Search

De module Onderzoek van Betekenis, aanvankelijk opgezet als intern professionaliseringstraject voor lerarenopleiders binnen Aeres Hogeschool Wageningen, werd doorontwikkeld tot een extern gerichte variantvoor een bredere doelgroep onderwijsprofessionals uit vmbo, mbo en hbo. Doel van de module is het onderzoekend vermogen van de deelnemers (verder) te ontwikkelen, in het bijzonder door kleinschalig praktijkonderzoek te doen, verweven met andere werkprocessen in ieders eigen context. De diversiteit binnen de deelnemersgroep en de ingezette werkvormen blijken bij te dragen aan het functioneren als een ‘community of learners’. Ook de modellerende rolinvulling van de begeleiders – ze onderzochten namelijk hun actuele werkpraktijk van dat moment: de module zelf – werkte positief. De deelnemers waarderen niet alleen het voorbeeldgedrag als zodanig, maar ook de versterking van het gevoel als een samen lerende en onderzoekende community te functioneren.

De module Onderzoek van Betekenis, aanvankelijk opgezet als intern professionaliseringstraject voor lerarenopleiders binnen Aeres Hogeschool Wageningen, werd doorontwikkeld tot een extern gerichte variantvoor een bredere doelgroep onderwijsprofessionals uit vmbo, mbo en hbo. Doel van de module is het onderzoekend vermogen van de deelnemers (verder) te ontwikkelen, in het bijzonder door kleinschalig praktijkonderzoek te doen, verweven met andere werkprocessen in ieders eigen context. De diversiteit binnen de deelnemersgroep en de ingezette werkvormen blijken bij te dragen aan het functioneren als een ‘community of learners’. Ook de modellerende rolinvulling van de begeleiders – ze onderzochten namelijk hun actuele werkpraktijk van dat moment: de module zelf – werkte positief. De deelnemers waarderen niet alleen het voorbeeldgedrag als zodanig, maar ook de versterking van het gevoel als een samen lerende en onderzoekende community te functioneren.

De samenwerking tussen onderwijs en onderzoek rond werkplekleren in het mbo is minstens dertig jaar oud. Hoe staat het er nu voor met die samenwerking en wat kan er verbeterd worden?

Saamhorigheid is een cruciale voorwaarde voor teamvernieuwing, aangezien een samenhangend team een psychologisch veilige omgeving is voor teamleden om te experimenteren, risico's te nemen, samen te werken en ideeën uit te wisselen. Wanneer projectleiders blijven hangen in de traditionele managementbenadering wordt door medewerkers in projectteams minder saamhorigheid ervaren wat de kans op projectsucces doet afnemen. Binnen dit onderzoek is getracht om door middel van een praktijkcasus een antwoord te vinden op de vraag ‘In welke mate wordt er door projectleiders gestuurd op faciliterende factoren om saamhorigheid in projectteams te vergroten?’. Hierbij is specifiek gekeken naar de meest van invloed zijnde faciliterende factoren; een hecht team, duidelijke doelen, de structuur die saamhorigheid mogelijk maakt, ondersteunende context en ondersteunende coaching. De gehouden enquête toont aan hoe belangrijk de respondenten het sturen op het vergroten van saamhorigheid vinden. Bij de interviews is gebleken dat projectleiders goed luisteren naar de behoefte van hun projectleden en deze behoefte proberen te faciliteren. Gebleken is dat het sturen op het vergroten van saamhorigheid afhankelijk is van het type projectteam, maar alle type projectteams sturen hierop.

Eerder gepubliceerd in Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 2021, nr.2 Studenten van de lerarenopleiding basisonderwijs (pabo) voeren in het laatste jaar van hun studie doorgaans zelfstandig een praktijkonderzoek uit, dat getoetst wordt aan de hand van een verslag. Lerarenopleiders van Hogeschool Saxion en vanuit het werkveld vroegen zich af of met een andere insteek van het afstudeeronderzoek de onderzoekende houding van studenten en de aansluiting bij de onderwijspraktijk beter gerealiseerd zouden kunnen worden. Daarom is een nieuwe variant ontwikkeld en beproefd: Lesson Study als afstudeeronderzoek. Studenten formuleerden in groepjes op basis van een analyse van de schoolcontext een onderzoeksvraag en ontwikkelden met behulp van de theorie vervolgens samen een les. Deze les werd uitgevoerd, geobserveerd en nabesproken door de studenten, waarbij het denken en leren van leerlingen centraal stond. We onderzochten in hoeverre ‘Lesson Study als afstudeeronderzoek’ geschikt is om het onderzoekend vermogen van pabo-studenten te stimuleren, en welke aanpassingen in het ontwerp nodig zijn voor implementatie. Zes deeltijdstudenten en twee voltijdstudenten hebben deelgenomen (twee groepen van vier studenten). De groepen werden begeleid door twee docenten. Door middel van een vragenlijst, interviews en docentenlogboeken is antwoord verkregen op de onderzoeksvragen. Op basis van de resultaten concluderen we dat de onderzoekende houding van studenten in dit afstudeeronderzoek ruim voldoende is gestimuleerd en de onderzoeksvaardigheden zijn bevorderd. Met name het praktijkgerichte karakter van de Lesson Study en de samenwerking tussen studenten worden als positief ervaren door studenten en opleiders. Wanneer een aantal kleine aanpassingen wordt doorgevoerd ten aanzien van de ondersteuning, planning en informatieoverdracht en de vorm en eisen die gesteld worden aan het eindproduct goed worden (her)overwogen, kan deze vorm van afstuderen met succes worden geïmplementeerd.

