Search

The article discusses the competences of students of the Faculty of Philology at the University of Lodz on the topic of safe usage of the Internet. The goal of the research was to recognise, analyse and measure the knowledge, skills and attitudes of students, within the safe consumption of content posted and faced on the Internet every day, as well as other facets related to challenges of cyberspace. Attention was also paid to the potential of competences related to information and digital skills which should not be lacking, especially (but not only) by students of the university. Therefore, the key values would be: continuous development of those skills, gaining knowledge and awareness of potential dangers.The following research methods were used to achieve set goals: critical analysis of the literature, the bibliographic method and the method of diagnostic survey. To understand the essence of the issue and to delve into the subject of online security, it was necessary to address definitions of “cyberspace”, “cybersecurity”, “digital competences” and “information literacy” as well as characterize selected threats to online security, which was done by review of literature.In the methodological part, the subject of the research, goals and research issues was pointed out, the principles of the sampling were defined and research methods, techniques and tools were described. The research part is an analysis of the results of the survey conducted on students of the Faculty of Philology at the University of Lodz.The survey was conducted on a group of students and is now able to determine the difficult that would arise from using the Internet, in addition students of the Faculty of Philology were experiencing most frequently what threats they were most afraid to encounter and how students protect their privacy, resources and image on the Internet, from what sources they learn about cybersecurity and how they asses their own competences in this area. The analysis shows that most of the respondents have basic knowledge necessary for responsible usage of Internet resources, as well as abilities to use tools that enable better protection in digital space. However, further research in this direction is recommended. W artykule podjęto rozważania nad kompetencjami studentów Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego w zakresie bezpiecznego korzystania z Internetu. Celem badań było poznanie i ocena wiedzy, umiejętności i postaw studentów w obrębie niezagrożonej konsumpcji treści zamieszczanych i spotykanych w sieci każdego dnia, a także innych aspektów związanych z wyzwaniami cyberprzestrzeni. Zwrócono również uwagę na potencjał kompetencji informacyjnych i cyfrowych, których nie powinno brakować szczególnie (choć nie tylko) osobom studiującym. Kluczowe znaczenie mają zatem: ustawiczny rozwój tych umiejętności, pozyskiwanie wiedzy i świadomość potencjalnych zagrożeń.Realizacji wyznaczonych celów posłużyły następujące metody badań: metoda krytycznej analizy literatury przedmiotu, metoda bibliograficzna oraz metoda sondażu diagnostycznego. Niezbędne dla zrozumienia istoty problemu i zagłębienia się w tematykę bezpieczeństwa w sieci było przywołanie definicji „cyberprzestrzeni”, „cyberbezpieczeństwa”, „kompetencji cyfrowych” i „kompetencji informacyjnych” oraz scharakteryzowanie wybranych zagrożeń bezpieczeństwa w sieci, czego dokonano dzięki przeglądowi literatury.W części o charakterze metodologicznym wskazano przedmiot badań, cele i problemy badawcze, określono zasady doboru próby oraz opisano metody, techniki i narzędzia badawcze. Część badawcza stanowi analizę wyników badania ankietowego przeprowadzonego na studentach Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego.Badanie przeprowadzone na reprezentatywnej grupie studentów pozwoliło ustalić, jakich trudności związanych z korzystaniem z Internetu studenci Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego najczęściej doświadczają, jakich zagrożeń w sieci obawiają się najbardziej, w jaki sposób studenci chronią swoje zasoby, prywatność i wizerunek w Internecie, z jakich źródeł czerpią wiedzę o cyberbezpieczeństwie i jak oceniają swoje kompetencje w tym zakresie. Z analizy można odczytać, że większość badanych ma podstawową wiedzę niezbędną do odpowiedzialnego korzystania z zasobów Internetu oraz umiejętności korzystania z narzędzi umożliwiających lepszą ochronę w cyfrowej przestrzeni. Zaleca się jednak prowadzenie dalszych badań w tym kierunku.

