Search

61 p. -- Bibliogr.: p. 26-30 Esparru kontzeptuala eta justifikazioa: bularreko minbiziari aurre egiteko edo hau izateko arriskua duten emakumeengan agerpena saihesteko hainbat dira eskuragarri dauden tratamenduak, tratamendu kirurgikoen artean mastektomia aurki dezakegu, bular baten edo biren erauzketa edo hauen zati baten erauzketa delarik. Bularra feminitate, amatasun eta sexualitatearen zeinua izanik, honen erauzketak edo eraldatzeak inpaktua dauka emakumeen bizi-kalitatean, gorputz-irudian eta sexualitatean, baita osasun mentalean ere. Helburua: bularreko minbizia duten edo izateko arriskua duten eta mastektomia tratamendu edo profilaxi moduan jasaten duten emakumeengan, sexualitatean, antsietatean eta gorputz-irudian izan duen eragina aztertzea. Metodologia: literaturaren errebisio kritikoa egin ahal izateko Medline, Cochrane, Psycinfo, Cinahl, Cuiden eta Embase datu-baseetan bilaketak gauzatu ziren. Baita eskuzko bilaketa ere burutu egin zen Clinical Breast Cancer aldizkarian. Identifikatutako artikuluak barneratze eta kanporatze irizpideak betetzen zituzten eta irakurketa kritikoa betetzen zituzten ala ez begiratuta, 16 artikulu identifikatu egin ziren gradu amaierako lan hau aurrera eramateko. Emaitzak: mastektomiak emakumeen antsietatean, gorputz-irudian eta sexualitatean duen inpaktua ikertu egin da errebisio bibliografiko honetan. Kirurgiak edozein izanda ere, mastektomia erradikal unilateralak edota bilateralak, gorputz-irudian eta sexualitatean eragin zuzena dauka disfuntzio sexuala sorraraziz. Horrez gain, gorputz irudia asaldatu dezakete eta antsietate maila igo. Ondorioak: berrikuspen bibliografiko honi esker, baietsi egin da mastektomia jasateak emakume hauen bizitzetan izugarrizko inpaktua duela eta kirurgiak antsietatea, gorputz irudian eta sexualitatean eragin zuzena duela hauek kaltetuz. Erizain moduan emakume hauei sostengu emozionala eskaintzea berebizikoa da, haien prozesuetan aurrera egin dezaten. Hala ere, antsietatearen inguruan ikerketa zabalagoa egin beharko litzateke, ebidentzia gutxi baitago. Baita beste motatako mastektomiak duen eragina hiru azpigai motetan ere, ikertutako bibliografia guztian soilik mastektomia erradikalari erreferentzia egiten diolako

50 p. -- Bibliogr.: p. 21-23 Marko kontzeptuala eta justifikazioa: Bularreko haurren bat-bateko heriotza sindromea (“Sudden infant death syndrome”-SIDS ingelesez), urtebete baino gutxiagoko haurretan bat-batean gertatzen den ustekabeko heriotzari deritzo; hau da, haurraren historia klinikoaren berrikuspenaren, heriotza- gertaeraren azterketaren eta autopsiaren ikerketa zabala egin ostean, azaldu ezin den heriotza. SIDS oihartzun ikaragarriko fenomenoa da, hedatuta dagoena mundu osoan zehar; 2019. urtean 27.685 heriotza zenbatu zirelarik mundu mailan. Sindromea jaioberrien heriotza berantiarraren kausa nagusietako bat da, herrialde garatuetan haurren heriotza-tasaren %40 eta %50 arteko prebalentzia duelarik. SIDS-ak, gaur egun oraindik kausa ezezaguna badu ere, jatorrian multifaktoriala dela uste da. Horrela, literaturan zabalduen dagoen hipotesiaren arabera, Arrisku Hirukoitza, sindromea hiru arrisku faktore gainjartzen direnean gertatzen da: haur zaurgarria, garapen-aldi kritikoa eta ingurumenaren estresore exogenoa. Helburua: Bularreko haurren bat-bateko heriotza sindromea gertatzeko arrisku faktoreak zeintzuk diren identifikatzea. Metodologia: Bilaketarekin hasi aurretik, hitz gakoak, sinonimoak eta datu-baseen deskriptoreak identifikatu ziren, gaztelaniaz zein ingelesez. Horrela, hizkuntza kontrolatua (deskriptoreak) konbinatuz, bilaketa-ekuazioak sortu ziren, datu-basearen arabera birformulatu zirenak, iragazkiak gehituz (adina eta hizkuntza). Artikuluen bilaketak hainbat datu-basetan (Medline, Ciuden, Lilacs, Pyscinfo, Cinahl, Embase, Cochrane) egin ziren, Myathens izeneko plataforma birtualaren bidez. Bestalde, eskuzko bilaketak ere egin ziren Journal of Pediatrics bilaketa-motorraren bidez. Hautaketa prozesua egin eta gero, artikuluen irakurketa kritikoa burutuz, 17 artikulu hautatu ziren. Emaitzak: Emaitzak 17 artikulu kuantitatiboetan jasotako informazioan oinarrituta daude. Hauek aztertu ondoren, faktore aldagarriak eta aldaezinak topatu dira, hauen arteko konbinaketak daudelarik, SIDS arriskua areagotuz zenbat eta faktore gehiago egonez gero. Aldaezinen artean, haurrarekin (etnia, sexua, jaiotza-pisua, adina, adin gestazionala, jaiotza anitzak eta ordena), gurasoekin (etnia, adina, aurretiko haurdunaldiak, hezkuntza maila) eta inguruneko baldintza eta baldintza sozioekonomikoekin erlazionatuta daudenak eragina dutela ikusi da. Aldagarriei dagokionez, ordea, loarekin, jaio-aurreko zainketekin, alkohola, tabakoa eta bestelako drogekin eta edoskitzearekin lotuta daudela aurkitu da. Ondorioak: berrikusitako informazioaren arabera, SIDS-ean eragina duten faktoreak anitzak dira; aldagarrien gainean esku hartzeak egin daitezkeelarik, eta aldaezinak biztanleria identifikatzeko laguntzen dutelarik. Horregatik, etorkizunean arrisku-faktoreak aztertzen jarraitzeko ikerketak egitea gomendatzen da, tasak murrizten laguntzeko edo sindromea erabat desagerrarazteko. Horrez gain, termino bakar bat adostu behar da, diagnostikatzeko orduan aldakortasunari bidea ez ematearren.

60 p. -- Bibliogr.: p. 26-29 Denbora egoki batean sendatzea lortzen ez duten zauriei, zauri kroniko deritzo. Hauek pertsonen bizi kalitatean eta gizartean dituzten eragin negatibo guztiak eta prebalentziak izaten ari den gorakada ikusita, esan dezakegu, garrantzitsua dela zauri hauen maneiu egoki bat eramatea. Zauri hauek jasaten duten konplikazio ohikoenetako bat infekzioa da. Zilarra orain dela askotik erabiltzen den produktu bat da, azken aldian, zaurien infekzioa tratatzeko erabiltzen den antimikrobiano nagusienetako bat da. Horregatik zilarrak zauri kronikoetan eragiten dituen onurak eta produktuen maneiu egokia ezagutzeak bere garrantzia du. Zilarra infekzioaren maneiuan, zaurien sendaketan eta minaren murrizketa aztertu da lan honetan eta bere eraginkortasuna ikusi da. Hauen artean eragina dago, infekzioaren murrizketak beste bietan hobekuntzak ekartzen dituelako

60 p. -- Bibliogr.: p. 28-33 Marko kontzeptuala eta justifikazioa: Gaur egun Biriketako minbizia da hilkortasun tasa altuena duen minbizia. Diagnostikatzeko egiten diren frogek ematen duten informazioaren arabera, gaitzaren estadioa ezartzen da eta horren arabera, kirurgia, kimioterapia edota erradioterapia jasotzea erabakitzen da. Gaixotasunak berak, eta hori sendatzeko erabiltzen diren tratamenduek eragiten dituzten sintomen artean, fatiga eta loaren asaldurak aurkitzen dira, pazientearen bizi-kalitatea murrizten dutenak. Hori horrela izanda, ariketa fisikoak horren hobekuntzan lagundu dezakeela ikusi da. Helburua: Biriketako minbizia duten pazienteengan fatiga murrizteko eta loaren-kalitatea eta bizi-kalitatea hobetzeko ariketa fisikoaren eraginkortasuna aztertzea. Metodologia: Lan hau burutzeko azken 10 urteetan argitaratutako 15 entsegu kliniko erabili dira. Horiek aurkitzeko, hurrengo datu-base eta aldizkariak erabili dira: PubMed, Medline, Lilacs, Cinhal, Cochrane, Psycinfo eta Cancer Nursing. Emaitzak eta eztabaida: Fatigari dagokionez, bost ikerketek hobekuntza estatistikoki esanguratsuak lortu zituzten eta hiruk ez zituzten diferentzia esanguratsurik lortu, nahiz eta horietatik bitan fatigaren hobekintza eman zen. Beste batean aldiz, fatigaren areagotzea eman bazen ere, ezin da jakin interbentzioaren ondorioa izan zen edo ez. Bestalde, loaren-kalitateari dagokionez, hiru ikerketek lortu zituzten estatistikoki hobekuntza esanguratsuak. Beste hiruk aldiz ez zituzten eraginkortasun esanguratsurik lortu, baina hala ere, hobekuntzak lortu ziren bitan. Beste bitan, fatigaren kasuan bezala, ezin izan da ariketa fisikoaren eraginkortasuna egiaztatu, p-aren faltaren ondorioz. Azkenik, bizi-kalitateari dagokionez, 8 ikerketek bizi-kalitatearen hobekuntza lortu zuten bitartean, beste bik kontrakoa lortu zuten, nahiz eta, esan bezala, ezin izan da eraginkortasuna egiaztatu. Ondorioak: Ariketa fisikoak biriketako minbizia duten pertsonen fatigaren murriztean eta loaren- eta bizi-kalitatearen hobekuntzan duen eraginkortasuna kontuan izanda, osasun profesionalek, honen barnean erizainek, jarduera fisikoa biriketako minbizia duten pazienteen artatzearen barnean sartu beharko lukete, paziente bakoitzaren beharrak, ezaugarriak eta limitazioak kontuan izanda betiere.

54 p. -- Bibliogr.: p. 29-32 Marko teorikoa eta justifikazioa: Prostatektomia erradikala (RP), prostatako minbizi lokalizatuaren funtsezko tratamendua bada ere, honek gernu inkontinentzia (GI) bezalako konplikazioak ekar ditzake. Gernu inkontinentzia, nahigabeko edozein gernu isuriaren kexa, ebakuntza ondoren pazienteen %20-ak inguru pairatzen dute, hauek haien bizi kalitatean gora beherak jasan ditzakete, ongizate fisiko, psikologiko eta sozialaren pertzepzioa murriztuz eta beste ondorio batzuen artean, sufrimendua eta estigmatizazioa pairatuz. Hori dela eta, tratamendu kontserbatzailea den zoru pelbikoaren muskuluen entrenamendua (ZPME), muskulu hauen uzkurduraren bitartez hauek indartzea, populazio honek burutzea planteatzen da. Helburua: Prostatektomiaren ondoriozko GI pairatzen duten gizon helduetan, ZPME-ak GI-n eta bizi kalitatean dituen eraginak zehaztea. Metodologia: Literaturaren berrikusketa kritikoa egiteko, hainbat datu baseetan, ebidentzian oinarritutako 2 erakundeetan eta 3 aldizkari elektronikoetan bilaketak egin dira. Hautaketa prozesuaren ostean, barneratze eta kanporatze irizpideak aplikatuz eta ondoren hautatutako artikuluen irakurketa kritikoa eginez burutu dena, artikuluen analisia agin da. Honetan, ideiak ordenatzeko laburpen-taula bat sortu da eta ondoren ikerketen emaitzak egituratzeko zuhaitz-diagrama eraiki da. Emaitzak: Populazio zehatz honetan GI-an eta bizi kalitatean ZPME-ren eragin orokorrak aztertu dira lehenik eta behin. Ezer ez egitearekin alderatuz, ZPME-ak emaitza esanguratsuak lortu ditu GI-ri dagokionez, bizi kalitatean ordea, bariabilitatea egon da ikerketen emaitzen artean. Bestetik, ZPME-ren ezaugarri ezberdinak aztertu dira, bakoitzak GI-an eta bizi kalitatean dituzten eraginak zehaztuz. Entrenamendua ebakuntza ostean burutzea aurretik burutzearekin alderatuz, emaitza esanguratsuak lortu ditu. Entrenamendu gidatuak eta idatzizko azalpena emateak, ahoz azaltzea baino eraginkorragoa da. Hainbat ariketa mota kegel ariketak bezain eraginkorrak suertatu dira eta biofeedbackaren eta elektroestimulazioaren konbinaketak ariketa konbentzionalek baino emaitza hobeak lortu ditu. Ondorioak: Tratamendu hau bultzatzeko arrazoi anitz daude ZPME-ak populazio honetan GI-n zein bizi-kalitatean dakartzan onurez gain: bigarren mailako ondoriorik ez sortzea, kostuen aurreztea eta populazio diana biltzearen eta aplikagarritasunaren erraztasuna, besteak beste. Hortaz, ondoriozta dezakegu, erizainek paziente hauekin praktikara ekarri behar duten erizaintzaren interbentzio bat dela, beti ere ebidentzian oinarritutako zainketak emanez. Hala ere, ikerketa gehiago, lagin handiagoekin, burutzea beharrezkoa izango litzateke. Hitz-gakoak: Prostatektomia, zoru pelbikoaren muskuluen entrenamendua, kegel ariketak, gernu inkontinentzia, bizi kalitatea.