Eerder gepubliceerd in Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 2021, nr.2 Studenten van de lerarenopleiding basisonderwijs (pabo) voeren in het laatste jaar van hun studie doorgaans zelfstandig een praktijkonderzoek uit, dat getoetst wordt aan de hand van een verslag. Lerarenopleiders van Hogeschool Saxion en vanuit het werkveld vroegen zich af of met een andere insteek van het afstudeeronderzoek de onderzoekende houding van studenten en de aansluiting bij de onderwijspraktijk beter gerealiseerd zouden kunnen worden. Daarom is een nieuwe variant ontwikkeld en beproefd: Lesson Study als afstudeeronderzoek. Studenten formuleerden in groepjes op basis van een analyse van de schoolcontext een onderzoeksvraag en ontwikkelden met behulp van de theorie vervolgens samen een les. Deze les werd uitgevoerd, geobserveerd en nabesproken door de studenten, waarbij het denken en leren van leerlingen centraal stond. We onderzochten in hoeverre ‘Lesson Study als afstudeeronderzoek’ geschikt is om het onderzoekend vermogen van pabo-studenten te stimuleren, en welke aanpassingen in het ontwerp nodig zijn voor implementatie. Zes deeltijdstudenten en twee voltijdstudenten hebben deelgenomen (twee groepen van vier studenten). De groepen werden begeleid door twee docenten. Door middel van een vragenlijst, interviews en docentenlogboeken is antwoord verkregen op de onderzoeksvragen. Op basis van de resultaten concluderen we dat de onderzoekende houding van studenten in dit afstudeeronderzoek ruim voldoende is gestimuleerd en de onderzoeksvaardigheden zijn bevorderd. Met name het praktijkgerichte karakter van de Lesson Study en de samenwerking tussen studenten worden als positief ervaren door studenten en opleiders. Wanneer een aantal kleine aanpassingen wordt doorgevoerd ten aanzien van de ondersteuning, planning en informatieoverdracht en de vorm en eisen die gesteld worden aan het eindproduct goed worden (her)overwogen, kan deze vorm van afstuderen met succes worden geïmplementeerd.

Presentatie 'Lectorenplatvorm EnergieVoorziening in Evenwicht (LEVE) ondersteunt de energietransitie'. Betekenis (en het vergroten daarvan) van praktijkgericht onderzoekgericht op de energietransitie.

Dit artikel gaat over een pilot op twee mbo scholen waar niveau 4 dierverzorgingsstudenten praktijkonderzoek uitvoeren. De belangrijkste succesvoorwaarden blijken te zijn: nieuwsgierigheid opwekken voor een vakinhoudelijk onderwerp, relevante theoretische kennis op tijd aanbieden, vakdocenten die methodologisch begeleiden en een sparringpartner voor de begeleidende docent.

De samenwerking tussen onderwijs en onderzoek rond werkplekleren in het mbo is minstens dertig jaar oud. Hoe staat het er nu voor met die samenwerking en wat kan er verbeterd worden?

Onderzoekend vermogen hoort bij professionals in de onderwijssector. Zelf onderzoek doen is daarvan een onderdeel (Van den Berg, 2016). De module Onderzoek van betekenis is een professionaliseringtraject in het kader van het OnderwijsVernieuwingsProgramma (OVP) in de groene sector. Professionals uit groen vmbo, mbo en hbo doen onderzoek naar vraagstukken in hun eigen werkpraktijk. Poster.

Ten behoeve van praktijkgericht onderzoek naar en kwaliteitsverbetering van co-creatieprocessen stellen we een aanpak voor waarmee opbrengsten van co-creatie worden geëxpliciteerd. Participanten reflecteren eerst individueel op de gepercipieerde opbrengsten met behulp van kernvragen en competentie-doel reflectiematrices. Deze geleide reflecties geven vervolgens richting aan een gezamenlijke dialoog en onderlinge afspraken met betrekking tot doelmatigheid van de samenwerking. Zowel individuele reflecties als (samenvattingen van) de daaropvolgende dialoog leveren gegevens voor onderzoek naar een specifiek samenwerkingsverband en maken ook vergelijkingen tussen cases mogelijk. De voorgestelde aanpak past in een pragmatisch onderzoeksparadigma en draagt bij aan ecologische en katalyserende validiteit. We verhelderen de aanpak, illustreren deze met praktijkvoorbeelden en reflecteren op de bruikbaarheid.

Het systematisch ontwikkelen van een nieuwe beoordelingsmethode voor Spel. Ook dat is praktijkonderzoek! Onderzoek en lichamelijke opvoeding (LO) is een com binatie die mogelijk bij som m igen nog steeds de wenkbrauwen doet fronsen. Maar wanneer onderzoek ingestoken wordt als een systematische aanpak om je eigen praktijk te verbeteren en /of te innoveren, dan is het opeens hartstikke praktisch, en nuttig! Tot nu ontbrak het echter aan vakspecifieke en voor iedereen toegankelijke informatie om leraren en studenten te ondersteunen bij het uitvoeren van praktijkonderzoek binnen de LO. Met OnderzoekLO.nl is een digitaal platform gecreëerd om daar verandering in aan te brengen.