The main purpose of the study is to identify and describe the conditions and opportunities for building a child-friendly digital environment in a modern world dominated by new information and communication technologies, particularly in relation to sustainable development efforts. The review of these opportunities is based primarily on official documents and available reports and studies published by international, state and social institutions working in this area. Children and adolescents are a strongly inconsistent group of users of virtual space. The key and basic element influencing the use of digital tools and vulnerability to online threats is the age of the recipients of digital content and their competencies in this area. The article outlines the characteristics of different age groups of young Internet users and the related challenges for lawmakers, parents and educators. It discusses selected aspects of children’s functioning in the space of the Internet and new technologies based on General Comment No. 25 (2021) on children's rights in the digital environment, issued under the UN Convention on the Rights of the Child. It is also pointed out how these rights can be respected through the realization of certain sustainable development goals., Głównym celem opracowania jest wskazanie i opisanie uwarunkowań oraz możliwości budowania cyfrowej przestrzeni przyjaznej dziecku we współczesnym świecie, zdominowanym przez nowe technologie informacyjno-komunikacyjne, w szczególności w odniesieniu do działań podejmowanych na rzecz zrównoważonego rozwoju. Przeglądu tych możliwości dokonano przede wszystkim na podstawie oficjalnych dokumentów, dostępnych raportów i opracowań publikowanych przez działające w tym obszarze instytucje międzynarodowe, państwowe i społeczne. Dzieci i młodzież stanowią mocno niespójną grupę użytkowników przestrzeni wirtualnej. Kluczowym i podstawowym elementem wpływającym na sposób korzystania i podatność na zagrożenia płynące z sieci jest wiek odbiorcy treści cyfrowych i posiadane przez niego kompetencje w tym zakresie. W artykule przybliżono cechy poszczególnych grup wiekowych młodych użytkowników Internetu i związane z tym wyzwania dla prawodawców, rodziców i wychowawców. Omówiono wybrane aspekty dotyczące funkcjonowania dzieci w przestrzeni Internetu i nowych technologii, bazując na Komentarzu ogólnym nr 25 Konwencji o prawach dziecka (2021) w sprawie praw dziecka w środowisku cyfrowym. Wskazano również, jak te prawa mogą być respektowane poprzez realizowanie określonych celów zrównoważonego rozwoju.

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie trudności w pracy nauczycieli szkół średnich w czasie pandemii, którzy musieli przeorganizować sposób funkcjonowania i przenieść zajęcia do wirtualnych przestrzeni. Analizie zostały poddane publikowane w różnych źródłach wyniki badań oraz wyniki badań własnych. The aim of this article is to present the difficulties in the work of secondary school teachers during the pandemic, who had to reorganize the way they function and move their classes to virtual spaces. The research results published in various sources and the results of own research were analyzed.

The purpose of the article is a study of components of digital competence (technological and humanistic) in cybercrime behaviours, based on the example of internet levels (technical, social and informative) as well as the confrontation of theoretical assumptions with the frequency of their experience by the citizens of the European Union. Subject to analysis were fourteen reports of Eurobarometer, carried out in twenty-eight countries of the EU in the years 2011-2019. The method applied is a quantitative and qualitative analysis of data available, comparative, historical as well as analytical-synthetic. Two research hypotheses were accepted: 1) A catalogue formulation of digital competences focusing on social-demographic traits should be replaced by a relational formulation taking into account the skills, knowledge and attitude of internet users. 2) EU citizens possess greater digital competences of a technological character and more often admit being affected by cybercrime behaviours of a technological kind than of a humanistic one. The first hypothesis was confirmed, whereas the second was only partially confirmed. In basing ourselves on a typology of three layers of the internet, we proposed two areas of digital competence: technological competence and humanistic competence (social and informative). These were subordinated to particular layers of the internet and in this context an analysis was carried out of the social opinion of EU citizens on the subject of cybercrime behaviours. The low level of humanistic competence (52%) reported by EU citizens determines a high degree of fear which does not show a causal-effective connection in the actual level of noted experiences of being a victim of criminal behaviour. Celem artykułu było uporządkowanie i określenie w ujęciu relacyjnym zakresu komponentów kompetencji cyfrowych w zachowaniach cyberprzestępczych oraz skonfrontowanie teoretycznych założeń z częstotliwością ich doświadczania przez mieszkańców Unii Europejskiej. Analizie poddano 16 raportów Eurobarometer obejmujących wszystkie państwa Unii Europejskiej w latach 2010–2019. Zastosowano metody ilościowej i jakościowej analizy danych zastanych, porównawczą, historyczną oraz analityczno-syntetyczną. Jako hipotezy badawcze przyjęto, że: 1) ujęcie katalogowe kompetencji cyfrowych koncentrujące się na cechach społeczno-demograficznych powinno być zastąpione ujęciem relacyjnym uwzględniającym także inne komponenty kompetencji cyfrowych, czyli wiedzę, umiejętności i postawy; 2) mieszkańcy Unii Europejskiej mają większe kompetencje cyfrowe o charakterze technologicznym i częściej przyznają się do bycia ofiarą cyberprzestępczości o charakterze technicznym niż humanistycznym. Pierwsza hipoteza została potwierdzona całkowicie. Ujęcie relacyjne – w odróżnieniu od katalogowego – uwzględnienia wiedzę, umiejętności i postawy jako komponenty kompetencji cyfrowych, a obok kompetencji technologicznych – także humanistyczne, czyli informacyjne, kulturowe i społeczne. Druga hipoteza została potwierdzona częściowo. Chociaż uśredniony wynik dla państw Unii Europejskiej wskazuje na większe kompetencje cyfrowe o charakterze technologicznym niż humanistycznym (w 2017 roku o 20 punktów procentowych, a w 2019 roku o 18 punktów procentowych), to istnieją wyjątki od tej prawidłowości (Niemcy w 2017 roku i Malta w 2019 roku). Zauważa się również grupę państw, w których odnotowano zarówno najwyższy poziom kompetencji technologicznych i humanistycznych (Dania, Holandia, Niemcy, Szwecja), jak i najniższy (Bułgaria, Rumunia, Włochy). Mieszkańcy Unii Europejskiej częściej przyznają się do bycia ofiarą cyberprzestępczości o charakterze technologicznym niż humanistycznym (uśredniony wynik to odpowiednio 37,7 i 15,3% w ciągu roku). Zmniejsza się zatem różnica pomiędzy liczbą ofiar, które przynajmniej raz doświadczyły cyberprzestępczości o charakterze technologicznym i humanistycznym. Bazując na typologii trzech warstw internetu, tj. technicznej, społecznej i informacyjnej, zaproponowano nowe obszary kompetencji cyfrowych: technologiczną, społeczną oraz informacyjną. Podstawowe komponenty kompetencji przyporządkowano poszczególnym warstwom internetu i w tym kontekście dokonano analizy opinii społecznej mieszkańców Unii Europejskiej dotyczącej zachowań cyberprzestępczych i podstawowych typów cyberprzestępczości, wymagających kompetencji zarówno z obszaru technologicznego, jak i humanistycznego.

