Search

Öz: Son Peygamber Muhammed (s.a.v)’in hayatta iken yerine hiçbir kimseyi halife tayin etmemesi sebebiyle vefatından kısa bir müddet sonra imamet meselesi Müslümanlar arasında ihtilaf konusu olmuştur. Her ne kadar ilk üç halife devrinde bu mesele sulh yoluyla halledilmişse de halifenin kim olacağı mevzuu dördüncü halife Ali (r.a) zamanında Müslümanlar arasında savaşa ve parçalanmalara neden olmuştur. O dönemde Müslümanlardan bir grup, Hz. Peygamberin kendisinden sonra yerine bir idareci bırakmadığı iddiasını kabul etmemiş, imametin Ali b. Ebî Tâlib’in ve onun evlatlarının hakkı olduğunu savunmuştur. “Şiatu Ali” adıyla anılan bu gruba daha sonraki yıllarda sadece “Şia” denmiştir. İmamet mevzuu, Şia’yı diğer Müslüman grup olan Ehl-i Sünnet’ten ayıran en önemli meseledir. Onlara göre İmamet “Üsulu’d-Din”den (dinin temel şartı) olduğu için bu konuya oldukça önem vermiş ve görüşlerini desteklemek için ayet ve hadislerden deliller getirmişlerdir. Biz bu çalışmamızda, Şia’nın Ali b. Ebî Tâlib’in İmametiyle ilgili olduğunu iddia ettikleri ayetleri ele alacak, Şia’nın ve Ehl-i Sünnet’in iki büyük müfessiri Kummî (ö. 307/919) ve İbn Kesîr’in (ö. 774/1373) tefsirleri çerçevesinde değerlendirmeye çalışacağız.

The Method of Tafsīr Bāṭinī Syī’ah: A Critical Study Given the urgency that the Bāṭinī’s Tafsir (interpretation) it self is classified by some scholars as the Sufistic model of Isyārī's interpretation which puts forward metaphorical exegesis, thus, its position is controversial and needs to be explained. In fact, Bāṭinī’s interpretation is widely used by the Shi'ah school. The methodology of Bāṭinī’s interpretation in Syī'ah is identical to their aqīdah. This study, using the literature research model, involved an object in the form of Syī'ah literature simply referred to as an authoritative source; especially from the Islamic scholars who are mu'tabar. The data were analyzed descriptively and in a comparative analysis following a critical analysis of the empirical literature; namely the narrative model. Thus, the narrative of Bāṭinī Shī'ah's interpretation model was revealed, to be juxtaposed with several Tafsīr works having been rooted in the Sunni tradition as a relevant source to explain the position of Bāṭinī's interpretation and the ideological influence surrounding and underlying its emergence. This study found that the Bāṭinī’s interpretation was identical to the transition of the meaning of the verse al-Qur'ān from its zāāir to its bāṭin; by highlighting several specific patterns oriented towards strengthening one of the pillars of the Shī'ah teachings itself, namely the Imāmah.