Het inrichten van landelijke expertise- of kenniscentra wordt vaak genoemd als middel om het praktijkgericht onderwijsonderzoek in de lerarenopleidingen van hogescholen te versterken en meer te positioneren, zichtbaarder te maken (Kaldewaij & Slotman, 2016; Vereniging Hogescholen, 2015). Het gevaar van dergelijke centra is dat er te veel nadruk wordt gelegd op slechts één van de kerntaken van lectoraten in het hbo en de andere twee veronachtzaamd worden. Als Netwerk Lectoren Lerarenopleidingen pleiten we daarom voor het inrichten van netwerken waarin optimaal en in samenhang aan alle kerntaken kan worden gewerkt. In dit hoofdstuk gaan we eerst in op de drievoudige taakstelling van praktijkgericht onderzoek in het hbo. Bij hun aanstelling kregen lectoren de opdracht bij te dragen aan 1) de verdere ontwikkeling en professionalisering van de lerarenopleidingen, 2) de innovatie van de onderwijspraktijk/het werkveld (primair onderwijs, voortgezet onderwijs,middelbaar beroepsonderwijs en hoger onderwijs) en 3) de ontwikkeling van kennis. We beschrijven de opbrengsten van de afgelopen vijftien jaar, die niet verloren mogen gaan. Vervolgens bespreken we hoe dit praktijkgericht onderzoek nog sterker kan. Wat vraagt dit van lectoren c.q. lectoraten en hun partners en welke organisatievormen passen daarbij? We benoemen richtinggevende criteria die kunnen bijdragen aan de vormgeving en versterking van 'netwerken' waarin praktijkgericht onderzoek, lerarenopleidingen en het onderwijswerkveld samenkomen en zichtbaar zijn.

Het inrichten van landelijke expertise- of kenniscentra wordt vaak genoemd als middel om het praktijkgericht onderwijsonderzoek in de lerarenopleidingen van hogescholen te versterken en meer te positioneren, zichtbaarder te maken (Kaldewaij & Slotman, 2016; Vereniging Hogescholen, 2015). Het gevaar van dergelijke centra is dat er te veel nadruk wordt gelegd op slechts één van de kerntaken van lectoraten in het hbo en de andere twee veronachtzaamd worden. Als Netwerk Lectoren Lerarenopleidingen pleiten we daarom voor het inrichten van netwerken waarin optimaal en in samenhang aan alle kerntaken kan worden gewerkt. In dit hoofdstuk gaan we eerst in op de drievoudige taakstelling van praktijkgericht onderzoek in het hbo. Bij hun aanstelling kregen lectoren de opdracht bij te dragen aan 1) de verdere ontwikkeling en professionalisering van de lerarenopleidingen, 2) de innovatie van de onderwijspraktijk/het werkveld (primair onderwijs, voortgezet onderwijs,middelbaar beroepsonderwijs en hoger onderwijs) en 3) de ontwikkeling van kennis. We beschrijven de opbrengsten van de afgelopen vijftien jaar, die niet verloren mogen gaan. Vervolgens bespreken we hoe dit praktijkgericht onderzoek nog sterker kan. Wat vraagt dit van lectoren c.q. lectoraten en hun partners en welke organisatievormen passen daarbij? We benoemen richtinggevende criteria die kunnen bijdragen aan de vormgeving en versterking van 'netwerken' waarin praktijkgericht onderzoek, lerarenopleidingen en het onderwijswerkveld samenkomen en zichtbaar zijn.

Dit artikel gaat over een pilot op twee mbo scholen waar niveau 4 dierverzorgingsstudenten praktijkonderzoek uitvoeren. De belangrijkste succesvoorwaarden blijken te zijn: nieuwsgierigheid opwekken voor een vakinhoudelijk onderwerp, relevante theoretische kennis op tijd aanbieden, vakdocenten die methodologisch begeleiden en een sparringpartner voor de begeleidende docent.

Een pleidooi om het beoordelen van praktijkonderzoek over te laten aan deskundigen. De beoordelingsformulieren moeten korter en toegankelijker en de beoordeling moet toegepast worden op het geheel en niet op details. Met Bach en Zuurkool als metaforen.

In deze bijdrage worden inzichten over inclusief HumanResourceManagement besproken die afkomstig zijn uit praktijkgericht onderzoek. aan de orde komen een omschrijving van inclusief HRM, waarna ingegaan wordt op onderzoeksresultaten over het verbeteren van de HR-processen en het komen tot een inclusieve organisatiecultuur. Tot slot worden conclusies getrokken over wat inclusief HRM betekent voor de rol en werkzaamheden van HRM

Een pleidooi om het beoordelen van praktijkonderzoek over te laten aan deskundigen. De beoordelingsformulieren moeten korter en toegankelijker en de beoordeling moet toegepast worden op het geheel en niet op details. Met Bach en Zuurkool als metaforen.

In deze bijdrage worden inzichten over inclusief HumanResourceManagement besproken die afkomstig zijn uit praktijkgericht onderzoek. aan de orde komen een omschrijving van inclusief HRM, waarna ingegaan wordt op onderzoeksresultaten over het verbeteren van de HR-processen en het komen tot een inclusieve organisatiecultuur. Tot slot worden conclusies getrokken over wat inclusief HRM betekent voor de rol en werkzaamheden van HRM

In het onderwijs is sprake van een spanningsveld tussen enerzijds de snelle praktijk van het dagelijkse handelen en anderzijds de tragere praktijk van het onderzoek doen waar eigenlijk weinig tijd voor is. Dit spanningsveld maakt het daarom legitiem de volgende vraag te stellen: heeft op een basisschool het doen van onderzoek voldoende waarde om er tijd en energie voor vrij te maken? In dit artikel willen we laten zien hoe onderzoekend vermogen verweven kan worden in het dagelijks handelen van een leerkracht en wat de waarde kan zijn van leerkrachten die onderzoek een plek weten te geven binnen hun professionele handelen.

