Search

The importance of nutrition for the welfare of dogs is highlighted in this review. Malnutrition can be the cause of many health disorders, including behavioural disorders. On the other hand, dietary interventions and modifications, and nutritional enrichment can be used for the treatment of certain health problems and improving welfare in dogs. The paper focuses on data collected from the literature on omissions in the diet of dogs for which owners, food producers, veterinarians and/or animal welfare societies are responsible. Manufacturers are responsible for the composition, quality and safety of commercially available dog food. They are also responsible for the clarity of the feeding guidelines that are provided on the labels. Owners are expected to know what type of food is most suitable for their dogs in terms of any particular allergies or intolerances they may have, as well the quality and quantity of food they should feed their dogs. It is especially important for owners to be aware of the risks of using raw food in dog nutrition. Due to the special social status that dogs have in their owners’ families, owners are increasingly interested in the quality and safe nutrition of their companions. This should be a challenge for veterinarians to master the necessary knowledge of pet nutrition, and to develop and provide advice and consulting services in this area within their practice. Owners’ interest in good quality and safe dog nutrition should also be a challenge for animal welfare societies to include information on nutrition in general dog ownership education., U ovom preglednom članku govori se o važnosti prehrane za dobrobit pasa. Pothranjenost može uzrokovati mnoge zdravstvene poremećaje, uključujući i poremećaje u ponašanju. S druge pak strane, promjena i prilagodba prehrane te njezino obogaćivanje mogu koristiti u liječenju određenih zdravstvenih problema i poboljšati dobrobit pasa. U ovom su radu prikupljeni podaci iz literature o pogreškama u prehrani pasa za koje su odgovorni vlasnici, proizvođači hrane, veterinari i/ili udruge za zaštitu životinja. Proizvođači su odgovorni za sastav, kvalitetu i sigurnost komercijalno dostupne hrane. Također su odgovorni za jasne upute o hranjenju koje se nalaze na deklaracijama. Od vlasnika se očekuje da znaju koja je vrsta hrane najprikladnija za njihove pse s obzirom na moguće alergije ili intoleranciju, a trebali bi poznavati i kvalitetu i količinu hrane koju njihov pas treba. Posebno je važno da budu svjesni rizika pri davanju sirove hrane psima. Zbog posebnog statusa koji psi imaju u obiteljima raste zanimanje vlasnika za kvalitetu i sigurnost prehrane tih kućnih ljubimaca. Veterinarima bi pak mogao biti izazov svladavanje nužnih znanja o prehrani kućnih ljubimaca te razvijanje i pružanje usluga savjetovanja o prehrani životinja. Zanimanje vlasnika za kvalitetnu i sigurnu prehranu pasa izazov bi mogao biti i udrugama za zaštitu životinja s obzirom na to da bi spoznaje o prehrani pasa trebale biti dio općeg obrazovanja za sve vlasnike životinja.

Trihineloza je parazitarno oboljene zajedničko za ljude i životinje, čiji je uzročnik na našim prostorima najčešće Trichinella spiralis, koja spada u tip Nematoda, klasu Adenophorea, red Trichocephalida, familiji Trichinellidae i rodu Tricninella. Trihinela je infektivna za sve vrste sisara. Sa zdravstvenog aspekta najznačajniji su mesojedi i svaštojedi koji su dominantni u ishrani ljudi. Čovek se zaražava konzumiranjem zaraženog mesa, najčešće mesom domaćih ili divljih svinja. U cilju preveniranja ovog oboljenja kod ljudi u svim zemljama se preduzimaju određene mere koje imaju za cilj sprečavanje zaražavanja životinja, odnosno prenošenje infektivnih larvi sa već obolelih životinja na ljude, odnosno životinje. Osnovni izvor zaražavanja infektivnim larvama trihinele, glodara i svinja, je leš životinje inficiran larvama trihinele, koji je neadekvatno neškodljivo uklonjen. Nažalost bacanje leševa uginulih životinja u otvorene vodotokove, kanale, na otvorene zelene površine, šumske komplekse, nepravilno zakopavanje, nestručno zakopavanje i skladištenje na stočnim grobljima i u jamama grobnicama, uzrokuje da će lanac širenja trihineloze, na relaciji svinja-glodar, glodar-glodar, glodar-svinja (obe vrste su svaštojedi, a između ostalog i kanibali) biti nemoguće prekinuti, bez obzira na sprovođenje deratizacije kao veterinarsko sanitarne mere. Mora se u startu potcrtati da je ključ uspešnog suzbijanja trihineloze pored deratizacije i neškodljivo uklanjanje leševa uginulih životinja i otpadaka animalnog porekla. Trihineloza je naša svakodnevnica, zato je neophodno u skladu sa važećom zakonskom regulativom kontinuirano edukovati stanovništvo i farmere, u cilju soprovođenja dijagnostike trupova i drugih delova životinja koji sadrže poprečno-prugaste mišiće, kao i neškodljivog uklanjanja otpada životinjskog porekla koji može biti nosilac infektivne trihinele, sa pratećom deratizacijom, u skladu sa važećom zakonskom regulativom. U cilju stručnog sagledavanja zdravstvenog rizika koji nam donosi trihineloza u radu će biti definisane veterinarsko-sanitarne mere za njeno preveniranje i suzbijanje, sa posebnim osvrtom na važeću zakonsku regulativu i buduće postupke u cilju njenog efikasnog sprovođenja na terenu. Zbornik radova

Ekstenzivni sistemi gajenja obezbeđuju prirodno okruženje u kome životinje mogu da ispolje prirodne oblike ponašanja na koje su visoko motivisane kao što su ispaša i istraživanje i na taj način zadovoljavaju osnovne elemente dobrobiti životinja. Sa druge strane, dobrobit životinja u ekstenzivnom sistemu gajenja sve više privlači pažnju javnosti u poslednje vreme, prvenstveno zbog toga što su prepoznati problemi koji se odnose na četiri principa dobrobiti: ishranu, smeštaj, zdravlje i ponašanje. U ekstenzivnim sistemima gajenja životni uslovi su veoma promenljivi u pogledu klimatskih uslova i pristupa kvalitetnoj hrani i vodi, što može dovesti do hronične gladi i žeđi, kao i do termičkog stresa životinja. Navedeni problemi se razlikuju u zavisnosti od lokacije i godišnjeg doba. Takođe, usled minimalnog nadzora nad životinjama od strane farmera i slabije zdravstvene zaštite, pojavljaju se različite bolesti infektivne i neinfektivne prirode koje dovode do povećanja morbiditeta i mortaliteta, kao i do većeg neonatalnog mortaliteta i napada predatora. Odnos čoveka prema životinjama u ekstenzivnom sistemu gajenja je obično neutralan ili negativan (obuzdavanje životinja, šišanje ovaca, aplikacija medikamenata i drugo). Usled ovakvog odnosa, kod životinja nastaje strah koji uzrokuje otežano rukovanje od strane farmera, povećava rizik od povreda ljudi i životinja i smanjuje mogućnost otkrivanja drugih problema u odnosu na zdravlje i dobrobit. Navedeni problemi koji se odnose na dobrobit životinja u ekstenzivnom sistemu gajenja se mogu smanjiti selekcijom životinja koje su prilagođene lokalnim klimatskim i prehrambenim uslovima sredine. Takođe su od velike važnosti obuka farmera i menadžment na farmama zbog toga što se na taj način može poboljšati odnos čoveka prema životinjama Zbornik radova i kratkih sadržaja