Politics is considered one of the subjects studied by Islamic theology. This issue, which had a significant impact on the formation of the first sects, cannot be denied in terms of its social consequences. This problem has been dealt with under the title of "imamah" in the sources of Speech. In our study, Abū Mansūr al-Māturīdī's view of politics is presented systematically. Māturīdī's views on politics are examined in the context of his philosophy of administration, principles of administration, the characteristics of the caliph, the wisdom of the Quraysh being the caliphate and the historical context of the issue, the relationship between religion and politics, the rejection of the view of the innocent imam, the framework of obedience to the state administrator and the right of political authority to make laws (ijtihād).al-Māturīdī's political philosophy is based on the principle that sovereignty belongs to Allah. The political ruler is not the owner of the state, the treasury or the people. He's just a custodian. For this reason, it has to protect the trust in the best way. He should not rule with the presumption of absolute sovereignty. The relationship between power and people is not a master-slave relationship, but a relationship between the ruler and the ruled.The basic principles on which the political administration is based are, in today's terminology, elements such as justice, competence and merit, participation and common sense. Accordingly, the state administration cannot be handed over to the dominion of a family in absolute terms. State affairs are administered in consultation with the advisory council. The ruler of the state has no religious sanctity. As a matter of fact, in societies in which there were prophets who invited the people to guidance, there were separate rulers who ruled those societies. This is an example and a basis for the administration of religion and state by different powers.The characteristics of the state administrator, who is mentioned as "imam" in classical speech sources, are related to the principles of administration. The political ruler must be just. He must have the capacity to carry out the entrustment of governing the people. The essence of merit is to be sure. In addition, he should have knowledge and foresight, and should apply to the advisory council in matters of which he has no knowledge. As in the Shia belief tradition, the imam does not have innocence. It is not a holy office. As a matter of fact, The Prophet was ordered to consult. Absolute belief that an innocent imam will not make mistakes in his works is not considered as true. On the other hand, since the state administrator will also manage the religious affairs of the people, he should either have knowledge in religious practices (faqīh) or apply to those who have knowledge. Finally, the imam must have piety. Because it is an attribute that is necessary to maintain the management trust with the highest sensitivity., Siyaset İslam kelamının incelediği konular arasında yer alır. İlk itikadi fırkaların oluşumunda önemli etkisi olan bu mesele, toplumsal sonuçları bakımından önemi yadsınamaz. Bu problem kelam kaynaklarında “imamet” başlığıyla ele alınmış olup, klasik dönemden günümüze önemini korumuştur. Çalışmamızda konuya ilişkin klasik dönem âlimlerinden Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’nin görüşleri sistematik biçimde takdim edilmiştir. Mâtürîdî’nin siyasete ilişkin görüşleri yönetim felsefesi, yönetim ilkeleri, imamın özellikleri, hilafetin Kureyşli oluşunun hikmetleri ve konunun tarihsel bağlamı, din ve siyaset ilişkisi, masum imam görüşünün reddi, devlet yöneticisine itaatin çerçevesi ve siyasi otoritenin kanun yapma hakkı (içtihat) bağlamında incelenmiştir.Mâtürîdî’nin siyaset felsefesi mülkün Allah’a ait olduğu ilkesine dayanır. Siyasi yönetici devletin, hazinenin veya halkın sahibi değildir. O sadece bir emanetçidir. Bu nedenle emaneti en iyi şekilde korumak zorundadır. Yönetimini mutlak egemenlik zannıyla yapmamalıdır. İktidar ve halk ilişkisi efendi-köle ilişkisi değil, yöneten ve yönetilen ilişkisidir.Siyasi yönetimin dayandığı temel ilkeler günümüz terminolojisiyle adalet, ehliyet ve liyâkat, katılımcılık ve ortak akıl gibi unsurlardır. Buna bağlı olarak devlet yönetimi mutlak anlamda bir ailenin sultasına teslim edilmez. Devlet işleri danışma meclisiyle istişâre ile yönetilir. Devlet yöneticisini dinî kutsallığı yoktur. Nitekim tarihte halkı hidayete davet eden peygamberlerin olduğu toplumlarda o toplumları yöneten ayrı hükümdarlar vardı. Bu da din ve devlet yönetiminin farklı erkler tarafından yürütülmesinin örneği ve dayanağı niteliğindedir.Klasik kelam kaynaklarında “imam” olarak zikredilen devlet yöneticisinin özellikleri yönetim ilkleriyle ilişkilidir. Siyasi yönetici adil olmalıdır. Halkı yönetme emanetini yürütebilme ehliyetine sahip olmalıdır. Liyakatin özü emin olmaktır. Ayrıca o ilim ve basiret sahibi olmalı, bilgi sahibi olmadığı meselelerde ise danışma meclisine başvurmalıdır. Şia inanç geleneğinde olduğu gibi imamın masumiyeti yoktur. O kutsal bir makam değildir. Nitekim Hz. Peygamber’e istişâre emredilmişti. Masum imamın işlerinde hata etmeyeceğine ilişkin mutlak inanç doğru kabul edilmez. Diğer taraftan devlet yöneticisi halkın dinî işlerini de sevk ve idare edeceğinden ya dinî uygulamalarda bilgi sahibi olmalı (fakih), ya da bilgi sahibi olanlara müracaat etmelidir. Son olarak imam takvâ sahibi olmalıdır. Zira o yönetim emanetini en yüksek duyarlılıkla sürdürmek için gerekli olan bir sıfattır.Mâtürîdî’de devlet yöneticisinin dinî konularda sorumluluğu vardır. Halkın dinde ihtiyaç duyduğu muameleler devlet tarafından sevk ve idare edilmelidir. Ancak ona göre din ve siyaset ilişkisi Şiî gelenekte kabul edildiği gibi kutsal bir alan değildir. Bilakis siyaset beşerî alana ait bir olgudur. Yöneticinin sıfatları, görev ve yetkileri, göreve geliş yolları ve yönetimin adeta kutsanmış bir ailenin saltanatına bırakılmaması yönündeki görüşleri onda din siyaset ayırımına referans niteliğindedir. Onun bu yaklaşımı siyasetin dinin esasları arasına sokularak, ortaya çıkması muhtemel zulüm ve adaletsizlikleri sorgulanmaz kılma alışkanlıklarına karşı çıkış niteliğinde okunabilir.Hükümdar dinî nasslarda mevcut hükümlere uygun hareket eder. Ancak bunların dışında kalan konularda yorum yapma hakkını kullanır ve içtihat yapar. Siyasi yöneticinin bu noktada başvuracağı merci alimler heyetidir. Âlimler tıpkı peygamberler gibi Allah’a teslimiyet ile hareket ettiklerinde hak üzeredirler ve onların hükümlerine uyulur. Onlar dinde açık hüküm olmayan meselelerde kıyas yapmak suretiyle hüküm verirler. Mâtürîdî’nin siyaset felsefesi tüm bu yönleriyle hak ve hukuk arayışının zirveye çıktığı günümüzde dikkatle okunması gerekir. Bireyselleşme, sekülerleşme, hakikat tekelciliği ve ötekileştirme gibi modern sorunlara hikmet, adalet, liyâkat, ahlak ve iman motifli bir Mâtürîdî siyaset görüşü çözüm olabilir.