In het onderwijs is sprake van een spanningsveld tussen enerzijds de snelle praktijk van het dagelijkse handelen en anderzijds de tragere praktijk van het onderzoek doen waar eigenlijk weinig tijd voor is. Dit spanningsveld maakt het daarom legitiem de volgende vraag te stellen: heeft op een basisschool het doen van onderzoek voldoende waarde om er tijd en energie voor vrij te maken? In dit artikel willen we laten zien hoe onderzoekend vermogen verweven kan worden in het dagelijks handelen van een leerkracht en wat de waarde kan zijn van leerkrachten die onderzoek een plek weten te geven binnen hun professionele handelen.

Wat verwachten de gesproken organisaties nu eigenlijk van hbo-opgeleide sociale professionals op het terrein van onderzoek? Wat moeten ze kunnen en kennen? Op het eerste gezicht lopen de meningen over nut en noodzaak van het beschikken over onderzoekscompetenties voor sociale professionals uiteen van “heel belangrijk” tot “daar zijn we sceptisch over” naar “niet echt nodig”. Bij doorvragen wat voor soort onderzoekskwaliteiten sociale professionals wel of niet nodig hebben voor de uitvoering van hun werk en wat onder die kwaliteiten c.q. competenties zouden moeten worden verstaan, ontwaarden zich toch enkele herkenbare lijnen, die globaal neerkomen op het beschikken over een onderzoekende, reflectieve, houding en het kunnen verrichten van beperkt praktijkonderzoek toepasbaar op het eigen werk.

Wat verwachten de gesproken organisaties nu eigenlijk van hbo-opgeleide sociale professionals op het terrein van onderzoek? Wat moeten ze kunnen en kennen? Op het eerste gezicht lopen de meningen over nut en noodzaak van het beschikken over onderzoekscompetenties voor sociale professionals uiteen van “heel belangrijk” tot “daar zijn we sceptisch over” naar “niet echt nodig”. Bij doorvragen wat voor soort onderzoekskwaliteiten sociale professionals wel of niet nodig hebben voor de uitvoering van hun werk en wat onder die kwaliteiten c.q. competenties zouden moeten worden verstaan, ontwaarden zich toch enkele herkenbare lijnen, die globaal neerkomen op het beschikken over een onderzoekende, reflectieve, houding en het kunnen verrichten van beperkt praktijkonderzoek toepasbaar op het eigen werk.

Tegenwoordig wordt op iedere lerarenopleiding aandacht besteed aan praktijkonderzoek. De manier waarop dit verwerkt zit in het curriculum verschilt. In de meeste opleidingen wordt het praktijkonderzoek ingekleed als ’inquiry as a project’ (Cochran-Smith en Lytle, 2009); het opzetten en uitvoeren van een praktijkonderzoek waarbij het onderzoeksverslag beoordeeld wordt aan het eind van de opleiding. Vrijwel alle opleidingen hebben ook de ontwikkeling van de onderzoekende houding (Van der Rijst, 2009) in de onderwijsdoelen verwoord. Op welke manier de onderzoekende houding bekrachtigd en beoordeeld wordt is niet altijd even duidelijk. In deze workshop wordt bediscussieerd in hoeverre het onderzoekend handelen in de praktijk als maat genomen kan worden voor een beoordeling van de onderzoekende houding. Imants et al (2010) hebben het onderzoekend handelen geoperationaliseerd door een vragenlijst op te stellen op basis van de integratie van de regulatieve cyclus van van Strien (1986) en kenmerken van systematische reflectie (fig 1). Tijdens deze workshop wordt met behulp van Kahoot een discussie gevoerd over een adequate manier van toetsing van praktijkonderzoek ten behoeve van LevenLangLerende leraren. Een checklist die in ontwikkeling is om het onderzoekend handelen van aanstaande leraren te meten wordt bediscussieerd als didactisch -en als beoordelingsinstrument.

Tegenwoordig wordt op iedere lerarenopleiding aandacht besteed aan praktijkonderzoek. De manier waarop dit verwerkt zit in het curriculum verschilt. In de meeste opleidingen wordt het praktijkonderzoek ingekleed als ’inquiry as a project’ (Cochran-Smith en Lytle, 2009); het opzetten en uitvoeren van een praktijkonderzoek waarbij het onderzoeksverslag beoordeeld wordt aan het eind van de opleiding. Vrijwel alle opleidingen hebben ook de ontwikkeling van de onderzoekende houding (Van der Rijst, 2009) in de onderwijsdoelen verwoord. Op welke manier de onderzoekende houding bekrachtigd en beoordeeld wordt is niet altijd even duidelijk. In deze workshop wordt bediscussieerd in hoeverre het onderzoekend handelen in de praktijk als maat genomen kan worden voor een beoordeling van de onderzoekende houding. Imants et al (2010) hebben het onderzoekend handelen geoperationaliseerd door een vragenlijst op te stellen op basis van de integratie van de regulatieve cyclus van van Strien (1986) en kenmerken van systematische reflectie (fig 1). Tijdens deze workshop wordt met behulp van Kahoot een discussie gevoerd over een adequate manier van toetsing van praktijkonderzoek ten behoeve van LevenLangLerende leraren. Een checklist die in ontwikkeling is om het onderzoekend handelen van aanstaande leraren te meten wordt bediscussieerd als didactisch -en als beoordelingsinstrument.

