Search

“Een ieder weet wat aandacht is”, stelde de Amerikaanse psycholoog en filosoof William James al in 1890. Vandaag de dag is er in de neuropsychologie veel kennis verworven over de structuur van aandacht als cognitief fenomeen. Recent psychometrisch onderzoek met de Everyday Life Attention Scale (ELAS) wijst uit dat de structuur van aandacht in het dagelijks leven situatiespecifiek is. De verschillende neuropsychologische componenten van aandacht, zoals intensiteit en selectiviteit, smelten in het dagelijks leven samen tot een situatiespecifieke ervaring. De ELAS beschrijft negen alledaagse situaties (boek lezen, televisie kijken, activiteit binnenshuis, lezing bijwonen, gesprek voeren, opdracht uitvoeren, maaltijd bereiden, opruimen en autorijden) die door de deelnemer gescoord worden op de verschillende aandachtsfuncties. De kwaliteit van aandacht van de deelnemer kan vervolgens voor iedere (voor de deelnemer relevante) situatie worden vastgesteld aan de hand een grote Nederlandse normgroep (n = 1.874; leeftijd 18–76 jaar). De ELAS en een geautomatiseerde scoretool zijn via de auteurs gratis op te vragen en kan worden ingezet als instrument voor aanvullende diagnostiek naar aandachtsproblemen, zoals bij aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD), alsook voor het meten van een behandeleffect., “Een ieder weet wat aandacht is”, stelde de Amerikaanse psycholoog en filosoof William James al in 1890. Vandaag de dag is er in de neuropsychologie veel kennis verworven over de structuur van aandacht als cognitief fenomeen. Recent psychometrisch onderzoek met de Everyday Life Attention Scale (ELAS) wijst uit dat de structuur van aandacht in het dagelijks leven situatiespecifiek is. De verschillende neuropsychologische componenten van aandacht, zoals intensiteiten selectiviteit, smelten in het dagelijks leven samen tot een situatiespecifieke ervaring. De ELAS beschrijft negen alledaagse situaties (boek lezen, televisie kijken, activiteit binnenshuis, lezing bijwonen, gesprek voeren, opdracht uitvoeren, maaltijd bereiden, opruimen en autorijden) die door de deelnemer gescoordworden op de verschillende aandachtsfuncties. De kwaliteit van aandacht van de deelnemer kan vervolgens voor iedere (voor de deelnemer relevante) situatieworden vastgesteld aan de hand een groteNederlandse normgroep (n= 1.874; leeftijd 18–76 jaar). De ELAS en een geautomatiseerde scoretool zijn via de auteurs gratis op te vragen en kan worden ingezet alsinstrument voor aanvullende diagnostiek naar aandachtsproblemen, zoals bij aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD), alsook voor het meten van een behandeleffect.

Personen met aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) hebben een grotere kans om minder goede (levens)beslissingen te nemen en om risicovolle activiteiten te ondernemen dan personen zonder ADHD. Mogelijk komt dit doordat de kenmerken van ADHD van invloed zijn op het besluitvormingsproces. Hoewel beslissingsproblematiek reeds uitgebreid is onderzocht bij kinderen en adolescenten met ADHD, is er nog relatief weinig bekend over de besluitvorming van volwassenen met ADHD. Om die reden was het doel van dit literatuuronderzoek de aard en omvang van eventuele tekorten in het besluitvormingsproces van volwassenen met ADHD vast te stellen. Hiertoe is de bestaande literatuur, waarin de prestatie van volwassenen met ADHD op beslissingstaken werd vergeleken met de prestatie van een gezonde controlegroep, systematisch doorzocht, waartoe de databases PsycINFO, MEDLINE en PubMed zijn geraadpleegd. In totaal werden er 31 studies geïncludeerd. In de meerderheid van de studies (i.e. 55 %) weken de prestaties van volwassenen met ADHD af op een of meer van de gebruikte beslissingstaken in vergelijking met de controlegroep(en). Dit literatuuronderzoek levert daarmee voorzichtig bewijs voor het bestaan van verschillen in het besluitvormingsproces tussen gezonde individuen en volwassenen met ADHD. De grote inconsistentie in de bevindingen wordt deels verklaard door de verscheidenheid aan domeinen van besluitvorming die werden onderzocht, de comorbide stoornissen van de participanten en het medicatiegebruik in de ADHD-groepen. Het literatuuronderzoek besluit met een bespreking van de implicaties die de bevindingen hebben voor theorieën over de onderliggende mechanismen van ADHD.