Molla Ahmed en-Nerâkî (1185/1771-1245/1829) Şii Usûli ekolün 19. yy’daki önemli temsilcilerinden birisidir. İran’da Kaçar Hanedanlığının hâkimiyeti döneminde yaşamış olan Molla Ahmed en-Nerâkî iktidara yakınlığı ve İran siyaseti üzerindeki etkisiyle öne çıkmış bir isimdir. Dönemin önemli âlimlerinden ders alan Nerâkî, ulemanın siyaset ve halk tabanı üzerinde etkili olduğu bir dönemde yaşamış olmasından dolayı İran siyasetine yön veren âlimlerden olmuştur. İktidarla yakın temas kuramayan ve sorunlarını yöneticilere iletmekte zorlanan halk, çözümü ulemaya yakınlaşmakta ve onları devletle aralarında bir köprü gibi kullanmakta görmüştür. Bu da ulemanın devlet ve halk arasında önemli bir pozisyonda durmasına, dolayısıyla önemli düzeyde bir güç elde etmesine sebep olmuştur. İşte böyle bir dönemde yaşayan Nerâkî, kendisinden önce sınırlı da olsa görece güçlü olan ulemanın dini olduğu kadar siyasi bir gücünün de olması gerektiği tezini savunmuş ve daha sonra Humeyni döneminde sistematik olarak uygulanacak olan “velayet-i fakih” düşüncesinin temellerini atmıştır. Bu düşünceye göre fakihlerin de siyasi gücü olmalıdır. Hatta doğrudan siyasete müdahil olmalıdırlar. Bu düşünce gaybet döneminin uzamasıyla siyasette etkisini kaybeden Şii ulemaya güç kazandıracaktır. Zira fakih imamın gaybetinde onun temsilcisi konumundadır. İran devleti için ileride bir dönüm noktasını oluşturacak olan bu düşüncenin teorik izleri ilk olarak Nerâkî tarafından “Avâidu’l- Eyyâm” adlı eserinde dile getirilmiştir. Her ne kadar yaşadığı dönemde bu düşünceleri pratik olarak hayata geçmese de İran İslam Cumhuriyeti’nin kurulma sürecinde ve Ayetullah Humeyni’nin İran İslam Cumhuriyeti’nin fikri ve siyasi duruşunu meydana getirmesinde önemli etkiler barındırmaktadır. Yaşadığı dönemde de hükümdar Feth Ali Şah üzerindeki etkisi ve Ruslara karşı verdiği cihad fetvası göz önünde bulundurulursa Nerâkî ve diğer ulemanın günümüz mollalarına ne denli güç kazandırdığı görülebilir. Bu çalışmayı hazırlarken ana kaynak olarak kullanılan “Avâidu’l-Eyyâm” eseri Nerâkî’nin velayet-i fakih anlayışını doğrudan yansıtmaktadır. Bu teori doğrultusunda İmamiyye Şiası’nın siyasi düşüncesinin gelişimi takip edilmeye, günümüz İran’ına ve Şii mezhebine yeni bir yön veren bu anlayışın ilk nüveleri tahlil edilmeye, Şii ulemanın fıkhi-siyasi gücü ortaya konulmaya çalışılmıştır. Mulla Ahmad Naraqi (d. 1245/1829) is one of the most important scholars of Shia’s Usûli school in the 19th century. He lived in Iran, under the rule of Kajar and he became known for being close to the government and also being effective in politics. Naraqi took lessons from important scholars of his time. Since he lived in such a period that the scholars had an influence on the community and politics, he was one of the scholars who shaped Iran’s political system. People of his age were not able to contact the government easily and talk about their problems, so they found a solution by getting closer to the scholars and regarding them as a bridge between the society and the government. Thus, the scholars held an important position between the government and the society, and that was also the reason for the scholars’ growing power. In short, Naraqi lived in such an era and he defended the idea that the scholars should have political power in addition to their religious power. Then, he formed the basis of the notion “Wilayat-i Faqih” which is later to be systematized in the Humayni era. According to this notion, scholars of Islamic jurisprudence should also have political power. Even they should take part in politics directly. This idea gave strength to Shia scholars who lost their influence on politics in the prolonged period of “Ghaybat”. That is because the faqih is a representative of the imam in his absence. Naraqi is the first scholar who mentioned this idea in his book “Awaid al-Ayyam” which would in the future be a turning point for the Iranian government. Even though his idea was not implemented in his time directly, it influenced the process of establishment of the Islamic Republic of Iran and Ayatullah Humayni’s political thoughts about the Islamic Republic of Iran. We can see his strength in today’s Mullas if we consider that Naraqi affected the ruler Fath Ali Shah in his lifetime and he gave a fatwa for the holy war amongst Russians. Naraqi’s book Awaid al-Ayyam which represents his idea “Wilayat-i Faqih” directly is the main source of this thesis. Based on his aforementioned idea, this study will focus on Shia’s political development and analyze the power of Shia scholars and the background of Naraqi’s idea which affected today’s Iran and Shia.

The muhaddiths, in the second century of hijrah, made huge compilation and classification works primarily to detect and record the Prophet’s sunnah as well as to transmit it to the next generations. However, from the first century onwards, more theological topics have been discussed in society, and these discussions have also been reflected on the works of that time. Examining Rabî’s work, titled al-Jâmi’ al-Sahîh which belongs to the second century according to Ibadîs, in terms of content it can be argued that Rabî’ aimes to form the principles of the Ibadiyyah sect by this work. Because when looking at the reports which are related to the scientific and intellectual issues discussed in the period, it is seen that Rabî’ usually gives priority to the reports, supporting the views of Ibâdîs. In Rabî's work, the reports related to the topics of great sins, the definition of faith, God's attributes, Ru’yat Allah (seeing God), intercession, imamah and fate are in harmony with the views of Ibadi sect. Even it is seen that the reports which support the views of the opponents such as ru’yat Allah and intercession are not included. This shows that while writing his work, Rabî’ did not remain neutral in the face of the scientific and intellectual problems and sought solutions to these problems with the reports he included in his work. Our work is limited to a hadith book. In our opinion, other hadith sources will have similar results when examined in terms of the scientific and intellectual discussions in the period. This shows us that any hadith corpus should not be studied independently of the scientific, intellectual and socio-cultural context of particularly its classification period.

