Search

In the current era of global competition, innovation, digital transformation, and societal disruptions, organizations are constantly undergoing changes. These changes not only reshape organizations but also impact the psychological contracts of employees. The psychological contract refers to the mutual expectations and obligations between the organization and the employee, forming the basis for how employees evaluate their work environment. When organizations fail to fulfill their obligations, either in a direct or indirect way or as a result of procrastination in delivering on promises, it can lead to a breach of the psychological contract. This breach can have negative consequences for employees, including reduced organizational commitment, lower motivation, higher turnover intention, absenteeism, decreased job satisfaction, lower performance, and even counterproductive work behavior. In times of change, the risk of psychological contract breaches is high, making research on psychological contracts more important than ever. While there has been extensive research on the effects of psychological contract breach, little is known about the process through which it develops. In fact, the dynamics leading to contract breach have not been fully established. The studies in this thesis shows that the process of breach is non-linear rather than linear, an iterative process that involves the perceiving, appraising, and coping with triggers over time. Triggers are those selected stimuli that signal a personally relevant situation within the employment relationship that require attention. They prompt a shift from automatic processing to conscious attention and activate the mental model of the psychological contract, initiating higher order reasoning. Moreover, triggers are highly idiosyncratic, making the process of breach highly idiosyncratic too. The level of attention is the guiding principle for identifying triggers, and as a consequence, comparable or related stimuli from previous triggers will be activated faster. This is due to the memory effect, whereby a stimulus that was (repeatedly) attended to in the past will now be more efficiently identified and selected. As a result, these interconnected triggers can steer conscious attention to the psychological contract more quickly. This interconnectedness of triggers drives an accumulation process that strains the employment relationship until a threshold has been surpassed and the psychological contract breach is perceived. There are fourteen clusters of potential disruptions in which positive and negative triggers, respectively, buffer or increase the strain that is placed on the employment relationship. Hybrid triggers’ impact on the psychological contract seems to level out because of the opposing feelings experienced. The negative impact of triggers with respect to the psychological contract heightens awareness of and attention to new triggers for an average eleven days. This means that managers can use this window of opportunity to intervene and to de-escalate the cumulative effect of triggers. In this way, they can minimize the negative consequences of felt disruptions, for the benefit of employees as well as the organization. Overall, triggers fuel psychological contract dynamics, and it is important to note that more in-depth research from a process perspective is needed to gain more insight into these dynamics. Understanding the triggers as well as the interconnectedness of these triggers and their origin can help managers and organizations mitigate and prevent psychological contract breaches. This can ultimately lead to a more positive and productive employment relationship for both the employee and the employer.

Growth conditions have been frequently studied in optimizing polyhydroxybutyrate (PHB) production, while few studies were performed to unravel the dynamic mixed microbial consortia (MMCs) in the process. In this study, the relationship between growth conditions (C/N ratios and pH) and the corresponding key-microbes were identified and monitored during PHB accumulation. The highest PHB level (70 wt% of dry cell mass) was obtained at pH 9, C/N 40, and acetic acid 10 g/L. Linking the dominant genera with the highest point of PHB accumulation, Thauera was the most prevalent species in all MMCs of pH 9, except when a C/N ratio of 1 was applied. Notably, dominant bacteria shifted at pH 7 (C/N 10) from Thauera (0 h) to Paracoccus, and subsequently to Alcaligenes following the process of PHB accumulation and consumption. Further understanding of the relationship between the structure of the microbial community and the performance will be beneficial for regulating and obtaining high PHB accumulation within an MMC. Our study illustrates the impact of C/N ratios and pH on microbial prevalence and PHB production levels using a mixed microbial starter culture. This knowledge will broaden industrial perspectives for regulating high PHB production and timely harvesting.

Internal auditors worden geacht aan de bel te trekken als zij constateren dat de organisatie onaanvaardbare risico’s loopt, bijvoorbeeld bij een falend IT-project. Managers luisteren lang niet altijd naar dergelijke risicowaarschuwingen die ze krijgen van hun interne auditafdeling. Soms negeren ze die gewoon volkomen. Dat wordt in de literatuur het deaf effect genoemd. Internal auditors staan dan voor een dilemma: uit het oogpunt van effectiviteit zijn zij geneigd acties te nemen om het deaf effect op te lossen en tegelijkertijd kunnen deze acties de relatie met het management onder druk zetten. In dit artikel beschrijven we de resultaten van een onderzoek bij dergelijke IT-projecten en belichten wijde dynamiek die optreedt in de auditor-managerrelatie als het deaf effect zich manifesteert, en de manager dus niet luistert naar de risicowaarschuwingen van de auditor. Het onderzoek omvat twaalf cases en laat zien dat drie categorieën acties te onderscheiden zijn die auditors nemen wanneer zij geconfronteerd worden met het deaf effect. Ook onderscheiden wij een viertal patronen van dynamiek in de relatie tussen de auditor en de manager.