Tegenwoordig wordt op iedere lerarenopleiding aandacht besteed aan praktijkonderzoek. De manier waarop dit verwerkt zit in het curriculum verschilt. In de meeste opleidingen wordt het praktijkonderzoek ingekleed als ’inquiry as a project’ (Cochran-Smith en Lytle, 2009); het opzetten en uitvoeren van een praktijkonderzoek waarbij het onderzoeksverslag beoordeeld wordt aan het eind van de opleiding. Vrijwel alle opleidingen hebben ook de ontwikkeling van de onderzoekende houding (Van der Rijst, 2009) in de onderwijsdoelen verwoord. Op welke manier de onderzoekende houding bekrachtigd en beoordeeld wordt is niet altijd even duidelijk. In deze workshop wordt bediscussieerd in hoeverre het onderzoekend handelen in de praktijk als maat genomen kan worden voor een beoordeling van de onderzoekende houding. Imants et al (2010) hebben het onderzoekend handelen geoperationaliseerd door een vragenlijst op te stellen op basis van de integratie van de regulatieve cyclus van van Strien (1986) en kenmerken van systematische reflectie (fig 1). Tijdens deze workshop wordt met behulp van Kahoot een discussie gevoerd over een adequate manier van toetsing van praktijkonderzoek ten behoeve van LevenLangLerende leraren. Een checklist die in ontwikkeling is om het onderzoekend handelen van aanstaande leraren te meten wordt bediscussieerd als didactisch -en als beoordelingsinstrument.

Uit de praktijk van sociaalagogische opleidingen blijkt dat praktijkonderzoek zelden geheel volgens de fasen uit de methodologieboeken verloopt. Standaardwerken over praktijkonderzoek houden te weinig rekening met de weerbarstige praktijk. Juist deze praktijk is het uitgangspunt van Praktijkonderzoek op niveau. Na een algemene beschouwing over de aard van praktijkonderzoek lopen de auteurs de verschillende onderzoeksfasen door en bespreken zij waar zich hindernissen kunnen voordoen. Eerst worden de onderzoeksopdracht en het onderzoeksplan besproken. Vervolgens gaan de auteurs in op het onderzoek zelf en het schrijven en presenteren van het onderzoeksverslag. Hierna besteden ze aandacht aan een onderbelicht fenomeen bij sociaalagogisch praktijkonderzoek: het publiceren van de onderzoeksresultaten. Het boek sluit af met criteria voor goed praktijkonderzoek. Praktijkonderzoek op niveau bevat veel voorbeelden uit verslagen van werkelijk uitgevoerde onderzoeken. Ieder hoofdstuk sluit af met tips voor de desbetreffende onderzoeksfase.

Uit de praktijk van sociaalagogische opleidingen blijkt dat praktijkonderzoek zelden geheel volgens de fasen uit de methodologieboeken verloopt. Standaardwerken over praktijkonderzoek houden te weinig rekening met de weerbarstige praktijk. Juist deze praktijk is het uitgangspunt van Praktijkonderzoek op niveau. Na een algemene beschouwing over de aard van praktijkonderzoek lopen de auteurs de verschillende onderzoeksfasen door en bespreken zij waar zich hindernissen kunnen voordoen. Eerst worden de onderzoeksopdracht en het onderzoeksplan besproken. Vervolgens gaan de auteurs in op het onderzoek zelf en het schrijven en presenteren van het onderzoeksverslag. Hierna besteden ze aandacht aan een onderbelicht fenomeen bij sociaalagogisch praktijkonderzoek: het publiceren van de onderzoeksresultaten. Het boek sluit af met criteria voor goed praktijkonderzoek. Praktijkonderzoek op niveau bevat veel voorbeelden uit verslagen van werkelijk uitgevoerde onderzoeken. Ieder hoofdstuk sluit af met tips voor de desbetreffende onderzoeksfase.

Het doen van onderzoek in de eigen schoolpraktijk neemt in de opleiding van leraren voortgezet onderwijs in Limburg een belangrijke plaats in. Tijdens een symposiom van Academische Opleieidngsschool Limburg (AOSL)op 5 april 2012 wisselden zowel zowel aanstaande als zittende leraren hun onderzoeksopbrengsten uit. In het artikel komen onder andere AOSL projectleiders Frank Crasborn en Ton Lenders aan het woord over het belang van een dergelijk symposium.

In dit hoofstuk presenteren we een onderzoek waarin studenten (bachelor en amster) na afloop van het doen van actie- of praktijkonderoek worden bevraagd op hun mening over het doen van onderzoek

Er kunnen allerlei 'partijen' belanghebbend zijn, afhankelijk van het thema van een praktijkonderzoek. Direct bij de eerste verkenning van het probleem is het belangrijk om na te denken wie de mogelijke betrokkenen zijn: wie maken deel uit van het probleem, wie zouden een bijdrage kunnen leveren aan het beter begrijpen en een betere aanpak, voor wie heeft het onderzoek mogelijk consequenties? Vaak zijn dat allereerst de leerlingen, collega's, leidinggevenden, soms ook ouders, misschien ook de wijkagent of maatschappelijk werkster. In dit hoofdstuk wordt aan de hand van voorbeelden besproken over welke betrokkenen het zoal kan gaan en hoe je deze een stem geeft in de loop van het praktijkonderzoek.

