Search

In dit geblindeerde case-controlonderzoek lieten we 15 triagegesprekken op een HAP waarin een acuut coronair syndroom werd gemist en 120 vergelijkbare triagegesprekken zonder catastrofale afloop beoordelen door een panel van ervaren huisartsen, onafhankelijk van elkaar en geblindeerd voor de uitkomst. De interbeoordelaarsbetrouwbaarheid binnen het panel was laag en de gevonden verschillen tussen cases en controls zijn niet heel uitgesproken. Toch pleiten wij ervoor om calamiteiten niet alleen individueel te analyseren, maar ze ook in grotere aantallen te vergelijken met een controleconditie. Om te leren van calamiteiten zou niet alleen de fatale afloop uitgangspunt moeten zijn. Het is ook belangrijk om rekening te houden met de dagelijkse praktijk, zodat eventuele verbetermaatregelen daarbij aansluiten.

Sinds 2011 gebruiken veel huisartsenposten de Nederlandse Triage Standaard (NTS) als beslishulp voor telefonische triage. Doordat het verhaal van de patient vaak niet in de starre structuur van de NTS te passen is, merken triagisten dat de NTS hun besluitvorming niet altijd optimaal ondersteunt. Willen we de triage verbeteren, dan zullen we meer inzicht moeten krijgen in het redeneren van triagisten en de manier waarop ze de NTS gebruiken.

’s Ochtends vroeg is de kans op een acuut coronair syndroom (ACS) het hoogst. Dat gegeven is bruikbaar voor telefonische triage op de huisartsenpost (HAP). Patienten die tussen 00:00 en 09:00 uur de HAP bellen met acute thoracale klachten hebben een bijna 2 keer zo hoge kans op een ACS als mensen die op andere tijdstippen bellen. Dat geldt vooral voor mannen. Overweeg daarom om bij mensen die ’s nachts bellen met acute thoracale klachten laagdrempelig een ambulance te sturen.

Hendriksen JM, Lucassen WA, Erkens PM, Stoffers HE, Van Weert HC, Büller HR, Hoes AW, Moons KG, Geersing GJ. Klinische blik versus beslisregel bij longembolie. Huisarts Wet 2017;60(4):152-4.Achtergrond Om de diagnose ‘longembolie’ uit te sluiten adviseert de NHG-Standaard een diagnostisch predictiemodel te gebruiken, zoals de Wells-beslisregel, in combinatie met een D-dimeerbepaling. Veel huisartsen gebruiken echter geregeld hun eigen impliciete kansschatting. Wij onderzochten of longembolie bij eerstelijnspatiënten met de klinische blik even veilig en efficiëntkan worden uitgesloten als met de Wells-beslisregel.Methode In een cohort van 598 patiënten met mogelijk een longembolie gaf de huisarts de eigen klinische inschatting aan op een schaal van 0-100%, met daarnaast de kans volgens de Wells-beslisregel. Alle patiënten werden vervolgens verwezen naar het ziekenhuis voor een referentietest. Wij deelden de patiënten in in laag- en hoogrisicogroepen op basis van beide strategieën. Als afkapwaarden kozen we een score < 20% voor de klinische blik respectievelijkeen score ≤ 4 voor de Wells-beslisregel, beide in combinatie met een negatieve D-dimeerbepaling. Wij vergeleken de efficientie en de veiligheid van beide strategieen.Resultaten Van de 598 deelnemers hadden er 73 (12%) een veneuzetrombo-embolie. Op basis van klinische blik werden 152 patientenals laag risico geclassificeerd (efficientie 25%; 95%-BI 22-29). Van deze 152 bleken er twee alsnog een longembolie te hebben(veiligheid 1,3%; 95%-BI 0,2-4,7). Met de Wells-beslisregel warden 272 patienten als laag risico geclassificeerd (efficientie 45%; 95%-BI 41-50), van wie er vier alsnog een longembolie hadden (veiligheid 1,5%; 95%-BI 0,4-3,7).Conclusie Om een longembolie veilig uit te sluiten, is de Wellsbeslisregeleven veilig als de klinische blik van de huisarts, en aanzienlijk efficiënter.