It has been established that rubber mats improve lying comfort in stall-housed gilts at low ambient temperatures. The present study investigated whether rubber mats influence stress levels in gilts by improved lying comfort. The study was performed in a commercial pig farm service unit, during the 28-day breeding cycles in autumn and winter. During both cycles, the control and experimental groups of gilts (9 gilts each) were housed in gestation stalls with a concrete slatted floor; in the experimental groups, the floor was additionally coated with adjusted 2-cm thick rubber mat. Stress level was assessed by determination of cortisol concentrations in gilt serum on days 1, 8, 15 and 28 of each cycle, when the postural behaviour of gilts was observed. In both groups of gilts, serum cortisol was significantly lower (P lt 0.05) on day 28 as compared with day 1 in both breeding cycles. However, on day 28, significantly lower (P lt 0.05) serum cortisol was measured in the experimental group as compared with the control group. There was a negative correlation between cortisol concentrations and the time that experimental gilts spent lying in total, and lying laterally (r = -0.46 and r = -0.52, respectively, P lt 0.05) and a positive correlation between cortisol concentrations and time spent standing (r = 0.43, P lt 0.05). In the control group, there was no significant correlation between serum cortisol concentrations and the postures observed, except for sitting (r = 0.55, P lt 0.05), but a correlation was recorded between cortisol concentrations and posture changing (r = 0.33, P lt 0.05). In conclusion, the use of rubber mats proved to be an efficient management tool to reduce stress levels in gilts by improving their lying comfort.

The research was performed to determine the nutritive value of raw earthworms (Lumbricus rubellus) and dried earthworm powder, or earthworm meal (EM). In addition, the effects of a diet in which fish meal was substituted with EM or fresh earthworms on the health and productive performance of broilers were monitored. The experiment, which lasted 42 days, was conducted on one hundred Hybro G broilers divided into four equal groups. The control group was fed a standard feed, whereas, the first and the second one were given diets in which 50% or 100% of fish meal had been substituted with EM. The third experimental group received no fish meal but was given fresh earthworms ad libitum. The results of chemical analyses showed that earthworm meal contained 41.42% proteins (in dry matter) and satisfactory amounts of amino acids. Microbiological examination and tests for heavy metals suggest that earthworm meal and fresh earthworms did not contain heavy metals and harmful bacteria. Therefore, these feeds may be considered suitable for chickens. In the experiment as a whole no statistically significant difference (p>0.05) was observed in the productive performance between the experimental groups of broiler chickens. These results suggest that dehydrated earthworm meal can be an adequate substitute for fish meal in the broilers feed.

Cilj rada je upoznavanje sa metodologijom ocene dobrobiti domaćih životinja na farmama, koja se primenjuje u zemljama Evropske unije. Metodologija ocene dobrobiti prikazana u radu odnosi se na mlečne krave, tovnu junad, priplodne krmače i prasad, tovne svinje, koke nosilje i brojlere. Dobrobit domaćih životinja na farmama ocenjuje se na osnovu direktnih i indirektnih pokazatelja dobrobiti. Indirektni pokazatelji dobrobiti odnose se na kvalitet smeštajnog prostora i opreme (indikatori resursa) i na kvalitet poslovanja (indikatori menadžmenta). Direktni pokazatelji dobrobiti odnose se na samu životinju, njenu telesnu kondiciju, zdravstveno stanje, uključujući odsustvo povreda, bolesti, bola, straha, kao i na ponašanje i emocionalni status životinje. Na osnovu direktnih pokazatelja i dobrobiti, može se otkriti da li se životinja pravilno hrani i poji, da li su joj obezbeđeni odgovarajući uslovi smeštaja, da li je zdrava, kako na nju utiču spoljašnji faktori kao što su oprema i pribor, druge životinje, ljudi, ali i kako se radnici na farmi ophode prema životinjama. The aim of the paper is to familiarize veterinarians with a farm animals welfare assessment methodology which is applied in the European Union. Animal welfare assessment methodology presented in this paper refers to dairy cows, beef cattle, sows with piglets, fattening pigs, laying hens and broilers. The welfare of domestic animals on farms is assessed on the basis of direct and indirect indicators. Indirect indicators of welfare relate to the quality of accommodation facilities and equipment (resource indicators) and the quality of the business (management indicators). Direct indicators of welfare relate to the animal itself, its body condition, health condition, including the absence of injury, illness, pain, fear, its behavior and emotional status. Direct welfare indicators reveal whether the animal is properly fed and watered, whether it provided with adequate housing conditions, whether it is healthy, how it behaves with respect to equipment and supplies, other animals, people, and how farmers relate to animals (human/animal relationship).