79 p. -- Bibliogr.: p. 21-24 La celiaquía es una enfermedad autoinmune crónica que aparece en cualquier etapa de la vida en aquellas personas predispuestas genéticamente. La prevalencia a nivel mundial va en aumento según varios estudios, donde ya se habla de un porcentaje de 1-3%. La falta de conciencia de la enfermedad y su correlación no solo con signos y síntomas digestivos si no multiorgánicos, hace que el diagnóstico de esta sea más complicado y, por lo tanto, el aumento de complicaciones se vea incrementado. Hoy en día, el único tratamiento que se conoce es una dieta libre y estricta de gluten (DLG), por lo que las personas afectadas deberán de atender rigurosamente a una serie de señales como puede ser el etiquetado de productos, la contaminación cruzada... No obstante, esto puede resultar tarea difícil y con posibles complicaciones donde la adherencia a la dieta se vea comprometida en ciertos grupos de edad, como puede ser en el final de la infancia o en la adolescencia. En esta franja de edad, nuestros jóvenes empiezan a establecer más relaciones sociales fuera del hogar, y la celiaquía puede o bien influir en sus relaciones sociales o en su propia salud por no querer o no tener herramientas suficientes para adherirse a la DLG. Por ello, atendiendo la necesidad de abordar esta problemática por las complicaciones que a corto y largo plazo puede suponer en la salud de nuestros jóvenes, se ha visto necesario hacer un programa de educación para la salud. Dicho programa estará basado en la Teoría Social de Bandura donde se irán analizando las etapas donde se encuentran nuestros 4-10 integrantes, las herramientas que poseen y las que necesitan y las estrategias que aplican en su vida para vivir sin gluten. Por último, todo ello tiene como objetivo poder capacitar y enseñar a este grupo poblacional a vivir en un mundo rodeado de gluten, donde a través de 6 sesiones dirigidas a mejorar la habilidad, motivación y conocimiento de estos hagan esta enfermedad suya, capacitándoles de herramientas suficientes para vivir sin gluten.

66 p. -- Bibliogr.: p. 25-31 La endometriosis es una enfermedad ginecológica que supone un importante problema de salud para las mujeres que la padecen y para el sistema sanitario. Afecta al 1-10 % de las mujeres en edad reproductiva y repercute significativamente en su salud física, salud mental, calidad de vida, vida social, relaciones de pareja y sexualidad. Actualmente, no existe un tratamiento que cure la endometriosis, pero existen herramientas complementarias, como las intervenciones dietéticas y basadas en el ejercicio físico, que ayudan a las mujeres afectadas a controlar sus síntomas.

40 p. -- Bibliogr.: p. 19-22 Introducción: la diabetes mellitus 2 (DM2) es el tipo de diabetes más prevalente. La educación diabetológica, realizada por enfermería, es clave para evitar el desarrollo de complicaciones agudas y crónicas. Desde hace varios años se pauta la práctica regular de ejercicio aeróbico por sus beneficios en el control glucémico. Pero algunos estudios sugieren que los ejercicios de resistencia producen mayores beneficios que los aeróbicos. Objetivo: identificar el efecto del ejercicio de resistencia, solo o combinado con ejercicio aeróbico, en el nivel de hemoglobina glicosilada (HbA1c) en personas con DM2. Metodología: se realizó una revisión crítica de la literatura. Se llevó a cabo una búsqueda en Medline, Cinalh, Cuiden, Cocranhe library, PEdro, Sportdiscus y WOS y una búsqueda manual en Google Académico y Science direct. Los filtros aplicados fueron artículos publicados en los últimos 10 años en inglés y castellano, con acceso a resumen y texto completo. Se identificaron 841 artículos y se incluyeron en la revisión 16. Resultados: en 7 estudios se observó una reducción significativa de la HbA1c tras la ejecución de ejercicios de resistencia, y en la mayoría de ellos (5 investigaciones) las personas tenían una HbA1c inicial >7,5%. En 7 estudios se observó una reducción significativa de la HbA1c tras la realización de ejercicios de resistencia combinados con aeróbicos, con independencia del nivel inicial de HbA1c. Conclusión: el ejercicio de resistencia puede ser beneficioso para mejorar el control glucémico en personas con DM2 que tienen una HbA1c inicial superior a 7,5%, pero combinado con ejercicio aeróbico se puede obtener el mismo beneficio con independencia del nivel inicial de dicho parámetro.

73 p. -- Bibliogr.: p. 33-36 Esparru kontzeptuala eta justifikazioa: Osteoartritisa endekapenezko gaixotasun muskulueskeletiko kroniko bat da, zeinek kartilago artikularraren galera, hezurraren birmoldatzea, eta artikulazioetako hantura eragiten duen. Mundu guztian prebalentziarik handiena duen eritasunetako bat da, adinekoen artean ezgaitasunaren kausarik ohikoena izanik. Min kronikoa eta funtzionalitatearen beherakada dira bere ondorio nagusi, pertsona mendekotasunera eraman dezakeelarik. Paziente hauen portzentai handi batek, mina saihestu eta artrosiaren progresioa saiheste aldera, ariketa fisikoa ekiditen du, ariketa fisikoaren onura zalantzan jartzen duelarik. Alabaina, hainbat ikerketek aditzera eman dute ariketa fisikoa eraginkorra izan dakiekela, baina informazioa mugatua denez, informazio gehiagoren beharra dago. Helburua: Beheko gorputz adarretako osteoartritisa duten pertsona helduentzat ariketa fisikoa egitea funtzionalitatean eta minean eraginkorra den aztertzea. Metodologia: Literaturaren berrikusketa kritikoa burutu da, 2012. urtetik 2022. urtera artean argitaratutako artikuluak erabili direlarik. Bilaketak Medline, CINAHL, Cochrane Database, CUIDEN eta LILACS datu-baseetan egin dira. Honez gain, eskuzko bilaketa ere burutu da Ebidentzian Oinarritutako Erakundeetan eta aldizkari espezializatuetan. Horrela, 18 agiri eskuratu dira lan honen helburuari erantzuteko. Emaitzak: 14 ausazko entsegu kliniko, 2 kuasiesperimental, berrikuspen sistematiko 1 eta praktika klinikoko gida 1 erabili dira. Bi kategoria nagusi bereiztu dira, uretako ariketak eta lurrean oinarritutakoak, eta bietan burututako ariketa fisikoen gehiengoek erakutsi dute epe laburrera minaren murrizketarako eta funtzionalitatearen hobekuntzarako eraginkortasuna. Hala ere, ezjakina da epe luzera duten eraginkortasuna. Ondorioak: Literaturak gehien aztertu duen aldagaia mina da, funtzionalitatearekin alderatuz. Ariketa fisikoak minaren gutxitzearen gaineko eragin positiboa du, baina funtzionalitatearen gaineko emaitza aniztasuna dago. Nahiz eta lurrean oinarritutako ariketak izan diren gehien aztertutakoak, uretako ariketa fisikoaren onurak ere ebidentziatu dira. Bestalde, maiztasunak edota iraupenak ez dute neurgaietan hobekuntzak izatea baldintzatu, baizik eta ariketa fisikoa burutu izanak edo ez. Beraz, onurak mantentzeko, ariketa fisikoa ere mantendua izan behar da denboran zehar. Hala ere, muga metodologikoen eta epe luzerako emaitzen ebidentzia gabeziaren ondorioz, etorkizuneko ikerketa gehiagoren beharra dago.

65 p. -- Bibliogr.: p. 28-32 Esparru kontzeptuala eta justifikazioa: Zainetako ultzerak beheko gorputz adarretako zauri kronikoen artean prebalenteenak dira. Epidemia isil bat suposatzen dute, hau da, prebalentzia eta intzidentzia denbora igaro ahala biztanleriaren zahartzearekin batera handituz doa. Zain ultzeren tratamendurako konpresio terapia da baliabide nagusia. Honen barnean hainbat dispositibo aurki daitezke hala nola, konpresio hesgailuak, mediak eta pneumatikoa. Erizainek zaurien maneiuaren arduradunak direnez, konpresio terapiaren aukeraketa eta aplikazioa burutzen baitute, literaturaren errebisioa ikuspuntu honetatik bideratu izan da. Helburua: Konpresio gailu desberdinen eragina aztertzea beheko gorputz adarretako zainetako ultzerak pairatzen dituzten pazienteen zaurien orbaintzean. Metodologia: Literaturaren errebisio kritikoa burutzeko hitz gakoak boleanoekin (AND/OR) konbinatu dira hurrengo datu baseetan: Pubmed, Cuiden eta Cinahl. Ebidentzia altuko datu baseetan ere bilaketak egin dira; hala nola, “Up To Date” eta “RNAO”. Azkenik eskuzko bilaketa egiteko bi aldizkari kontsultatu dira: “Journal of vascular nursing” eta “European Journal of Vascular and Endovascular Surgery”. 2012- 2022 arteko argitalpen datako artikuluak barneratu dira. Emaitzak eta eztabaida: Helburuari erantzuteko azkenean 18 artikulu erabili dira. Horietatik, 7 artikulu prospektibo, 9 ausazko entsegu kliniko (ECA), errebisio sistematiko 1 eta koste-eraginkortasun analisi 1 (ACE) erabili den. Lortutako emaitzen analisia burutzeko hurrengo azpikategorietan sailkatu izan da informazioa: Hesgailu konpresiboak, konpresio mediak eta konpresio pneumatikoa. Ondorioak: Ikerketa honen bidez orain arte ebidentziak ondorioztatutakoa nabarmendu da, konpresio terapia eraginkorra da zainetako ultzeren orbainketarako konpresiorik gabeko tratamenduarekin alderatuta. Konpresio gailuen artean ez da sistemarik eraginkorrena aurkitu, horregatik etorkizunean gailu guztiak barneratzen, aztertzen eta alderatzen duen ikerketak erizainaren ikuspegitik burutzea gomendagarria izango litzeteke

44 p. -- Bibliogr.: p. 21-24 Biztanleria orokorraren %1-2k beheko gorputz-adarretan ultzera kronikoak dituela kalkulatzen da; batez ere hauen etiologia zainetakoa izanik (%70), honen atzetik arterialak (%20) eta azkenik, neuropatikoak (%10) egongo ziren. Nahiz eta aposituen erabilera on bat egin eta aurrerapen teknologikoak izan diren, zauri konplexuen kopurua handituz doa, eta horrek erronka batzuk dakarzkio osasun-sistemari. Osasun profesionalei zauriaren ohantzea prestatzeak ikuspegi global bat eskaintzen die orbaintzea oztopatzen duten elementuak kentzeko, eta baita orbaintze prozesua estimulatzeko ere, aurrerapen horien onurak maximizatzeko helburuarekin. Praktika mediko modernoan hainbat desbridatze metodo daude, horietako bat Larba bidezko Desbridatze Terapia (LDT) izanik. LDT edo “Maggot” terapia, zizareen bitartez ehun ez-bideragarria deuseztatzeko metodo bezala deskribatzen da. Desbridatze mekanikoari dagokion metodo bat da, zeinek infekzioari aurre egiten laguntzeaz gain, zauriaren ixtean ere laguntzen duen.

