

The use of eHealth has increased rapidly in recent years and is also being deployed in several ways in care for older people. Little is still known, however, about the use and acceptance of oral care related applications of eHealth by older people. By means of interviews, qualitative research was carried out on the use of digital devices and the needs of older people living at home for oral care related information and instruction via eHealth. Results indicate that older people are technically capable of receiving and making use of this information via eHealth. Slightly more than half of those questioned were interested in receiving this information via an eHealth app. It was considered to be useful when reduced mobility hindered visits to the dentist. Furthermore, those questioned expressed the opinion that the healthcare they are familiar with and the personal contacts should not be replaced by unfamiliar digital alternatives.Het gebruik van e-health heeft in de afgelopen jaren een vlucht genomen en wordt in de ouderenzorg ook al op verschillende wijzen ingezet. Over het gebruik en de acceptatie van aan mondzorg gerelateerde toepassingen van e-health door ouderen is er echter nog weinig bekend. Met interviews is kwalitatief onderzoek gedaan naar het gebruik van digitale middelen en de behoefte van thuiswonende ouderen aan mondgezondheid gerelateerde informatie en instructies via e-health. De resultaten laten zien dat de ouderen technisch in staat zijn om deze informatie via e-health te ontvangen en te gebruiken. Iets meer dan de helft van de ondervraagden heeft interesse in het ontvangen van deze informatie via een e-health-app. Het wordt als nuttig gezien wanneer verminderde mobiliteit tandartsbezoeken belemmert. De ondervraagden zijn van mening dat de gezondheidzorg die ze kennen en het persoonlijk contact geen plaats moet maken voor onbekende digitale alternatieven.

De meeste mensen willen tot het eind van hun leven thuis blijven. Om dat mogelijk te maken, is mantelzorg cruciaal. Maar welke mantelzorgers en andere zorgverleners zijn er eigenlijk betrokken bij de zorg voor thuiswonende ouderen in het laatste levensjaar? En hoe kunnen mantelzorgers ondersteund worden? (aut. ref.)

Inleiding Het kan voor huisartsen lastig zijn om bij patienten met cognitieve klachten vast te stellen of er sprake is van milde cognitieve stoornissen of dementie. Wij stelden een diagnostisch algoritme op dat hierbij behulpzaam kan zijn, met als belangrijkste uitgangspunt dat de voorafkans op een cognitieve stoornis – ingeschat op basis van de (hetero) anamnese – bepaalt welke aanvullende test het meeste nut heeft. Methode De voorafkans is als volgt ingedeeld: niet waarschijnlijk, mogelijk en waarschijnlijk. Voor elk van deze situaties hebben we op basis van literatuuronderzoek en vooraf opgestelde criteria over de gewenste testkarakteristieken de meest geschikte test gekozen. Resultaten Is een cognitieve stoornis niet waarschijnlijk, dan kan een foutloze kloktekentest helpen om de patient gerust te stellen. Is er mogelijk sprake van een cognitieve stoornis, dan lijkt de Montreal Cognitive Assessment het meest geschikt om deze uit te sluiten of juist waarschijnlijker te maken. Is het waarschijnlijk dat de patient een cognitieve stoornis heeft, dan kan de Mini-Mental State Examination een stoornis nog waarschijnlijker maken. Conclusie Wij hopen dat huisartsen met dit algoritme zo optimaal mogelijk gebruik kunnen maken van cognitieve tests.

