Search

Cerebrale parese (CP) is met een prevalentie van 2 op de 1000 levendgeborenen een van de meest voorkomende neurologische aandoeningen bij kinderen. CP ontstaat per definitie door een niet- progressieve hersenbeschadiging die vóór de eerste verjaardag is opgetreden. De diagnose CP kan echter pas betrouwbaar worden gesteld vanaf de leeftijd van 18 maanden, vanwege de vele veranderingen en ontwikkelingen in het jonge zenuwstelsel. Het is wenselijk om baby’s met een hoog risico op CP zo vroeg mogelijk op te sporen, omdat verondersteld wordt dat zij baat kunnen hebben bij vroege interventie, juist in de periode dat het brein het meest plastisch is.In dit artikel resumeren we ons onderzoek naar de voorspellende waarde van onderdelen van het kinderneurologisch onderzoek bij zuigelingen met een hoog risico op cerebrale parese, in het bijzonder de betekenis van trage pupilreacties, en tonische en clonische reacties bij de kniepees- reflex.

Over de functionele gevolgen op latere leeftijd van de matige start bij de geboorte is nog weinig bekend. In het Gelre Ziekenhuis te Apeldoorn werden 64 op tijd geborenen met een matige start en 81 controlekinderen gevolgd, bij wie in de jonge babyperiode hun general movements (GMs) werden beoordeeld. Hoe meer variatie deze bewegingen vertonen, hoe gezonder het zenuwstel- sel is. GM-kwaliteit is een goede voorspeller voor de verdere ontwikkeling. De kinderen werden op zesjarige leeftijd opnieuw uitgebreid onderzocht, met speciale aandacht voor motorische ac- tiviteiten.Bij een matige start na de geboorte die leidt tot neonatale neurologische symptomen, blijken kinderen op zesjarige leeftijd een verhoogde kans te hebben op ontwikkelingsproblemen, vooral in de fijne motoriek. Verder voorspelt de GM-kwaliteit bij op tijd geboren kinderen zonder ernstige problemen bij de geboorte wel in zekere mate de ontwikkeling van latere problemen, maar minder goed dan bij te vroeg geboren kinderen.Geadviseerd wordt om de ontwikkeling van op tijd geboren kinderen met een matige start, die neonatale neurologische symptomen vertonen, zorgvuldig te monitoren, te beginnen met het monitoren van de GMs in de eerste levensmaanden van het kind.

Ruim een op de tien paren kampt met subfertiliteit: hen lukt het niet om binnen een jaar zwanger te worden. Een toenemend aantal paren maakt gebruik van vruchtbaarheidsbehandelingen, zoals in-vitrofertilisatie (IVF). De gezondheid en ontwikkeling van IVF-kinderen is daarom van maatschappelijk belang. In dit artikel vatten we de literatuur over dit onderwerp samen. We maken hierbij ook gebruik van de gegevens van de Groningen ART (assisted reproductive technology) cohortstudie, een prospectieve, longitudinale follow-upstudie die de gezondheid en ontwikkeling van eenlingen van subfertiele paren, die al dan niet IVF ondergingen, in kaart brengt. Tot op heden werd de ontwikkeling van deze kinderen tot en met de leeftijd van vier jaar onderzocht. De belangrijkste conclusie is dat niet zozeer IVF-behandelingen, maar juist de onderliggende subfertiliteit van de ouders geassocieerd is met aangeboren afwijkingen en een minder optimale ontwikkeling van het zenuwstelsel. Een langere ‘tijd tot zwangerschap’ (TTZ), een maat voor de ernst van subfertiliteit, is hierbij bepalend. De resultaten benadrukken het belang van langdurige follow-up van kinderen van subfertiele ouders, die met of zonder IVF zwanger werden. Dit is vooral belangrijk in de huidige maatschappij waar de maternale leeftijd ten tijde van de conceptie, subfertiliteit en het toepassen van vruchtbaarheidsbehandelingen toenemen.

De neurologische conditie van een kind speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van motorisch gedrag, in het bijzonder bij de ontwikkeling van adequate complexe motorische vaardigheden. Er is weinig bekend over de relatie tussen de neurologie en met name de aan-of afwezigheid van lichte neurologische disfuncties (minor neurological dysfunction; MND) en handschrift. Hetzelfde geldt voor de relatie tussen neurologie en visuomotorische integratie. Veel kinderen hebben moeite met schrijven; de prevalentie van schrijfproblemen varieert van tien tot 30 procent (Karlsdottir & Stefansson, 2002). Schrijven is een belangrijke vaardigheid die gerelateerd is aan de schoolprestaties en het zelfvertrouwen van een kind. Schrijfproblemen komen vaak voor bij kinderen metDevelopmental Coordination Disorder (DCD)

Sinds jaar en dag besteden wetenschap, voedingsindustrie en media veel aandacht aan de verschillende soorten vetzuren in de voeding. Vooral de omega-3 en -6 lange keten meervoudig onverzadigde vetzuren (hierna lcp's genoemd, de afkorting voor Long-Chain Polyunsaturated fatty acids) zijn inmiddels bij het grote publiek bekend. In de jaren negentig kwam een grote productie van wetenschappelijke artikelen op gang over de vermeende positieve effecten van lcp's in de voeding. Men liet zich vooral inspireren door het feit dat de lcp's in borstvoeding het gunstige effect van borstvoeding op de ontwikkeling van het kind kon verklaren ten opzichte van kinderen die standaard flesvoeding kregen zonder lcp's.

