Search

Vrijwel overal op aarde verdampt meer dan de helft van het neerslagwater, ook in Nederland. Toch wordt deze grote verliespost in ons land slechts sporadisch gemeten. Door inspanningen van kennisinstituten, bedrijven en overheid is daarom een lysimeter ontwikkeld. Metingen in 2014 en 2015 op twee locaties vertonen opvallende verschillen, maar ook grote overeenkomsten, met eddy-correlatiemetingen. Schattingen van de verdamping via satellietdata zijn hoger dan de metingen. Tijd daarom, om metingen in het veld te combineren met modellen en waarnemingen vanuit de ruimte

De Wageningen Lowland Runoff Simulator (WALRUS) is een nieuw neerslag-afvoermodel dat het gat moet vullen tussen complexe, ruimtelijk gedistribueerde modellen die vaak gebruikt worden in laaglandstroomgebieden en simpele, ruimtelijk geïntegreerde, parametrische modellen die voornamelijk zijn ontwikkeld voor hellende stroomgebieden. WALRUS houdt expliciet rekening met hydrologische processen die belangrijk zijn in laaglandgebieden, in het bijzonder (1) de koppeling tussen grondwater en onverzadigde zone, (2) vochttoestandafhankelijke stroomroutes, (3) grondwater-oppervlaktewaterterugkoppeling en (4) kwel, wegzijging en het inlaten of wegpompen van oppervlaktewater. WALRUS bestaat uit een gekoppeld reservoir voor grondwater en onverzadigde zone, een reservoir voor snelle stroomroutes en een oppervlaktewaterreservoir. Het is geschikt voor operationele toepassingen omdat het efficiënt rekent en numeriek stabiel is. In de vrij toegankelijke modelcode zijn standaardrelaties geïmplementeerd, zodat er slechts vier parameters overblijven die gekalibreerd hoeven te worden. Het model is geschikt voor het operationeel simuleren van hoogwater en droogte ten behoeve van risico-analyses en scenario-analyses, voor het ontwerpen van infrastructuur en voor het aanvullen van ontbrekende gegevens in afvoermeetreeksen

Achtergrondverlaging is dat deel van de gemeten grondwaterstandsdaling, dat niet door hydrologische berekeningen wordt verklaard. In het Nederlandse zandlandschap bedraagt dit deel, gemeten vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw, gemiddeld enkele decimeters. In dit artikel laten we zien dat de achtergrondverlaging in de provincie Noord-Brabant waarschijnlijk grotendeels is veroorzaakt door de afname van de grondwateraanvulling. Die afname hangt samen met veranderingen in het landgebruik en met een stijging van gewasopbrengsten in de landbouw.

Op 17 september 1959 werd de rust in Wormer ruw verstoord door de vondst van een eigenaardig gat met een diameter van circa 60 centimeter in het weiland van veehouder J. Jongert. Ofschoon er steeds is gesproken over 'het Gat van Wormer' gaat het eigenlijk om drie gaten. Het eerste, in het veengrasland van R. Grevers, was al eerder ontdekt, namelijk op 4 juli van hetzelfde jaar. Grevers had het gat echter snel gedempt omdat het een gevaar vormde voor de koeien op zijn land. Het gat van Jongert werd groot nieuws en trok zelfs filmploegen uit Amerika, Canada en tal van Europese landen naar Wormer. De inslag van een projectiel van onbekende makelij leek de meest voor de hand liggende gedachte. En dus verscheen Defensie ten tonele. Onder leiding van kapitein J.J. Blommaart van de Explosieven Opruimingsdienst in Culemborg werd een poging gedaan om met zwaar materieel de boel uit te graven. Blommaart zocht de oorzaak in de inslag van een raket, mogelijk een Russische raket of een trap van een Spoetnik. Het onderzoek in en rondom het gat leverde echter niets op en werd daarom gestaakt. Op 19 augustus 1975 werd opnieuw een gat ontdekt in het een grasland van W. Dokter op geringe afstand van de weilanden waarin in 1959de gaten werden gevonden. De gemeente schakelde de Rijks Geologische Dienst in, die concludeerde dat het gat het gevolg was van eerder menselijk ingrijpen. De gaten zouden ontstaan zijn op plekken waar in de middeleeuwen kalkrijke klei uit de ondergrond was gewonnen voor bemestingsdoeleinden. In dit artikel zullen we echter aantonen dat de Wormer gaten het gevolg zijn van een hydrologisch verschijnsel. Ze zijn namelijk ontstaan door uitdroging en scheurvorming van de bovengrond in verlande trekgaten, waaruit vroeger turf is gewonnen.

Om het effect van velerlei processen die van invloed zijn op grondwaterstanden goed te kunnen analyseren, is het belangrijk om goed te weten wat de respons van het grondwatersysteem is op de neerslag. Een methode om dat te modelleren is de PIRFICT tijdreeksanalyse geïmplementeerd in het programma Menyanthes. De meest gebruikte databron voor neerslag is de neerslagstations van het KNMI. Waar de neerslagstations soms 5 à 10 km van een peilbuis af staan, zorgen radargebaseerde neerslagproducten voor vlakdekkende informatie. Hiermee wordt een nauwkeuriger beeld van de lokale neerslag verkregen. De invloed van dit verschil op een tijdreeksanalysemodel is onderzocht voor 77 locaties met 109 peilbuisfilters in de Mariapeel (Noord-Brabant/Limburg). De gemiddelde verklaarde variantie van de modellen ging door gebruik van de Nationale Regenradar omhoog van 69,1% naar 76,9%. Het resultaat van deze case studie geeft aan dat het opportuun is om ook elders ruimtelijke informatie van neerslag te gebruiken voor grondwaterstudies.

Het ICW is opgericht naar aanleiding van de watersnood van 1953. De door zout water geïnundeerde gronden weer geschikt maken voor landbouwkundige productie ging daarmee gepaard. Het onderzoek van destijds is o.a. vastgelegd in de zogenaamde ICW nota's. Anno 2013 zijn er vele rapporten gescand en daarmee beter toegankelijk gemaakt voor het werkveld van de hydrologie

Door de projectgroep Waternood is in het rapport Grondwater als leidraad voor het oppervlaktewater' aangegeven op welke wijze waterschappen en landinrichters rekening kunnen houden met wensen van landbouw en natuur voor de grondwaterhuishouding. Het rapport geeft een theoretisch kader voor de te doorlopen stappen om te komen tot een gewenst grond- en oppervlaktewaterregime, en doet suggesties welke hulpmiddelen daarbij toegepast kunnen worden. Om te toetsen of met de huidige kennis de stappen uit de Waternoodprocedure met succes kunnen worden doorlopen is door Alterra in samenwerking met DLG een proeftoepassing uitgevoerd in het gebied De LeGen. Uit deze studie blijkt dat met de huidige kennis het eerste deel van de Waternoodprocedure, de bepaling van de mate van doelrealisatie voor de functies landbouw en natuur, goed is uit te voeren. Wel worden er een aantal kennishiaten gesignaleerd, en blijken bepaalde onderdelen van de voorgestelde Waternood-procedure lastiger uitvoerbaar dan aanvankelijk gedacht. De meerwaarde van het gebruik van regimecurves is minder dan verwacht

Uitgaande van de 3 kernbegrippen drainageflux, lekflux en voedingsflux is getracht een koppeling te vinden tussen het topsysteem en het diepe grondwater. Op weg naar deze koppeling zijn een aantal aannames gedaan

Alterra, RIVM en RIZA richtten de Ad hoc Werkgroep Concensus Hydrologie op, waarbij de interactie tussen grond- en oppervlaktewater centraal staat