Rozwój kompetencji cyfrowych stanowi obecnie jeden z priorytetowych obszarów nie tylko dla pedagogiki mediów, lecz również innych dziedzin, w których technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) są w centrum ludzkiej aktywności. Niniejszy artykuł wpisuje się w dyskusję metodologiczną nad kwestiami pomiaru kompetencji cyfrowych. Cel artykułu wypełnia lukę związaną z uporządkowaniem podstaw diagnostycznych związanych z pomiarem sprawności korzystania z ICT wśród różnych grup wiekowych oraz zawodowych, ukazując jednocześnie najczęściej występujące w literaturze niedociągnięcia metodologiczne. Korzystając z polskiej koncepcji pomiaru dydaktycznego Bolesława Niemierki zauważono, że współcześni pedagodzy mediów są narażeni na dziesięć błędów rzutujących na adekwatny pomiar kompetencji cyfrowych, takich jak: niespójność ram teoretycznych, problematyczność doboru wskaźników diagnostycznych, jednowymiarowy pomiar, nieadekwatna konstrukcja skal pomiarowych, subiektywność pomiaru, zbyt rzadkie stosowanie testów wiedzy i umiejętności, korzystanie z niewystandaryzowanych narzędzi, bezkrytyczne włączanie w proces badawczy dostępnych ankiet, niedostosowanie narzędzi pomiarowych do badanych profesji oraz brak badań podłużnych. Artykuł powstał w ramach realizacji międzynarodowego projektu REMEDIS – Redefinicja kompetencji medialnych i umiejętności cyfrowych w Europie (finansowanie Narodowe Centrum Nauki, 021/03/Y/HS6/00275) The development of digital competences is currently one of the key issues not only for media pedagogy, but also for other fields where information and communication technologies (ICTs) are at the centre of human activity. This article is part of a methodological discussion on issues of measuring digital competences. The aim of the article fills the gap related to the ordering of diagnostic bases related to the measurement of the efficiency of using ICTs among different age and occupational groups, showing at the same time the most frequent methodological shortcomings in the literature. Referring to the Bolesław Niemierko’s Polish concept of didactic measurement, it is noted that contemporary media educators are exposed to ten errors affecting the adequate measurement of digital competences, such as inconsistency of theoretical framework, problematic selection of diagnostic indicators, one-dimensional measurement, inadequate construction of measurement scales, subjectivity of measurement, too infrequent use of knowledge and skills tests, use of non-standardised tools, uncritical inclusion of available questionnaires in the research process, inadequacy of measurement tools to the examined professions, and lack of longitudinal studies. This article was prepared as part of the international project REMEDIS – Rethinking Media Literacy and Digital Skills in Europe (funded by the National Science Centre, 021/03/Y/HS6/00275).