У овом раду су описане могућности примене карвакрола и есенцијалних уља богатих карвакролом у рибарству. Карвакрол је активни састојак есенцијалних уља многих биљних врста са антимикробним особинама. Управо зато и може да се користи у третману многих болести риба, као фитоадитив и у конзервисању јестивих производа од риба. Литературни подаци указују да су карвакрол и есенцијална уља богата карвакролом ефикасни у односу на многе узрочнике болести риба. Такође, карвакрол може да се користи и као анестетик за рибе. Есенцијална уља богата карвакролом могу да се користе као анестетици, који задовољавају критеријуме сигурности и безбедности јестивих производа од риба, еколошке критеријуме, као и ефикасности широког спектра деловања на различите врсте риба. Новији подаци указују да есенцијална уља богата садржајем карвакрола или смеша карвакрола и тимола делују као имуно- модулатори и имуностимулатори код риба. Такође делују и као биопродуктиви и антиоксиданси. Есенцијална уља богата карвакролом могу да се користе и као биопрезарвативи, односно за спречавање квара јестивих производа од риба. The paper deals with possibilities of carvacrol and carvacrol rich essential oils use in fishery. Carvacrol is an active ingredient of many essential oils with antimicrobial properties. Therefore, it may be used in treatment of many fish diseases, as a phytoadditive, as well as, in preservation of edible fish products. Literature data point to carvacrol and carvacrol rich essential oils may be effective against different causal agents of fish diseases. Also, carvacrol acts as anesthetic for fish. Carvacrol rich essential oils may be very promising anesthetic agent in terms of safety of edible fish products, environmental friendliness and efficacy in various fish species. Recent data sugest that carvacrol rich essential oils or combination of carvacrol and thymol act as immunomodulators and immunostimulants in fish. Also they act as bioproductives and antioxidants. Carvacrol rich essential oils may be used as biopreservatives for edible fish products.

Javno zdravlje i dobrobit životinja su u dva područja veterinarske prakse i jedan od najjačih spojeva veterinarske i humane medicine. Dobrobit životinja služi kao jedan od najkompleksnijih i sveobuhvatnih mehanizama obezbeđenja uslova za javno zdravlje. Spoj između dobrobiti životinja i javnog zdravlja može se sagledati kroz tri najznačajnije grupe mehanizama, a to su: 1) zajednički mehanizmi obezbeđenja dobrobiti životinja koje služe za proizvodnju hrane i obezbeđenja bezbednosti i kvaliteta namirnica; 2) kroz uspostavljanje i sprovođenje institucije odgovornog vlasništva i kontrolu populacije kućnih ljubimaca poznatih vlasnika i nezbrinutih kućnih ljubimaca, kao i 3) kroz etičke odnose prema oglednim životinjama koje se koriste u naučne ili edukativne svrhe i za testiranje medikamenata. Public health and animal welfare are two areas of veterinary practice and one of the strongest link between veterinary and human medicine. Animal welfare is used as one of the most complex and comprehensive mechanism to provide and ensure all conditions for public health. Connection between animal welfare and public health can be seen in three major groups of following mechanisms: 1) common mechanisms to ensure the welfare of animals used for food production and ensure food safety and quality; 2) the establishment and implementation of responsible ownership institution and pet population control including pets of known owners and free-roaming pets and 3) the ethical relation to the experimental animals used for scientific or educational purposes and for drug testing.

U radu su ispitivane kvantitativne i kvalitativne osobine čestica prašine u vazduhu 30 štala za konje u selima u okolini Beograda i Požarevca. Ispitivanja su obavljana u zimskoj i letnjoj sezoni. Sva merenja su ponovljena tri puta. Kvantitativna i kvalitativna analiza uzorkovane prašine obavljena je koniometrijskim metodom. Vazduh je uzorkovan na visini od 80 cm (zona disanja konja). Takođe je uzorkovan 15 minuta pre radnih aktivnosti u štalama, kao što su ižđubravanje i hranjenje konja, u toku radnih aktivnosti i 15 i 30 minuta posle radnih aktivnosti. Istraživanjima su ustanovljene znatno veće koncentracije prašine u zimskoj nego u letnjoj sezoni. Koncentracija čestica prašine respiratorne frakcije je takođe bila veća u zimskim nego u letnjim mesecima. Najviše su bile zastupljene čestice prašine nepravilnog i sferičnog oblika. In the study qualitative and quantitative properties of airborne dust particles in 30 horse stalls were examined during winter and summer months in villages near Belgrade and Požarevac in Serbia. All measures were repeated three times in each stall. Quantitative and qualitative analyses of sampled dust particles were performet by coniometric method. Air were sampled 80 cm (horse breathing area).. Also, air were sampled 15 minutes before custom daily working activities, such as waste removal from stalls and horse feeding , during these activities, 15 and 30 minutes after these activities. The investigation disclosed the statistically higher level of airborne dust particles in winter months than in summer months. The level of respiratory fraction in airborne dust samples was also higher during winter than summer months. Dust particles of irregular and spherical shape dominated.

Добробит животиња је широк појам који може различито да се дефинише. За потребе овог рада, под термином „добробит животиња“ подразумевају се све активности на заштити физичке, психичке и генетске целовитости животиња. Добробит животиња није једносмерна, већ двосмерна активност која обухвата и заштиту истих целовитости човека, који користи животиње за производњу хране, природних влакана, лекова, козметичких средстава, у промету, у биомедицинским наукама и образовању, за спорт и забаву и као кућне љубимце. Зато се добробит животиња може посматрати као превентивна мера и мотивација за унапређење јавног здравља, сигурности и безбедности хране, за спречавање социјалних и политичких несугласица, за одрживост сточарства и ветеринарске праксе, за конкурентност и изградњу „бренда“ и „имиџа“. Animal welfare is a broad term and may be defined differently. For the purpose of the article the term “animal welfare” will be defined as all activities on the protection of physical, mental and genetic integrities of an animal. However, these activities are not unidirectional. They are bidirectional and also related to human beings who use animals for production of food, natural fibres, drugs, and cosmetics, for trade, in biomedical science and education, in sport and entertainment and as pets, too. Therefore, animal welfare may be considered as a preventive measure and motivation for public health and food safety, social and political conflicts, for sustainability of livestock production and veterinary practice, for competitiveness, brand and image building.

У транспорту свиња, посебно при испоруци товљеника, животиње су изложене великом узнемиравању и напору, што проузрокује стрес. То релативно брзо исцрпљује функционалну резерву коре надбубрежних жлезда и може да доведе до њене инсуфицијенције. Узнемиравање услед грубог поступка и малтретирања, као и страх од премештања, утовара, истовара, транспорт под неповољним условима, хладноћа, врућина, гладовање, жеђ, међусобна туча у претрпаним превозним средствима погодују развоју стреса и утичу на ток и исход адаптационе реакције. У раду је приказан значај транспорта као мултифазног стресора, са последицама које има на хематолошке параметре свиња после обављеног транспорта. In transportation of pigs, especially in the delivery of fatlings, the animals are exposed to great harassment and exertion, which causes stress. This relatively quickly exhausts the functional reserve of the adrenal cortex and can lead to its insufficiency. Harassment by rough procedure and maltreatment, as well as fear of transfer, loading, unloading, transport under unfavorable conditions, cold, heat, starvation, thirst, and fighting in overcrowded vehicles are suitable for development of stress and influence the course and outcome of the adaptive response. The paper describes the importance of transport as a multiphase stressor, with consequences that it has on the hematological parameters of pigs after the completion of transport.