Doktora Tezi, Hz. Peygamber’den sonra meydana gelen siyasi hadiselerin daha iyi anlaşılabilmesi için İslam öncesi Kureyş içinde yaşanan çekişmelerin göz önünde bulundurulması gerekir. Hz. Peygamber’den sonra özellikle Hulefâ-i Râşidin’in döneminin sonlarında yaşanan hilafet tartışmaları Müslümanlar arasında ilk kez siyasi görüş farklılıklarının ortaya çıkmasına neden olmuş ve her grup kendi siyasi düşüncesinin doğru olduğunu ispat etmek için Kur’ân’dan deliller ileri sürmüşlerdir. Aynı zamanda bu dönemde yaşanan siyasi olaylar Kur’ân’ın siyasi amaçlar için kullanılmasının kapısını açmıştır. Kur’ân’ı ideolojik ve siyasi bakış açısıyla okuma girişimleri siyaset – tefsir arasındaki ilişkinin zeminini hazırlamıştır. Bununla birlikte o dönemdeki siyasi olaylar Müslümanlar arasında birçok fırkanın ortaya çıkmasına da neden olmuştur. Bu dönemde ortaya çıkan gruplardan biri de Hz. Ali’nin imametini savunan Şia mezhebidir. Bu gün Müslümanların ikinci büyük mezhebi olan Şia, başlangıç itibariyle tamamen siyasi bir konu olan imameti siyasi mecradan çıkararak, itikadi mahiyet taşıyan bir mesele olarak ele almış ve bu düşüncesini temellendirmek adına Kur’an’dan esaslı dayanaklar aramıştır. Bu sebeple İlk dönem Şiî müfessirlerinin Kur’ân’ı yorumlama yöntemi genel olarak on iki İmam merkezli olmuştur. Şiî ulemasının Kur’ân’dan birtakım kavramları mezhep düşüncesi doğrultusunda özelleştirerek sınırlaması ve böylece imamete veya imamlara indirgeyerek yorumlaması, bu kavramlarla ifade edilen farklı anlamların perdelenmesine yol açmıştır. Diğer taraftan başta Hz. Ali olmak üzere bütün imamların açıktan veya gizliden siyasetin içinde olduğu ve bu süreçte ayetleri yorumladıkları görülmektedir. Bu bağlamda Kur’an ayetlerine siyasi yorumlar getirilerek, hem imamlar tarafından iktidara karşı, hem de onların yaşadığı dönemdeki iktidar sahiplerince imamlara karşı kullanılmıştır., Pre-Islamic conflicts within Quraysh should be paid attention in order to understand political issues that appeared after the death of Prophet Muhammad. Caliphate discussions after Prophet Mohammad, especially during the last period of Al-Khulafa Ar-Rashidun (Four Caliphs), resulted in the earliest example of the differences in political perspective between Muslims and each group put forward evidences from al-Quran so as to prove accuracy of their political ideas. In addition, political events happened during this period resulted in the use of al-Quran for political aims. Attempts to read al-Quran from a political and ideological perspective paved the way of the relationship between politics and tafsir. Furthermore, political events that happened in that period caused the appearance of many sects such as Shia which defended the imamate of Ali. Shia, the second biggest sect of Islam today, made the issue of imamate which was originally only a political issue an issue of aqaid and searched for proofs in Al-Quran to support its ideal position. As a result of this, methodology of Quranic interpretation of early Shia scholars generally based on The Twelve Imams. Limitation of some concepts of Al-Quran by specifying them according to their sectarian understanding and limiting their interpretations with Imams and Imamate drew the curtain over different meanings. In addition, all of The Imams including especially Ali were openly or secretly engaged with politics and interpreted the verses in this context. There were political interpretations of verses and imams or their opponent (rulers of their ages) used these verses against each other.

İslam tarihinin en önemli konularından biri de imamet/hilafet meselesidir. Hz. Peygamber'in vefatıyla Sakîfe'de başlayan başkanlık tartışmaları her dönem farklı yönleriyle bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle siyasi olayların dini/itikadi bir yöne dönüşmesi, İslam tarihçilerinin objektif kalmasını zorlaştırmaktadır. İlk dört halife döneminde birbirinden farklı başkanlık seçimleri uygulanmışken; Muâviye ile birlikte saltanat sistemi hâkim olmuştur. Emevîler ve Abbâsîler dönemlerinde hanedanın devamlılığının sağlanması için din, meşruiyet aracı olarak görülmüştür. Emevîlerin baskı rejimine karşı isyan hareketleri vuku bulmuş ve Şîa'nın imâmet doktrininin doğmasına sebep olmuştur. Şîa'nın Ehl-i Beyt kavramı, Emevîler tarafından Kureyşîlik formuna; Şîa'nın İmâmet doktrini ise -Abbâsîler döneminde yazılmaya başlanan İslam tarihi kaynaklarında- hilâfete kutsallık atfedilmesine neden olmuştur. Osmanlının Memlûklara son vermesine kadar İslam dünyasında birçok devlet kurulmuştur. Abbâsîlerin siyasi gücünü kaybettiği 10. yüzyılda, Abbâsî hilâfetinin yanı sıra Mısır'da Şîi Fâtımîler ve Endülüs'te Endülüs Emevî Devleti halifelik iddiasında bulunmuştur. Genel olarak bu devletler siyasi gücü nispetinde böyle bir iddiada bulunmuşlarsa da, uzun süre gücü elinde bulunduramadıkları için halifelik Selçuklu ve Memlûkîler himâyesinde Abbâsîlerde devam etmiştir. Selçuklunun bakiyesi olarak Osmanlı Devletinde dini yapı, diğer İslam devletlerinden farklı bir konum arz etmektedir. Kuruluşundan itibaren gazilik misyonuyla hareket eden Osmanlılar, gücü nispetinde halife unvanını da kullanmışlardır. I. Selim'den itibaren âlemşümul hilâfet silsilesi de Osmanlı hâkimiyetine geçmiş ve ilga edilinceye kadar halifelik Osmanlı hanedanında kalmıştır. Osmanlıda dini yapı şeyhülislamlık kurumu üzerinden sağlanmaktadır. Bu bakımdan oldukça önemli bir konum arz eden şeyhülislamlık, II. Mehmed (Fatih) döneminde kurumsallaşmış ve devletin yıkılmasına kadar aktifliğini korumuştur. İslam devlet başkanlığı hakkında ilk dört halifeden Osmanlıya kadar küllî bir bakış açısı sunan bu çalışma, imâmet/hilâfet telakkisi hakkında farklı bir pespektif sunmaktadır. Şeyhülislamlık kurumu bağlamında da kuruluşundan yıkılışına kadar Osmanlıda etkili olan dini yapı hakkında bilgi vermektedir. One of the most important issues in the history of Islam is the issue of imamate/caliphate. The presidential debates, which started in Sakîfe with the death of the Prophet, appear as a problem with different aspects in every period. In particular, the transformation of political events into a religious/theological direction makes it difficult for Islamic historians to remain objective. While different presidential elections were carried out during the first four caliphs; The sultanate system dominated with Muawiya. In the Umayyad and Abbasid periods, religion was seen as a means of legitimacy to ensure the continuity of the dynasty. Revolt movements against the oppressive regime of the Umayyads took place and led to the emergence of the Shia doctrine of imamate. The concept of Ahl al-Bayt of Shia was converted to the form of Quraysh by the Umayyads; The Shia's doctrine of Imamat, on the other hand, has led to the ascription of sanctity to the caliphate in the sources of Islamic history, which began to be written in the Abbasid period. In the 10th century, when the Abbasids lost their political power, in addition to the Abbasid caliphate, the Shiite Fatimids in Egypt and the Andalusian Umayyad State in Andalusia claimed the caliphate. In general, although these states made such a claim in proportion to their political power, since they could not hold the power for a long time, the caliphate continued under the auspices of the Seljuks and Mamluks. As the remnant of the Seljuks, the religious structure in the Ottoman Empire has a different position from other Islamic states. Acting with the mission of being a veteran since its establishment, the Ottomans also used the title of caliph in proportion to their power. Since Selim, the entire caliphate succession passed under Ottoman rule, and the caliphate remained in the Ottoman dynasty until it was abolished. The religious structure in the Ottoman Empire is provided through the institution of sheikh al-Islam. In this respect, the sheikh al-Islam, which has a very important position, was institutionalized during the reign of Mehmed (Fatih) and remained active until the collapse of the state. This study, which offers a general perspective on the Islamic presidency from the first four caliphs to the Ottoman Empire, presents a different perspective on the imamate/caliphate concept. In the context of the institution of sheikh al-Islam, it gives information about the religious structure that was effective in the Ottoman Empire from its establishment to its collapse.

