Search

Otkrićem cis-platine i njenom uspješnom kliničkom upotrebom u hemoterapeutskom liječenju raka, sinteza i ispitivanje kompleksa prelaznih metala je postalo jedan od glavnih interesa u medicinskoj bioneorganskoj hemiji. Kao dobra potencijalna zamjena za lijekove na bazi platine su se pokazali kompleksi rutenijuma. Jako dobra podloga za razvoj jedinjenja sa modifikovanim farmakološkim dejstvom predstavljaju arenski kompleksi rutenijuma. Različitom derivatizacijom arenskog dijela i pažljivim odabirom liganada, može se poboljšati ćelijski transport i ostvarivanje jačih interakcija sa molekulima DNK. U ovom radu je prikazana analiza elektrohemijskih svojstava, kao i jačine i mehanizama vezivanja sledećih arenskih kompleksa sa polipiridinskim ligandima: [Ru(η6-benzen)(dppz)Cl](PF6); [Ru(η6-toluen)(dppz)Cl](PF6); [Ru(η6-benzen)(Cldppz)Cl](PF6); [Ru(η6-toluen)(Cldppz)Cl](PF6); [Ru(η6-benzen)(Me2dppz)Cl](PF6); [Ru(η6-p-cimen)(ppf)Cl](PF6); [Ru(η6-p-cimen)(aip)Cl](PF6); [Ru(η6-p-cimen)(Me2dppz)Cl](PF6); [Ru(η6-toluen)(ppf)Cl](PF6); [Ru(η6-benzen)(ppf)Cl](PF6) i [Ru(η6-benzen)(aip)Cl](PF6).

Zbog stalnog porasta oboljelih od raka, posebnu pažnju u hemiji predstavlja sinteza potencijalnih antitumorskih lijekova. Pored svog fundamentalnog značaja u okviru koordinacione hemije, kompleksi prelaznih metala zauzimaju posebno mjesto u medicinskoj i bioneorganskoj hemiji, zbog njihove potencijalne primjene u liječenju i dijagnostici različitih vrsta oboljenja. Najznačajnija primjena ovih jedinjenja je u terapiji različitih vrsta tumora sa ciljem dobijanja kompleksa sa što boljim i selektivnijim antitumorskim dejstvom i što manjom toksičnošću ka zdravim ćelijama. Nakon otkrića antitumorskog dejstva cisplatine i njene uspješne kliničke upotrebe, konstantna je potraga za kompleksima sa antitumorskim dejstvom. Kompleksi rutenijuma su se pokazali kao obećavajući antimetastatski i citotoksični agensi. Najbrojnija grupa citotoksikoloških rutenijumovih jedinjenja predstavljaju arenski kompleksi rutenijuma(II). Arenski kompleksi rutenijuma(II) su odlična osnova za razvijanje novih jedinjenja. Promjenom aromatičnog dijela, odlazeće grupe i monodentatnih ili bidentatnih liganada se mijenjanju termodinamička i kinetička svojstva, čime se može modifikovati njihovo farmakološko dejstvo. U terapiji raka poseban izazov predstavlja liječenje sekundarnih tumora. Kompleksi rutenijuma(III), NAMI-A i KP1019, pokazuju veću citotoksičnu aktivnost prema sekundarnim tumorima, nego prema primarnim. Ova jedinjenja su ušli u drugu fazu kliničkih ispitivanja.