Van Riet EES, Hoes AW, Limburg A, Landman MAJ, Van der Hoeven H, Rutten FH. Niet-herkend hartfalen bij ouderen met kortademigheid. Huisarts Wet 2015;58(7):354-7. We hebben de prevalentie vastgesteld van niet-herkend hartfalen bij ouderen die kortademig zijn bij inspanning. We hebben een cross-sectioneel selectief screeningsonderzoek uitgevoerd. Patienten van 65 jaar en ouder die in de laatste 12 maanden hun huisarts hadden bezocht wegens kortademigheid bij inspanning hebben we uitgenodigd als ze geen echocardiografisch bevestigd hartfalen hadden. Alle deelnemers ondergingen een anamnese, lichamelijk onderzoek, elektrocardiografie en een venapunctie om de hoogte van het N-terminal pro B-type natriuretisch peptide (NTproBNP) te bepalen. Degenen met een abnormaal elektrocardiogram en/of een NTproBNP-waarde boven het ‘uitsluitafkappunt’ voor niet-acuut ontstaan hartfalen (> 15 pmol/L (≈ 125 pg/ml)) ondergingen echocardiografie. Een expertpanel beoordeelde de aan- of afwezigheid van hartfalen aan de hand van alle verzamelde diagnostische gegevens. De gemiddelde leeftijd van de 585 deelnemers was 74,1 jaar (sd 6,3) en 54,5% was vrouw. In totaal was er bij 92 deelnemers sprake van niet-herkend hartfalen (15,7%; 95%-BI 12,9 tot 19,0); bij 17 (2,9%; 95%-BI 1,8 tot 4,7) van hartfalen met een verminderde linkerventrikelejectiefractie (LVEF ≤ 45%), bij 70 (12,0%; 95%-BI 9,5 tot 14,9) van hartfalen met behouden ejectiefractie en bij 5 (0,9%; 95%-BI 0,3 tot 2,1) van geisoleerd rechtszijdig hartfalen. Ouderen die hun huisarts bezoeken met kortademigheid bij inspanning hebben in 1 op de 6 gevallen niet-herkend hartfalen, vooral met behouden ejectiefractie. Om vroege opsporing te verbeteren zouden huisartsen bij deze populatie meer alert moeten zijn op hartfalen, ook wanneer sprake is van of wordt gedacht aan een longziekte of een andere mogelijke verklaring voor de kortademigheid.

Self-management is trendy: it is a recognized component of the treatment of chronic disorders and expectations are high. Even so, there are barriers to the introduction of self-managements programmes. Despite considerable research, there is still no hard evidence of the efficacy of self-management programmes, in part because of differences in terminology. There are indications that self-management has potential, but not all patients respond to these interventions. Differences between programmes and patient populations make it difficult to establish which programme works for which patient group. Terminological confusion, also among care providers, policy makers, and the public, harbours the risks that ‘self-management’ may become a meaningless concept. This article clarifies terminology and evaluates the strength of evidence for the efficacy of self-management programmes. It is clear that not all patients benefit from the ‘one size fits all’ approach and that there is a need for tailored care, based on the individual patient. This requires further investigation of determinants of success; which type of intervention, and with what content, form, and intensity, has the great est likelihood of success in specific patient groups. The research consortium Tailored Self-management & Ehealth (TASTE) is trying to unravel these factors and to develop tailored interventions. For the moment, primary care practitioners would do well to evaluate the suitability of self-management programmes for individual patients.