62 p. -- Bibliogr.: p. 26-28 Insomnioa kalitatezko loa izateko, honen iraupen aproposa izateko, loa hasteko edo loa mantentzeko zailtasun iraunkorrari deritzo. Gizabanakoaren funtzionamenduaren narriadura esanguratsua eragiten du hainbat arlotan, esaterako, maila sozialean, akademikoan, hezkuntzan, lanean edo jokabidean. Insomnioa loaren nahasmendu ohikoena da biztanleria orokorrean, eta psikiatriako kontsultetan arreta medikoa eskatzeko arrazoi ohikoenetako bat. Gainera, Covid egoeraren ondorioz kasuek gora egin dute. Loaren higienearen (LH) helburuak lo-ohitura hobeak bultzatzea eta bizimoduarekin zein ingurunearekin zerikusia duten eta loaren kalterako izan daitezkeen faktoreen kontzientzia, ezagutza eta kontrola areagotzea dira. Beste alde batetik terapia kognitibo-konduktualak (TKK), insomnioarekin lotutako faktore psikologiko eta kognitiboak eta ustez insomnioa betikotzea eragiten duten portaera-faktoreak tratatzen ditu. Lan honen helburua insomnioaren maneiurako eta honek eragiten dituen ondorioetarako loaren higienearen eta terapia kognitibo-konduktualaren eraginkortasuna frogatzea da. Literaturaren berrikusketa kritikoa egiteko azken hamar urteetan ingelesez edo gaztelaniaz argitaratutako ausazko saiakera klinikoak erabili dira. Kontsultatutako datu baseak Medline, Cinahl, Cuiden, Lilacs, PsycInfo eta Cochrane izan dira. Gainera, ebidentzian oinarritutako erakundeetan bilaketa egin da, RNAO eta NICEn zehazki. Amaitzeko, eskuzko bilaketaren bidez Vigilia-sueño eta Behaviour Research and Therapy aldizkariak aztertu dira. Horrela, 15 ausazko saiakuntza kliniko lortu dira. Insomnioaren larritasunean terapia kognitibo konduktualaren efektu handiak eta loaren higienearen efektu txikiak frogatu dira. Gaueko eta eguneko sintomatologian, orokorrean terapia kognitiboaren efektua loaren higienearena baino eraginkorragoa izan da. Lo egindako denbora totala, absentismoa eta harremanen gogobetetzea izan dira terapiek efekturik lortu ez dituzten aldagaiak. Hipnotikoen erabileran bi terapiek hobekuntzak lortu dituzte. Eragin orokorretan terapia kognitibo konduktualak emaitza hobeak eman ditu loaren higieneak baino. Ondorioz, terapia kognitibo konduktuala ohiko arretan integratzeak eta osasun-profesionalak arlo honetan hezitzeak insomnioa pairatzen duten pazienteei emandako arreta aberastuko luke. Aukera hau lo egiteko tratamendu farmakologikoaren ordezko baliagarria dela eta epe luzera mantentzen diren onura ugari dituela frogatu da. Gainera, ez denez inolako albo efekturik erregistratu, pazienteen ongizatea babesteko tratamendu egokia da.

63 p. -- Bibliogr.: p. 56-63 El tabaco es una de las sustancias nocivas más consumidas a nivel mundial y una de las que más enfermedades, muertes y costes a nivel sanitario genera. Debido a los efectos aditivos del tabaco, conseguir una reducción en su consumo o el cese total de su consumo es todo un reto para las autoridades y personal sanitarios. Por ello, más allá de los esfuerzos de los Gobiernos en forma de campañas informacionales, el personal sanitario es quien está en la primera línea en la lucha contra su consumo. Este estudio, va a valorar los efectos en el proceso del abandono tabáquico a nivel de eficacia y persistencia en el tiempo en función de las intervenciones no farmacológicas aplicadas a los pacientes, poniendo especial énfasis en las entrevistas motivacionales. Por tanto, este estudio se fundamenta en dos pilares: (1) analizar los efectos de las entrevistas motivacionales en el número de cigarrillos consumidos por los pacientes y (2) analizar los efectos de dichas intervenciones en la abstinencia total del consumo. Además, se analizará la persistencia de estos efectos a lo largo del tiempo desde las intervenciones.

45 p. -- Bibliogr.: p. 19-22 La ventilación mecánica (VM) se trata de un soporte artificial a la respiración que está indicada en situaciones de insuficiencia respiratoria o en enfermedades que comprometen la ventilación. Para su uso, se aplica un interfaz sobre la vía respiratoria del paciente, siendo así clasificada en invasiva (a través de tubo endotraqueal o traqueostomía) o no invasiva (a través de diferentes mascarillas). La VM, conlleva una serie de riesgos, entre los que destaca a nivel infeccioso la neumonía asociada a la ventilación mecánica (NAVM). Se trata de una infección pulmonar, desarrollada tras 48 horas del inicio de la ventilación mecánica invasiva (VMI) cuya tasa se estima en 3,28 casos por cada 1.000 días de ventilación mecánica. Así, se aumenta los días de estancia hospitalaria, con la consiguiente repercusión física y mental en el paciente y familia, además de producir aun aumento en el gasto sanitario. Por ello es importante no solo el tratamiento de ella, sino la prevención, como puede ser mediante la higiene bucal.

79 p. -- Bibliogr.: p. 32-35 Marko teorikoa eta justifikazioa: Minbizia munduko lehendabiziko heriotza arrazoia da. Heriotza horietako asko ospitalean ematen dira, pazienteen gehiengoari bizitza bukaerako zainketak ematen zaizkiolarik. Komunikazioa zainketa hauen alderdi garrantzitsua da, bizitza bukaerako erabakiak eta helburuak finkatzeko baliagarria baita. Ikerketen arabera, erizain askok hilzorian dauden pazienteekin modu eraginkorrean komunikatzeko zailtasunak dituzte, honek gaixoen bizi-kalitatean duen eragina negatiboa izanik. Hau ikusita, garrantzitsua da erizainek topatzen dituzten zailtasunak ezagutzea eta komunikaziorako lagungarriak zaizkien estrategiak aztertzea. Helburua: Bizitza amaierako fasean dauden paziente onkologiko helduekin komunikatzerakoan erizainek aurkitzen dituzten zailtasunak eta komunikaziorako erabiltzen diren estrategiak zeintzuk diren identifikatu eta aztertu. Metodologia: Literaturaren azterketa kritikoa egin da hurrengo datu-baseetan; Medline, Pubmed, CINAHL, PsycINFO, Embase, Cuiden, Scopus eta Cochrane. RNAO praktika klinikoko gidan eta Journal of Clinical Oncology, Journal of Clinical Nursing, Journal of Hospice and Palliative Nursing eta Journal of Palliative Medicine aldizkari zientifikoetan eskuzko bilaketa egin da. Bilaketan 2012tik aurrera argitaratutako artikuluak barneratu dira lana burutzeko 16 artikulu lortuz. Emaitzak eta eztabaida: Erizainek komunikatzeko dituzten zailtasunak faktore desberdinei egozten dizkiete, hauek informazioaren kudeaketarekin, osasun-taldearekin, paziente zein familiekin eta osasun-sistemarekin lotzen direlarik. Estrategiei dagokienez, protokolizatutako eta protokolizatu gabeko estrategiak aurkitu dira, gehienetan bat datozenak eta erizainek bizitza bukaerako egoerekiko duten komunikazioan hobekuntza estatistikoki esanguratsuak erakutsi dituztenak. Ondorioak eta mugak: Aipatzen diren komunikazio zailtasunak asko dira eta zaila izan daiteke familia eta pazienteei lotutako zailtasunei komunikazio estrategiekin aurre egitea. Era berean, ikerketeta desberdinetan aipatutako estrategia asko bat datoz eta erantzuna ematen diete proposatutako zailtasunei. Hala ere, artikuluen kalitate eta edukiarekin lotutako hainbat faktorek kolokan jartzen dute emaitzen fidagarritasuna.

42 p. -- Bibliogr.: p. 25-27 Testuingurua: Heriotz kausa lehenetarikoa izanda eta menpekotasun sorkuntzaren mundu mailako kausa liderra izanik, iktusak pazienteen autonomia eta bizi kalitatea hondatu dezake. Zorionez, egun gertatzen diren iktusen kopuru garrantzitsu bat bizi-estilo aproposen aplikazioaren bidez dira prebenigarriak. Iktusa eragiten duten arrisku-faktore nagusietan funtsatuta, tentsio arterialaren, kolesterolaren, triglizeridoen, PCRaren, HbA1c-aren, neurri antropometrikoen eta iktusaren intzidentziaren kategorietan oinarritu da emaitzen analisia. Helburua: Jada iktus bat jasan duten pazienteen artean eskuragarri dauden bizi-ohiturak aldatzeko esku-hartzeen eraginkortasuna analizatzea, horrela iktusaren arisku faktore nagusiak kontrolpean jartzeko eta episodio berriak ekiditeko. Metodoak: Literatura zientifikoaren azterketa, ebidentziaren sintesirako JBI eskuliburua eredu gisa erabilita. Emaitzak: 15etik 8 artikuluetan aurkitu dira interbentzioak faboratzen dituzten (p < 0.05) emaitzak tentsio arterial kategorian. 11tik 7 artikuluetan topatu dira interbentzioak faboratzen dituzten (p < 0.05) emaitzak kolesterol kategorian. 4tik 2 artikuluetan topatu dira interbentzioak faboratzen dituzten (p < 0.05) emaitzak triglizerido kategorian. 4tik artikulu bakarrean topatu dira interbentzioa faboratzen duten (p < 0.05) emaitzak PCR kategorian. 8tik 3 artikuluetan topatu dira interbentzioak faboratzen dituzten (p < 0.05) emaitzak HbA1c kategorian. 9tik artikulu bakarrean topatu dira interbentzioa faboratzen duten (p < 0.05) emaitzak neurri antropometrikoen kategorian. 4tik artikulu bakarrean topatu dira interbentzioa faboratzen duten (p < 0.05) emaitzak intzidentziaren kategorian. Ondorioak: Erabilitako 15 artikuluen ebidentzian oinarrituta, aurrez aurreko eta telefono bidezko interbentzioak iktus bat eragin dezaketen arrisku faktoreak kontrolatzeko baliagarriak direla adierazi daiteke TA, LDL eta triglizeridoen kasuan.

50 p. -- Bibliogr.: p. 29-31 Jaioberri goiztiarren jaiotza-tasa geroz eta handiagoa da, gaur egun, urtero mundu osoan 15 milioi jaioberri goiztiar jaiotzen direlarik. Haur goiztiarrek epe laburreko konplikazio ugari izateko arriskua dute eta hauen osasun egoerak ere eragina izan dezake familiaren ongizatean. Horregatik, jaioberri goiztiarrentzat garrantzitsua da arreta mediko luzea jasotzea. Kanguru metodoa zainketa horien barruan dago, non jaioberria eta gurasoa azal azaleko kontaktuan dauden. Kanguru metodoaren erabilpena zabalduta dagoela ikusita, ezinbestekoa izango litzateke teknika honen onurak jaioberrietan eta gurasoetan zeintzuk diren aztertzea, jaioberri goiztiar eta haien gurasoei eskainiko zaien arreta ahalik eta onena izan dadin. Lanaren helburua kanguru metodoak jaioberri goiztiar eta gurasoengan dituen onurak aztertzea da. (euskera)

60 p. -- Bibliogr.: p. 22-24 Español El cáncer es una de las de las principales causas de morbi-mortalidad a nivel mundial que provoca un gran impacto, tanto en el paciente como en su entorno. Se trata de una enfermedad estigmatizante, que genera sufrimiento en las personas a todos los niveles. Desde el momento del diagnóstico, y durante sus diferentes fases, el dolor y ansiedad son dos síntomas con una gran incidencia. Cada vez son más los estudios que defienden la necesidad de complementar los tratamientos tradicionales con terapias alternativas que potencien el alivio de los síntomas con el menor número posible de efectos secundarios. Entre esas terapias alternativas se encuentra la musicoterapia. Esta, ha sido diseñada para tratar síntomas, tanto físicos como emocionales, que afectan de manera negativa a la calidad de vida de los pacientes, En el siguiente trabajo se realizó una búsqueda bibliográfica de la que se pudiera extraer la evidencia científica disponible hasta el momento sobre la efectividad de la musicoterapia sobre el dolor y la ansiedad de los pacientes oncológicos.

