Search

De ontwikkelingen in het planschaderecht van de afgelopen vijftien jaar vertonen een beeld van een toenemende ‘afkalving’ van deze vorm van overheidsaansprakelijkheid. De laatste voorstellen van minister Schultz van Haegen gaan echter een stap te ver. Er zitten zeker voordelen aan een nadere wettelijke normering van de voorwaarden waaronder een recht op planschadevergoeding bestaat, maar de huidige voorstellen zijn ondoordacht en roepen zoveel dogmatische en praktische vragen op dat het geen aanbeveling verdient om ze in de Omgevingswet op te nemen.

Een groot deel van deze kroniek is ingeruimd voor de nieuwe Omgevingswet waarin de wetgeving over de fysieke leefomgeving wordt geïntegreerd en de concepten van de uitvoerings-AMvB’s die een en ander handen en voeten moeten gaan geven. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State deed vermeldenswaardige uitspraken, niet alleen in de Urgenda zaak en over de gaswinning. Zo werd bijvoorbeeld het relativiteitsvereiste onlangs gecorrigeerd door de hoogste bestuursrechter. Het planschade- en nadeelcompensatiedoolhof blijft voorlopig nog bestaan.

Recent is de Omgevingswet zowel door de Tweede als de Eerste Kamer met grote meerderheid aanvaard. Momenteel wordt gewerkt aan de uitvoeringsregelgeving en naar verwachting wordt deze zomer de tekst van de algemene maatregelen van bestuur – die zeer belangrijk zijn voor de daadwerkelijke inhoud van het toekomstige omgevingsrecht – openbaar. Dit essay gaat over ontwikkelingen in het omgevingsrecht en in het bijzonder het waterstaatsrecht en de lessen die we daaruit kunnen leren voor de verdere vormgeving van het omgevingsrecht. Ik probeer hiermee een bijdrage te leveren aan de discussie over de toekomst van het omgevingsrecht en het bestuursrecht. Ik kijk daarbij naar de rol van de wetenschap, de wet gever, het bestuur en de rechter en stel daarbij vier aspecten centraal: – het behoud van de passie voor dit vakgebied, voor onszelf en voor nieuwe generaties; – de wijze waarop de publieke zaak van het waterbeheer door het recht wordt gediend; – de kwetsbare positie van de burger; en ten slotte – de noodzaak de hindermacht te koesteren (te bevorderen of ten minste een kritisch tegengeluid niet te belemmeren).

In de vorige kroniek zijn vijf tendensen in het omgevingsrecht beschreven: 1. integratie van vergunningstelsels en van algemeen verbindende voorschriften, 2. het streven naar meer flexibiliteit en afwegingsruimte, 3. de programmatische aanpak, 4. vervanging van vergunningen door algemene regels en 5. rechtspraak gericht op belangenbescherming en finaliteit. Deze tendensen hebben zich in de afgelopen kroniekperiode voortgezet. Het belangrijkste moment in de afgelopen kroniekperiode was de dag waarop het wetsvoorstel voor een Omgevingswet werd ingediend.