The paper points to basic principles of the livestock production in Europe in the 21st century. Welfare of domestic animals and impacts from animal production practices on the environment were discussed in the work, too. Pollution of air, land and water derived from the livestock production is of major concern. International environmental management standards, mostly used in the manufacturing industry, could be used in agricultural to increase quality of environmental management and decrease risk of environmental problems. . U radu su iznete osnovne smernice stočarske proizvodnje u evropskim zemljama sa aspekta dobrobiti domaćih životinja i zaštite životne sredine. Postojeći sistemi gajenja domaćih životinja u intenzivnom uzgoju prouzrokovali su niz zdravstvenih poremećaja domaćih životinja multifaktorijalne etiologije kao i ekološke probleme, počev od zagađenja vazduha štetnim gasovima, preko eutrofikacije voda i zemljišta. Načini rešavanja postojećih problema izneti su u ovom radu. .

In swine fattening units, where animals are densely confined, dust from the animals, their skin, hair, feces and urine and their feed, especially during agitation and emptying, can rise to harmful levels both for workers and pigs. Dust level is the highest in winter, although it increases whenever pigs are fed, handled, or moved. At least one third of dust particles are within the respirable size range and can affect lung tissues, large and small airways. Considering all problems that occur with dust in swine confinement buildings, the aim of the study was determination of the portion of respirable dust fraction in the total number of dust particles throughout the fattening period. The experiment was carried out on one pig farm near Belgrade in 1999 and 2000 during the winter months. The results obtained by the conimetric method point to the large amount of respirable dust particles (greater than 70%) in all dust samples taken from the air at all vertical levels above the floor (20, 50 and 170 cm) in the full fattening pig unit (180 pigs). U vazduhu objekata za tov svinja čestice prašine potiču od samih životinja, ćelija njihove kože, dlake, sasušenih ćelija fecesa i urina, hrane za životinje i drugog usitnjenog materijala. Njihov broj se povećava za vreme uznemiravanja životinja ili pražnjenja objekata i može dostići nivo opasan kako za zdravstveno stanje samih životinja, tako i za zdravstveni status radnika. Količina prašine u vazduhu tovilišta se naročito povećava u toku zimskih meseci kada su objekti zatvoreni. Najmanje jedna trećina ukupnog broja čestica prašine pripada respirabilnoj frakciji koja penetrira plućna tkiva i sve disajne puteve. Uzimajući u obzir sve probleme u vezi sa prašinom u vazduhu tovilišta, cilj rada je bilo ispitivanje udela respirabilne frakcije čestica prašine u objektu za tov svinja kapaciteta 180 tovljenika. Eksperiment je obavljen na farmi svinja u blizini Beograda u toku zimskih meseci 1999. i 2000. godine. Rezultati dobijeni konimetrijskom metodom ukazuju na veliki udeo respirabilnih čestica prašine u svim uzorcima vazduha uzetih sa visine od 20, 50 I 170 cm iznad poda, kao i u svim fazama tova u objektu punog smeštajnog kapaciteta.

Today the annual consumption of pork in Yugoslavia amounts to approximately 34 kg per capita. This corresponds to about half of the total meat consumption from ail slaughtered animals (beef, sheep, poultry, horse, deer, fish). However, the consumption of meat is comparably low. The maximum pork consumption was achieved in 1990. Since then, an almost linear decline in both pork and beef consumption had been observed. However, there are some indications that the negative trend will stop and that a recovery can be expected. Furthermore, the consumers in the developed countries have ever-increasing demands for meat of higher quality. Consequently, the concept of meat quality is developed and it includes technological, edible and nutritional quality. Heritability of meat quality traits was low to moderate. Water holding capacity (0.12) and drip loss (0.15) were only slightly heritable, whereas heritability of pH, and pH24 was somewhat higher (0.19-0.22). Reflectance and color of meat appear to be moderately heritable traits (0.26-0.34). Intramuscular fat content is a highly heritable trait (0.52). In addition to investigations performed on the degree of meat quality heritability, many studies on major genes have been recently carried out as major genes can play an important role in the meat quality improvement. Pored potreba za određivanjem količine i međusobnog odnosa mišićnog i masnog tkiva, danas se sve vise ističe zahtev za dobijanje što preciznijih podataka o kvalitetu mesa. Najvažnija kvalitativna svojstva mogu se svrstati u tri grupe pokazatelja kvaliteta mesa, i to: tehnološka, organoleptička i nutritivna. Pokazatelji kvaliteta, kao što su sposobnost zadržavanja, odnosno otpuštanja vode imaju nizak koeficijent naslednosti (0,12, odnosno 0,15). Nešto viši stepen naslednosti utvrđen je kod pH vrednosti (0,19, odnosno 0,22). Srednje vrednosti heritabilnosti ustanovljene su za refleksiju svetlosti i boju mesa (0,26, odnosno 0,34), a visoka za sadržaj intramuskularne masti (0,52). Pored stepena naslednosti, tokom poslednjih godina najviše istraživača je radilo na otkrivanju major gena, kao što su halotan gen, RN gen, gen za sadržaj intramuskularne masti, major gen za nivo androstenona u mesu i gen odgovoran za strukturu odnosno tipove mišićnih vlakana.