Bruins Slot MH, Rutten FH, Van der Heijden GJ, Doevendans PA, Mast EG, Bredero AC, Van der Spoel OP, Glatz JF, Hoes AW. De H-FABP-sneltest bij verdenking op acuut coronair syndroom. Huisarts Wet 2014;57(7):338-41. Biomarkers voor cardiale necrose en ischemie kunnen de vroege diagnostiek van het acuut coronair syndroom (ACS) verbeteren. We onderzochten of een sneltest op heart-type fatty acid binding protein (H-FABP) in de huisartsenpraktijk de diagnostische accuratesse verbetert bij een vermoeden van ACS. Prospectief onderzoek in huisartsenpraktijken en huisartsenposten. Wij includeerden patienten bij wie vermoedelijk sprake was van een ACS. Binnen 24 uur na het begin van de klachten, meestal pijn op de borst, voerden wij de H-FABP-sneltest uit. Een panel van twee cardiologen en een huisarts stelde de definitieve diagnose. Aan het onderzoek namen 298 patienten deel, van wie 52% vrouwen en met een gemiddelde leeftijd van 66 jaar (SD 14). De H-FABP-sneltest vond plaats mediaan 3,1 uur na het begin van de klachten. Het panel stelde de diagnose ACS bij 66 deelnemers (22%). De H-FABP-sneltest had een positief voorspellende waarde van 65% (95%-betrouwbaarheidsinterval (95%-BI) 50 tot 78), een negatief voorspellende waarde van 84% (95%-BI 80 tot 88), een sensitiviteit van 39% (95%-BI 29 tot 51) en een specificiteit van 94% (95%-BI 90 tot 96%). Toegevoegd aan een diagnostisch model met diverse klinische variabelen verbeterde de sneltest de area under the curve van 0,66 (95%-BI 0,58 tot 0,73) naar 0,75 (95%-BI 0,68 tot 0,82). De H-FABP-sneltest verbetert de vroege diagnostiek van ACS, maar kan niet worden aanbevolen in de huisartsenpraktijk. De test is onvoldoende in staat om deze aandoening, waar je liefst niemand mist, veilig uit te sluiten.

Geersing G-J, Zuithoff P, Kearon C, Anderson D, Ten Cate-Hoek A, Elf J, et al. Uitsluiten van DVT met een klinische beslisregel. Huisarts Wet 2014;57(12):626-8. Huisartsen zien geregeld patienten die mogelijk een trombosebeen hebben. De symptomen van een trombosebeen zijn vaak weinig specifiek. Een groot deel van de patienten bij wie de huisarts aan trombose denkt heeft geen trombosebeen. Om die reden zijn er beslisregels ontwikkeld, die in combinatie met een D-dimeertest, bij een groot deel van de patienten een trombose kunnen uitsluiten. De veiligheid van deze strategie is bewezen voor de meeste patienten, maar er blijft onduidelijkheid bestaan over de veiligheid ervan in bijzondere patientengroepen. Daarom hebben we individuele patientengegevens uit 13 onderzoeken (n = 10.002) gecombineerd en de veiligheid van een beslisregel (in dit geval de Wells-beslisregel) en een D-dimeertest onderzocht om een trombosebeen uit te sluiten bij bijzondere patientengroepen. Ons onderzoek laat zien dat de huisarts bij de meeste patienten veilig en efficient een trombosebeen kan uitsluiten: in 29% van de gevallen (95%-BI 20 tot 40) scoort de patient laag op de beslisregel en is de D-dimeertest ook negatief; de kans op trombose is dan nog slechts 1,2% (95%-BI 0,7 tot 1,8). Bij patienten bij wie tijdens een oncologische behandeling het vermoeden bestaat dat ze een trombosebeen hebben komt deze combinatie van een lage score op de beslisregel en een negatieve D-dimeertest slechts voor in 9% van de gevallen. Ook is de kans op trombose in die groep bijna twee keer zo groot (2,2%). Voor patienten die eerder een trombose hebben doorgemaakt en bij wie sprake kan zijn van een recidief moet een punt worden opgeteld op de Wells-beslisregel om veilig een trombosebeen te kunnen uitsluiten. De huisarts kan met een beslisregel en een D-dimeertest veilig een trombosebeen uitsluiten. Alleen is extra aandacht nodig bij oncologische patienten met een verdenking op een trombosebeen en bij patienten die eerder een trombosebeen hebben doorgemaakt. De Wells-beslisregel is in die gevallen respectievelijk minder efficient en minder veilig.

S Rutten FH, Heddema WS, Daggelders GJ, Hoes AW. Het laatste jaar van patienten met hartfalen. Huisarts Wet 2013;56(1):18-21.

Broekhuizen BDL, Sachs APE, Hoes AW, Verheij JM, Moons KGM. Diagnostiek van COPD bij hoestklachten. Huisarts Wet 2012;55(1):30-3.

Scheltens T, De Beus MF, Hoes AW, Rutten FH, Numans ME, Mosterd A, et al. Een elektrocardiogram bij elke patient met hypertensie. Huisarts Wet 2011;54(3):122-7.

Bosch M, Wensing M, Bakx JC, Van der Weijden T, Hoes AW, Grol RPTM. Behandeling van chronisch hartfalen. Huisarts Wet 2010;53(12):667-70.