Konsep khilafah menjadi salah satu bahasan yang cukup mencuat belakangan ini, tak terkecuali di Indonesia. Namun bagaimanakah sebetulnya konsep ini terutama yang diberlakukan di negara Islam. Artikel ini menampilkan perbandingan konsep berbasis pemerintahan Islam dengan dua tradisi yang berbeda, yakni Kerajaan Arab Saudi dan Republik Islam Iran. Tujuan dari tulisan ini adalah menunjukkan perbedaan dua konsep tersebut sekaligus mendiskusikan bagaimana implementasi yang dilakukan di dua negara yang menggunakan Islam sebagai basis kenegaraan. Secara konsep Arab Saudi dan Iran memiliki perbedaan di dalam penerapan sistem kenegaraan dan pemerintahannya. Arab Saudi dengan konsep kerajaan sementara Iran dengan konsep republik. Namun persamaan diantara keduanya adalah bahwa Kerajaan Arab Saudi maupun Republik Islam Iran bukanlah negara yang secara ideal mencerminkan negara khilafah sebagaimana yang ditunjukkan dalam system bernegara era Khulafaur Rasyidin. Khilafah concept became one of the discussions that stick out lately, not least in Indonesia. But how is this concept, especially that applied in the Islamic state? This article presents a comparison of Islamic governmentbased concepts with two different traditions, namely the Kingdom of Saudi Arabia and the Islamic Republic of Iran. The purpose of this paper is to show the differences between the two concepts as well as to discuss how the implementation carried out in the two countries that use Islam as the basis of the state. Conceptually Saudi Arabia and Iran have differences in the application of the state system and its government. Saudi Arabia with the monarchy concept and Iran with the concept of republic. But the similarity between the two is that the Kingdom of Saudi Arabia and the Islamic Republic of Iran is not a state that ideally reflects the Khilafah state as established in the state system of the era of Khulafaur Rashidin.

Bu makalede Mu’tezile'nin imamiyet nazariyesi teorik ve pratik düzeyde incelenmiştir. İmametin ne anlama geldiği ve çeşitli gruplar tarafından nasıl algılandığı ortaya konulmaktadır. Bu bağlamda fadılın imameti ve imamette fazilet şartının değişkenliği ayrıntıları ile ele alınmaktadır. İmamet nazariyesinin siyasi yansımaları Vasıl b. Ata ve Amr b. Ubeyd'in siyasi duruşları ve Abbasiler döneminde Mutezile'nin siyasi etkinliğinden yola çıkılarak ortaya konulmaktadır. Mutezile'nin siyasi tavrını doğru anlamlandırabilmek için imamet nazariyelerinin iyi kavranması gerekir. Bu çerçevede Mutezile, fadıl imam ve mefdul imam kavramlarını geliştirmiştir. İlk Mu’tezile’nin sosyal ve siyasal adalet konusunda hassas oldukları, Harun Reşit zamanında ise bu tavrın adil olan her yönetimi meşru kabul etme kanaatine doğru evrildiği görülmüştür.

Bu çalışmada ilk önce Şii düşüncenin şekillenmeye başlaması daha sonra Şii hareketler ve bunların Abbasi Devleti’nin oluşum sürecindeki etkileri ele alınmıştır. Abbasî oğullarından Muhammed b. Ali’nin, Emevi iktidarına son vermek “ Muhammed ailesini” iktidara getirmek amacıyla başlatılan bir devrim organizasyonu neticesinde 32 yıl kadar süren bir mücadele sonunda başarıya ulaşılmış ve “Abbasi Devleti” kurulmuştur. İlk Şii hareketlerinin bu organizasyonla direk bir ilişkisi bulunmamasına ragmen dolaylı da olsa Muhammed b. Ali’nin başarılı olmasında oldukça etkili oldukları da bir gerçektir.