Digital skills are an important part of the skills required in the 21st century, enabling users to better utilise information and communication technologies (ICT) in different spheres of life. This article examines the integration of these skills into foreign language teaching. The first part of the article studies the notion of digital skills through initiatives undertaken at the European and the national level as well as the current role of digital technology in the language classroom. The second part of the article focuses on the possible integration of digital skills with the development of productive language skills through active methods (collaborative learning, project-based learning, problem-based learning). The preliminary examination shows that the use of these teaching strategies could possibly ensure the parallel development of language and digital skill.

Prezentowane badania miały na celu analizę problemu wykluczenia cyfrowego, wskazanie form wsparcia informacyjnego seniorów oraz diagnozę potrzeb osób starszych w zakresie dostępu do informacji przy użyciu technologii cyfrowych. Materiał i metody. Przegląd literatury oraz badania kwestionariuszowe. Wyniki. W grupie osób w wieku powyżej 65 lat występuje problem wykluczenia cyfrowego. Wykluczenie cyfrowe jest rodzajem wykluczenia społecznego i może prowadzić do niższego subiektywnego dobrostanu w grupie osób starszych. Najczęściej seniorzy poszukują potrzebnych informacji wśród osób z najbliższego otoczenia. Najbardziej potrzebne informacje dotyczą usług w zakresie ochrony zdrowia. Najskuteczniejszą formą pozyskiwania informacji jest kontakt bezpośredni. Za najpoważniejszą przeszkodę, w pozyskaniu potrzebnych informacji, seniorzy uważają nieodpowiednie kanały i formy przekazu informacji przez instytucje. Wnioski. Dostępnych jest wiele form wsparcia informacyjnego seniorów, których skuteczność jest wyższa, jeśli są wdrożone na poziomie państwa. Zmniejszenie wykluczenia cyfrowego seniorów powinno być jednym z priorytetów polityki społecznej, The aim of research was to analyse the digital exclusion, describe the forms of information support for seniors and diagnose the needs of older people in terms of access to information using digital technologies. Material and methods. Literature review, questionnaire method. Results. In the study group digital exclusion was observed. Digital exclusion is a type of social exclusion and can lead to lower well-being among seniors. Most often, seniors look for the necessary information among people from immediate surroundings. The most needed information relates to healthcare services. The most effective form of obtaining information is direct contact. In senior’s opinion the most serious obstacle in obtaining the necessary information are inappropriate channels and forms of information transfer by institutions. Conclusions. There are many forms of information support for seniors. Described solutions are more effective if implemented at the state level. Reducing the digital exclusion of seniors should be one of the priorities of social policy

Kino jako połączenie obrazu i dźwięku jest medium złożonym i mocno oddziałuje na odbiorcę. Istotne jest nie tylko jego znaczenie dla kultury europejskiej, budowania naszej tożsamości i rozwoju społeczności lokalnych, ale może ono także mieć wartość terapeutyczną, dlatego zapewnienie dostępności kina dla osób starzejących się jest ważnym wyzwaniem. W niniejszym artykule dokonano przeglądu narzędzi wspomagających dostępność kina, omówiono uwarunkowania ich zastosowania w kinach studyjnych oraz zaprezentowano badania stopnia użyteczności narzędzia w postaci aplikacji mobilnej Kino dostępne (user experience, UX). Badanie UX obejmowało zarówno proces przygotowania do seansu, jak i samą projekcję filmu. Udział w nim, poza zaproszonymi uczestnikami, wziął moderator, którego zadaniem było prowadzenie badania i nadzór nad jego przebiegiem, oraz dwóch obserwatorów. Po seansie przeprowadzono zogniskowany wywiad grupowy z uczestnikami. Wyniki badań zebrane na grupie 18 osób obejmują techniczne, a także psychologiczne aspekty korzystania z narzędzia oraz jego wpływu na percepcję filmu. Jak wykazano, jedną z trudniejszych do pokonania przeszkód uczestnictwa w seansach z wykorzystaniem aplikacji są niewystarczające kompetencje cyfrowe, przyczyniające się do pogłębienia wykluczenia badanej grupy.