Bijkerk CJ, de Wit NJ, Muris JWM, Whorwell PJ, Knottnerus JA, Hoes AW. Oplosbare of niet-oplosbare vezels: wat werkt beter bij het prikkelbaredarmsyndroom? Huisarts Wet 2010;53(4):195- 202. Dieetadvies is voor de huisarts een belangrijk instrument ter behandeling van het prikkelbaredarmsyndroom (PDS). De meeste huisartsen adviseren een vezelrijk dieet, eventueel aangevuld met bulkvormende psylliumvezels. Of deze behandelingen werkelijk effectief zijn, is echter onduidelijk. Wij vergeleken in een gerandomiseerd placebogecontroleerd onderzoek in de huisartsenpraktijk het effect van oplosbare vezels (psyllium) met dat van niet-oplosbare vezels (tarwezemelen) bij patienten met PDS. Wij wezen in totaal 275 huisartsenpatienten met PDS toe aan drie onderzoeksgroepen: 85 patienten kregen drie maanden lang dagelijks 10 g psyllium, 97 patienten gebruikten dagelijks 10 g tarwezemelen en de 93 patienten in de placebogroep gebruikten rijstebloem. Onze primaire uitkomstmaat wasadequate relief: algemene vermindering van buikpijn of ongemak in ten minste twee van de afgelopen vier weken. Secundaire uitkomstmaten waren ernst van de PDS-symptomen, ernst van de buikpijn en kwaliteit van leven. We analyseerden deze effecten na een maand, op basis van hetintention-to-treatprincipe, en ook na twee en drie maanden om de resultaten op langere termijn te kunnen beoordelen. Op de tussentijds uitgevallen patienten voerden wij eenworst-case analyse uit. Op ons primaire eindpunt,adequate relief, bleek psyllium – in tegenstelling tot tarwezemelen – effectiever dan placebo. Het percentage patienten bij wie buikpijn of ongemak in algemene zin afnam, was na een maand behandeling 57% in de psylliumgroep versus 35% in de placebogroep (relatief risico (RR) 1,60; 95%-betrouwbaarheidsinterval (95%-BI) 1,13-2,26). Na twee maanden was dit 59% versus 41% (RR 1,44; 95%-BI 1,02-2,06) en na drie maanden 46% versus 32% (RR 1,36; 95%-BI 0,90-2,04). Dit laatste verschil was niet langer statistisch significant. Tarwezemelen waren na drie maanden effectiever dan placebo, met een percentage van 32% versus 19% (RR 1,70; 95%-BI 1,12-2,57), maar dit verschil bleek niet langer statistisch significant als men de uitvallers meerekent (RR 1,45; 95%-BI 0,79-2,16). Psyllium verlichtte ook de ernst van de PDS-symptomen na drie maanden het best: gemiddeld 90 punten versus 49 in de placebogroep (p = 0,03) en 58 in de tarwezemelengroep (p = 0,61 versus placebo). Op de andere twee secundaire uitkomstmaten (buikpijn en kwaliteit van leven) vonden wij geen verschillen. In de psylliumgroep voltooiden 54 (64%) patienten, in de tarwezemelengroep 54 (56%) patienten en in de placebogroep 56 (60%) patienten de behandeling. De tarwezemelengroep telde de meeste uitvallers, veelal omdat de PDS-symptomen verergerden. In de huisartsenpraktijk is psyllium een bruikbaar middel tegen PDS, maar met het voorschijven van tarwezemelen moet men terughoudend zijn.

