Search

Achtergrond: De invloed van leefstijl op zorguitgaven speelt een belangrijke rol in het debat rondom preventie. Doel van het onderzoek was te onderzoeken welk deel van de zorguitgaven in 2003 kan worden toegewezen aan roken en overgewicht, wat de invloed is van roken en overgewicht op toekomstige zorguitgaven en wat de invloed is van trends in roken en overgewicht op ontwikkelingen in zorguitgaven, in vergelijking met de invloed van demografische ontwikkelingen. Methode: Met behulp van het RIVM Chronische Ziekten Model (CZM) en data van de Kosten van Ziekten 2003 studie is geschat welk deel van de zorgkosten in 2003 toewijsbaar was aan roken en overgewicht. Vervolgens is geschat hoe de zorguitgaven zich zouden ontwikkelen als roken en overgewicht hypothetisch worden uitgebannen. Ten slotte is de invloed van trends in roken en overgewicht op zorguitgaven afgezet tegen de invloed van demografische ontwikkelingen op zorguitgaven. Resultaten: In 2003 was 3,7% van de zorguitgaven toewijsbaar aan roken en 2,0% aan overgewicht. Echter, uitbanning van roken en overgewicht zou leiden tot stijging van de zorguitgaven op lange termijn vanwege een stijging in de levensverwachting. Demografische ontwikkelingen verhogen de jaarlijkse groei van de zorguitgaven met ongeveer 1%. Trends in roken en overgewicht verhogen deze jaarlijkse groei van de zorguitgaven met maximaal 0,06%. Conclusie: Gezond gedrag is een belangrijke determinant van de volksgezondheid, voor de zorguitgaven is de betekenis echter gering.

Stelt u zich eens voor: Een prachtig dorpje in een verder groene vallei. Het is ochtend. Er hangt nog een laatste restje nevel over de groene velden rondom het dorpje, dat nu snel zal verdwijnen dankzij de opkomende zon. Het enige geluid dat u hoort terwijl u het dorpje nadert over het zandpaadje waarlangs allerhande bloemen de nieuwe dag begroeten met hun kleurenpracht, is het geluid van het ruisen van de zachte wind vermengd met het gezang van de vele vogels die deze vallei herbergt. Als u het dorpje binnenloopt, en over de soms steile straatjes omhoog wandelt in de richting van de toren van het eeuwenoude kerkje, dat op het met bomen omgeven pleintje in het midden van het dorpje staat, komt u plotseling de geur van vers gebakken brood tegemoet.

Dit is de tweede in een serie van tien bijdragen waarin verschillende gezondheidseconomische concepten en aspecten worden belicht. Deze bijdrage stelt een aantal aspecten van de zorgverzekering centraal (noot a).

De recessie is een feit. Knarsend en piepend is de economie tot stilstand gekomen. [1] “Zo’n crisis maak je maar een keer mee. En wil je ook maar een keer meemaken,” aldus een dramatische Coen Teulings, directeur van het Centraal Plan Bureau eind vorig jaar bij de presentatie van de decemberraming. Het CPB voorziet zwaar weer en verwacht dat de Nederlandse economie in 2009 fors zal krimpen. [2] Volgens Ruding en Wellink, economen van naam en faam, zijn de voorspellingen van het CPB echter nog te rooskleurig. Zij verwachten een veel sterkere teruggang die grote repercussies zal hebben. [3] Anderzijds zijn er ook opinieleiders die veel minder somber tegen de economische malaise aankijken. Zoals Erica Verdegaal. “Wolvengehuil”, schreef ze boven haar column in het NRC Handelsblad. “Een crisis is geen Titanic, die hele werelddelen naar de ondergang vaart. Het is meer een griepepidemie. Zodra het heerst, voelt half Nederland zich plotseling niet helemaal lekker. Hooguit een kwart blijft, al dan niet noodzakelijk, een poosje thuis. Een beperkte club pechvogels tot slot meestal met te hoge of te dure (hypotheek)schuldenzal helaas aan het crisisvirus bezwijken.” [4]

Wie een willekeurig dagblad openslaat ziet daar een stroom van onderwerpen voorbij trekken die vaak onder het kopje ‘economie’ worden gebracht en meestal gaan over geld: “Goede sier maken met de huizen van anderen.” “Rabobank wint aandeel hypotheekmarkt terug.” “Loonstijging blijft achter bij eis vakbond.” “USG profiteert van economische groei.”1 Zelfs het Journaal heeft een vaste rubriek economisch nieuws waarin meestal vooral de actuele standen van de beurzen worden genoemd.

Tot 11 december 2006 behoorde ik tot de kleine groep gelukkigen die niets van voetbal weten en ik dacht dat nog lang vol te houden. Niet dus. Een uitnodiging van de Nationale DenkTank bracht mij in het ING House te Amsterdam. Dit opmerkelijke gebouw aan de A10 is onmiskenbaar geschoeid op de leest van koning voetbal (zie www.inghouse.com). Het was echter niet het gebouw dat mij inwijdde in de wondere wereld van Johan Cruijff. De DenkTank zelf zette mij aan het denken. Als “Recept voor Morgen” presenteerde zij een menu met tien ingredienten voor “Een frisse blik op betere zorg voor chronisch zieken”.1 Het eerste advies zal de supporters van preventie voor altijd aan de groene mat binden: “Introduceer het Health Transfer Systeem”. Op pagina 31 van het rapport lezen we: “Het Health Transfer Systeem creeert gezonde financiele prikkels. Het stimuleert investeringen van zorgverzekeraars op het gebied van preventie, die complementair zijn aan het overheidsbeleid. Het principe is geinspireerd op het transfersysteem in de voetbalwereld. De voetbaltransfersom is het bedrag dat de nieuwe club betaalt aan de oude club, wanneer een niet-transfervrije voetballer van club wisselt.”