Punktem wyjścia poniższych rozważań jest fragmentaryczna analiza badań kom-petencji cyfrowych młodych dorosłych, które wieloetapowo, jako zespół Ośrodka Badań nad Mediami1, prowadzimy od 2018 r. W artykule chcemy wskazać na opra-owane przez nas ujęcie modelowe badanego zjawiska oraz przedstawić fragment otrzymanych wyników badań z jednego strategicznego obszaru kompetencji, który dotyczy poszukiwania informacji i danych oraz oceny ich wiarygodności i rzetelności. Pragniemy również opisać, jak badane przez nas osoby wykorzystują kompetencje bazowe (ujęte poniżej, w dalszej części artykułu) w trakcie pracy z materiałem źródłowym. Celem artykułu jest także próba pokazania rzeczywistych profili kompetencyjnych młodych dorosłych poprzez odniesienie ich do strategicznych kompetencji cyfrowych w kontekście sub-kompetencji powiązanych z odpowiednim obszarem działania. Umiejętności te lub ich brak został ukazany na tzw. piramidzie kompetencji. W jej ramach wyszczególniono kompetencje nieuświadomione i uświadomione, którymi dysponują młodzi dorośli i które przekładają się na strukturę indywidualnych profili kompetencji. The aim of this article is to explain how young adults use their media competences to understand the digital reality in which they function on a daily basis. The article is preliminary in nature as it refers to the partial results of a larger research project on digital competences of young adults, which has been conducted since 2018 and concerns Polish users of the media sphere. The goal was to show the heterogeneous nature of the selected group in terms of competences necessary for the correct analysis, understanding and interpretation of media messages. In addition, the article highlights the importance of the cultural pattern and strategy of using online and interactive media in Poland. Their specificity results from actual deficiencies in the area of formal education. These shortages are related to the development of language, communication, media, digital and information skills at various stages of education (primary school, secondary school), which significantly affects the media competences of young adults.

The coronavirus pandemic of 2020 has shown that existing socio-economic and political patterns will not work in the new reality. It affects both the public and private sectors. In an era of constraints caused by a pandemic, it is essential to ensure that public administrations respond quickly and adequately to citizens’ needs. In addition, employers are looking for employees who have basic digital competences in addition to specific professional qualifications. Can e-government, understood as the process of using modern information and communication technologies in the functioning of public administration, be an answer to these problems? In this article I propose a thesis that the pandemic-forced development of e-government implies having basic digital competences, which public institutions and private sector companies with administrative employees in Central Pomerania as employers will require from their employees now and in the future.

Funkcjonowanie człowieka w rzeczywistości medialnej jest jedną z głównych umiejętności, którą powinien dysponować w życiu dorosłym, i która powinna być kształtowana od najmłodszych lat. Istnieje wiele problemów związanych z miejscem kompetencji i umiejętności w edukacji człowieka. Począwszy od kwestii rozróżnienia kompetencji medialnych, cyfrowych, informacyjnych przez dyskusję, czy kompetencje te są zadaniem edukacji czy pedagogiki medialnej, aż do tego, kto ma realizować tę edukację i czy te osoby, grupy zawodowe są do tego przygotowane. Artykuł jest próbą przeglądu definicji dotyczących funkcjonowania człowieka w społeczeństwie informacyjnym oraz ma na celu podkreślenie konieczności współczesnej edukacji medialnej w zakresie socjalizacji jednostki, w szczególności w aspekcie wykorzystania kompetencji opartych na krytycznym myśleniu użytkowników cyberprzestrzeni, The functioning of a person in the media reality is one of the main skills they should have in adult life, and which should be shaped from an early age. There are many problems related to the place of competence and skills in human education. Starting from the matter of distinguishing between media, digital and information competences, through a discussion whether these competences are the task of education or media pedagogy, up to who is to implement this education and whether these individuals, professional groups are prepared for it. The article is an attempt to review definitions related to human functioning in the information society, and aims to emphasize the need for contemporary media education in the field of socialization of the individual; in particular, in the aspect of using competences based on critical thinking of cyberspace users

Digital skills are an important part of the skills required in the 21st century, enabling users to better utilise information and communication technologies (ICT) in different spheres of life. This article examines the integration of these skills into foreign language teaching. The first part of the article studies the notion of digital skills through initiatives undertaken at the European and the national level as well as the current role of digital technology in the language classroom. The second part of the article focuses on the possible integration of digital skills with the development of productive language skills through active methods (collaborative learning, project-based learning, problem-based learning). The preliminary examination shows that the use of these teaching strategies could possibly ensure the parallel development of language and digital skill.