Damoiseaux RAMJ, Bezakova N, Hoes AW, Schilder AGM, Rovers MM. Antibiotica bij kinderen met otitis media acuta verhogen de kans op een recidief. Huisarts Wet 2010;53(2):101-4. Het vaststellen van de langetermijneffecten van de behandeling van otitis media acuta met antibiotica bij kinderen jonger dan twee jaar. Wij deden gedurende 3 jaar een prospectief followuponderzoek binnen het kader van een gerandomiseerd, dubbelblind en placebogecontroleerd onderzoek in de huisartsenpraktijk. Aan het onderzoek deden 53 huisartsenpraktijken in Nederland mee en 168 kinderen in de leeftijd van 6 maanden tot 2 jaar met otitis media acuta. De interventie bestond uit amoxicilline 40 mg/kg/dag in drie doses, vergeleken met een placebo. De uitkomstparameters waren recidieven van otitis media acuta, verwijzingen naar de tweede lijn en kno-operaties Otitis media acuta recidiveerde bij 63% (47/75) van de kinderen in de amoxicillinegroep en in 43% (37/86) van de kinderen in de placebogroep (risicoverschil 20%; 95%-BI 5-35%). Dertig procent (24/78 amoxicilline; 27/89 placebo) van de kinderen in beide groepen kreeg een verwijzing naar de tweede lijn. Van de kinderen in de amoxicillinegroep onderging 21% (16/78) kno-chirurgie; in de placebogroep lag dat percentage op 30% (27/90) (risicoverschil -9%; 95%-BI: -23-4%). De kinderen met otitis media acuta die met amoxicilline waren behandeld, kregen vaker een recidief dan de kinderen in de placebogroep. Dit is een extra reden om conscientieus om te gaan met het voorschrijven van antibiotica bij otitis media acuta.

Buller HR, Ten Cate-Hoek AJ, Hoes AW, Joore MA, Moons KGM, Oudega R, Prins MH, Stoffers HEJH, Toll DB, Van der Velde E-F, Van Weert HCPM. De huisarts kan zelf diepe veneuze trombose veilig uitsluiten. Huisarts Wet 2009;52(10):497-502. Achtergrond Tot 90% van de patienten die de huisarts instuurt voor compressie-echografie onder verdenking van diepe veneuze trombose (DVT) blijkt die aandoening niet te hebben. In het AMUSE-1-onderzoek (Amsterdam-Maastricht-Utrecht Study on thrombo-Embolism) is onderzocht of een eenvoudige klinische beslisregel in combinatie met een D-dimeertest in staat is om een trombosebeen al in de eerste lijn op veilige en efficiente wijze uit te sluiten. Methode Driehonderd huisartsen deden mee aan het onderzoek. Patienten bij wie de beslisregel op een lage klinische verdenking wees, stuurden zij niet in voor echografie en behandelden zij niet met antistolling. Patienten die positief scoorden op de beslisregel verwezen zij voor compressie-echografie. Alle patienten volgden wij drie maanden lang om eventuele trombo-embolische complicaties te kunnen vaststellen. Resultaten Uiteindelijk leverde de beslisregel bij 1002 patienten een geldige score op. Bij 500 patienten wees de beslisregel op een lage klinische verdenking (score ≤ 3). Zeven van hen (1,4%, 95%-BI 0,6-2,9%) kregen een trombo-embolische complicatie tijdens de drie maanden follow-up. De overige 502 patienten hadden een score ≥ 4 en werden verwezen voor echografie. Het echogram wees bij 125 (25%) patienten op een DVT. Van de 374 patienten met een normale echo kregen er 4 (1,1%, 95% BI 0,3-2,7%) een trombo-embolische complicatie tijdens de follow-upperiode. Bij 3 patienten werd geen echo verricht. Discussie Ons onderzoek bevestigt dat de diagnostische strategie die de NHG-Standaard Diepe veneuze trombose aanbeveelt, in de dagelijkse praktijk verantwoord is. Een werkwijze waarbij de huisarts een eenvoudige beslisregel combineert met een D-dimeertest is veilig om DVT uit te sluiten in de eigen praktijk of bij de patient thuis. Met deze strategie kan de helft van de verwijzingen voor compressie-echografie worden voorkomen.