Het beroep van leraar is vanouds gekenmerkt door 'koning in eigen klas' zijn, maar ook door 'publieke eenzaamheid'. Het samen werken aan het onderwijs door het samen doen van praktijkonderzoek kan dit doorbreken. Het effect van praktijkonderzoek op de kwaliteit van onderwijs en opleiden is groter als praktijkonderzoek door docenten samen wordt gedaan. Aan de hand van voorbeelden worden de opbrengsten van samen doen van praktijkonderzoek beschreven. Samen praktijkonderzoek doen zorgt voor een betere kwaliteit van het praktijkonderzoek, voor continuïteit, verbondenheid tussen docenten en een groter draagvlak. Als hulpmiddel voor het samen werken aan praktijkonderzoek wordt een cyclisch model gepresenteerd waarmee in diverse situaties ervaring is opgedaan.

Praktijkonderzoek is een werkwijze die de kwaliteit van het onderwijs en de professionaliteit van de beroepsuitoefening ondersteunt. Het is de taak van leidinggevenden om praktijkonderzoek te verbinden met de uitvoering van onderwijs, met up to date houden en innoveren van onderwijs en daarom met onderwijsbeleid, personeelsbeleid en kwaliteitszorg. Leidinggevenden kunnen zelf praktijkonderzoek doen. Het kan voordelen opleveren om dat samen met leraren te doen. De condities worden besproken die leidinggevenden moeten creëren om praktijkonderzoek tot de 'normale' onderwijspraktijk te laten behoren. Ook in dit hoofdstuk wordt gebruik gemaakt van interviews met leraren, opleiders en leidinggevenden die enige ervaring hadden met praktijkonderzoek.

Het beroep van leraar is vanouds gekenmerkt door 'koning in eigen klas' zijn, maar ook door 'publieke eenzaamheid'. Het samen werken aan het onderwijs door het samen doen van praktijkonderzoek kan dit doorbreken. Het effect van praktijkonderzoek op de kwaliteit van onderwijs en opleiden is groter als praktijkonderzoek door docenten samen wordt gedaan. Aan de hand van voorbeelden worden de opbrengsten van samen doen van praktijkonderzoek beschreven. Samen praktijkonderzoek doen zorgt voor een betere kwaliteit van het praktijkonderzoek, voor continuïteit, verbondenheid tussen docenten en een groter draagvlak. Als hulpmiddel voor het samen werken aan praktijkonderzoek wordt een cyclisch model gepresenteerd waarmee in diverse situaties ervaring is opgedaan.

Het doen van onderzoek in de eigen schoolpraktijk neemt in de opleiding en professionalisering van leraren voortgezet onderwijs in Limburg een belangrijke plaats in. Op maandag 26 november jongstleden keek de Academische Opleidingsschool Limburg (AOSL) over de grenzen en liet zich inspireren door prof. dr. Nancy Fichtman-Dana van de University of Florida (UF), een internationaal expert op het gebied van 'Teacher Inquiry'. In dit artikel een korte terugblik met initiatiefnemer dr. Frank Crasborn, AOSL-projectleider en associate lector van de FLOS, over de achtergrond en opbrengsten van een geslaagde inspiratiedag in Sittard.

Het doen van onderzoek in de eigen schoolpraktijk neemt in de opleiding en professionalisering van leraren voortgezet onderwijs in Limburg een belangrijke plaats in. Op maandag 26 november jongstleden keek de Academische Opleidingsschool Limburg (AOSL) over de grenzen en liet zich inspireren door prof. dr. Nancy Fichtman-Dana van de University of Florida (UF), een internationaal expert op het gebied van 'Teacher Inquiry'. In dit artikel een korte terugblik met initiatiefnemer dr. Frank Crasborn, AOSL-projectleider en associate lector van de FLOS, over de achtergrond en opbrengsten van een geslaagde inspiratiedag in Sittard.

Het doen van onderzoek in de eigen schoolpraktijk neemt in de opleiding van leraren voortgezet onderwijs in Limburg een belangrijke plaats in. Tijdens een symposiom van Academische Opleieidngsschool Limburg (AOSL)op 5 april 2012 wisselden zowel zowel aanstaande als zittende leraren hun onderzoeksopbrengsten uit. In het artikel komen onder andere AOSL projectleiders Frank Crasborn en Ton Lenders aan het woord over het belang van een dergelijk symposium.