W artykule przedstawiono wpływ digitalizacji na procesy zakupowe na przykładzie studium przypadku w polskiej spółce z sektora energetycznego. Przeprowadzone badania dowiodły, że podejście systemowe w połączeniu z rozwijaniem kompetencji pracowników to dwa kluczowe aspekty, które pozwoliły analizowanej organizacji odnieść sukces w digitalizacji procesów zakupowych. Proces digitalizacji w spółkach sektora energetycznego jest procesem długotrwałym i wymaga ciągłego doskonalenia, usprawniania i implementacji nowych technologii. Pracownicy obszaru zakupowego powinni w sposób ciągły rozwijać kompetencje cyfrowe, tak by ze zrozumieniem stosować nowe technologie i wzajemnie się z nimi uzupełniać. The article present impact of digitalization on purchasing processes on the example of the polish energy sector company. The conducted research proved that system approach combined with development of employees’ competences are the key aspects which let researched company succeed in digitalization purchasing processes. Digitalization in energy sector companies is a long-term process and require continuous improvement and implementation of new technologies. Purchasing area employees should continuously develop digital competences to use with understanding new technologies and to complement each other.

Stan zagrożenia epidemicznego COVID-19 spowodował ograniczenia bieżącej działalności uczelni i sprawił, że zmianie uległo prawo i jego stosowanie. Praca uczelni w czasie pandemii nie została zawieszona, stopniowo były znoszone kolejne ograniczenia i przywracano bieżącą działalność. Uczelnie zmuszone zostały do szybkiego wypracowania nowych rozwiązań, które umożliwiały prowadzenie kształcenia i bieżącą pracę uczelni w zdalnej formie przy zachowaniu wymagań wynikających z rozporządzeń MNiSW i wymagań sanitarnych. Celem opracowania jest przedstawienie wprowadzonych w roku akademickim 2019-2020 rozwiązań ustawowych i wykonawczych oraz ocena ich realizacji i skuteczności w kontekście transformacji cyfrowej. W tekście, weryfikowana jest teza, że przepisy prawne umożliwiają realizację statutowych celów uczelni, a ich ewolucja i stosowanie są adekwatne do sytuacji i zagrożeń. W artykule wykazano ponadto, że funkcjonowanie uczelni wymagało jednocześnie gruntownej zmiany w organizacji pracy, w zakresie: procesu kształcenia, weryfikacji efektów kształcenia i prowadzenia dokumentacji przebiegu studiów w postaci elektronicznej. Uczelnie musiały dokonać transformacji cyfrowej. Rozwiązania elektroniczne wymagały zabezpieczenia odpowiedniego sprzętu komputerowego oraz infrastruktury telekomunikacyjnej. Wymagało to zarówno od studentów jak i pracowników uczelni nabycia nowych kompetencji cyfrowych. Czas ten z całą pewnością nie jest stracony a część rozwiązań wprowadzonych w czasie pandemii będzie prawdopodobnie wykorzystywana również po jej ustaniu. Zmiany jakie zaistniały w czasie pandemii ukazały zapotrzebowanie na nowe kompetencje. Szansą i zadaniem dla uczelni jest bowiem rozwijanie dalszych kompetencji cyfrowych pracowników uczelni i studentów., Wiedza Obronna, Tom 272 Nr 3 (2020)

Rozwój internetu wymusił zmiany w obrębie kompetencji informacyjnych, a także przyczynił się do wyewoluowania kompetencji cyfrowych. Ekspansja nowoczesnych technologii pociągnęła za sobą także różne niepożądane zjawiska, które skutkują rezygnacją z korzystania m.in. z cyfrowego świata. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o to, czy można mówić o zjawisku cyfrowego emigranctwa. W niniejszym opracowaniu wykorzystano metodologię mieszaną, a same badania podzielone zostały na trzy etapy: przegląd literatury, badania ankietowe oraz eksplorację metody Sense-making. W efekcie przedstawiono czynniki decydujące o cyfrowej emigracji, podjęto także próbę określenia jej cech charakterystycznych na podstawie ocen respondentów, a także uwzględniono możliwe kierunki dalszych badań nad tym zjawiskiem. The development of the Internet forced changes in the area of information competences, and also contributed to the evolution of digital competences. The expansion of modern technologies has also led to various undesirable phenomena that result in the resignation from using, among others, from the Internet. The aim of the article is an attempt to answer the question whether we can talk about the phenomenon of digital emigration. In this study, a mixed methodology was used, and the research itself was divided into three stages: literature review, survey research and exploration of the Sensemaking method. As a result, the factors determining digital emigration were presented, its definition was proposed, and possible directions for further research on this phenomenon were taken into account.

Artykuł jest próbą określenia zmian, które są zauważalne w pandemii, a zarazem otwarciem dyskusji na temat kondycji kompetencji cyfrowych w zdalnej edukacji. Autor podejmuje wstępne badanie dostępnych danych dotyczących tego zagadnienia, analizując działania rządu i innych organizacji. Celem przedstawionych treści jest zapoczątkowanie badania wskaźników rozwoju społeczeństwa informacyjnego w okresie pandemii COVID-19.