Geijer RMM, Sachs APE, Verheij TJM, Kerstjens HAM, Kuyvenhoven MM, Hoes AW. Kwaliteit van leven bij rokers: zijn functionele beperkingen belangrijker dan longfunctie? Huisarts Wet 2009;51(1):39-44. Achtergrond De internationaal gebruikelijke indeling van het Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) voor chronisch obstructief longlijden (COPD) is alleen gebaseerd op het geforceerde expiratoire volume in een seconde (FEV1) en houdt geen rekening met het lichamelijk functioneren. Doel Wij wilden achterhalen in hoeverre de kwaliteit van leven van COPD-patienten verband houdt met beperkingen in het lichamelijk functioneren zoals gemeten met de dyspneuschaal van de Medical Research Council (MRC), en met de mate van luchtwegobstructie. Methode De deelnemers aan het onderzoek waren 395 mannelijke rokers van 40 tot 65 jaar (gemiddelde leeftijd 55,4 jaar, rookhistorie gemiddeld 27,1 pakjaren), zonder eerdere diagnose van COPD en ingeschreven in een huisartsenpraktijk in IJsselstein. Zij ondergingen een spirometrietest en vulden een algemene (SF-36) en een ziektespecifieke (QOL-RIQ) vragenlijst in over de kwaliteit van leven. Resultaat Bij 99 deelnemers (25,1%) vonden wij functiebeperkingen en bij 159 deelnemers (40,2%) maten wij een luchtwegobstructie. De beperking in lichamelijk functioneren correleerde sterker met alle kwaliteit-van-levensubschalen dan de ernst van de luchtwegobstructie. Ook in de multivariate analyse bleef dit verband sterker. Conclusie Bij rokers van middelbare leeftijd geeft de MRC-schaal een betere indruk van de kwaliteit van leven dan de GOLD-stadiering. Toekomstige indelingen van COPD dienen meer rekening te houden met beperkingen van het lichamelijk functioneren door dyspneu en niet alleen uit te gaan van het FEV1.

Scheltens T, Grobbee DE, Kok L, Verschuren WMM, Bots ML, Numans ME, Hoes AW. Van de NHG-Standaard Cholesterol naar de NHG-Standaard Cardiovasculair risicomanagement: en nu? Huisarts Wet 2008;51(9):420-5. Doel In 2006 verving het NHG de uit 1999 stammende NHG-Standaard Cholesterol door de NHG-Standaard Cardiovasculair risicomanagement. De nieuwste standaard hanteert een andere risicofunctie en beveelt statinebehandeling aan vanaf een lager afkappunt van cardiovasculair risico. Wij onderzochten of behandeladviezen uit de oude standaard werden uitgevoerd en hoe het statinegebruik verandert als gevolg van de nieuwe standaard. Methode De onderzoekspopulatie is afkomstig uit het Leidsche Rijn Gezondheidsproject en de Doetinchem Studie, waarin risicofactoren voor hart- en vaatziekten (HVZ) en medicatiegebruik zijn geregistreerd. Cardiovasculaire risico’s berekenden we met behulp van de Framingham- (1999) en de SCORE-risicofunctie (2006). Resultaten Tweeenveertig procent (95%-BI 36-48) van de personen met een HVZ kreeg een behandeling. Van degenen zonder een HVZ, maar met een behandelindicatie kreeg 16% (95%-BI 10-22) een behandeling. Volgens de nieuwe standaard komen meer ouderen voor behandeling in aanmerking. Conclusie In de onderzoeksperiode kregen weinig patienten een behandeling met cholesterolverlagers conform de NHG-Standaard uit 1999. Als men de nieuwe standaard toepast, neemt het statinegebruik toe.

Rutten FH, Cramer M-J, Grobbee DE, Sachs APE, Kirkels JH, Lammers J-W, Hoes AW. Niet-herkend hartfalen bij oudere patienten met chronisch obstructieve longziekte. Huisarts Wet 2005;48(12):602-8. Doel Vaststellen van de prevalentie van nog onbekend hartfalen bij oudere patienten met chronisch obstructieve longziekte (COPD) in een stabiele fase van hun ziekte. Methode Wij deden een cross-sectioneel onderzoek waarbij wij patienten van 65 jaar en ouder uitnodigden op onze polikliniek die van hun huisarts de ICPC-code chronische bronchitis of COPD hadden gekregen. Patienten die al een (door een cardioloog) echocardiografisch vastgestelde diagnose hartfalen hadden, kregen geen uitnodiging. Alle deelnemers (n=405) werden uitgebreid onderzocht door middel van anamnese (met voorgeschiedenis), lichamelijk onderzoek, longfoto, elektrocardiografie, bloedonderzoek, echocardiografie en longfunctieonderzoek. Als gouden standaard voor de diagnose hartfalen en/of COPD gebruikten we de mening van een panel dat bestond uit twee cardiologen, een huisarts en een longarts. Dit panel baseerde de diagnose hartfalen op alle beschikbare resultaten van de diagnostische onderzoeken. Conform de diagnostische criteria van de Europese Societeit voor Cardiologie (ESC) was er sprake van hartfalen indien er klachten waren die pasten bij hartfalen in combinatie met echocardiografisch vastgestelde (systolische en/of diastolische) ventrikeldisfunctie. Voor de diagnose COPD golden de diagnostische criteria van de Global Initiative for COPD (GOLD). Resultaten Van de 405 deelnemers hadden er 83 (20,5%, 95%-BI 16,7-24,8) hartfalen bij wie dat niet eerder onderkend was. Bij 42 patienten betrof het systolisch, bij 41 geisoleerd diastolisch en bij niemand geisoleerd rechtszijdig hartfalen. In totaal hadden 244 (60,2%) patienten COPD volgens de GOLD-criteria, van wie 50 (20,5%, 95%-BI 15,6-26,1) in combinatie met hartfalen. Conclusie Bij oudere patienten met een huisartsdiagnose COPD of chronische bronchitis wordt hartfalen vaak niet herkend. Om de diagnostiek en behandeling van hartfalen bij deze grote groep patienten te verbeteren is nauwere samenwerking tussen huisarts, longarts en cardioloog nodig.