55 p. -- Bibliogr.: p. 27-30 Marko kontzeptuala eta justifikazioa: Dismenorrea hilekoan ematen den minaren izen teknikoa da, zeina patologia batekin erlazionatuta egon daitekeen edo ez, hots bigarren mailako dismenorrea edo lehen mailako dismenorrea, hurrenez urren. Bi mota hauetatik prebalentzia altuena duena lehen mailako dismenorrea da, zeinak 17 eta 24 urte artean piko gorena duen. Dismenorreak adin tarte honetako emakumeei egunerokotasunean eragin diezaiekeen mugapena nabarmena dela ikusita, terapia alternatiboetara jo da mina murrizteko helburuarekin. Helburua: Ariketa fisikoaren eraginkortasuna zehaztu adin emankorrean dauden emakumeen hilekoarekin erlazionatutako minaren murrizketan. Metodologia: Berrikuspen honetan lehen mailako dismenorrea diagnostikatuta duten emakumeak kontuan izan dituzten ikerketak aztertu dira, zeinetan intentsitate gutxiko zein handiko ariketa fisikoen eraginkortasuna zehaztu den hilekoarekin erlazionatutako minarekiko. Bilaketak Medline OVID, Cochrane, Psycinfo, Cinahl eta Lilacs datu baseetan eta RNAO eta NICE erakundeetan burutu dira. Guztira, hamabost artikulu erabili dira emaitzak osatzeko. Artikuluak 2012. eta 2022.urteetan argitaratutakoak dira. Emaitzak: Ikerketa hauetan ariketa fisikoak, hala nola, intentsitate gutxikoak (erlaxazioa, yoga, ariketa isometrikoak, luzaketak, pilatesa eta Kegel ariketak) eta intentsitate handikoak (dantza, korrika, spinning-a eta HIIT), dismenorrea murrizten dutela zehaztu da. Ondorioak: Nahiz eta ariketa fisikoarekin dismenorrearen murrizketa eman, ebidentzia maila esanguratsua duten azterketa gehiagoren beharra azpimarratzen da, lortutako emaitzen baliagarritasuna zehazteko eta emaitza hauek emakumeen artean orokortuak izateko.

52 p. -- Bibliogr.: p. 28-30 Sarrera: Alzheimer Gaixotasuna (AG) dementziaren kasu ohikoena da mundu mailan zehar. Gaixotasun neurodegeneratibo honek hau jasaten duen pertsona baten funtzio kognitiboaren pixkanakako narriadura dakar, sintoma bereizgarriena oroimenaren narriadura progresiboa izanda. Azken urteetan zehar tratamendu ez- farmakologikoaren erabilera gaixotasun honen sintomei aurre egiteko handitu da, horien artean musikoterapia (MT) nabarmentzen delarik. Hala eta guztiz ere, orain arte ez dago ebidentzia nahikorik terapia mota hori Alzheimerraren sintomak arintzeko eraginkorra dela ondorioztatzeko. Helburua: Musikoterapiak Alzheimerra duten pertsonen oroimenaren narriadura moteltzeko duen eraginkortasuna neurtzea. Metodologia: Lan hau literaturaren berrikusketa kritikoa da. Horretarako azken hamar urteetan hurrengo datu baseetan, besteak beste, argitaratutako azterlanen errebisioa burutu da: Medline OVID, CINAHL, COCHRANE, PUBMED, EMBASE eta PsycINFO. Bilaketa horiek ingelesez zein gazteleraz argitaratutako literaturara bideratu da, AG-ren edozein mailako diagnostikoa duten pertsonetan oinarrituta. Emaitzak: Berrikuspen honetarako hautatutako 15 artikuluen datuetatik abiatuta gure emaitzak bi kategoria nagusik osatu dituzte, MT aktiboa eta pasiboa, hain zuzen ere. Era berean, atal horiek beste hainbat azpiatalez osatuak daude: Epe motzeko oroimena, epe luzekoa, berehalakoa, berreskuratze atzeratuko memoria, eta autobiografikoa. MT aktiboari dagokionez, 8 ikerketetan hobekuntzak behatu dira oroimen mota batean edo bestean. Bestalde, MT pasiboa erabilitako 5 azterlanetan memorian onurak ikusi dira. Ondorioak: MT, denboran mantentzen bada, lagungarria izan daiteke AG duten pazienteen memoriaren narriadura moteltzeko. Hala ere, haren eragina txikiagoa izango da gaixotasunaren faseek aurrera egin ahala.

53 p. -- Bibliogr.: p. 26-28 Iktusa gaixotasun zerebro-baskular akutua da, garun-funtzioaren alterazio fokalaren zeinu klinikoak azkar garatzean datzana eta heriotza eragiten duena. Garuneko odol-zirkulazioa bat-batean etetearen ondorioz ematen da. Ondorioz, odola ez da garunera behar den kopuruan heltzen eta horrek garuneko zelulen hipo-perfusioa eragiten du, hauek beraien funtzioa betetzeari utzi eta garun-ehun horren alterazio funtzionalaren sintomak hasten direlarik. Garun istripua duen pertsonen laurdenak, gutxi gorabehera, afasia pairatzen du. Afasia mintzairaren nahaste bat da, eta oro har, bere modalitate guztiak konprometitzen ditu: ahozko hizkuntzaren adierazpena eta ulermena, irakurketaren idazkera eta ulermena. Nahaste honen sintoma nagusia anomia da, hitzak gogoratzeko zailtasuna. Afasia pertsonen biografian haustura handi bat eragiten du eta eragin larria du pazienteen eguneroko bizitzan eta aktibitateetan, eta bizi-kalitatearen dimentsio guztiei eragiten die. Doitze psikosozialeko prozesua konplexua eta luzea da, eta afasia duten pertsonak bereziki arazo psikosozialetarako joera dute. Garrantzitsua da paziente hauen bizitza esperientziak eta istorioak, identifikatzea zer nolako inpaktua daukan afasia haien bizitza-kalitatean eta identifikatzea zeintzuk diren asetu gabeko beharrak. Berrikuspen honen helburuari erantzuna emateak aukera emango du iktusa izan duten eta afasia duten pazienteen zaintza hobetzeko eta haien errealitateari gehiago hurbiltzen den arreta eskaintzek. Lan hau literaturaren errebisio kritikoa dugu. Lanaren helburua betetzeko asmoz Medline (OVID), Medline (PubMed), Cinahl, Cuiden, PsycINFO eta Cochrane Library bilaketa egin zen literaturaren azterketa kritikoa egiteko. Bertan, lengoaia naturala eta zientifikoa eta operadore boleanoak erabiliz, hainbat bilaketa ekuazio ezberdinak erabili egin ziren informazio esanguratsua eskuratzeko. The Aphasiology aldizkarian, Journal of Clinical Nursing eta Stroke Rehabilitation Journal erabili egin ziren eskuzko bilaketa egiteko. Aldizkariez gain, ebidentzian oinarritutako baliabide elektronikoetan (RNAO, NICE) bilatu egin zen. Hamasei azterketa kualitatibo hautatu ziren, iktusa jasan ondoren afasiarekin bizi diren pertsonen bizi-esperientzia aztertzeko, eta epe luzeko beharrak aztertzeko. Berrikusitako artikuluetatik lortutako emaitzak aztertzeko, berehala banatu egin ziren beharrak bi azpimultzo nagusietan; alde batetik behar estrintsekoak, hau da, norbanakoaren kanpotik hala nola familia eta kideetatik, osasun zerbitzuetatik, terapia eta errehabilitazio taldeetatik sortutako beharrak eta nahiak; beste alde batetik, behar intrintsekoak aipatzen ziren, pertsona berarengan sortutako beharrak eta nahiak, sozializatzeko beharra, iktus aurreko bizitza berreskuratzeko eta autonomia sustatzeko beharra, eta komunikazioan lantzeko beharra. Lan honetan egiaztatu egin da iktus bat izan eta gero afasia garatzen dituzten pazienteak asetu gabeko behar desberdinak eta zailtasunak dituztela, haien bizi kalitatea murrizten dituztenak. Haien artean sostengua formala zein informala izateko beharra, sozializatzeko beharra eta gizartean afasia kontzientziak pizteko nahia agertzen dira besteak beste. Ondorioztatu egin da afasia zainketa multi-diziplinarra eskatzen duen gaitza dela, eta oraindik afasiaren inguruan erizain zainketak eta interbentzioen eraginkortasuna aztertzen dituzten ikerketak egitear daude, izan beste profesionalen inguruan zentratua zeuden, hala nola, logopedak, psikologo eta psikiatrak eta medikuan. Beste alde batetik aurkitu egin dira kontrako iritziak parte-hartzaileen artean epe luzeko beharren inguruan. Horrek pentsarazten digu inoiz ezin dugula orokortu zainketa planak, beti pertsonalizatu egin behar dira, izan ere pertsona bakoitza bakarra eta desberdina da, eta bere esperientzia pertsonala bizi du afasiaren gaixotasunari dagokionez.

50 p. -- Bibliogr.: p. 25-29 Minbizia osasun-publikoko arazo nagusietako bat izaten jarraitzen du. Hala ere, azken hamarkadetan biziraupen-tasa gero eta altuagoak lortu egin dira aurrerapen terapeutiko eta diagnostiko goiztiarrari esker. Horrela, gero eta gehiago dira minbiziari bizirautea lortzen duten pertsonak. Hala eta guztiz ere, fase honetan aurkezten diren behar fisiko eta psikosozial berriak asko dira; pertsona hauek aurre egin behar diote egoera berri bati asetu gabeko beharrez betea, eta honek beraien bizi-kalitatean eragin zuzena du. Egoera honen aurrean, ikusi egin da aurrerapen teknologikoei esker garatutako telemedikuntzak barneratzen dituen interbentzio digitalak bizi-kalitatea mantentzeko edo hobetzeko eraginkorrak izan daitezkeela. Lan honen helburua minbiziari bizirautea lortu duten pertsonengan interbentzio digital ezberdinek bizi-kalitatearen hobekuntzan edo mantentzean duten eraginkortasuna aztertzea da. (Euskera)

41, 8 p.: il.-- Bibliogr.: p. 28-30 OME-ek sexualitatea holan definitzen du: gizabanakoaren alderdi zentral bat da, bere bizitza osoan zehar garatuko dena. Sexualitateak barnean hartzen du sexua, genero identitatea eta rolak, erotismoa, gozamena, intimitatea, ugalketa, sexu-orientazioa eta orientazio afektiboa. Egia da sexualitatea bizitza osoan zehar ematen den fenomenoa dela, baina nerabeetan garrantzi handia hartzen duen esparrua izaten da. Nerabetasunean aldaketa ugari gertatzen dira, bai aldaketa fisikoak, psikologikoak, sozialak eta baita endokrinoak. Bizitzako etapa honek sorrarazi dezake ezegonkortasuna, gertatzen diren aldaketa bortitzen eta hauei moldatzeko zailtasunaren ondorioz. Etapa honetan gaixotasunen intzidentzia baxua izan ezean, egoera arriskutsuak bizitzeko ahultasuna handia da, eta nerabeekin etapa honetan egindako ekintza prebentiboak ekar dezakete hobekuntzak helduaroko osasunean. Sexualitateari buruzko osasun-hezkuntza progamek lagundu dezakete nerabeei etapa honetan hobeto moldatzen eta arriskuak prebenitzen. Osasun programa hauetan saiatu nahi dena da nerabeak beraien sexualitatea bizitzeko prozesuan ahaldundutzea, sexualitateari buruz dauzkaten topikoak kontrastatzea, ezagutzak eskeintzea, hauen autonomia eta pentsamendu kritikoa sustatzen eta emozioen kontrola gestionatzen lagunduntzen. Gaur egun, Espainian indarrean dagoen Osasun Sexualari eta Ugalketari buruzko 2010eko legean dio erakunde publikoek sustatu beharko dutela nerabeen formakuntza eta heziketa sexuala, garrantzi berezia emanez berdintasunean oinarritutako sexualitateari (genero indarkeriaren prebentzioa), dibersitate sexualari eta sexu transmisioko infekzioen eta nahigabeko haurduunaldien prebentzioari.