Główną kwestią poruszoną w tekście jest zagadnienie zastosowania – w kontekście innowacji pedagogicznej na rzecz zrównoważonego rozwoju – technologii informacyjnej w sposób wielowarstwowy, która zmusza do rozważań intelektualnych i etycznych. Do kompetencji należących do wyobraźni technologii informacyjnej niewątpliwie należą umiejętności takie jak: przewidywanie technologiczno-internetowych skutków podejmowanych działań oraz – w oparciu o ideę tzw. myślenia komputacyjnego – projektowanie działań zgodnie z wymogami wiedzy technologicznej. W artykule została podjęta problematyka edukacji dla zrównoważonego rozwoju, która nie jest tożsama z edukacją ekologiczną, a obejmuje także prawa człowieka, rozwiązywanie konfliktów, gospodarkę, kulturę i sztukę. Egzemplifikacją wzajemnego przenikania się duchowości (religii) i światopoglądu ekologicznego będzie działalność powstałego na początku XXI wieku w Austrii Ruchu PILGRIM. W publikacji ukazane zostały innowacyjne metody aktywności na rzecz zrównoważonego rozwoju w środowisku szkolnym polskim i austriackim.

Publikacja recenzowana / Peer-reviewed publication Badania dotyczące kompetencji związanych z wykorzystaniem nowych technologii w różnych dziedzinach życia pokazują, że ich poziom jest u dorosłych Polaków stosunkowo niski. W tekście pochylam się nad tym zjawiskiem i jego przyczynami. Wykorzystuję w tym celu wyniki badań własnych. W ciągu ostatnich dwóch lat zrealizowałam badanie ilościowe (techniką ankiety) oraz jakościowe (oparte na wywiadzie pogłębionym) dotyczące praktyk związanych z wykorzystaniem przez dorosłych Polaków Internetu do poszukiwania informacji. W obu badaniach zapytałam respondentów m.in. jak oceniają poziom swoich kompetencji potrzebnych do poszukiwania informacji w Internecie, z jakimi problemami w tym zakresie najczęściej się spotykają, kto ewentualnie pomaga im w tych działaniach. W wywiadzie zapytałam także o to, jak respondenci nabyli te kompetencje. Relację z badań poprzedza w artykule omówienie zagadnienia kompetencji informacyjnych i prezentacja kontekstu społecznego, w którym Polacy w wieku 30–50 lat je zdobywali. Studies suggest that the level of competences adult Poles have related to the use of new technologies in different areas of life is relatively low. In my article, I wish to analyse this phenomenon and its root causes using the results of my own research work. Over the last two years, I have carried out a quantitative study (survey by questionnaire) and a qualitative one (in-depth interview) focusing on adult Poles’ practices as regards Internet use in search of information. In both cases, my respondents were asked, inter alia, how they assessed their competences necessary to perform information search via Internet, what problems related to the process they encountered most frequently and who, if anyone, assisted them in looking for information on the Web. In the interview, I also asked how they acquired their competences. Before moving on to discuss the results of my research, I shall first introduce the notion of online information search competences as well as the social context in which Poles aged 30–50 acquired them.

W artykule przedstawiono wyniki badań kompetencji cyfrowych (informatycznych, informacyjnych i funkcjonalnych) uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym. Szczegółowa treść artykułu dotyczy identyfikacji sprzętu obsługiwanego przez osoby niepełnosprawne intelektualnie, wiedzy w zakresie wykorzystania zasobów Internetu oraz sposobu wykorzystania różnych aplikacji w życiu codziennym. Stwierdzono, że brak umiejętności czytania i pisania nie stanowi bariery, by uczniowie skutecznie wykorzystywali nowoczesne urządzenia elektroniczne. The aim of the study was to explore digital competences and liter-acy by students with moderate to severe levels of intellectual disorder. The study was conducted with the participation of middle school students from the Special School for Children with Disabilities No 3 in Krakow, with the use of participatory action research (PAR) method. It has been stated that all students use computers and most of them have a phone or a smartphone with the access to the Internet, Facebook remains the most used social media, YouTube is the most popular web service, and Interia is the most frequently visited web portal. Students enjoy using social networking sites to communicate with their parents, friends, carers, and often use dedicated apps for: watching movies and news, listening to music, shopping, looking for a job. Using modern technology motivates disabled students a lot.