1. Vanwege de kans op een longembolie is snelle diagnostiek naar diepe veneuze trombose noodzakelijk.

Bijkerk CJ, Muris JWM, Knottnerus JA, Hoes AW, De Wit NJ. Vezels zijn maar weinig effectief bij het prikkelbaredarmsyndroom: een systematische review. Huisarts Wet 2005;48(4):158-64.

Welschen I, Kuyvenhoven MM, Hoes AW, Verheij ThJM. Minder recepten na een nascholingsprogramma over het voorschrijven van antibiotica voor acute luchtwegklachten: een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek. Huisarts Wet 2005;48(4):154-7.

Bartelink MEL, Kortekaas MF, Boelman L, Hoes AW, De Wit NJ. Zoekgedrag van aios huisartsgeneeskunde in de praktijk. Huisarts Wet 2017;60(1):12-4. Dokters hebben vaak vragen tijdens patientcontacten. Informatie over dergelijke vragen bij aios huisartsgeneeskunde is er nauwelijks. Wij onderzochten hoe vaak en hoe aios antwoorden zoeken op vragen in de praktijk. Zes groepen derdejaars aios huisartsgeneeskunde vulden vragenlijsten in en hielden acht opeenvolgende praktijkdagen een logboek bij. Ze verzamelden informatie over het consult, klinische vragen, zoekgedrag en de impact van de gevonden antwoorden. Zesenzeventig aios rapporteerden 1533 vragen bij 7300 patienten, dit zijn 0,2 (sd 0,1) vragen per patient. Voor de meeste vragen zochten ze naar een antwoord (gemiddeld 0,8 (sd 0,2) per vraag), meestal tijdens het consult (61% van de zoekacties). Ze vonden vaak een antwoord (gemiddeld 0,8 (sd 0,2) per zoekactie). In 28% van de gevallen raadpleegden ze daarvoor collega-huisartsen of hun opleider en in 26% NHG-Standaarden. Internet en andere bronnen gebruikten ze niet of nauwelijks. Aios rapporteren een vraag per vijf patienten, waarvoor ze meestal een antwoord zoeken en vinden. Ze gebruiken daarbij vooral collega-huisartsen en NHG-Standaarden.

Inleiding Er is weinig bekend over het praktische nut van elektrocardiografie in de huisartspraktijk. We onderzochten of elektrocardiografie (ECG) in de huisartspraktijk leidt tot beleidsveranderingen.

In tegenstelling tot wat Van Weel en Crebolder blijkbaar in ons stuk lezen, vinden wij niet dat een meer klinische benadering van de huisartsgeneeskunde de panacee is voor alle problemen in de toekomst. Zij bepleiten een innovatie van de geneeskundige zorg waarbij er meer aandacht is voor de wensen van de patient en zijn/haar leefgewoonten en meer aandacht voor de prognose van de patient. Afgezien van de vraag of dit nu zo nieuw is, onderschrijven wij dat deze aspecten belangrijk zijn voor alle praktiserende (huis)artsen. In alle scenario’s zal de patient er echter het meest bij zijn gebaat als de huisarts op de eerste plaats een heel goede clinicus zal zijn.