Ehl-i beyt, Hz. Muhammed’in (s.a.v.) aile fertlerini ifade icin kullanilmakla birlikte onun hanimlarinin Ehl-i beyt’e dahil olup olmadigi konusunda Ehl-i sunnet ile Imamiyye Siasi arasinda gorus ayriligi meydana gelmistir. Imamiyye, Hz. Muhammed (s.a.v.), Hz. Fatima, Hz. Ali, Hz. Hasan ve Hz. Huseyin’i (r.a.) Ehl-i beyt kavramina dahil ettigi halde Ezvâc-i mutahharât’i (r.a.) onlar arasinda saymamistir. Ehl-i sunnet ise bu bes zatin yani sira Hz. Peygamberin hanimlarini da Ehl-i beyt’e dahil etmistir. Ehl-i sunnet, ashab-i kirama ve Ehl-i beyt’e sevgi ve hurmet gosterilmesi gerektigini ifade etmekle birlikte onlara insanustu vasiflar vermemistir. Imamiyye ise ashabin rivayet ettigi hadislerin sahih olmasi icin Ehl-i beyt’in rivayetine uygunlugunu sart gordugu gibi, onlarin farkli bazi hususiyetlere sahip olduklarini iddia etmis ve ozellikle de imamlarin gunahsiz olduguna inanmistir.

Surveying western studies on Shi’ism, this paper seeks to investigate the western scholar’s knowledge about the logical and rational principles of Twelver Shī’a (Adl and Imama). so first I will review, in some aspects, the works of Madelung, Bar-Asher, Kohlberg, Wansbrung, Buckley, Watt, Halm and Newman, and in the end of the article, respect to positive and negative aspects of the works, I will propose some shi’a’s elements by which scholars revise the twelver shi’a theoretical and practical presentations

Shia-Sunni conflict in Sampang Madura recently, and that happens greased with political strife in Syria to date, suggests that the dynamics of the Shia-Sunni relations is still turbulent. This paper will elaborate aspects of conflict in two major streams in Islam, while also exposing the sides of the similarities between them. There are five issues targeted in this study, namely: the imāmah, the authenticity of the Qur'an, the khilāfah of Abū Bakr, the right to the khilāfah of ‘Ali ibn Abi ╡ālib, and the meaning of ahl al-bayt. The authors conclude that the differences in the two streams in the issues range from highly-diametric, put forward by the extreme sects, to the subtle differences and almost in tune, put forward by a moderate sectsAbstrak: Terjadinya konflik Syiah-Sunni di Sampang Madura belum lama ini, dan yang terjadi dengan dilumuri pertikaian politik di Suriah hingga saat ini, menunjukkan bahwa dinamika hubungan Syiah-Sunni masih terus bergolak. Tulisan ini akan mendedah aspek-aspek pertentangan dalam dua aliran besar dalam Islam itu, disamping juga memapar sisi-sisi kesamaan di antara keduanya. Ada lima masalah yang disasar dalam kajian ini, yaitu: imāmah, keotentikan al-Qur’an, khilāfah Abū Bakr, hak khilāfah atas ‘Alī ibn Abī ╡ālib, dan pemaknaan terhadap ahl al-bayt. Penulis menyimpulkan bahwa perbedaan dua aliran itu dalam lima hal tersebut merentang mulai dari sangat bersifat diametral, yang dikemukakan oleh sekte-sekte yang ekstrem, hingga perbedaan yang halus dan hampir seirama, yang dikemukakan oleh sekte-sekte yang moderat.

The history of emergence of sects of Islamic theology can not be separated from political issues as shown in the history of Shiite, Khawarij, Murjiah, Jabariyah, Qadariyah, Mu'tazilite, and Ash'arite. This paper tries to assess such linkage, particularly in the case of Shiite and Khawarij. The emergence of both sects was backed by sharp tribal political competition among the supporters of Ali ibn Abi Talib; both sects then showed their characteristics more as political stream (religio-political) rather than sects of theology. Although both, especially Khawarij, have important contributions in the debate concerning major sins commit which then lead to debate about broader and in-depth issues of divinity, but their political activities are more dominant than their theological thoughts. While the Shiite was preoccupied by searching for the ideal figure of priest (imam), Khawarij flow into a political insubordination movement to the government that they consider infidels.

Imamate is the main Shi'ite doctrine. They use the term Imam as a substitute for a degree of prophet office after his death. Shi'ites in particular Imami Itsna Asy'ari and Isma'ilism found an eligible priest to be after Prophet Muhammad’s death is Ali bin Abi Talib. While the Prophet never specify who should be a priest, he only mentions the qualities of a priest and accidental properties that are owned by Ali bin Abi Talib, so Ali should be chosen become a priest. Thinking about the Imamate, Shiites refer to events that occurred in Ghadir Khum, where the prophet has returned from the Farewell Pilgrimage stopped in Ghadir area Arafah. Then, he appointed and inaugurated Ali bin Abi Thaib to be his successor as priest. This event is believed by a group of Imami Itsna Asy'ari and Isma'ilism as the basis for the appointment of Ali as priests. In addition they also use Qur’anic verses that are understood and interpreted according to their version, as a proposition or argument in strengthening the doctrine of the Imamate. While the group did not seem to wear Zaidiyyah the arguments and the Ghadir event.