In deze publicatie beschrijven we onze visie op praktijkonderzoek als professionele leerstrategie, waarmee beginnende en ervaren docenten hun eigen dagelijkse praktijk kunnen verbeteren. Aan de hand van voorbeelden laten we zien wat praktijkonderzoek kan betekenen in scholen en (leraren)opleidingen en op welke wijze dit vorm kan krijgen. Inhoudsopgave publicatie 'Praktijkonderzoek als professionele leerstrategie in onderwijs en opleiding' 1. Inleiding over doel en introductie van de verschillende hoofdstukken (leeswijzer). 2. Praktijkonderzoek als professionele leerstrategie (Sanneke Bolhuis) Het doel van praktijkonderzoek is met meer inzicht en begrip handelen in de specifieke eigen context. Praktijkonderzoek is daarbij zelf een interventie. Docenten als onderzoekers van eigen praktijk zijn onderdeel van wat zij onderzoeken. 3. Toetsing en beoordelen in het onderwijs: een continu onderzoek naar de ontwikkeling van de leerlingen of studenten (Desirée Joosten-ten Brinke) Leraren en opleiders toetsen de leervorderingen van hun leerlingen en studenten voortdurend. Daarmee zijn ze in feite voortdurend onderzoek aan het doen, ook al zijn ze zich daarvan misschien niet zo bewust. 4. Beter onderbouwd handelen door praktijkonderzoek: voorbeelden en voorwaarden (Ilona Mathijsen) Dit hoofdstuk laat zien hoe een docent door praktijkonderzoek zijn handelen beter of anders onderbouwt en daardoor mogelijk ook beter of anders gaat handelen. 5. Praktijkonderzoek doe je samen (Quinta Kools) Samen praktijkonderzoek doen zorgt voor een betere kwaliteit van het praktijkonderzoek, voor continuïteit, verbondenheid tussen docenten en een groter draagvlak voor de uitkomsten. 6. Het betrekken van belanghebbenden bij praktijkonderzoek (Quinta Kools) In dit hoofdstuk gaat het over de mogelijke betrokkenen of belanghebbenden bij praktijkonderzoek: wie maken deel uit van het probleem, wie zouden een bijdrage kunnen leveren aan het beter begrijpen of een betere aanpak, voor wie heeft het onderzoek mogelijk consequenties? 7. Praktijkonderzoek doen moet je leren (Sanneke Bolhuis) Doel van dit hoofdstuk is om een beeld te geven van de persoonlijke kwaliteiten en competenties die nodig zijn voor het doen van praktijkonderzoek. Ook wordt besproken waar scholen op zouden moeten letten als ze scholing voor praktijkonderzoek door leraren de school in halen. 8. Praktijkonderzoek van studenten in de lerarenopleiding begeleiden (Karen Krol) Dit hoofdstuk bespreekt hoe studenten leren om praktijkonderzoek uit te voeren als professionele leerstrategie en wat dat vraagt van de begeleiders (opleiders in het instituut en/of de school). 9. De rol van leidinggevenden bij praktijkonderzoek in onderwijs en opleiding (Sanneke Bolhuis en Quinta Kools). In dit hoofdstuk worden de condities besproken die leidinggevenden moeten creëren om praktijkonderzoek tot de 'normale' onderwijspraktijk te laten behoren. Intermezzo's Tussen de hoofdstukken worden korte voorbeelden van praktijkonderzoek beschreven. Dit zijn voorbeelden van praktijkonderzoek door: o lerarenopleiders, die onderzoek deden in een kenniskring van het lectoraat o studenten van de lerarenopleidingen o leraren in hun school.

In dit hoofstuk presenteren we een onderzoek waarin studenten (bachelor en amster) na afloop van het doen van actie- of praktijkonderoek worden bevraagd op hun mening over het doen van onderzoek

De Academische Opleidingsschool Limburg (AOSL) is een samenwerkingsverband van de Fontys Lerarenopleiding Sittard, 12 scholengemeenschappen voor voortgezet onderwijs, de Open Universiteit en de Universiteit Maastricht. Kernstreven van het project is het praktijkgericht professionaliseren en begeleiden van leraren (in opleiding) met het oog op verbetering van de kwaliteit van het (voortgezet) onderwijs. Daarbij wordt het bevorderen van het doen van onderzoek door en met leraren (in opleiding) gezien als een van de (leer)strategieën waarmee professionele ontwikkeling van leraren (in opleiding) en schoolontwikkeling met elkaar verbonden kunnen worden. Op de vo-scholen zijn zogenaamde Onderzoek Ondersteuningsgroepen (OOG)ingericht. In de bijdrage wordt onder andere ingezoomd op motiverende en belemmerende factoren zoals die binnen het samenwerkingsverband, met een diversiteit aan partners en perspectieven, en bij de vormgeving en praktische uitvoering van het doen van onderzoek door en met leraren, naar voren komen. In deze congres bijdrage wordt onder andere aandacht besteed aan de volgende vragen: • (Hoe) zijn de rollen van alle partners in het project helder gedefinieerd? • (Hoe) kunnen leraren in opleiding zichtbaar een rol spelen bij onderzoek op school? • (Hoe) genereren en expliciteren partnerscholen onderzoeksthema's? • Waar en hoe 'ontmoet' het opleidingscurriculum en onderzoek doen op school elkaar? • Welke onderzoeksprogrammalijnen zijn in de AOSL zichtbaar en relevant? • (Hoe) wordt binnen scholen docentonderzoek geëntameerd, geregistreerd, gerapporteerd? • Welk kwaliteitskader wordt gehanteerd voor onderzoek door leraren op school? • (Hoe) is AOSL verankerd in opleidingscurriculum en organisatiestructuur van scholen?