Due to its bactericidal activity Carbadox is used for treatment of swine dysentery and salmonellosis. Also, it can be used as a factor for growth stimulation. Carbadox is the only drug for certain health problems in swine production. At the same time Carbadox is slowly metabolized. The aim of this work was an examination of Carbadox genotoxicity in vivo and in vitro. In vitro genotoxicity of different doses of Carbadox was examined on cultured human peripheral blood lymphocytes. Damage to chromosomal DNA was observed under the microscope as sister chromatid exchanges (SCEs). In vivo genotoxicity of Carbadox was examined on metaphase chromosomes from bone marrow cells of BALB/c strain male mice. Experimental animals were intragastrically treated with three different doses of Carbadox. In addition there were negative and a positive control groups of mice. Animals in the positive control were treated with a known clastogenic agent, cyclophosphamide, in a dose of 0,4 mg/kg b.w. In vivo genotoxicity of Carbadox was examined through eight experimental cycles. The results showed that this preparation with an antimicrobial mode of action induced damage to chromosomal DNA in human lymphocytes as well as structural and numerical chromosomal changes in bone marrow cells of BALB/c mice. All the examined concentrations of Carbadox significantly increased SCEs and consistently manifested a dose-dependent pattern. Also, all the examined doses caused karyotypic changes in vivo inducing numerical and structural chromosomal aberrations in mouse bone marrow cells. There was a positive correlation between the number of bone marrow cells with cytogenetic changes and the dose of Carbadox. It could be concluded that Carbadox expressed potential genotoxicity, especially at the highest investigated doses. Carbadox je sintetsko organsko jedinjenje (Metil-3(2quinoksal-metilen) karbozat-N1-N4 dioksid) sa baktericidnim dejstvom koje se koristi u suzbijanju svinjske dizenterije i salmoneloze i kao faktor koji stimuliše rast. Zbog spore metaboličke obrade i dugog zadržavanja u organizmu tretiranih životinja, a još vise zbog njegovog toksičnog, citotoksičnog i kancerogenog dejstva, Carbadox u novije vreme predmet detaljnih proučavanja. U ovom radu su izneti rezultati in vitro ispitivanja efekta Carbadoxa na limfocite periferne krvi čoveka praćenjem promena na nivou molekula DNK na osnovu učestalosti razmene sestrinskih hromatida. Citogenetička ispitivanja uticaja Carbadoxa, posle intragastrične aplikacije, na nastanak hromozomskih promena u ćelijama kostne srži obavljena su na miševima BALB/c soja. Hromozomi za kariotipsku analizu su dobijeni korišćenjem direktne metode ispiranja srži dugih cevastih kostiju. Rezultati ispitivanja efekata različitih doza Carbadoxa in vitro na limfocitima čoveka i in vivo na ćelijama kostne srži miševa BALB/c ukazali su da ovaj antibiotik poseduje visok genotoksični potencijal i jasno manifestuje mutageni efekat.

Značaj prostirke u industrijskom živinarstvu se može posmatrati iz ugla veterinarske medicine, dobrobiti životinja, očuvanja ekosisitema i ekonomičnosti proizvodnje. Traganje za novim materijalima koji bi zadovoljili sve preduslove dobre prostirke čija je upotreba i ekonomski opravdana je dug i zahtevan proces. U ovom radu je predmet ispitivanja bila mogućnost primene novog tipa materijala, peletirane ječmene i pšenične slame, koja se dobija specijalnim postupkom obrade pod visokim pritiskom i temperaturom, kao prostirke u objektima za tov brojlera. Ispitivanja su bila bazirana na praćenju direktnih i indirektnih parametara dobrobiti. Ispitivani su mikroklimat u objektu za odgoj brojlera praćenjem temperature i vlažnosti vazduha, koncentracije ugljen dioksida i amonijaka. Meren je procenat vlage u prostirci, kao i mikrobiološki sastav prostirke i količina proizvedenog đubriva na kraju turnusa, kao i svi proizvodni parametri. Praćena je pojava žuljeva na stopalima, grudnoj muskulaturi i tarzusu, krivljenje nogu, stepen hromosti, zaprljanost perja i procenat mortaliteta, kao i kvalitativna ocena ponašanja. Uočena je kasnija pojava žuljeva na stopalima i skočnim zglobovima, ranije krivljenje nogu i manja zaprljanost perja u grupi pilića gde je novi materijal korišćen kao stelja. Dobijeni razultati ukazuju na to da su procenat mortaliteta, kvalitet vazduha , procenat vlažnosti i kapacitet otpuštanja vode bili značajno bolji pri upotrebi novog materijala kao prostirke. Praćenjem kvalitativne ocene ponašanja ustanovljeno je da su pilići gajeni na peletiranoj slami bili značajno aktivniji. Mikrobiološka analiza je pokazala veći ukupan broj mikroorganizama i kvasaca i plesni kod neobrađene slame na samom početku ogleda, što je posledica termičke obrade u procesu peletiranja slame. Nakon toga, ukupni broj mikroorganizama, kao i kvasaca, plesni i E. coli postaje brojniji u prostirci s peletiranom slamom. Dobijeni rezultati ukazuju na mogućnost korišćenja peletirane ječmene i pšenične slame kao prostirke u tovu brojlera, ali i na potrebu za dodatnim ispitivanjima i usavršavanjem postojećeg materijala. The improtance of litter in poultry production is multiple, regarding animal health, welfare, preserving the environment, and also the economy. Searching for new materials that could satisfy all the premises for good and quality litter is often long and demanding process. The objective of this work was to investigate the possibility of using a new material, which is a pelleted mixture of wheat and barley straw, as a litter in broiler production. The pellet is produced in special process under high pressure and temperature. Investigations were based on monitoring direct and indirect parameters of animal welfare. The analysis of microclimate in experimental facilities has been carried out by measuring air temperature, relative humidity, and also concentrations of carbon dioxide and ammonia. All production parameters were calculated, as well as percentage of moisture and microbiological composition of litter at the end of experiment. As for direct indicators of animal welfare, the observation and scoring were conducted for foot-pad dermatitis, breast blisters, hock burns, leg disorders, walking ability, plumage dirtiness, qualitative behaviour assessment and mortality. Much later appearance has been observed for foot-pad dermatitis, hock burns and plumage dirtiness, but also earlier for leg disorders, in facility were new material was used as litter. The results obtained indicate that mortality, air quality, degree of moisture and releasing water capacity were all significantly better when new material was used. Broilers reared on pelleted straw showed more activity. In microbiological assay, total number of microorganisms per gram of litter, as well as number of yeasts and moulds, were much higher at the early beginning of the experiment in facility with unimproved wheat straw. That was the obvious consequence of heat treatment in the pellet production. Later on, total number of microorganisms, number of yeasts and moulds, and number of E. coli became higher in experimental house. Results obtained indicate on possibility of using pelleted mixture of wheat and barley straw as a litter in broiler production, but it also requires additional examinations for further improving of existing material.