Islamic political thought emerged after Islam, through Prophet Muhammad, succeeded in forming a new community to transfer the royal power to the Prophethood power and then to the people power. The Prophet Muhammad was considered successful in arranging his new community that was controlled by his teachings in all aspects of life. The problems arose after his death, which ultimately led to the idea of succession. This article tried to discuss why the succession arose after Prophet Muhammad died, how the thinking of the Islamic political figures of the pre-modern about the succession was, and what the contribution of this succession to political Islam in Indonesia was. By using a historical approach, it was found that the Prophet Muhammad never specified who would replace him: however, when he died (632 AD), the Sahabats chose a leader (imam/chaliphate). In the reign of era of Abu Bakr, Umar and Usman, many disputes were initially linked to the religion’s interests but later they evolved into a political interests. When Ali bin Abi Talib was appointed as caliph, the prolonged political conflicts linked to the killing of Usman had made caliphate into Jamal war between Aishah and Ali. At this time the different interests of aqidah were politicized further into a political interest. This dynamics of political situation caused the birth of classical Islamic political schools which were divided into three major schools such as Sunni, Shiite and Khawarij, from which emerged the terms caliphate, imamate, ahlul halli wal aqdi, bay'ah, Walayah and others. Of the three political sects, then the idea of Islamic political thought which was very complex came from Islamic political leaders of pre-modern heavily influenced by Greek philosophers. In Indonesia, the succession (khilafah) of Islamic political thought at pre-modern times was once under consideration. However, that idea has not been realized because Indonesia is not an Islamic State.الملخص: نشأت الفكرة السياسية الإسلامية منذ نجاح النبي صلى الله عليه وسلّم في تغيير أمة من الرئاسة القبيلية إلى أمة جديدة. هو ناجح في سياسة الأمة على أساس التعاليم الدينية. ظهرت المشكلة بعد وفاة النبيّ صلى الله عليه وسلّم، فبها نشأت الفكرة عن الخلافة. حاولت هذه المقالة إجابة الأسئلة : لما وقعت الخلافة بعد وفاة النبي صلى الله عليه وسلّم ؟، ما أفكار مفكّري السياسة الإسلامية في العصر قبل العصر الحديث عن الخلافة ومدى آثار هذه الأفكار في السياسة الإسلامية في إندونيسيا؟. حصل الباحث – بالمدخل التاريخي – على النتائج، منها أن النبيّ صلى الله عليه وسلّم لا يعيّن من يكون خليفة بعد وفاته. وحين توفّي النبيّ صلى الله عليه وسلّم اختار الصحابة الخليفة. وفي خلافة أبى بكر الصدّيق وعمر وعثمان رضي الله عنهم وقعت خلافات عقائدية ثم تغيّرت إلى نزاعات سياسية. وفي خلافة عليّ بن أبي طالب حدثت خلافات سياسية طويلة عن مقتل عثمان فتؤدّى إلى وقوع معركة الجمل بين عائشة وعليّ بن أبي طالب. في هذا الحين ظهرت المذاهب السياسية الإسلامية القديمة (أهل السنة والجماعة، والشيعة، والخوارج) ومنها نشأت مصطلحات : الخلافة، والإمامة، وأهل الحلّ والعقد، والبيعة، والولاية وغيرها). ومن هذه المذاهب ظهرت الفكرة السياسية الإسلامية المعقّدة من رجال السياسة الإسلامية قبل العصر الحديث المتأثرة بأفكار فلاسفة اليونان. وقد نوقشت في إندونيسيا الفكرة عن الخلافة في منظور السياسة الإسلامية في العصر قبل العصر الحديث. ولكن لم تطبّق هذه الأفكار في مجال اختيار رئيس الدولة، لأن إندونيسيا ليست من الدول الإسلامية. Abstrak: Pemikiran politik Islam muncul setelah Islam melalui Nabi Muhammad SAW berhasil membentuk sebuah ummat baru, dari peralihan kekuasaan kerajaan/kesukuan kepada Nabi yang kemudian kepada umat. Nabi Muhammad dinilai berhasil dalam mengatur komunitas barunya yang dikendalikan oleh ajarannya dalam seluruh lini kehidupan. Persoalan muncul kemudian setelah beliau wafat, yang akhirnya memunculkan pemikiran tentang suksesi. Artikel ini akan membahas tentang mengapa terjadi suksesi setelah Nabi Muhammad SAW wafat, bagaimana pemikiran para tokoh politik Islam masa pra modern terkait dengan suksesi, dan apa kontribusi pemikiran suksesi ini terhadap politik Islam di Indonesia. Dengan menggunakan pendekatan sejarah, ditemukan bahwa Nabi Muhammad tidak menetapkan siapa yang akan menggantikannya, dan ketika beliau wafat (632 M), para sahabat memilih seorang pemimpin (imam/khalifah). Masa pemerintahan Abu Bakar, Umar dan Usman banyak terjadi perselisihan yang awalnya terkait kepentingan agama namun berkembang menjadi kepentingan politik. Ketika Ali bin Abi Talib diangkat sebagai khalifah, konflik politik berkepanjangan berkaitan dengan pembunuhan Usman, menjadikan timbulnya perang jamal antara Aisyah dan Ali. Pada masa ini perbedaan kepentingan aqidah dipolitisir lebih jauh menjadi sebuah kepentingan politik. Dinamika politik ini kemudian melahirkan mazhab politik Islam klasik yang terbagi dalam tiga mazhab besar yaitu Sunni, Syi'ah dan Khawarij, yang darinya muncul istilah-istilah khilafah, imamah, ahlul halli wal aqdi, bay’ah, walayah dan lain-lain. Dari ketiga mazhab politik ini, kemudian muncul ide pemikiran politik Islam yang sangat kompleks dan berkepanjangan dari para tokoh politik Islam pra modern yang banyak dipengaruhi oleh filosof Yunani. Di Indonesia, pemikiran suksesi dalam politik Islam masa pra modern ini pernah diwacanakan. Namun untuk pemilihan kepala Negara belum terealisasi mengingat Indonesia bukan Negara Islam.