56 p. -- Bibliogr.: p. 27-30 Esparru kontzeptuala eta justifikazioa: Munduan bularreko minbizia diagnostikatzen zaien gero eta emakume gehiago badaude ere, denborarekin heriotza tasa asko jaisten ari da, minbizia honen bataz besteko biziraupena urtez-urte handituz. Tratamendua bukatu osteko etapa honetan dauden emakumeek lehen zeukaten sostengu askoz ere txikiagoarekin “normaltasun berriari” aurre egin behar diote, etapa honetako berezkoak diren erronkak kudeatzeko behar ugari azaleratzen dituztelarik. Gaur egun bularreko minbiziari aurre egin dioten emakumeak tratamenduaren osteko faseetan laguntzeko irizpide homogeneoak ezartzen dituzten jarraipen gidak dauden arren, hauek batez ere berreritzea ekiditera mugatzen dira, oraindik ez baitaude adostuta paziente hauen beharrak asetzeko gomendio amankomunak. Hortaz, jarraipen plan hauek osatu ahal izateko eta fase honetan dauden pazienteen bizi kalitatea hobetzeko, funtsezkoa ikusten da erizaintzaren aldetik emakumeen beharrak analizatzea. Helburua: Bularreko minbiziaren ondoren bizirautea lortu duten emakumeek dituzten beharrak aztertzea. Metodologia: Literaturaren errebisio kritikoa burutu da, hurrengo datu baseak kontsultatuz: Medline, Cinahl, PsycINFO, Cuiden, Cochrane, Embase, Lilacs. Halaber, eskuzko bilaketa ere burutu da aldizkari desberdinetan (Journal of Cancer Survivorship, European Journal of Cancer Care, European Journal of Oncology Nursing, Breast Cancer) eta ebidentzian oinarritutako baliabideetan (RNAO, NICE, JBI). Horrela, ezarritako barneratze irizpideak betetzen dituzten 16 artikulu eskuratu dira. Barneratze irizpide horien artean argitalpen data (2011-2021), hizkuntza (ingelesa edo gaztelera), artikulu mota (kuantitatibo, kualitatibo, literatura errebisioak, errebisio sistematikoak, metanalisiak, praktika klinikorako gidak), helburua (helburura egokitzen direnak), eskuragarritasuna (full-tex eran daudenak), populazioa (18 urtetik gorako emakumeak, biziraupen fase hedatu edo iraunkorrean daudenak), eta kultura edo geografia (munduko edozein lurraldean publikaturikoak) aurkitzen direlarik. Emaitzak eta eztabaida: Arlo desberdinetan dituzte beharrak emakumeek. Arlo fisikoan mina, nekea, linfedema, neuropatia periferikoa, pisu igoera eta funtzionaltasun galerarekin erlazionaturiko beharrak gaineztu dira; arlo psikosozialean, berreritzearen beldurra, antsietate, gorputz irudi, sexualitate, harreman aldaketa eta emozioen kudeaketarekin erlazionaturikoak; arlo ekonomikoan lanera bueltatzearekin eta finantziazio mugekin erlazionaturikoak; arlo espiritualean hazkuntza pertsonalarekin eta fedearekin erlazionaturikoak; eta arretaren arloan informazio eta koordinazioarekin erlazionaturikoak. Ondorioak eta inplikazioak: Emakumeek eta haien familia kideek arlo desberdinetan sostengua, laguntza, koordinazioa, baliabideak eta informazioa behar dituzte. Funtsezkoa da osasun profesionalek, hauen barnean erizainek, etapa honetan ematen diren erronkak ezagutzea, eta horiek artatzeko beharrezko gaitasunak eskuratzea, ondoren eguneroko praktikan emakumeei behar duten arreta eskaintzeko. Honetarako, garrantzizkoa da arlo honetan ikerketa egiten jarraitzea.

48 p.: il.-- Bibliogr.: p. 26-27 Marku eta justifikazioa: Dismenorrea primarioa (PD) hilerokoaren aurreko egunetan edo hilerokoan zehar ematen den eta ageriko arazorik ez duen umetokiko min bezala definitzen da. PDa gaixotasun ginekologiko ohikoena da menstruatzen duten emakumeen artean. Historikoki, hilekoa zikin, lizun, toxiko eta gaiztotzat jo izan da eta oraindik ere gai tabua da, mitoz eta sinesmenez blai jarraitzen duena. Azken urte hauetan, feminismoaren gorakada izan dela medio, emakume askok hilekoaren alterazioen, hilekoa bizitzeko modu berrien eta hilekoaren osasunaren garrantzia aldarrikatzen hasi dira. Hala eta guztiz ere, emakumeen ehuneko handi batek ez du osasun-arretarik bilatzen PDarekin erlazionatutako zeinu eta sintomak (z/s) dituztenean eta, orokorrean, automedikazioara jotzen dute. Helburu orokorra: Dismenorrea primarioak bizi-kalitatean duen eragina eta horrekin lotutako erizaintzako interbentzioak aztertzea. Metodologia: Literatura zientifikoaren berrikusketa kritikoa gauzatu da Medline, Cochrane, PsycInfo, Embase, Cuide eta Cinahl datu-baseetan zein Enfermería Clínica, American Journal of Obstetrics and Gynecology eta BMC aldizkarietan bilaketak eginez. Azkenean, Gradu Amaierako lan honetan 2011 urtetik aurrera, ingelesez zein gazteleraz argitaratutako 15 artikulu erabili dira: 7 ikerketa kuantitatibo transbertsalak, ikerketa kualitatibo bat, 5 entsegu kliniko eta 2 errebisio bibliografikoak. Erantzunak eta eztabaida: Emaitzak bi kategorietan banatu ziren; alde batetik PDak bizi- kalitatean dituen eraginak eta bestetik PDarekin erlazionatutako erizaintzako interbentzioak. PDak eragin biopsikosoziala dauka patologia hau pairatzen duten emakumeengan. Erizaintzako interbentzioei dagokionez bost dira aztertutakoak: osasunerako hezkuntza eta kirola izan dira onurarik handiena erakutsi duten esku-hartzeak; bestalde, nutrizio-ohiturek, bero-terapiak eta akupresioak onbide moderatuagoa erakutsi dute. Ondorioak eta limitazioak: Literaturaren berrikusketa honetan berretsi egin da, erizaintzaren garrantzia PDaren detekzioan, balorazioan eta tratamenduan, baita gizarte-mailan pairatzen duten pazienteengan dituen ondorio negatiboak ikusarazteko beharra ere. Terapia ez- farmakologikoen onurei buruz ikertzen jarraitu beharra dago, ez baitago horren inguruko ebidentzia sendorik egun.

66 p. -- Bibliogr.: p. 27-30 Mundu osoak eraldaketa izugarria jasan izan du Arnas Sindrome Akutu Larria Coronavirusa 2 agertu zenetik, SARS-CoV-2 izenez ere ezaguna. COVID-19aren pandemiak, esparru biologikoan ez ezik, esparru psikologikoan eta sozialean ere aldaketa anitz ekarri ditu. Izan ere, pandemiatik eratorritako neurriek, esaterako konfinamenduak, errutinen eta ohituren haustura ekarri dute; populazioaren ongizate psikologikoa kolokan jarriz, nerabeena eta gazteena barne. Horregatik guztiagatik, ezinbestekoa da COVID-19ak Espainiako nerabe eta gazteen osasun mentalean izan duen eraginari buruzko azterlana burutzea, horrela pandemiak osasun mentalaren mailan eragin dituen ondorioak sakontasunez aztertzeko. Alde batetik, gobernu- eta osasun-agintariek ongizate emozionala bermatuko dituzten estrategiak garatzeko eta, bestetik, osasun arlo honetan erizaintzako disziplinaren ezagutza-corpusa garatzen laguntzeko

54 p. -- Bibliogr.: p. 16-20 Marco y justificación: El EPOC es una enfermedad frecuente, prevenible y tratable, que se caracteriza por unos síntomas respiratorios y una limitación del flujo aéreo persistentes. La prevalencia de esta enfermedad a nivel mundial es aproximadamente del 1%, pero se eleva a más del 10% en la población mayor de 40 años, incrementándose a medida que avanza la edad. Los programas de ejercicios en el tratamiento de esta enfermedad han demostrado que disminuyen los síntomas y la utilización de los recursos, aumentan la capacidad funcional y mejoran la calidad de vida. Objetivo: Esta revisión crítica de la literatura pretende identificar la efectividad del ejercicio en la disnea, la tolerancia al ejercicio y la calidad de vida en pacientes diagnosticados de EPOC. Metodología: Con las palabras clave “Pulmonary Disease, Chronic Obstructive”, “exercise”, “exercise therapy”, “physical activity”, “Dyspnea”, “Exercise tolerance” y “Quality of life” se revisaron las bases de datos de: Medline-Ovid, Cinhal, Pudmed, The Cochrane Library, Cuiden, y las revistas de Wiley, Science Direct, European clinical respiratory journal, Elsevier Clinicalkey, SAGE journals y la Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research. Resultados: Se seleccionaron 15 estudios: 12 ECA´s, 2 ensayos clínicos y un meta-análisis. Los resultados de estos estudios se clasificaron en las siguientes categorías: ejercicios tipo aeróbico, ejercicios de las extremidades superiores e inferiores y ejercicios de los músculos inspiratorios (EMI). Conclusiones: Para los pacientes con EPOC el entrenamiento con ejercicios tipo aeróbico ha demostrado ser beneficioso para el tratamiento de la intolerancia al ejercicio y calidad de vida. Los ejercicios de extremidades demuestran mejora de la calidad de vida e intolerancia al ejercicio. Por último, el entrenamiento de los músculos inspiratorios favorece la disminución de la sensación de disnea. Idioma: Castellano

59 p. -- Bibliogr.: p. 24-27 Bihotz-gutxiegitasuna (BG) arazo kliniko eta osasun publikoko arazo garrantzitsu bat da, mundu osoan 23 milioi baino gehiagoko prebalentziarekin. Gainera, azkenengo harmarkadetan handitu da, bereziki adinduen artean. Esate baterako, Estatu Batuetan, BG-ren prebalentzia %23an handitzea espero da 2012. urtetik 2030-era. BG-ren ondoriozko heriotza-tasa, morbilitatea eta osasun-gastua esanguratsuak dira eta Europako herrialde askotan osasun-aurrekontu osoaren ia %2a osatzen du. BG sindrome kliniko bat da. Diagnostikorako, bi baldintza bete behar dira: 1) bihotzeko anomalia estruktural edota funtzional batek eragindako sintoma edota zeinuak izatea eta 2) peptido natriuretikoen maila altuak edo birika-pilaketaren edo sistema kardiogenikoaren ebidentzia objetiboa izatea. Mendebaldeko eskualdeko paziente gehienen BG-ren etiologia arteria koronarioen gaixotasuna, gaixotasun balbularra, hipertentsioa eta kardiomiopatia dilatatua dira. BG NYHA sailkapen funtzionalarekin I-IV eskala batean sintomak eta gaitasun funtzionala mailakatzen da, BG sintomatikoa (C estadioa) edo BG aurreratua (D estadioa) duten pazienteetan. Alde batetik, sintoma ohikoenak hurrengoak dira: disnea, ortopnea, gaueko disnea paroxistikoa, ariketarekiko tolerantzia murriztua, nekea, orkatilaren hantura, ariketa fisikoa egiteko ezintasuna, orkatilak ez diren beste gorputz-atalen hantura eta bendopnea. Bestetik, zeinu espezifikoak presio benoso jugular handia, hirugarren bihotz-hotsa, lauhazka-erritmoa hirugarren eta laugarren bihotz-hotsen batuketarekin, kardiomegalia, bulkada apikalaren desplazamendu laterala, errefluxu hepatojugularra eta BG aurreratuan Cheyne-Stokes-en arnasketa dira. BG aktibazio neurohormonalarekin eta kontrol autonomoko anomaliekin lotzen da eta honen ondorioz sodioa eta ura atxikitzen dira. Beraz, pazienteen nutrizio-estrategiak autozainketetan zentratzen dira, sodioaren eta likidoen murrizketa barne, bolumen-gainkargako gertakari akutuen arriskua murrizteko.

