Search

Wereldwijd neemt het aantal mensen die 60 jaar en ouder zijn toe. Daarnaast neemt ook de gemiddelde levensverwachting toe. Echter, het aantal gezonde levensjaren neemt niet met dezelfde snelheid toe. Dit is mogelijk te verklaren door een ongezondere leefstijl van huidige generaties.

Een kenmerk van het ouder worden is vertraging. Met gegevens van de Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA) hebben wij onderzocht of tekenen van vertraging gebruikt kunnen worden om gezondheidsrisico’s bij ouderen te voorspellen en of verschillende maten van vertraging een gezamenlijk effect hebben. Resultaten kunnen bruikbaar zijn voor zowel onderzoek als patientenzorg.

Stressvolle levensgebeurtenissen zoals echtscheiding van de ouders of een vroege sterfte van de ouders kunnen op hogere leeftijd nog grote gevolgen hebben. De kansen om dergelijke gebeurtenissen mee te maken zijn echter ongelijk verdeeld en verschillen tussen sociaal-economische groepen. Dit kan leiden tot sociaal-economische ongelijkheid in succesvol oud worden. Op basis van de Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA) onderzoeken wij hoe levensgebeurtenissen en sociaal-economische positie (SEP) samenhangen met succesvolle veroudering. We doen hierbij een aantal verrassende constateringen.

Beperkingen in het fysiek functioneren behoren tot de belangrijkste oorzaken van afhankelijkheid en de behoefte aan langdurige zorg bij ouderen. Het is daarom van belang om zoveel mogelijk voorspellende factoren van fysiek functioneren van ouderen in kaart te brengen. Verschillende buitenlandse studies suggereren dat de blootstelling aan luchtverontreinigende stoffen samenhangt met fysiek functioneren van ouderen. Is daar in Nederland ook bewijs voor?

In dit artikel beschrijf ik met drie co-auteurs de aanleiding en de resultaten van mijn promotieonderzoek naar de zorgbehoeften van ouderen met een depressie. Een depressie kan leiden tot zorgbehoefte, maar omgekeerd kunnen onvervulde zorgbehoeften ook voeding geven aan het voortduren van een depressie. Als een oudere niet herstelt van een depressie kan systematische aandacht voor de zorgbehoefte een nieuwe impuls geven aan de depressiebehandeling.

Meestal denkt men bij gezond ouder worden aan de lichamelijke gezondheid, maar de cognitieve gezondheid is minstens zo belangrijk. Veel ouderen merken dat ze wat trager in denken worden, hebben geheugenklachten en merken dat het soms wat meer tijd kost voor ze het overzicht over complexe situaties hebben. Valt er iets aan te doen om dat te voorkomen of dat proces te vertragen? Muziek maken zou weleens een gunstige invloed op cognitieve veroudering kunnen hebben.

Drie grote uitdagingen die voortvloeien uit de toename van het aantal ouderen in de bevolking krijgen veel minder aandacht dan de houdbaarheid van het pensioenen zorgstelsel: de toename van het aantal ouderen met complexe gezondheidsproblemen; de informatisering van de samenleving die hoge eisen stelt aan het cognitieve vermogen van oudere werknemers; de toename van de druk op jongoudere leeftijdsgroepen om verschillende vormen van sociale participatie te combineren.

Iedereen wordt anders oud. Om deze diversiteit in ouder worden inzichtelijk te maken, gebruiken we gegevens uit de Longitudinal Aging Study Amsterdam om trajecten van veroudering over een periode van 16 jaar in negen (kern) uitkomsten van ouder worden op het vlak van fysiek, cognitief, emotioneel en sociaal functioneren te beschrijven. Uit deze trajecten stellen we vier profielen samen die in principe al beleidsrelevant moeten zijn.

Over de auteursErik Timmermans is promovendus op de afdeling Epidemiologie en Biostatistiek van het VU medisch centrum (VUmc) in Amsterdam. Hij is betrokken bij onderzoek van de Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA, www.lasa-vu.nl ) en doet in het European Project on OSteoArthritis (EPOSA, www.eposa.org ) onderzoek naar de relatie tussen de fysieke leefomgeving en het functioneren van ouderen met artrose in zes Europese landen. Dorly Deeg is hoogleraar Epidemiologie van de veroudering aan het VUmc.