TEZ8513 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2010. Kaynakça (s. 106-110) var. viii, 114 s. : res. ; 29 cm. Our study is grounded on a work called ""Hüsniye"" which was regarded as a written source by Alevi-Bektashi circles. This book, like many other written sources, was traweling from hand to hand in the period of propagation of shiite in Anatolia. In the course of studying, we tried to reveal the backstages of the events within the from of connecting the ideas with events and to base on the sources concerned with the topic and source critisim. This book has been written for the purpose of supporting shiite and disproving the opinions of Ahl al sunah (Ehlisünnet) . It starts with the story of a female slow who was given to the service of Cafer es-Sadık by a rich Merchant of Baghdad, her and taking lessons from C. Sadık and being an intellectual person, in the reign of Caliph Harun al-Rasheed. Then this female slow attended a symposium İbrahm Halid, imam Yusuf and imam Safi, participoted in it in the presence in discussion with them about topics like İmamah, hidayah-dalalah, prohecy, ruyat al-Alah, imamah of Ali, land of Fadak, Mut'ah, the hadith of 73 parties, shiite's being truth sect, etc. In the first chapter of the study, emergence of Hüsniye, its author, purpose of writing are dealt with. Moreover Shiite motives in the work are scrutinized and rejections written against to this book are introduced. In the second chapter, the topics in Husniye are studied, dividing them into the two main titles as itiqadi and fiqhi. In the third chapter, Hüsniye's relation with Shiite and its place(position) in Shiite are disployed. Yet, Hüsniye is analysed by mentroning critiques of it, in this last chapter. Alevi-Bektaşi çevreler tarafından yazılı kaynak olarak kabul edilen Hüsniye adlı eser araştırmamızın kaynağını oluşturmaktadır. Şiiliğin Anadolu'da yayıldığı dönemde birçok yazılı kaynak gibi elden ele dolaşan Hüsniye adlı eseri incelerken, fikir-hadise irtibatı çerçevesinde olayların perde arkasını aralamak, konuyla ilgili kaynaklara dayanmak ve kaynak kritiğini esas almak gibi Mezhepler Tarihi alanının temel prensiplerine uygun çalışmalar yapılmıştır. Şia'yı desteklemek ve Ehl-i Sünnetin görüşlerini çürütmek gayesiyle kaleme alınan eser, Abbasi halifesi Harun Reşid zamanında Bağdat'ta zengin bir tüccarın cariyesini Cafer es-Sadık'ın hizmetine vermesi ve burada cariyenin ders alarak ilmi yüksek bir merhaleye ulaşması ile başlar. Harun Reşid'in huzurunda Basralı İbrahim Halid, İmam Ebu Yusuf ve İmam Şafi'nin katıldığı münazarada bulunur. İmamet, hidayet-dalalet, nübüvvet, rü'yetullah, Ali b. Ebi Talib'in imameti, Fedek arazisi, mut'a nikahı, yetmiş üç fırka hadisi ve Şia'nın hak mezhep olduğu, Ehl-i Beyt'e reva görülen zulümler, Gadir Hum hadisesi gibi konularla ilgili münazaraya girer. Bu çalışmanın birinci bölümünde Hüsniye'nin nasıl ortaya çıktığı, yazarının kim olduğu, yazılış amacının ne olduğu sorularına cevap aranmıştır. Ayrıca eserde geçen Şii motifler işlenerek ve esere yazılan reddiyeler tanıtılmıştır. İkinci bölümde Hüsniye'de yer alan konular, itikadi ve fıkhi olmak üzere iki ana başlık altında incelenmiştir. Böylece eserin içeriği hakkında geniş bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde ise Hüsniye'nin Şiilikle ilişkisi ile Hüsniye'nin Şiilikteki yeri ortaya konmuştur. Yine bu bölümde Hüsniye'ye yapılan tenkitlere yer verilerek eseri analiz etme imkanı sağlanmış ve böylece çalışma tamamlanmıştır. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: İF2009YL5.

Perception of Polity in Ahlus Sunna Kalam -A Study on Concept of Vujub al-Imamah-Problem of political thought in Ahlus Sunnah theology is subject of this study. Ahlus Sunnah is not only a religious sect basically, but also a structure of historical and political identity. The political order and political reason has accompanied with religious order and reason. It could have been argued that every civilization has an orthodoxy and Ahlus Sunna has played main role on construction of orthodoxy in Islamic culture. Muslim scholars (mutakallimun and fuqaha) explained necessity of imamah (vujub al imamah) in their classical literature of theology (Kalam) and jurisprudence (Fıqh) . Departing from here it is possible to point out imagination of polity, especially concept of authority in Sunnism. This makes possible not only to understand of authority, but also point out the basic foundations which gave rise to cultural dimension of Sunnism on the sidelines.https://www.marife.org/marife/article/view/321, Atıf / Cite as: Evkuran, Mehmet. "Ehl-i Sünnet Kelâm'ında Siyaset Anlayışı -Vücûbu'l-İmâme (Yönetimin Gerekliliği) Ekseninde Bir Değerlendirme-". Marife 6/2 (2006): 21-38. https://doi.org/10.5281/zenodo.3343717.

This article elaborates the conflict among the three fractions began from big dispute between Anshar and Abu Bakar and his associates (after Rasulullah’s death on 8 June 632). Abu Bakar solved the dispute through diplomacy and the jargon saying that al-a’immah min quraisy. However, the inter conflict in Muhajirin group, between Abu Bakar and Ali who had the same Quraisy root, was difficult to solve.The dispute between the two powers affected Muslim ummah seriously and greatly. Later on, each of them had faithful followers with their contradictory political thoughts based on naqly and aqly knowledge. In fact, their controversial political thoughts have rooted strongly and spread over the world. Therefore, it is relevant to reflect Rasulullah’s saying, related by Muslim, in Ijabah Mosque in Medina. In that hadist it is said that only two of three Rasulullah’s appeals for his ummah are accepted, the rest is rejected.