Sisteme smeštaja i držanja životinja u intenzivnoj proizvodnji karakteriše visoka upotreba mehanizacije, velika gustina životinja i veliko opterećenje organizma. U takvim sistemima nije uvek moguće zadovoljiti osnovne potrebe životinja i one se tada teško prilagođavaju životnoj sredini. U sistemu zatvorenog stajskog držanja (staje sa sistemom vezanog držanja ili staje sa boksevima u kojima se sprovodi slobodan sistem držanja krava) posebno je važno voditi računa o zdravstvenom stanju papaka. . Zdravi ekstremiteti i dobra pokretljivost su od suštinske važnosti za dobrobit i dobru produktivnost goveda, posebno muznih krava. Ako se papci ne neguju na odgovarajući način nastaju brojna oboljenja lokomotornog aparata. Imajući u vidu učestalost pojave, ekonomski gubici uslovljeni raznolikom patologijom lokomotornog aparata su veoma značajni. Oni se ogledaju u preranom isključivanju krava iz proizvodnje, smanjenju proizvodnje mleka i troškovima lečenja. Problem šepavosti mlečnih krava može se izjednačiti sa problemom bolesti papaka, jer su upravo bolesti papaka najznačajniji uzrok šepavosti u intenzivnom držanju ovih životinja. Danas se smatra da bolesti papaka obuhvataju infektivne bolesti, bolesti interdigitalnog prostora i rožine papka i, kao poseban problem, pojavu laminitisa. U naučnoj literaturi u svetu postoje brojni podaci koji ukazuju da kod šepavosti nastaje znatno smanjenje količine mleka. Međutim, podaci koji se odnose na sastav mleka kod šepavosti, zastupljeni su u znatno manjem obimu. U našoj zemlji nema dovoljno novijih naučnih saznanja o učestalosti pojave šepavosti i njenom uticaju na osobine mlečnosti krava, kao i o najznačajnijim uzrocima i predisponirajućim faktorima šepavosti na našim farmama. Pri koncipiranju programa i postavljanju ciljeva istraživanja ove doktorske disertacije pošlo se od osnovne hipoteze da pojava šepavosti može znatno uticati na proizvodnju mleka, kao i da je izraženost šepavosti krava u korelaciji sa smanjenom količinom mleka krava simentalske rase... The systems of keeping and housing of animals in an intensive production are characterized by a high use of mechanization, a high density of animals and a great strain on the body of the animals. In such systems, it is not always possible to satisfy the basic needs of the animals so they can have a difficult time adapting to the living environment. In a closed livestock rearing system (stables that use a system where the cattle is tied up or stables with holding pens which use the free system of rearing it is especially important to take into account the health condition of the hooves Lameness is directly related to the system of cattle rearing and is influenced by environmental conditions. The problems of the increased incidence of lameness are a result of increased restrictions of movement and the increase of the herd size. Healthy limbs and good mobility are essential for the well-being and good productivity of cattle, especially dairy cows. If the hooves are not given the proper care it can lead to the development of a number of locomotor system diseases. Taking into account the frequency of occurrence, the economic losses which are conditioned by the diverse pathology of the locomotor apparatus, are very important. They are reflected in the premature exclusion of cattle from production, reduction in production and costs of treatment. The problem of lameness of dairy cows can be equated with the problem of hoof diseases because hoof diseases are the most important lameness problem in the intensive keeping of these animals. Today it is considered that the hoof diseases include infectious hoof diseases, diseases of the interdigital space and hoof horn, and as a special problem laminitis. In the scientific literature of the world there is a lot of data that indicates that lameness causes a significant reduction in milk production. However, the data relating to the composition of milk in lameness is represented on a much smaller scale. In our country, there is no recent data in the scientific literature on the incidence of lameness and its impact on milk traits of cows and on the most important causes and predisposing factors for lameness in dairy cows on our farms. When designing the program and setting the goals and objectives of the study, it was started from the basic hypothesis that the occurrence of lameness can significantly affect the amount of milk produced, and that the severity of lameness in cows is in correlation with the reduced amount of milk...

U današnje vreme, uzimajući u obzir težinu i izloženost uticajima koji ugrožavaju dobrobit kao i broj gajenih životinja, problem dobrobiti mlečnih krava jedan je od najizraženijih u Evropi. Zaštita dobrobiti mlečnih krava je izuzetno kompleksno pitanje, koje uključuje različite aspekte i zahteva korenite promene u odgajivačkim programima i sistemima menandžmenta. Pitanje dobrobiti najviše okupira one koji su direktno ili indirektno uključeni u proizvodnju hrane - potrošače i proizvođače animalnih proizvoda. Pored toga, zaštita dobrobiti mlečnih krava povezana je i sa pitanjima zaštite životne sredine, održivog razvoja, i čitavog niza zdravstvenih, higijenskih, ekonomskih i socijalnih problema jednog društva. Osnovni cilj ovog rada bio je utvrđivanje nivoa kvaliteta dobrobiti na farmama mlečnih krava kao i sagledavanje razlika u kvalitetu dobrobiti između farmi sa različitim sistemom držanja i farmi različitog kapaciteta. Procena relevantnosti pojedinih indikatora u okviru kriterijuma i principa, kao i bliže definisanje najznačajnijih problema dobrobiti na farmama mlečnih krava u našoj zemlji, utvrđivanje međusobnih odnosa kvaliteta dobrobiti, proizvodnje mleka, nekih reproduktivnih pokazatelja i sezone gajenja takođe su određeni kao ciljevi disertacije. Za ocenu stanja dobrobiti na farmama mlečnih krava korišćen je Protokol za ocenu kvaliteta dobrobiti goveda (Wefare Quality® Assessment Protocol for Cattle, 2009) čija je specifičnost ocena odgovarajućih pokazatelja dobrobiti posmatrano iz ugla same životinje. Protokol uključuje 29 indikatora koji se koriste za utvrđivanje 12 kriterijuma: odsustva dugotrajne gladi i žeđi, komfora u držanju, termalnog komfora, slobode pokreta, odsustva povreda i bolesti, odsustva bola usled mutilacija, izražavanja socijalnih i ostalih oblika ponašanja, dobrog odnosa čovek - životinja i pozitivnog emocionalnog stanja... Today, taking into consideration the gravity and exposure to influences that threaten the welfare and the number of farmed animals, welfare problem of dairy cows is one of the most dominant in Europe. Protecting the welfare of dairy cows is an extremely complex issue that involves different aspects and requires fundamental changes in the breeding programs and management systems. The question of animal welfare is mainly occupying those who are directly or indirectly involved in the production of food - consumers and producers of animal products. In addition, the protection of the welfare of dairy cows is associated with environmental issues, sustainable development, and a range of medical, hygienic, economic and social problems of the society. The main objective of this study was to determine the quality of the welfare of dairy cows on farms as well as understanding the difference in the quality of welfare among farms with different housing systems and farms of different capacities. Assessment of the relevance of certain indicators within the criteria and principles, as well as clarification of the major welfare problem in dairy cattle farms in the country, establishing mutual relationship between animal welfare quality, milk production, reproductive indices and some of the breeding season, were also determined as objectives of the dissertation. For the assessment of animal welfare on dairy farms the Protocol to assess the quality of welfare of cattle was used (Welfare Quality ® Assessment Protocol for Cattle, 2009), whose specific feature is the assessment of appropriate animal welfare indicators from the viewpoint of the animals themselves. The protocol includes 29 indicators used to determine the 12 criteria: the absence of long-term hunger and thirst, keeping of comfort, thermal comfort, freedom of movement, lack of injuries and illness, absence of pain due to mutilation, expression of social behaviour and other forms of behaviour, a good relationship man - animal and positive emotional state...

