Search

Biokontrola, kao mera zaštite bilja, predstavlja primenu mikroorganizama koji ispoljavaju antagonističko delovanje prema patogenom organizmu. Dejstvo mikrobnih biokontrolnih agenasa može biti direktno (produkcijom sekundarnih metabolita) ili indirektno (kompeticijom za prostor i nutrijente ili indukcijom sistemske rezistencije kod biljaka). Bakterije roda Xanthomonas predstavljaju značajnu grupu patogena, koji kod brojnih domaćina prouzrokuju tipove simptoma bakteriozne pegavosti, plamenjače, crne truleži i bakterioznog raka. Cilj ovog rada je bio da se u in vitro uslovima ispita antagonistički potencijal kolekcije izolata iz rodova Bacillus i Pseudomonas prema različitim patogenima Xanthomonas spp. Potencijalni antagonistički izolati korišćeni u radu su dobijeni iz različitih prirodnih staništa, od kojih je na osnovu morfologije kolonija na hranljivom agaru i sekvenci gena za 16S rRNK (P0/P6 prajmeri), devet izolata identifikovano kao Bacillus sp. (B33, BA22, B44, B52, B62, B64, B114, B122, BS3), a sedam kao Pseudomonas sp. (P7, P9, P10-21, P64, P-1P, P21P, P2/2). Antagonistička aktivnost je ispitana prema devet Xanthomonas sojeva, i to: X. campestris pv. campestris (patotip soj NCPPB528 i sojevi poreklom sa uljane repice NCPPB4679 i XcL1222), X. arboricola pv. pruni (NCPPB3156), X. arboricola pv. juglandis (Xj1), X. arboricola pv. corylina (XH2), X. euvesicatoria (X22), X. axonopodis pv. phaseoli var. fuscans (CFBP6165) i X. hortorum pv. pelargonii (NCPPB3330). In vitro antagonistička aktivnost je ispitana primenom metode dvojne kulture. U sterilisanu i delimično prohlađenu podlogu od hranljivog agara dodata je suspenzija fitopatogena (108 ćel mL-1). Nakon sušenja podloge, na površinu su bakteriološkom petljom tačkasto nanošeni biokontrolni sojevi. Ogled je postavljen dva puta nezavisno, u četiri ponavljanja. Ocena ogleda vršena je nakon 48 sati, merenjem prečnika zone inhibicije (mm). Rezultati su statistički obrađeni u programu STATISTICA v. 8 (StatSoft, Inc.)

Fitopatogena bakterija Acidovorax citrulli, prouzrokovač bakteriozne mrljavosti plodova lubenice prvi put je detektovana u Srbiji 2014. godine u Bačkoj i Sremu. Zbog ekonomskog značaja u regionu Evropske unije je svrstana na A1 listu karantinskih organizama (Evropska i mediteranska organizacija za zaštitu bilja), a u Srbiji na Listu IA deo I (Službeni glasnik 57/15). Distribucija zaraženog semena predstavlja najvažniji izvor inokuluma A. citrulli, pa se kontrola patogena prvenstveno bazira na testiranje zdravstvenog stanja semena. Osim ove mere preporučuje se i uklanjanje potencijalnih domaćina ove bakterije u polju (samoniklih i korovskih vrsta Cucurbitacae), uvođenje plodoreda, kao i hemijska zaštita fungicidima na bazi bakra. Međutim, iako se u Srbiji redovno sprovode mere eradikacije na lokalitetima gde je utvrđeno prisustvo A. citrulli, kao i redovna kontrola semena iz uvoza i program mera za zaštitu zdravlja bilja, simptomi bolesti se u pojedinim lokalitetima i dalje javljaju. Stoga, cilj ovog rada je praćenje, izolacija i identifikacija A. citrulli na plodovima lubenice sa simptomima bakteriozne mrljavosti u dvogodišnjem periodu (2021-2022. godina). Tokom 2021. na lokalitetu Ašanja i 2022. godine na lokalitetu Hrtkovci beleženi su simptomi bakteriozne mrljavosti lubenice. Izolacija prouzrokovača je vršena na hranljivu podlogu obogaćenu 5% saharozom. Brojne bakterijske kolonije, među kojima su dominirale sitne, beličaste, okrugle, sjajne i ispupčene kolonije formirale su se nakon tri dana inkubacije. Za rad je odabrano 10 izolata po godini/lokalitetu, a kao uporedni sojevi poslužili su A. citrulli dobijeni 2014. (lokalitet Čelarevo) i 2018. (lokalitet Šabac). Patogenost je dokazana na plodovima lubenice, pojavom tamno-zelenih, vlažnih pega 3-5 dana nakon injektiranja bakterijske suspenzije u mezokarp. Metodom lančane reakcije polimeraze (PCR) korišćenjem A. citrulli specifičnog para prajmera BX-L1/BX-S-R2 amplifikovani su fragmenti veličine 279 bp kod svih isp

Bakterija Ralstonia solanacearum, prouzrokovač bakteriozne uvelosti i mrke truleži krtola krompira, obzirom na veliki ekonomski značaj i štete koje izaziva ima karantinski status u Evropi (EU_2019_2072_AnnexII). U Srbiji je prvi put detektovana 2010. godine, nakon čega se i dalje javlja u pojedinim usevima krompira i pored sprovođenja mera eradikacije. Prema literaturnim podacima, populacija R. solanacearum identifikovana u Srbiji genetički je homogena i identična sa sojevima prisutnim na teritoriji Evrope. Cilj ovog rada je bio da se tokom 2021. godine izvrši monitoring krtola krompira na prisustvo mrke truleži i da se izvrši identifikacija prouzrokovača bolesti na području Bačke (Vojvodina), gde su uglavnom i potvrđivani pozitivni nalazi bakterije R. solanacearum u poslednjoj deceniji. Simptomi mrke truleži krtola su utvrđeni kod sorti krompira Pirol i VR808 gajenih na lokalitetima Gradina i Lugovo, redom. Izolacija je vršena na SMSA podlogu na kojoj su nakon 5 dana inkubacije dominirale fluidne kolonije nepravilnog oblika, veličine 2-3 mm, sa crveno obojenim centrom i providno-beličastim oreolom oko centra. Jedanaest odabranih izolata je preliminarno identifikovano kao R. solanacearum primenom metode lančane reakcije polimeraze (PCR) nakon amplifikacije regiona veličine 553 bp korišćenjem para prajmera PS 1/PS-2 i 288 bp sa parom prajmera OLI-1/Y-2 specifičnih za R. solanacearum. Primenom specifičnog para prajmera Rs-F/R utvrđeno je da svi izolati pripadaju biovaru 2 R. solanacearum. Kao kontrola korišćen je referentni soj R. solanacearum PD2762. Identifikacija izolata je dalje potvrđena imunofluorescentnim testom (IF), kojim je dokazano prisustvo fluorecscentnih bakterijskih ćelija. Patogenost je potvrđena infiltracijom bakterijske suspenzije (107-8 ćel mL-1) u stablo mladih biljaka paradajza (Moneymaker) i krompira (Pirol i VR808). Simptomi na paradajzu su se javili u vidu blage uvelosti sa lezijama na mestu inokulacije posle 4 dana, a potpuno sušenje je nastup