Background Due to the rise of older patients with multi-morbidity, we need more elderly care physicians. However, not all available training slots for the elderly care medicine specialty have been fully utilized in recent years. To assess medical student interest in this specialty as well as potential causes for this interest we explored the interest of medical students in the profession of elderly care physician, as well their perception of this profession, both in the 'old curriculum' and in a 'new curriculum', where the new curriculum had a mandatory elderly care medicine clerkship and more competency-related learning. Method At VUmc 120 final year medical students were asked to complete a questionnaire in 2014 about professional preferences and professional characteristics. The same questionnaire had been presented five years earlier, in 2009, to 150 medical students at the end of their final year. Results The response rates were 100% and 85% respectively. Of the students in the new curriculum 16,7% considered a career in elderly care medicine. This percentage was 9,4% for students in the old curriculum (p = 0,087). The characteristics of the profession that appealed most to the students, but were not considered applicable to elderly care medicine were: diagnostics skills, acute complaints, visible results. The professional characteristics that students found to be very much applicable to this specialty, but less attractive for their future profession were: psychosocial, chronic and terminal conditions. Discussion We observe a trend that students in the new curriculum are more interested in the profession of elderly care physician, even though this interest remains limited. We recommend that the basic medical training, both in the bachelor phase and in a mandatory elderly care medicine clerkship, focus more on demonstrating that the characteristics students find appealing in the medical profession are indeed present in this speciality. Also, the basic training should concentrate more on guidance and treatment of patients with chronic and terminal conditions.

Aspirine geldt al decennia als de hoeksteen voor de preventie van hart- en vaatziekten (HVZ) bij patienten met reeds aangetoonde HVZ of een hoog risico hierop. Een recente Cochrane-review laat zien dat het toevoegen van een tweede plaatjesremmer (clopidogrel) naast aspirine, de kans op een (nieuw) myocardinfarct of ischemisch CVA nog verder verlaagt. Toch is voorzichtigheid geboden, want dit positieve effect moet worden afgezet tegen een verhoogd risico op bloedingen.

Alzheimerdementie (AD) kan gepaard gaan met symptomen van depressie. Bij AD ontstaan er vroeg of laat problemen met taalexpressie of -begrip (afasie). In deze studie onderzochten we of ouderen met alzheimerdementie, al dan niet gecompliceerd door een taalstoornis, moeilijkheden ondervonden in het begrijpen en beantwoorden van stemmingsvragen. Daarnaast onderzochten we of de antwoorden van verzorgenden als informanten voldoende validiteit hadden voor inzicht in de stemming van een oudere. 53 ouderen, bewoners van zorginstellingen, namen tezamen met hun eerstverantwoordelijke verzorgenden deel aan het onderzoek; 25 deelnemers hadden de diagnose alzheimerdementie, 28 deelnemers hadden geen cognitieve stoornis. Taalvaardigheid werd onderzocht met de SAN-test (Stichting Afasie Nederland) en onderdelen van de Akense Afasietest (AAT). De depressievragenlijsten in dit onderzoek waren de Beck Depression Inventory-second edition (BDI-II-NL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30). Er waren geen significante verschillen in somscores op de twee stemmingsvragenlijsten tussen deelnemers zonder cognitieve stoornis en deelnemers met alzheimerdementie, met of zonder taalstoornis. Zowel ouderen zonder cognitieve stoornis, als ouderen met alzheimerdementie gaven overeenkomstige antwoorden op de BDI en GDS. De overeenstemming tussen zelfbeoordeling en informantoordeel was echter zeer gering. Verzorgenden oordeelden doorgaans negatiever over de stemming dan de oudere deelnemers zelf. Overschatting van ‘depressie’ gebeurde vooral bij deelnemers die zichzelf niet of nauwelijks depressief vonden, onderschatting vond plaats bij deelnemers met relatief hoge scores op de stemmingsvragenlijsten. Alzheimerdementie, al dan niet gecompliceerd door een taalstoornis, leidt niet tot een vertekening in somscores op beide vragenlijsten (BDI en GDS). Ouderen met alzheimerdementie zijn in staat vragen over hun stemming adequaat te beantwoorden. We vonden echter aanzienlijke discrepanties tussen het eigen oordeel over de stemming en dat van verzorgenden als informanten. Het is dan ook van belang niet alleen af te gaan op het oordeel van een informant bij onderzoek naar de stemming van ouderen met alzheimerdementie, maar ook het oordeel van de oudere zelf mee te wegen.