92 p.: il.-- Bibliogr.: p. 24-26 La Lesión Medular Espinal (LME) hace referencia a los daños sufridos en la médula espinal a consecuencia de un traumatismo, enfermedad o degeneración. Las lesiones medulares, pueden clasificarse según la gravedad de la misma o la localización en la médula espinal. Al contrario de lo que pueda parecer, la prevalencia de esta condición es más común de lo que a primera vista puede parecer, ya que sólo en el municipio de Álava, alrededor del 2,15 de cada 1000 habitantes sufre lesiones medulares y a nivel estatal, se estiman entre 800 y 1.000 casos nuevos al año. La sociedad concibe la sexualidad de una manera única, y esto afecta directamente aquellas personas que no cumplen con esa visión de la sexualidad, como las personas con lesión medular. El hecho de que la sexualidad siga siendo un tabú ampliamente interiorizado en la sociedad, crea un área de necesidades vitales sin cubrir que afectan al bienestar y salud de la persona. A nivel emocional, social y físico las personas con lesión medular a menudo experimentan insatisfacción sexual, baja autoestima, alteraciones en la imagen corporal... por no hablar de que tienen más dificultades para relacionarse con las personas y su entorno. Además de esto, suelen tener un menor deseo, sequedad vaginal, disfunción eréctil, incontinencia urinaria y/o fecal... que se tratan de manera escasa en el ámbito sanitario. Es por esto que, las personas con LME reclaman la inclusión de la sexualidad en los programas de rehabilitación, para lograr así un bienestar bio-psico-social. Dada la insatisfacción de las personas con lesión medular en cuanto a la formación en este área, se ha observado la necesidad de elaborar un programa de educación sexual dirigido a personas con lesión medular con el objetivo de proporcionar estrategias para vivir la sexualidad de manera sana y satisfactoria. Para alcanzar dicho objetivo, se van a llevar a cabo actividades y dinámicas en busca de aportar conocimiento, habilidad y motivación para lograr así su redescubrimiento sexual. Este programa de educación ha sido diseñado desde la “Teoría Social de Aprendizaje de Bandura” manteniendo una perspectiva centrada en la persona. Su planificación consiste en 5 sesiones impartidas por un profesional de Enfermería con conocimientos sobre la materia. Además, tendrá una evaluación formativa y sumativa con la finalidad de que los participantes adquieran las competencias necesarias para vivir la sexualidad de forma plena.

38 p. -- Bibliogr.: p. 19-21 La úlcera venosa (UV) es una lesión cutánea que representa el estadio más avanzado de la insuficiencia venosa crónica, es decir, el resultado de la hipertensión venosa ambulatoria (HTVA) mantenida, pudiendo afectar a una o ambas extremidades inferiores (EEII). Las UV son las más prevalentes de las úlceras de la extremidad inferior, representando aproximadamente un 75-80 % de estas lesiones, teniendo en España una prevalencia que se sitúa entre 0,8 y 0,5% de la población > 65 años, por lo que son un importante problema de salud tanto para las personas que las padecen como para los sistemas sanitarios. La evidencia científica actual demuestra que la terapia compresiva aumenta las tasas de cicatrización de las úlceras venosas, cuando se compara con ningún tipo de compresión. Sin embargo, existe una gran variedad y diversidad de propuestas en cuanto a los tipos de compresión a realizar. Esta revisión de la bibliografía pretende comparar la efectividad de las diferentes opciones de terapia compresiva como lo son el vendaje elástico, inelástico y las medias de compresión terapéutica.

61 p.: il.-- Bibliogr.: p. 26-29 Zain ultzerak zain gutxiegitasunaren ondorioz beheko gorputz adarretan ematen diren azaleko lesio ohikoenak dira. %50 kronikoak dira eta errekurrentzia handiko zauriak dira. Haren agerpena pazienteei bizi-estilo aldaketa egitera bortxatzen ditu. Izan ere, horiek parairatzen dituzten pertsonek dependentzia maila handipena, isolamendu soziala, osasun mentalaren okertzea eta lan absentismoaren arazoak adierazten dituzte besteak beste. Honek ZUak pertsonen bizi-kalitatean eragin negatiboa izatea eragiten du. Horregatik, erizaina gaitz honetan aditua izatea berebizikoa da, tratamenduaren eraginkortasuna handitzeko, bizi-kalitatea hobetzeko, orbaintze denbora jaisteko eta osasungintzaren gastuen murrizketarako.

37 p. -- Bibliogr.: p. 17-19 Marco conceptual y Justificación: La demencia es una enfermedad degenerativa que no solo afecta a las personas que la sufren, sino que tiene consecuencias directas en el núcleo familiar. Las personas con demencia pueden manifestar, entre otros síntomas, agitación y depresión. El tratamiento para esta sintomatología está basado en medicación psicotrópica cuyos efectos adversos suponen una reducción en la calidad de vida de estas personas. Ante esto, surge la necesidad de alternativas no farmacológicas, como lo es la musicoterapia, para tratarlos, mejorar la calidad de vida y paliar indirectamente las consecuencias socioeconómicas de una enfermedad cuya incidencia está en aumento. Objetivo: El objetivo de esta revisión crítica es identificar la efectividad de la musicoterapia en la reducción de la agitación y la depresión de las personas con demencia. Metodología: Se llevó a cabo una revisión crítica de la literatura con búsquedas en varias fuentes científicas: Medline, Cinahl, PsycInfo, Embase, Cuiden, Lilacs, RNAO, Cochrane, UpToDate, Dialnet, ScienceDirect, Journal of Alzheimer Disease y Dementia SAGE Journal. Se obtuvieron 15 artículos y se hizo una crítica de los resultados que arrojan. Resultados: La música conocida tuvo efecto sobre ambas sintomatologías mientras la intervención estuvo en marcha. La música aleatoria, por su parte, tuvo un efecto mayor para la sintomatología depresiva, pero no hay evidencia de su efecto a largo plazo. Conclusión: Los artículos consultados dan una respuesta afirmativa a la pregunta de investigación que motivó esta revisión crítica de la literatura. Sin embargo, es necesario que se siga investigando la musicoterapia haciendo uso de diseños de investigación mucho más rigurosos que los habidos hasta la fecha, que utilicen musicoterapias concretas para cada sintomatología, tipo y grado de demencia y que sean enfermeras las que dirijan dichas investigaciones.

38 p. -- Bibliogr.: p. 19-21 La diabetes mellitus tipo 1 es una enfermedad metabólica caracterizada por la elevación de los niveles de glucosa en sangre debido a la incapacidad pancreática de producir insulina. Esta enfermedad puede traer consigo complicaciones agudas y crónicas si no resulta bien controlada desde su inicio. La educación para la salud es un aspecto fundamental a trabajar en los niños y adolescentes que presentan esta enfermedad. Objetivo: El objetivo de la presente revisión bibliográfica es analizar el impacto de las intervenciones educativas en los niveles de hemoglobina glicosilada en niños y adolescentes con DM1. Metodología: El método para responder al objetivo fue una Revisión Crítica de la Literatura. Se llevó a cabo un proceso de búsqueda exhaustivo y riguroso en diversas bases de datos a partir de la elaboración de ecuaciones con las palabras claves obtenidas. El proceso de selección resultó en un total de 14 artículos. El análisis de los artículos finalizó con una categorización en 2 dimensiones, Intervenciones presenciales e Intervenciones no presenciales. Resultados: En la categoría de intervenciones presenciales, 5 de los 8 artículos que utilizaron el modelo psicoeducativo presentaron una media de disminución de 0.98% en los niveles de HbA1c en el grupo experimento, esta medición pre-post fue estadísticamente significativa. Dentro de la misma categoría, los 3 artículos que realizaron intervenciones informativas-conductuales presentaron una media de disminución de 0.11% en los niveles de HbA1c en el grupo experimento, sin embargo, esta diferencia no fue estadísticamente significativa. A diferencia de lo ocurrido en la primera categoría, en las intervenciones no presenciales, 2 de los 3 artículos presentaron un aumento en la HbA1c del grupo experimento en la medición pre-post mientras que el último artículo apenas presentó varianza los niveles de HbA1c medidos antes y después de la intervención. Conclusiones: Las intervenciones educativas que utilizan modelos psicoeducativos presenciales y que realizan programas grupales resultan efectivas en cuanto a la disminución de los niveles de HbA1c en niños y adolescentes con DM1. Los modelos informativos tienden a ser impartidos de manera más intensa y con una duración más corta que los psicoeducativos, este factor puede influir en la efectividad que tienen a la hora de fijar los conocimientos en los niños y adolescentes. Por otro lado, las intervenciones no presenciales no demostraron ser eficaces por si solas en el descenso de los niveles de HbA1c en los niños y adolescentes, pero pueden resultar una manera alternativa de complementar la enseñanza presencial con la no presencial.

54 p. -- Bibliogr.: p. 23-26 Marco conceptual y justificación: El insomnio es el trastorno del sueño más frecuente en la población general, conllevando múltiples consecuencias para la salud de los individuos y la economía de los países. Entre las alternativas de tratamiento no farmacológicas se encuentra la higiene del sueño, definida como una serie de hábitos de conducta basados en recomendaciones que las personas pueden adoptar para favorecer su descanso. Así, se trata de una intervención con bajo coste económico y que no supone riesgos para la salud. Por ello, surge la necesidad de investigar la efectividad de la educación sobre técnicas de higiene del sueño en la mejora de la calidad o cantidad del mismo en la población general. Objetivo: Identificar la efectividad de la educación en técnicas de higiene del sueño como intervención no farmacológica desempeñada por Enfermería sobre la mejora de la cantidad y/o la calidad del sueño en personas de la comunidad con problemas de insomnio o condiciones asociadas al mismo. Metodología: Se llevó a cabo una revisión crítica de la literatura. Se obtuvieron las palabras clave a partir del objetivo y se realizaron 18 búsquedas bibliográficas en 7 bases de datos (Medline Ovid, Pubmed, Cinahl, Cuiden, Embase, RNAO, Cochrane Library) y 13 búsquedas manuales en 8 fuentes (Wiley Library, Science Direct, SAGE, Dialnet, DOYMA, Enfermería Clínica, Sleep Research Society, Google Académico). Resultados: Se incluyeron 15 artículos que analizaban el efecto de la educación en higiene del sueño sobre la calidad, la cantidad, la latencia, la eficiencia del sueño y los síntomas de insomnio. Casi la totalidad fueron ensayos clínicos aleatorizados (12 artículos), siendo los 3 restantes estudios cuasi-experimentales. Todos los estudios seleccionados fueron publicados entre 2012 y 2020. Conclusiones: A pesar de la heterogeneidad existente entre los estudios, se encontraron resultados con significancia estadística, por lo que se puede concluir que la educación sobre higiene del sueño podría tener un efecto en el aumento de la cantidad y/o la mejora de la calidad del sueño. Sin embargo, es necesario continuar investigando en esta línea para lograr resultados más concluyentes y, así, evidencia científica de calidad.

41 p. -- Bibliogr.: p. 20-22 Marco teórico y justificación: El cáncer de mama (CM) es una neoplasia maligna formada como consecuencia de una mutación clonal de las células del tejido mamario, cuya incidencia ha experimentado un continuo y progresivo crecimiento. Representa, además, la primera causa de mortalidad por cáncer en mujeres. La etiopatogenia de esta neoplasia es multifactorial y se distinguen factores de riesgo primario así como secundario. Así, en la bibliografía se recogen diversas estrategias de disminución del riesgo del CM, entre los que se encuentra la práctica de lactancia materna. Este efecto protector contra el desarrollo del cáncer de mama ha sido documentado en diversos estudios, si bien la duración necesaria de la misma es todavía controvertida. La importancia de la identificación de factores protectores del CM radica en las consecuencias físicas y emocionales que sufren las pacientes, además de la cuantía de gasto sanitario e individual que acarrea la enfermedad. Objetivo: Identificar la efectividad de la lactancia materna como factor protector en la prevención del cáncer de mama. Metodología: Se realizaron búsquedas en bases de datos nacionales e internacionales (Ovid Medline, Pubmed, Cinahl, Cuiden, Embase) a partir de las palabras clave breast feeding, primary prevention y breast neoplasms. Resultados: Se seleccionaron 15 estudios entre los años 2011-2021, 12 con diseño de casos y controles y 3 estudios de cohortes. Conclusiones: Los resultados han demostrado el efecto protector de la lactancia materna frente al cáncer de mama, por lo que parece favorable promover esta práctica desde el rol de la enfermería. Sin embargo, se precisan estudios más exhaustivos para establecer a una afirmación concluyente sobre la duración necesaria de la misma.