Jedan od načina kontrole brojnosti populacije nezbrinutih pasa je kontrolom njihove reprodukcije, odnosno primenom metode „uhvati-steriliši-vrati“ (Catch-Neuter-Release). Ovaj složen postupak se sastoji od hvatanja nezbrinutih pasa na javnim površinama, sterilizacije i vraćanja na površine odakle su privremeno sklonjeni. Zato je cilj ove doktorske disertacije bio da oceni intenzitet stresne reakcije, kao potencijalnog uzroka narušavanja dobrobiti kuja u perioperativnom periodu sterilizacije, odnosno ovariohisterektomije. Istraživanja su sprovedena na 40 kuja uključenih u program kontrole brojnosti nezbrinutih pasa na teritoriji grada Beograda. Kuje uključene u ogled bile su podeljene u četiri grupe. Prva grupa kuja podvrgnuta je abdominalnoj ovariohisterektomiji bez aplikacije nesteroidnog antiinflamatornog analgetika. Druga grupa kuja podvrgnuta je abdominalnoj ovariohisterektomiji uz tretman nesteroidnim antiinflamatornim analgetikom, karprofenom. Treća grupa kuja podvrgnuta je abdominalnoj ovariohisterektomiji uz tretman intramuskularnom injekcijom sa placebo supstancom (Aqua redestillata) i četvrta grupa kuja koja nije podvrgnuta ovariohisterektomiji. Od svih kuja koje su podvrgnute ovariohisterektomiji za analizu biohemijskih i hematoloških pokazatelja stresne reakcije (koncentracija kortizola, glukoze, holesterola i triglicerida, leukocitarna formula i odnos neutrofila i limfocita-N/L indeks) krv je uzorkovana 5 puta (po dovođenju u stacionar, 24 časa posle transporta, 30, 180 minuta i 24 časa posle hirurške intervencije.). Kod kuja koje nisu podvrgnute ovariohisterektomiji, krv za analizu je uzorkovana dva puta (po dovođenju u stacionar i 24 časa posle transporta). Za određivanje koncentracije kortizola korišćena je hemiluminiscentna imunska metoda (CLIA). Spektrofotometrijskom metodom određivana je koncentracija glukoze, holesterola i triglicerida. Za određivanje leukocitarne formule i odnosa neutrofila i limfocita pravljen je krvni razmaz koji je bojen po May-Grünwald i Giemsa-Romanowski tehnici... The way of controlling population of free roaming dogs is their reproduction with the method of "Catch-Neuter-Release". This complex process consist of capturing free roaming dogs in public areas, sterilizing and returning them to the public area from which they were temporarily removed. The aim of this thesis was to evaluate the intensity of stress reactions, as a potential cause of distortion dog's welfare in the perioperative period of sterilization, ovariohysterectomy. The experiment was performed on a total of 40 female dogs involved in the programme for free roaming dogs control in the city of Belgrade area. The dogs that were studied, were designated into four groups. The first group underwent abdominal ovariohysterectomy not treated with non-steroid analgesic drugs. The second group underwent abdominal ovariohysterectomy treated with non-steroid anty-inflammatory analgesic, carprofen. The third group underwent abdominal ovariohysterectomy treated intramuscular injection with placebo substance and the fourth group was not underwent abdominal ovariohysterectomy. Each subject underwent abdominal ovaryohisterectomy for the analysis of biochemical and haematological indicators of stress response (cortisol, glucose, cholesterol and triglyceride levels, leukocytes number and neutrophil lymphocyte ratio-N/L index) blood was sampled 5 times (after transporting, 24 hours after transporting, 30, 180 minutes and 24 hours after surgery). From dogs that did not undergo abdominal Ovario-hysterectomy, blood was sampled twice (after transport and 24 hours after transport). Concentration of cortisol determined with chemiluminescent immunoassay method (CLIA). Concentrations of glucose, cholesterol and triglycerides determined with spectrophotometric method. For determination the leukocyte formula, neutrophil and lymphocyte ratio were made so that a blood smear was stained with May-Grünwald and Giemsa-Romanowski technique...

U današnje vreme, uzimajući u obzir težinu i izloženost uticajima kojiugrožavaju dobrobit kao i broj gajenih životinja, problem dobrobiti mlečnih kravajedan je od najizraženijih u Evropi. Zaštita dobrobiti mlečnih krava je izuzetnokompleksno pitanje, koje uključuje različite aspekte i zahteva korenite promene uodgajivačkim programima i sistemima menandžmenta. Pitanje dobrobiti najvišeokupira one koji su direktno ili indirektno uključeni u proizvodnju hrane -potrošače i proizvođače animalnih proizvoda. Pored toga, zaštita dobrobitimlečnih krava povezana je i sa pitanjima zaštite životne sredine, održivog razvoja,i čitavog niza zdravstvenih, higijenskih, ekonomskih i socijalnih problema jednogdruštva.Osnovni cilj ovog rada bio je utvrđivanje nivoa kvaliteta dobrobiti nafarmama mlečnih krava kao i sagledavanje razlika u kvalitetu dobrobiti izmeđufarmi sa različitim sistemom držanja i farmi različitog kapaciteta. Procenarelevantnosti pojedinih indikatora u okviru kriterijuma i principa, kao i bližedefinisanje najznačajnijih problema dobrobiti na farmama mlečnih krava u našojzemlji, utvrđivanje međusobnih odnosa kvaliteta dobrobiti, proizvodnje mleka,nekih reproduktivnih pokazatelja i sezone gajenja takođe su određeni kao ciljevidisertacije.Za ocenu stanja dobrobiti na farmama mlečnih krava korišćen je Protokol zaocenu kvaliteta dobrobiti goveda (Wefare Quality® Assessment Protocol for Cattle,2009) čija je specifičnost ocena odgovarajućih pokazatelja dobrobiti posmatrano izugla same životinje. Protokol uključuje 29 indikatora koji se koriste za utvrđivanje12 kriterijuma: odsustva dugotrajne gladi i žeđi, komfora u držanju, termalnogkomfora, slobode pokreta, odsustva povreda i bolesti, odsustva bola usled mutilacija, izražavanja socijalnih i ostalih oblika ponašanja, dobrog odnosa čovek -životinja i pozitivnog emocionalnog stanja... Today, taking into consideration the gravity and exposure to influences thatthreaten the welfare and the number of farmed animals, welfare problem of dairycows is one of the most dominant in Europe. Protecting the welfare of dairy cowsis an extremely complex issue that involves different aspects and requiresfundamental changes in the breeding programs and management systems. Thequestion of animal welfare is mainly occupying those who are directly or indirectlyinvolved in the production of food - consumers and producers of animal products.In addition, the protection of the welfare of dairy cows is associated withenvironmental issues, sustainable development, and a range of medical, hygienic,economic and social problems of the society.The main objective of this study was to determine the quality of the welfareof dairy cows on farms as well as understanding the difference in the quality ofwelfare among farms with different housing systems and farms of differentcapacities. Assessment of the relevance of certain indicators within the criteria andprinciples, as well as clarification of the major welfare problem in dairy cattlefarms in the country, establishing mutual relationship between animal welfarequality, milk production, reproductive indices and some of the breeding season,were also determined as objectives of the dissertation.For the assessment of animal welfare on dairy farms the Protocol to assessthe quality of welfare of cattle was used (Welfare Quality ® Assessment Protocol forCattle, 2009), whose specific feature is the assessment of appropriate animalwelfare indicators from the viewpoint of the animals themselves. The protocolincludes 29 indicators used to determine the 12 criteria: the absence of long-termhunger and thirst, keeping of comfort, thermal comfort, freedom of movement, lack of injuries and illness, absence of pain due to mutilation, expression of socialbehaviour and other forms of behaviour, a good relationship man - animal andpositive emotional state...