Artykuł wprowadza w tematykę wykluczenia cyfrowego osób z grupy wiekowej 50+. Pierwsza jego część dotyczy prognoz związanych ze starzeniem się społeczeństwa polskiego oraz zagrożenia wykluczeniem społecznym osób starszych. W drugiej części przedstawiono wyniki najnowszych badań statystycznych dotyczących korzystania przez starszą generację z nowych technologii. Trzecia część artykułu poświęcona została typologii barier w korzystaniu z nowych technologii i definicji oraz rozmiarowi wykluczenia cyfrowego polskich seniorów. Całość zamyka krótkie podsumowanie w formie rekomendacji w zakresie e-włączenia osób starszych do społeczeństwa informacyjnego. The article introduces the theme of digital exclusion of people from the 50+ age group. The first part concerns the forecasts related to the aging of the Polish society and the threat of social exclusion of older people. The second part presents the results of recent surveys on the use by an older generation of new technology. The third part of the article was devoted to a typology of obstacles to the use of new technologies and the definition and size of the digital exclusion of Polish seniors. The entire closing brief summary in the form of recommendations in the field of e-inclusion of older people to the information society.

Zjawisko cyfrowego wykluczenia seniorów pojawiło się i zaczęło nasilać na skutek rozwoju nowoczesnych technologii. Seniorzy jednak coraz częściej rozumieją potrzebę likwidowania cyfrowych barier poprzez uczestnictwo w różnego rodzaju kursach komputerowych, jakie są oferowane przez uniwersytety trzeciego wieku. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie o potrzeby i kompetencje seniorów w zakresie korzystania z nowoczesnych technologii, szczególnie internetu i urządzeń przenośnych. Składa się z pięciu części: wstępu teoretycznego na temat cyfrowego wykluczenia, kompetencji, uniwersytetów trzeciego wieku, wyników badań ankietowych i propozycji treści, które powinny znaleźć swoje miejsce w programach kursów i stanowić odpowiedź na potrzeby rozwijania kompetencji seniorów. Development and distribution of computer technologies introduced into our societies the digital exclusion of senior citizens. However, more and more seniors feel the need to gain digital literacy in order to enter the digital world. Wide range of various computer courses organized at the Universities of the Third Age help them to achieve the needed set of skills. The paper examines the digital needs and literacy of seniors. The theoretical introduction presents concepts of digital exclusion, digital literacies and Universities of the Third Age. Second part discusses results of a survey conducted at one of the workshops. As a summary the authors propose a thematic categorization of the digital literacy related content that would correspond to senior needs and could be taught at an University of the Third Age.

"Celem konferencji było stworzenie forum do podjęcia wspólnej refleksji nad interdyscyplinarnym rozumieniem terminu „kultura informacyjna”, a także miejsca konfrontacji teorii i praktyki propagowania kultury informacyjnej w różnych obszarach życia społecznego. W ostatnich latach kultura informacyjna stała się przedmiotem badań wielu dyscyplin, m.in. kulturoznawstwa, medioznawstwa, komunikacji społecznej, bibliologii i informatologii, informatyki, ekonomii, socjologii. Jednak wyraźnie dają się wyodrębnić trzy obszary badań tego tematu. Pierwszy – związany z bezpieczeństwem informacji; drugi – poświęcony zagadnieniom międzykulturowym; trzeci – obejmujący aspekty informatologiczne, takie jak zarządzanie informacją, zachowania informacyjne, kompetencje cyfrowe, ekologia informacji." (fragment)

Artykuł zawiera omówienie książki dotyczącej infobrokerstwa, która wprowadza w tematykę radzenia sobie z treściami w kontekście organizacji oraz w proces kreowania własnych kompetencji dostosowanych zarówno do potrzeb pracodawcy, jak i do własnych możliwości. Publikacja podzielona jest na trzy części. Pierwsza omawia koncepcyjne podstawy infobrokerstwa, druga – dotyczy organizacyjno-prawnych aspektów infobrokerstwa, trzecia – odnosi się do pragmatyki infobrokerstwa.

Polska wkroczyła nieodwołalnie na drogę budowy społeczeństwa informacyjnego. Ze względu na posiadany przez Polskę potencjał społeczny, naukowy oraz gospodarczy jest to prawdopodobnie jedyna metoda na wywalczenie miejsca wśród liderów globalnej gospodarki. Istotnym elementem tego procesu jest przygotowanie obywateli do wykorzystywania możliwości jakie daje dostęp do światowych zasobów informacji. Bez umiejętnego wykorzystania najnowszych osiągnięć nauki, tworzenia innowacyjnych rozwiązań w nauce i biznesie, korzystania z informacji ekonomicznych i gospodarczych, stworzenie nowoczesnego społeczeństwa oraz gospodarki opartej na wiedzy nie będzie możliwe. Jedną z głównych determinant tego procesu jest budowanie kompetencji cyfrowych już na etapie edukacji szkolnej.