Search

Obecny stan wiedzy potwierdza, że ​​edukacja ekologiczna jest częścią integralnego procesu pedagogicznego każdej placówki oświatowej, mającego na celu m.in. rozwój działań proekologicznych. Celem badań było zdiagnozowanie poziomu świadomości ekologicznej absolwentów kierunków pedagogicznych oraz ich determinacji do angażowania się w działania edukacyjne ze społecznościami lokalnymi na rzecz zrównoważonego rozwoju. Badania oparto na paradygmatycznych założeniach zrównoważonego rozwoju, teorii aktywności społecznej, teorii przywództwa edukacyjnego oraz teorii świadomości ekologicznej. Koncepcja badawcza opierała się na refleksji nad różnicami między liderami pod kątem ich potencjału przywódczego, tj. transformacyjnego lub transakcyjnego. Wyniki dotyczą wiedzy na temat podstawowych koncepcji zrównoważonego rozwoju, deklaracji zachowań przywódczych zagregowanych do skal transaktywnej i transformacyjnej oraz refleksji nad uwarunkowaniami podejmowania przez młodych edukatorów działań na rzecz środowiska lokalnego. Przeprowadzone badania pozwalają na stwierdzenie konieczności przebudowy systemu edukacji ekologicznej na wszystkich poziomach kształcenia oraz podniesienia rangi liderów społeczności lokalnych poprzez formalne wzmocnienie ich pozycji ekologicznej.

Edukacja jest podstawowym prawem człowieka, powszechnie uznawanym za środek postępu i główny sposób kształtowania świadomości oraz sposób rozumienia koncepcji zrównoważonego rozwoju (ZR). Zrównoważony rozwój, jako powszechnie uznawany paradygmat wskazujący potrzebę ochrony środowiska przyrodniczego i zachowania go dla przyszłych pokoleń, wprowadzany jest do programów kształcenia w edukacji szkolnej i akademickiej. W niniejszym opracowaniu zastosowano innowacyjną metodę oznaczania śladu ekologicznego Ecological Footprint (EF) za pomocą kalkulatora jako narzędzia dydaktycznego. Badaniami objęto studentów pedagogiki, wykorzystując ogólnodostępny test kalkulatora EF ze strony: www.footprintnetwork.org/. Zastosowanie testu wskazało, że spełnia on funkcje przypisywane środkom dydaktycznym, ponadto jest nowoczesny i ogólnodostępny. Otrzymane wartości EF wśród badanych studentów różniły się od średnich wartości EF obliczonych dla Polski, UE i Świata. Znajomość własnego EF i porównanie go ze średnią dla grupy, kraju i świata pozwala podjąć odpowiednie kroki, aby zmienić swoje zachowania. Wprowadzenie kalkulatora jako narzędzia edukacyjnego przyczyniło się do osobistego zainteresowania badanych przestrzeganiem zasad zrównoważonego rozwoju, co w dalszym czasie może prowadzić do proekologicznych zachowań, a tym samym przyczynić się do powstrzymania zmian klimatycznych. Kalkulator EF jako środek dydaktyczny może być przydatny zarówno w kształceniu formalnym, jak i nieformalnym.

Przedmiotem artykułu jest edukacja leśna, odczytana jako forma kształcenia dotycząca współzależności między człowiekiem a przyrodą. Autorzy stawiają sobie za cel ukazanie alternatywnego charakteru edukacji leśnej wobec nauczania prowadzonego w tradycyjny sposób. Pierwszą część artykułu tworzą rozważania ukazujące relację człowieka i przyrody. To uzasadnia nie tylko potrzebę ochrony środowiska rozumianej jako troska o zasoby naturalne, lecz także edukacji w tym zakresie. W części drugiej przybliżona zostanie edukacja dla zrównoważonego rozwoju w kontekście Agendy 2030. W trzeciej części scharakteryzowano edukację leśną na przykładzie działalności Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Warszawie.

Pedagogiczne refleksje nad konstruowaniem i wspólną negocjacją świata przez jednostki na podstawie doświadczenia i relacji społecznych są istotnym elementem włączania i rozwijania idei pedagogiki partycypacyjnej (Naumiuk 2014, s. 25). W tym celu należy odejść od modelu kształcenia skoncentrowanego na podziale ról na nauczyciela (tego, który naucza) i ucznia (tego, który jest uczony) oraz na ekspertów i nowicjuszy. Punktem wyjścia powinna być aktywność obu stron w procesie zdobywania i pogłębiania wiedzy, a dopiero potem dzielenie się wiedzą, budowanie sieci osób aktywnych i wspólne działania (Potyrała 2016, s. 276). Przyroda jest znakomitym laboratorium i miejscem badań, a obserwacja i obcowanie z nią podpowiadają nam, jak zdobywać wiedzę, pracować w grupie, chronić przyrodę i zachowywać się w jej środowisku (Korwin-Szymanowska i in. 2015, s. 9–36). Celem artykułu jest ukazanie możliwości poszerzenia oferty edukacyjnej w zakresie rozwoju zawodowego nauczycieli przyrody oraz przedstawienie teoretycznych założeń nowych tendencji edukacyjnych wraz z propozycjami ich wdrożenia do praktyki akademickiej.