Leptospiroza je zoonoza raširena po cijelom svijetu, a uzročnik je vrsta Leptospira interrogans. Svinje spadaju među najčešće domaćine leptospira tako da je leptospiroza svinja učestala bolest u svim zemljama s razvijenom svinjogojskom proizvodnjom. Svinjogojske farme idealne su za život i razmnožavanje glodavaca koji svojim izlučevinama kontaminiraju hranu i prostorije te tako podržavaju širenje leptospiroze. Leptospiroza svinja klinički se očituje pobačajima, prašenjem mrtvorođene i avitalne prasadi te neplodnošću. U Laboratorij za bakterijske zoonoze i molekularnu dijagnostiku bakterijskih bolesti je u 2011. godini radi pretrage na leptospirozu dostavljeno 2480 krvi svinja. Krvi su pretraživane metodom mikroskopske aglutinacije (MAT) na 11 antigena: serovar (sv.) icterohaemorrhagiae, sv. ballum, sv. australis, sv. pomona, sv. grippotyphosa, sv. sejroe, sv. saxkoebing, sv. tarassovi, sv. canicola, sv. bataviae i sv. hardjo. Početno razrjeđenje seruma za dijagnostiku metodom MAT bilo je 1:100. Od 2480 pretraženih krvi, 176 (7, 1%) je bilo pozitivno s najmanje jednim serovarom. Najveći udio pozitivnih krvi bio je u Međimurskoj županiji 17, 78% (od zaprimljenih 90 krvi, 16 je bilo pozitivno). Osječko-baranjska županija imala je 13, 83% pozitivnih krvi (95 od 687). Zatim slijede Virovitičko-podravska (11 od 95), Zagrebačka (23 od 205) i Krapinsko-zagorska županija (2 od 18) s oko 11% pozitivnih krvi. Iz Vukovarsko-srijemske županije zaprimljen je velik broj krvi (628) i samo 20 (3, 18%) je bilo pozitivno. U ostalim županijama postotak pozitivnih krvi je bio manji od 3%. Iz županija u obalnom dijelu Hrvatske (Istarske, Primorsko-goranske, Splitsko-dalmatinske i Šibensko-kninske) pristigao je malen broj krvi (34) i sve su bile negativne na leptospirozu. Najčešći serovar bio je sejroe (34, 02%), a nakon njega veliku učestalost imali su serovarovi saxkoebing (17, 89%), hardjo (16, 13%) i pomona (12, 61%). Učestalost serovara australis bila je 8, 50%, a učestalost serovarova icterohaemorrhagiae i grippotyphosa oko 5%. Sv. ballum, bataviae, canicola i tarassovi nisu utvrđeni ni jednom. Uzevši u obzir seroprevalenciju, leptospiroza svinja je učestala bolest u kontinentalnim dijelovima Hrvatske. Iako se broj svinja oboljelih od leptospiroze s godinama smanjuje, i dalje postoji rizik od širenja bolesti na druge životinje, ali i ljude. Tako leptospiroza u svinja ne samo da predstavlja ozbiljnu prijetnju zdravlju ljudi već uzrokuje i značajne ekonomske gubitke u uzgoju svinja.

Kontrola bruceloze svinja u Hrvatskoj propisana je godišnjom naredbom Ministarstva poljoprivrede, ribarstva i ruralnog razvoja, a prema njoj krv nerastova mora biti pretražena na brucelozu jednom godišnje, a obavezno prije početka korištenja za umjetno osjemenjivanje ili prirodni pripust. Također, svaki pobačaj mora biti prijavljen veterinaru. Od krmače koja je pobacila ovlašteni veterinar mora uzeti uzorke, te iste dostaviti u službeni laboratorij radi pretrage na brucelozu. Pretražuju se i sve novonabavljene rasplodne svinje prije uvođenja u uzgoj. Nakon utvrđenog pozitivnog serološkog nalaza svinje se isključuju iz uzgoja i prilikom klanja se uzimaju uzorci materijala radi bakteriološke pretrage na brucelozu. Tijekom 2011. godine pretraženi su organi 83 svinje iz 5 seoskih uzgoja i testesi jednog vepra. Brucela suis bv. 2 je izdvojena iz 25 (29, 8%) uzoraka dostavljenog materijala. Od 5 seoskih uzgoja infekcija Brucellom suis potvrđena je u 4 (80%) uzgoja, a uključujući i nalaz u divlje svinje infekcija je utvrđena u 5 županija. Serološka kontrola rasplodnih svinja i obavezna kontrola prilikom pobačaja osiguravaju zadovoljavajuću razinu osjetljivosti s obzirom na brzo otkrivanje infekcije u uzgoju.