87 p.: il.-- Bibliogr.: p. 23-28 Introducción: el exceso de peso (sobrepeso y obesidad) puede causar numerosas repercusiones físicas, psíquicas y económicas. La prevalencia se ha triplicado mundialmente desde 1975, llegando a tener sobrepeso el 39 % y obesidad el 13 % de las personas adultas. El ejercicio físico interviene en la prevención y tratamiento del exceso de peso, siendo los ejercicios aeróbicos y anaeróbicos los más empleados para el control y pérdida de peso. Objetivo: identificar la efectividad del ejercicio físico en el proceso de reducción de peso en personas adultas con sobrepeso u obesidad. Metodología: se realizó una búsqueda en diferentes bases de datos obteniendo 16 estudios en inglés comprendidos entre 2012 y 2021. Resultados: la práctica del ejercicio físico a diferentes intensidades reduce el peso corporal, índice de masa corporal, circunferencia de la cintura, masa grasa, % grasa corporal, VO2máx y dependiendo del tipo de ejercicio que se lleve a cabo puede producir un aumento en la masa magra. Conclusiones: la adherencia a la práctica de ejercicio físico resulta beneficiosa para la salud ya que ayuda a reducir o mantener el peso corporal. Asimismo, ayuda a prevenir aquellas patologías asociadas con el exceso de peso reduciendo la masa grasa y aumentando la masa magra. Palabras clave: ejercicio físico, reducción de peso, sobrepeso, obesidad.

64 p. -- Bibliogr.: p. 29-30 Isolamendu soziala eta bakardadea oraindik gutxietsiak izan ohi diren osasun publikoko arrisku larriak dira, biztanleriaren zati garrantzitsu bati eragiten diotenak. Horien artean adineko pertsonak daude, izan ere, bakardadea eta isolamendu soziala pairatzeko arrisku handiagoan daudela esan daiteke; bakarrik bizitzea, familia edo lagunen galera, erretiroa, gaixotasun kronikoak eta zentzumenen narriadura bezalako aurretiazko faktoreekiko esposizioan egoteagatik. Bakardadea egoera subjektibo bat da, zeinetan harreman sozial erreal eta desiratuen arteko desadostasuna dagoen. Aldiz, sinonimotzat hartu ohi den arren isolamendu soziala beste gizabanako batzuekin harreman sozial minimoa izatearen egoera objektibo gisa definitzen da. Literaturak iradokitzen du bi kontzeptu hauek erlazionatuta daudela, baina ez dira zuzenean gainjartzen. Familiako kideez babestuta egon arren bakardade sentimendua izaten jarraitu ahal baitute. Espainiako biztanleria piramideak aurrera jarraitzen du bere zahartze prozesua etengabe, 65 urte edo gehiagoko pertsonen proportzioak gora egiten duen bitartean; bizi esperantzaren hobekuntza nabarmenduz. Momentura arte Espainiako biztanleriaren %19,77-ak 65 urte edo gehiago ditu eta horietatik bi milioi baino gehiago bakarrik bizi dira, bakardadea pairatzeko arriskua handiagoan egonez. Ikusi egin da bakardadea erasan fisiko, kognitibo eta mentalekin (gaixotasun kardiobaskularrak, iktusa, depresioa, antsietatea, diabetesa, hiperkolesterolemia...) erlazionatuta egon daitekeela, baita osasunarekin erlazionaturiko portaera (ariketa fisikoa, dieta, erretzea...) eta bizi-kalitatearekin ere, hilkortasunaren arrisku faktore ere izatera iritsiz. Ondorio guzti horien artean narriadura kognitiboa dugu, dementzia barne. Berez, ohiko zahartzearen ondorioz aldaketak ematen dira kognizioan, baina azken urteetan buruturiko ikerketen arabera bakardadea kognizioaren narriadurarekin eta baita dementzia pairatzeko arriskua areagotzearekin ere erlazionatuta egon daiteke.

43 p. -- Bibliogr.: p. 20-22 Zainketa obstetriko eta neonatalen aurrerapenei esker, garaiz aurreko jaioberrien biziraupena handitzea lortu egin da, baita zainketa intentsiboak behar dituzten jaioberriena ere. OME-ren arabera, munduan urtero 15 milioi jaioberri jaiotzen dira garaiz aurrekoak direnak, hau da, 37 aste edo gutxiagoko gestazio adina daukatenak. Hauek, neonatologiako unitatean ingresatuko dira eta bertan estresagarriak eta mingarriak diren zainketa eta tratamendu anitz pairatuko dituzte, haien garapenean efektu negatiboak izango dituztenak. Izan ere, unitate honetan ingresatutako jaioberri batek egunean batez beste 10 prozedura mingarri pairatuko ditu. Hala nola, zain barnetik edo zilbor-hestetik kateterrak txertatzea, orpoko ziztadak, zunda nasogastrikoa ipintzea... Jaioberri goiztiarrak sentikorragoak dira estimulu mingarriekiko eta minaren atalasea baxuago daukate beste jaioberriekin konparatuz, ondorioz, pairatuko duten min errepikatu eta iraunkor horrek, epe laburrerako eta luzerako ondorio kaltegarriak ekarriko dizkie. Horregatik, erizainek minaren prebentzioari, ebaluazioari eta maneiuari buruz daukaten ezagutza maila erabakigarria da, jaioberriek ezin dezaketelako mina daukatela hitzez adierazi. Beraz, beharrezkoa da garaiz aurreko jaioberrien minaren maneiu egoki bat egitea teknika ez-farmakologikoen bitartez.

55 p. -- Bibliogr.: p. 25-27 Fibrosi kistikoa (FK) sendabiderik gabeko herentzia autosomiko errezesiboko gaixotasun genetiko ohikoena da kaukasikoen artean. Gaitzaren aurkezpen klasikoak arnas sistemari eta sistema gastrointestinalari eragiten dioten arren, eragin multisistemikoa duen gaixotasuna da. Alderdi guzti horiek prebenitzeko eta tratatzeko erregimen terapeutiko konplexuak eta denbora asko kontsumitzen dutenak ezartzen dira, oztopo garrantzitsua izan daitekeena erregimenarekiko atxikipena mantentzeko orduan. Ondorioz, urteak aurrera joan ahala pazienteenganako arreta hobetzeko estrategia desberdinak garatzen joan dira, horien artean, gaur egungo gizarteari gehien egokitzen zaionetako bat, telemedikuntza. Beraz, telemedikuntza zerbitzuak FK duten pazienteen atxikipena hobetzeko eta etxeko monitorizazioa egiteko aukera on batean bihurtu daitezke.

59 p. -- Bibliogr.: p. 22-24 Justificación: La migraña afecta de promedio al 12% de la población mundial, con un fuerte impacto en la salud pública debido a su naturaleza incapacitante. Para su manejo, no es suficiente con el tratamiento farmacológico, siendo necesario un abordaje multidisciplinar. Existe cada vez más evidencia sobre los buenos resultados en favor del enfoque no farmacológico en la prevención de las migrañas, sin embargo, se requiere más investigación al respecto. Objetivo: Determinar las medidas no farmacológicas más eficaces presentes en la actualidad para la prevención de los ataques migrañosos o disminución de su intensidad. Metodología: En esta revisión crítica de la literatura se han utilizado las siguientes palabras clave: “Migraine Disorders”, “Migraine Headache”, “Migraine”, “Pain Management”, “Headache”, “Mindfulness”, “Non-Pharmacological Interventions”, “Education”, “Educational Intervention”, “Essential oils”, “Oils, Volatile”, “Medicinal Herbs and Plants”, se revisaron las bases de datos de: Medline-Ovid, Pubmed, Cinahl, PsycoInfo, The Cochrane Library y Science Direct. Resultados: Se seleccionaron 13 estudios: 8 ECA´s, 2 estudio cuasi-experimental, 2 ensayoscruzados aleatorizados y 1 estudio clínico controlado. Los resultados de estos estudios se clasificaron en las siguientes categorías: terapias educativas divididas en intervenciones educativas, intervenciones físicas, mindfulness, alimentación y terapias complementarias dentro de las cuales se encuentran los aceites esenciales. Conclusiones: Las medidas no farmacológicas son una opción para la prevención y disminución de las crisis migrañosas combinado con el tratamiento farmacológico, contribuyendo a la disminución de la frecuencia, intensidad y duración de los ataques. Asimismo, esta reducción contribuye a la mejora de la calidad de vida de los pacientes.

34 p. -- Bibliogr.: p. 20-22 Justificación: Las lesiones por presión (LPP) constituyen un importante problema sanitario, el cual disminuye la calidad de vida de los pacientes que las sufren y aumenta las cargas de enfermería junto a los costes sanitarios. Se trata de un problema prevenible, que cuenta con los ácidos grasos hiperoxigenados (AGHO) como una de las estrategias terapéuticas utilizadas en su prevención y tratamiento. Objetivo: Esta revisión crítica de la literatura pretende analizar la efectividad de los AGHO en la prevención de LPP y tratamiento de LPP categoría I. Metodología: Se realizaron diferentes búsquedas bibliográficas en las siguientes bases de datos: Medline-Ovid, Cuiden, CINHAL y Embase. Mediante los tesauros “fatty acid”, “hyperoxygenated fatty acid”, “pressure ulcer” y “decubitus ulcer”. Resultados: Se seleccionaron 15 artículos: 9 ECA’s, 3 estudios cuasi-experimentales, 2 estudios observacionales prospectivos y 1 estudio observacional retrospectivo. Conclusiones: Los AGHO son un tratamiento tópico que reduce la incidencia de LPP en las zonas de riesgo y contribuye a revertir las LPP I a situación de no úlcera. Asimismo, aportan mayor efecto protector, retrasan la aparición de nuevas LPP y disminuye la gravedad de las mismas.

45 p. -- Bibliogr.: p. 23-25 Diabetes Mellitus 2 gaur egun munduan prebalentzia handia duen gaixotasuna da, osasun arazo larria suposatuz. Azken 3 hamarkadetan laukoiztu egin dira DM2 pairatzen duten pertsonak eta aurreikusten da 2030-rako munduko heriotzen 7º kausa izango dela. Patologia honen kontrola hobetzeko eta epe luzerako konplikazioak prebenitzeko, garrantzitsua da diabeteserako autozainketen ezagutzak bereganatzea, hauen artean dieta. DM-rako aproposa den tratamendu nutrizional baten ezarpena ezibestekoa izango da pertsona hauen bizi kalitatea hobetzeko eta gaixotasuna kontrolpean mantentzeko. Horregatik, diabetes mota 2 duten helduen gluzemia maila (HbA1c) eta pisu galera (GMI) hobetzeko 2 interbentzio dietetikoen eraginkortasuna aztertu zen: karbohidratuetan baxuak diren dietak edo dieta zetogenikoa eta aldizkako baraualdia.

62 p. -- Bibliogr.: p. 23-27 Azken urteetan, Diabetes Mellitusa pairatzen duten pertsonen prebalentzia nabarmen handitu da. Honek hainbat konplikazio dakar eta oin diabetikoko ultzera da haien artean arazorik ohikoena. Pertsona diabetikoek haien bizitzan zehar, hau garatzeko %15-25eko probabilitatea dute eta horren prebalentzia %2-10koa da. Ultzera diabetikoaren sendatze-prozesu geldoa eta zaila, egon daitezkeen konplikazioak (infekzioa, gangrena, gorputz adarraren anputazioa) eta bizi kalitatean eta osasun kostuetan duen eragina dela eta, oin diabetikoaren maneiu egokia bermatu eta orbaintzea bultzatu behar da. Horretarako, gaur egun, terapia aurreratuen artean presio negatiboko terapia gehien erabiltzen ari den metodoa da. Zauri kroniko zein akutuen tratamendurako sistema ez inbaditzailea da, kontrolatuta eta lokalizatuta dagoen presio negatibo bat erabiltzen duena. Terapiak zauriaren ohantzean eragiten duen presioaren ondorioz, zauriaren tamaina murriztu, pikortatze ehunaren formakuntza eta orbaintzea sustatu, gehiegizko exudatua, karga bakterianoa eta albo-ondorioak murrizteaz arduratzen da.

57 p. -- Bibliogr.: p. 37-38 Justificación: España actualmente es el principal país receptor de la Unión Europea. Dado que el proceso migratorio conlleva enfrentarse a diversos cambios, es necesario conocer como es dicho proceso de adaptación psicológica una vez están asentados en la nueva sociedad. Así, los profesionales podrán identificar las necesidades de atención y dar una respuesta sanitaria culturalmente más competente. Objetivo: Explorar en la población inmigrante adulta la adaptación psicológica ante los cambios que encuentran en la sociedad de acogida europea. Metodología: Se realizaron búsquedas con las siguientes palabras clave: “life change events”, “adaptation, psychological”, “stress psychological”, “mental health”, “somatoforms disorders”, “emigration and immigration”. Se revisaron las fuentes bibliográficas Medline-Ovid, Cuiden, PubMed y PsycInfo. Cochrane en la práctica basada en la evidencia y Science Direct como búsqueda manual. Resultados: Se seleccionaron 9 estudios descriptivo-correlacionales, 4 cualitativos, 2 descriptivos y 2 revisiones, dando lugar a un total de 17 estudios que se categorizaron en: manifestaciones de la desadaptación psicológica, predictores de la desadaptación psicológica y utilización y acceso a la Atención Sanitaria. Conclusiones: Los datos arrojan resultados concluyentes acerca de las manifestaciones mayoritarias de la desadaptación psicológica, así como de los factores predictores que determinar la vulnerabilidad al estrés. La influencia cultural también ha quedado reflejada en las diferentes vías de acceso de cada grupo al Sistema Sanitario, lo que pone de manifiesto la necesidad de formación y adecuación de los recursos sanitarios desde una perspectiva cultural.