Onze kennis over de structurele en functionele ontwikkeling van het menselijke zenuwstelsel is beperkt. Mede daardoor is er een voortdurende discussie over de rol van aanleg en omgeving (Hadders-Algra & Dirks, 2000). Aanvankelijk ging men ervan uit dat ontwikkeling is gebaseerd op een langzame ontvouwing van vastliggende programma's. Alle gezonde kinderen leren op een gegeven moment immers te reiken, grijpen, zitten, lopen en praten, aldus de neuromaturalisten, de vertegenwoordigers van deze ideeen. Maar in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw begonnen andere geluiden te klinken. Onderzoek toonde aan dat er zo'n grote verscheidenheid in de ontwikkelingspatronen van gezonde baby's bestaat dat ontwikkeling niet alleen gebaseerd kan zijn op het ontvouwen van vastgelegde programma's. In analogie van processen binnen de thermodynamica ging men ontwikkeling opvatten als een dynamisch systeem (Thelen, 1995).

‘Altijd moest hij komen eten als hij met iets anders bezig was. En altijd stond er onderweg naar de eettafel een ander tafeltje waar hij tegenaan botste, zodat hij altijd wel ergens op zijn benen een blauwe plek had. En altijd vroeg hij waarom dat tafeltje daar stond. En dan zeiden zijn zussen altijd dat het tafeltje daar hoorde. Kukel schepte zijn prak op, maar zijn bord was te klein. Zijn eten klotste over de rand.’ (Uit: Kukel, Joke van Leeuwen)

Nauwelijks is een baby geboren of hij heeft zijn eerste rapportcijfer te pakken: de Apgar-score. Een score die aangeeft hoe het met de baby gaat. Hoe lager de score des te slechter de toestand van de pasgeborene. Een lage Apgar-score wordt meestal geinterpreteerd als een aanwijzing voor perinatale asfyxie, dat wil zeggen een toestand waarbij er sprake is van hypoxemie en cerebrale ischemie, en vervolgens direct gekoppeld aan een hoge kans op ontwikkelingsproblemen zoals spasticiteit en stoornissen in de aandachtsregulatie. Maar is het werkelijk zo dat een lage Apgar-score en asfyxie gelijkwaardige begrippen zijn? En hoe zit het met een lage Apgar-score en/of asfyxie en de kans op ontwikkelings-problemen?

Het voorspellen van de ontwikkeling van jonge baby's is moeilijk. Immers, het merendeel van de kinderen met een belaste perinatale anamnese ontwikkelt geen handicap. In de loop der jaren zijn diverse methodes ontwikkeld om tot een betere voorspelling van een handicap te komen.

De menselijke foetus begint al op zeer jonge leeftijd te bewegen. Dit weten we sinds we in de jaren zeventig de beschikking kregen over ultrageluidsapparatuur. Met deze echo–apparatuur werd het mogelijk om de bewegingen van de foetus in zijn natuurlijke omgeving te bestuderen. Het kleine embryo maakt zijn eerste bewegingen op de leeftijd van zeven tot acht weken na de eerste dag van de laatste menstruatie van de moeder (pmw, postmenstruele weken). De aanstaande moeder is dan nog maar amper vier weken ‘over tijd’. Op dat moment bestaat het zenuwstelsel uit de neurale buis met aan de craniale zijde de eerste aanzetten tot de ontwikkeling van de hersenen .

Het centrale zenuwstelsel (czs) is een bijzonder ingewikkeld systeem. Het bestaat uit beiljoenen cellen, en elke cel maakt tientallen tot duizenden contacten met andere cellen. Contacten met cellen in de buurt of contacten met cellen op een meter afstand. Hoe meer je je de complexiteit van het systeem realiseert, des te meer raak je verwonderd over het feit dat het zenuwstelsel meestal adequaat functioneert.

Kinderrevalidatie in Nederland is ongeveer een eeuw oud. Maar ondanks deze respectabele leeftijd staat kinderrevalidatie als vak eigenlijk nog in de kinderschoenen. Dit heeft te maken met het feit dat kinderen met een handicap aanvankelijk meer verzorgd dan behandeld werden. De verzorging geschiedde in fraai gelegen tehuizen. Die tijd is nu voorbij. Kinderen met een handicap wonen nu veelal thuis en zij worden tezamen het hun ouders poliklinisch begeleid.

Bestaan transities in de ontwikkeling van het gedrag van baby's of bestaan ze niet? Kalverboer heeft in zijn boeiende overzichtsartikel in dit tijdschrift duidelijk aangegeven dat het laatste woord over dit onderwerp nog niet is geschreven. Waardoor bestaat er zoveel onduidelijkheid over een onderwerp waar wetenschappers al tientallen jaren op broeden? Kalverboer schrijft dat het een kwestie van meten is: wat, wanneer en hoe. Ik haak aan bij zijn conclusies.