In deze publicatie beschrijven we onze visie op praktijkonderzoek als professionele leerstrategie, waarmee beginnende en ervaren docenten hun eigen dagelijkse praktijk kunnen verbeteren. Aan de hand van voorbeelden laten we zien wat praktijkonderzoek kan betekenen in scholen en (leraren)opleidingen en op welke wijze dit vorm kan krijgen. Inhoudsopgave publicatie 'Praktijkonderzoek als professionele leerstrategie in onderwijs en opleiding' 1. Inleiding over doel en introductie van de verschillende hoofdstukken (leeswijzer). 2. Praktijkonderzoek als professionele leerstrategie (Sanneke Bolhuis) Het doel van praktijkonderzoek is met meer inzicht en begrip handelen in de specifieke eigen context. Praktijkonderzoek is daarbij zelf een interventie. Docenten als onderzoekers van eigen praktijk zijn onderdeel van wat zij onderzoeken. 3. Toetsing en beoordelen in het onderwijs: een continu onderzoek naar de ontwikkeling van de leerlingen of studenten (Desirée Joosten-ten Brinke) Leraren en opleiders toetsen de leervorderingen van hun leerlingen en studenten voortdurend. Daarmee zijn ze in feite voortdurend onderzoek aan het doen, ook al zijn ze zich daarvan misschien niet zo bewust. 4. Beter onderbouwd handelen door praktijkonderzoek: voorbeelden en voorwaarden (Ilona Mathijsen) Dit hoofdstuk laat zien hoe een docent door praktijkonderzoek zijn handelen beter of anders onderbouwt en daardoor mogelijk ook beter of anders gaat handelen. 5. Praktijkonderzoek doe je samen (Quinta Kools) Samen praktijkonderzoek doen zorgt voor een betere kwaliteit van het praktijkonderzoek, voor continuïteit, verbondenheid tussen docenten en een groter draagvlak voor de uitkomsten. 6. Het betrekken van belanghebbenden bij praktijkonderzoek (Quinta Kools) In dit hoofdstuk gaat het over de mogelijke betrokkenen of belanghebbenden bij praktijkonderzoek: wie maken deel uit van het probleem, wie zouden een bijdrage kunnen leveren aan het beter begrijpen of een betere aanpak, voor wie heeft het onderzoek mogelijk consequenties? 7. Praktijkonderzoek doen moet je leren (Sanneke Bolhuis) Doel van dit hoofdstuk is om een beeld te geven van de persoonlijke kwaliteiten en competenties die nodig zijn voor het doen van praktijkonderzoek. Ook wordt besproken waar scholen op zouden moeten letten als ze scholing voor praktijkonderzoek door leraren de school in halen. 8. Praktijkonderzoek van studenten in de lerarenopleiding begeleiden (Karen Krol) Dit hoofdstuk bespreekt hoe studenten leren om praktijkonderzoek uit te voeren als professionele leerstrategie en wat dat vraagt van de begeleiders (opleiders in het instituut en/of de school). 9. De rol van leidinggevenden bij praktijkonderzoek in onderwijs en opleiding (Sanneke Bolhuis en Quinta Kools). In dit hoofdstuk worden de condities besproken die leidinggevenden moeten creëren om praktijkonderzoek tot de 'normale' onderwijspraktijk te laten behoren. Intermezzo's Tussen de hoofdstukken worden korte voorbeelden van praktijkonderzoek beschreven. Dit zijn voorbeelden van praktijkonderzoek door: o lerarenopleiders, die onderzoek deden in een kenniskring van het lectoraat o studenten van de lerarenopleidingen o leraren in hun school.

De Academische Opleidingsschool Limburg (AOSL) is een samenwerkingsverband van de Fontys Lerarenopleiding Sittard, 12 scholengemeenschappen voor voortgezet onderwijs, de Open Universiteit en de Universiteit Maastricht. Kernstreven van het project is het praktijkgericht professionaliseren en begeleiden van leraren (in opleiding) met het oog op verbetering van de kwaliteit van het (voortgezet) onderwijs. Daarbij wordt het bevorderen van het doen van onderzoek door en met leraren (in opleiding) gezien als een van de (leer)strategieën waarmee professionele ontwikkeling van leraren (in opleiding) en schoolontwikkeling met elkaar verbonden kunnen worden. Op de vo-scholen zijn zogenaamde Onderzoek Ondersteuningsgroepen (OOG)ingericht. In de bijdrage wordt onder andere ingezoomd op motiverende en belemmerende factoren zoals die binnen het samenwerkingsverband, met een diversiteit aan partners en perspectieven, en bij de vormgeving en praktische uitvoering van het doen van onderzoek door en met leraren, naar voren komen. In deze congres bijdrage wordt onder andere aandacht besteed aan de volgende vragen: • (Hoe) zijn de rollen van alle partners in het project helder gedefinieerd? • (Hoe) kunnen leraren in opleiding zichtbaar een rol spelen bij onderzoek op school? • (Hoe) genereren en expliciteren partnerscholen onderzoeksthema's? • Waar en hoe 'ontmoet' het opleidingscurriculum en onderzoek doen op school elkaar? • Welke onderzoeksprogrammalijnen zijn in de AOSL zichtbaar en relevant? • (Hoe) wordt binnen scholen docentonderzoek geëntameerd, geregistreerd, gerapporteerd? • Welk kwaliteitskader wordt gehanteerd voor onderzoek door leraren op school? • (Hoe) is AOSL verankerd in opleidingscurriculum en organisatiestructuur van scholen?

Praktijkonderzoek is een werkwijze die de kwaliteit van het onderwijs en de professionaliteit van de beroepsuitoefening ondersteunt. Het is de taak van leidinggevenden om praktijkonderzoek te verbinden met de uitvoering van onderwijs, met up to date houden en innoveren van onderwijs en daarom met onderwijsbeleid, personeelsbeleid en kwaliteitszorg. Leidinggevenden kunnen zelf praktijkonderzoek doen. Het kan voordelen opleveren om dat samen met leraren te doen. De condities worden besproken die leidinggevenden moeten creëren om praktijkonderzoek tot de 'normale' onderwijspraktijk te laten behoren. Ook in dit hoofdstuk wordt gebruik gemaakt van interviews met leraren, opleiders en leidinggevenden die enige ervaring hadden met praktijkonderzoek.

presentatie over het integreren van prkatijkonderzoek door docenten in hun dagelijkse praktijk