54 p. -- Bibliogr.: p. 25-27 Esparru kontzeptuala eta justifikazioa: 2004-ean Minaren Aurkako Nazioarteko egunean “mina baretzea giza eskubide bat izan behar dela” deklaratu zen. Ordea, haurren %77ak mina bizi du ospitalizazio denboran zehar eta gehiengoak gainera, mingarria den prozeduraren bat bizi izaten du. Mina esperientzia sentsorial eta emozional desatsegina eta indibiduala da, eta haurrek, 6-12 urtekoek, modu berezian bizi duten heinean, hura maneiatzeko modua konplexua bihur daiteke, baldintzatzen duten faktore konduktual eta emozionalengatik. Minaren maneiua errazteko gaur egun gero eta ikusgarriagoak dira terapia ez farmakologikoak, haurrek ospitale eremuan bizi duten min akutua eta honek eragindako ondorio psikologiko eta fisiologikoak murrizten lagundu dezaketenak. Horrenbestez, haurren eskubideak eta osasuna babesteko, erizainak lan egin behar du mina kontrolatzeko bestelako irtenbideak ezagutzen. Helburua: Eremu ospitalarioan dauden haurren min akutua maneiatzeko terapia ez farmakologikoen eraginkortasuna aztertzea. Metodologia: Literaturaren berrikusketa kritikoa burutu da, datu base ezberdinak erabiliz: Medline, Cinahl, Embase, Cuiden. Cochranen, ebidentzian oinarritutako erakundea, eta American Academy of Pediatrics aldizkarian ere bilaketak egin dira. Horrela, 2010etik hona argitaratu diren 15 artikulu aztertu dira lan honetan, 12 entsegu kliniko, ikerketa trasnbertsal bat, meta-analisi bat eta errebisio sistematiko bat. Emaitzak: Kategoria desberdinak sortu dira. Azalerako dispositiboetan, Buzzy-a zain ziztadaren mina murrizten eraginkorra da, baina ez da bestelako terapietaz gailentzen. Dispositibo tekonologikoei dagokionez, “Multi Modal Distraction” dispositiboa eraginkorra da erreduren mina baretzeko eta errealitate birtuala zain ziztadetarako; hala ere, ezin da konfirmatu bestelako terapiak baino hobeak direnik. Bestalde, murrizketa fisikoarekin konparatuz, terapia kognitibo konduktuala ere zain ziztadan eraginkorra dela ikusi da eta txontxongiloekin interakzioa sortzea ebakuntza bitarteko min eta antsietaterako. Bestelako distrakzio metodoak ere eraginkorrak dira prozedura ezberdinetan. Ondorioak: Nahiz eta ikerketa gehiagoren beharra egon, zeinek terapia eta prozedimendu zehatzak ikertu behar dituzten konparaketak egin ahal izateko, ondoriozta daiteke haurren distrakzioa eragiten duten teknika gehienak mina edota antsietatea murriztu dezaketela, eta beraz, erizainen esku dagoela terapia hauen aplikazioa kontsideratzen hastea.

51 p. -- Bibliogr.: p. 23-25 Marko teorikoa eta justifikazioa: Parkinson gaixotasuna (PG) endekapenezko gaixotasuna da, hasiera batez beste 65 urtetan duena, prebalentzia %0,3-10 tartekoa izanik. Sintoma ohikoenak motoreak badira ere (bradizinesia, gorputz-jarreraren ezegonkortasuna, zurruntasuna eta dardarak), sintoma ez-motoreak ere agertu ohi dira gaixotasuna aurrera joan ahala, mendekotasuna nagusituz. Musikoterapiak (MT) osasunean hainbat onura ditu eta PG-ren sintoma motoreen arintzerako onurak izan ditzakela deskribatu da. Beraz, MT aktiboa zein pasiboa barneratu daitezke PG duten pertsonen zainketetan. Helburua: Musikoterapiak Parkinson gaixotasunaren bradizinesia, zurruntasuna, dardarak eta gorputz-jarreraren ezegonkortasuna sintomen arintzean duen eragina aztertzea. Metodologia: 2010 eta 2020 urte bitartean argitaratutako ikerketak erabili dira. Hainbat datubaseetan egin da bilaketa, hala nola, Medline, Cuiden, Cinhal, Cohrane, PsycInfo eta PubMed. Horrez gain, eskuzko bilaketa ere egin da hainbat aldizkari elektroniko espezializatuetan. Bilaketa gaztelaniaz eta ingelesez idatzitako artikuluetara mugatu egin da eta azkenik, 15 artikulu aztertu dira. Diseinuari dagokionez, 12 entsegu klinikoak izan dira, 2 ikerketa kualitatibo eta diseinu mistoko 1. Emaitzak: 15 artikuluetatik, zortzi artikuluk musikoterapiaren eraginkortasuna entrenamenduzko interbentzioarekin batera aztertu zuten, hiruk kantu-interbentzioen eraginkortasuna, beste hiruk dantza-interbentzioarena eta azkeneko batek musikoterapiaren eta tratamendu farmakologikoaren arteko lotura aztertu zuen. PG-ren sintoma motoreen arintzerako musikoterapiak eraginkortasuna erakutsi du eta teknika erabilgarria dela esan daiteke. Ondorioak: Orokorrean, errebisio honen bidez atera izan den ondorio nagusia musikoterapia ariketa fisikoekin batera eginez gero PG-ren sintoma motoreen arintzea lortzen dela, batez ere, gaixotasunaren estadio goiztiarretan. Gainera, ikerketa gehienetan aztertu den moduan, musikoterapia tratamendu ez-farmakologiko osagarri gisa erabili daiteke, ohiko medikazio dopaminergikoaren batera administratuz.

60 p. -- Bibliogr.: p. 25-27 JUSTIFICACIÓN Los TCA son alteraciones mentales graves con gran incidencia y prevalencia mundial, que afectan a personas en edad de desarrollo (mayormente chicas), por lo que habitualmente se encuentran bajo el cuidado de sus familias. Los TCA tienen serias consecuencias en quienes los padecen y, por lo tanto, los cuidadores de estas personas se enfrentan a grandes retos para la asistencia de sus seres queridos. OBJETIVO Esta revisión crítica pretende describir la experiencia de vida de los cuidadores e identificar sus necesidades, ya que es una realidad desconocida que, como enfermeras, debemos investigar, analizar y comprender, para responder adecuadamente a dichas necesidades. METODOLOGÍA C p : “ g ”, “ g ”, “ f xp ” y “ ”, aron las bases de datos de: Medline-Ovid, PsycINFO-Ovid, Cinahl, Ovid Embase, The Cochrane Library, y Science Direct. RESULTADOS Se seleccionaron 15 estudios que analizaban la experiencia de vida de los cuidadores de personas con un TCA, sus necesidades y/o intervenciones dirigidas a cubrir estas últimas. Entre ellos 2 estudios cualitativos, 1 metasíntesis de estudios cualitativos, 3 ensayos clínicos aleatorizados, 1 estudio longitudinal, 4 estudios transversales, 1 estudio prospectivo, 2 estudios descriptivos y 1 estudio comparativo. Estos estudios fueron publicados entre los años 2004-2019. CONCLUSIÓN Los cuidadores de personas con un TCA se enfrentan a grandes niveles de ansiedad, depresión, estrés, frustración, impotencia, culpabilidad y sobrecarga que provocan una disminución en su calidad de vida. Las necesidades emanadas de los estudios recogen: la información acerca de los TCA en general y, concretamente, del proceso que sufren sus hijas; el apoyo emocional tanto profesional como informal; y las estrategias de afrontamiento, gestión y adaptación a la situación. Desde AP, como enfermeras podríamos dar respuesta a muchas de estas necesidades. OBJETIVO Objetivo: Describir la experiencia de vida e identificar las necesidades de los cuidadores de personas con TCA.

60 p. -- Bibliogr.: p. 26-28 Iktusa, mundu mailan heriotza eta desgaitasun kausa nagusienetariko bat suposatzen duen gaixotasun kardiobaskular bat da. Istripu zerebrobaskular (IZB) terminoarekin ere ezaguna, bizipen estresagarria da paziente, senide zein zaintzailentzat. Izan ere, asaldura sentsorialak, motoreak, komunikazio asaldurak, asaldura kognitibo eta psikotikoak eta portaera asaldurak eragin ditzake. Aipatutako klinikaz gain, iktusaren intzidentzia, prebalentzia, kostu, heriotza eta desgaitasun-tasa altuek IZB osasun eta gizarte-arazo bilakatzen dute. Badaude zenbait gida eta errebisio sistematiko ere, ariketa fisikoaren onurak aztertzen dituztenak errehabilitazio prozesuan zehar iktusa pairatu duten pertsonen sintoma motore eta psikologikoen arintzean. Hori buruan izanik, eta erizainaren rola aztertuz, ikus daiteke erizaintzaren konpetentziaren barruan sartzen dela ariketa fisiko eta iktusaren arteko onura erlazio hori ezagutzea, pazienteen eguneroko bizitzako zainketetan aplikatu ahal izateko. Are gehiago, errebisio kritiko hau baliagarria izan daiteke erizainentzat iktusa pairatu duten pazienteen arreta integrala bermatzeko, hezkuntzaren bidez bizi-estilo osasuntsuak sustatuz, pertsonen osasun emaitzak eta bizi-kalitatea hobetuz eta iktus kasuen errekurrentziak ekidituz.

50 p. -- Bibliogr.: p. 22-24 El autismo es uno de los trastornos del desarrollo que se caracteriza por comportamientos repetitivos y restrictivos, además de dificultades en las interacciones sociales. Se estima que, a nivel mundial, 1 de cada 160 niños es diagnosticado de TEA y en Euskadi, la prevalencia de esta discapacidad es de 15.000 personas. Por la complejidad de la discapacidad, tanto los niños autistas como su entorno más cercano sufren elevados niveles de estrés y ansiedad. En gran parte de los casos, los cuidadores principales son los progenitores, en su mayoría, las madres. Por lo tanto, este trabajo busca identificar aquellos factores que incrementan los niveles de estrés de los progenitores de niños con autismo a partir de la lectura crítica de la evidencia más actualizada. Debido a la variabilidad de la sintomatología presentada por los niños autistas, los progenitores se ven sometidos a multitud de estresores que varían de unos casos a otros y con el transcurso de los años. Sin embargo, existen factores estresantes comunes entre los progenitores que, de ser detectados a tiempo, pueden disminuir la experiencia estresante y favorecer un clima óptimo para el desarrollo del niño. El incremento de la incidencia del autismo en las últimas décadas sugiere la necesidad de invertir en la investigación de la propia discapacidad y sus consecuencias. Se identificaron como factores estresantes la sintomatología del niño, la necesidad de reestructurar las rutinas familiares, la falta de apoyo percibida y el estigma al que se veían sometidos tras el diagnóstico. Debido a la variabilidad de la sintomatología presentada por los niños autistas, los progenitores se ven sometidos a multitud de estresores que varían de unos casos a otros y con el transcurso de los años. Sin embargo, existen factores estresantes comunes entre los progenitores que, de ser detectados a tiempo, pueden disminuir la experiencia estresante y favorecer un clima óptimo para el desarrollo del niño. El incremento de la incidencia del autismo en las últimas décadas sugiere la necesidad de invertir en la investigación de la propia discapacidad y sus consecuencias.

44 p. -- Bibliogr.: p. 20-22 La EPOC se define como una enfermedad respiratoria compleja, multicomponente, crónica y lentamente progresiva caracterizada por una limitación del flujo aéreo, tratable y parcialmente reversible, en la que aparecen de forma característica y persistente síntomas como la disnea, la fatiga, además de la ansiedad y la depresión. El ejercicio es una parte fundamental del tratamiento de la enfermedad.