Growth conditions have been frequently studied in optimizing polyhydroxybutyrate (PHB) production, while few studies were performed to unravel the dynamic mixed microbial consortia (MMCs) in the process. In this study, the relationship between growth conditions (C/N ratios and pH) and the corresponding key-microbes were identified and monitored during PHB accumulation. The highest PHB level (70 wt% of dry cell mass) was obtained at pH 9, C/N 40, and acetic acid 10 g/L. Linking the dominant genera with the highest point of PHB accumulation, Thauera was the most prevalent species in all MMCs of pH 9, except when a C/N ratio of 1 was applied. Notably, dominant bacteria shifted at pH 7 (C/N 10) from Thauera (0 h) to Paracoccus, and subsequently to Alcaligenes following the process of PHB accumulation and consumption. Further understanding of the relationship between the structure of the microbial community and the performance will be beneficial for regulating and obtaining high PHB accumulation within an MMC. Our study illustrates the impact of C/N ratios and pH on microbial prevalence and PHB production levels using a mixed microbial starter culture. This knowledge will broaden industrial perspectives for regulating high PHB production and timely harvesting.

Time is of crucial importance in the actions of professionals in the public sector. Policy initiatives, processes or initiatives can be early or late, slow or fast, focused on a short or long time horizon, and stable or dynamic over time. The timing, sequence, speed, duration, and time horizons of governance efforts can play an important role in shaping their success and failure in public governance. Studying the temporal dimensions of governance thus makes sense academically. Likewise, enhancing the temporal awareness and action repertoire of public professionals – their ability to understand and use time – is a relevant endeavour for an applied academic field such as public administration. The aim of this study is to explore and develop a viable conceptual approach to time in public governance. This theoretical development starts with an exploration of the meaning of time in the context of public governance. It follows from this that time should not be treated as an object that is ‘out there’. In reality, time is an instrument of sensemaking. People actively impose temporal forms on the outside world, in order to be able to make sense of it and navigate in it. Therefore, time in public governance is studied here as a verb instead of a noun: as temporalising, instead of ‘time’. In this study, I explore the various forms in which temporalising public governance might be conceptualised, studied and interpreted. I do so by conducting 10 ten cases of strategic governance challenges and processes in the Netherlands. The cases cover a range of policy domains, questions to be resolved and kinds of actors involved. In each case, the research emphasis is on how the perspective of temporalising can be useful as both an analytical tool for scholars and as a reflective practice for public professionals. In a series of five paired cases, five initial sensitizing concepts are developed through action research. Grounded in the work of Argyris, Schön and Rein, I engage in reflective conversations with professionals to explore and develop forms of temporal sensemaking that are useful in strategic practice. The insights of this study are brought together in a preliminary theoretical framework in which the five central themes of temporalising governance are distinguished: timing, tempo, time horizon, time patterns and simultaneity. The implications of this framework and the case study insights for practice and science are discussed. The dissertation ends with a reflection on the question of what role temporalising could play in future research on public governance. I conclude that in practice, no forms of policy analysis or policy advice can escape the discipline of time. Accordingly, this dissertation can be interpreted both as call to arms to the field of public administration research and an attempt to nudge the reader to become more sensitized to and reflective about how public governance is and can be shaped by temporalising.

Time is of crucial importance in the actions of professionals in the public sector. Policy initiatives, processes or initiatives can be early or late, slow or fast, focused on a short or long time horizon, and stable or dynamic over time. The timing, sequence, speed, duration, and time horizons of governance efforts can play an important role in shaping their success and failure in public governance. Studying the temporal dimensions of governance thus makes sense academically. Likewise, enhancing the temporal awareness and action repertoire of public professionals – their ability to understand and use time – is a relevant endeavour for an applied academic field such as public administration. The aim of this study is to explore and develop a viable conceptual approach to time in public governance. This theoretical development starts with an exploration of the meaning of time in the context of public governance. It follows from this that time should not be treated as an object that is ‘out there’. In reality, time is an instrument of sensemaking. People actively impose temporal forms on the outside world, in order to be able to make sense of it and navigate in it. Therefore, time in public governance is studied here as a verb instead of a noun: as temporalising, instead of ‘time’. In this study, I explore the various forms in which temporalising public governance might be conceptualised, studied and interpreted. I do so by conducting 10 ten cases of strategic governance challenges and processes in the Netherlands. The cases cover a range of policy domains, questions to be resolved and kinds of actors involved. In each case, the research emphasis is on how the perspective of temporalising can be useful as both an analytical tool for scholars and as a reflective practice for public professionals. In a series of five paired cases, five initial sensitizing concepts are developed through action research. Grounded in the work of Argyris, Schön and Rein, I engage in reflective conversations with professionals to explore and develop forms of temporal sensemaking that are useful in strategic practice. The insights of this study are brought together in a preliminary theoretical framework in which the five central themes of temporalising governance are distinguished: timing, tempo, time horizon, time patterns and simultaneity. The implications of this framework and the case study insights for practice and science are discussed. The dissertation ends with a reflection on the question of what role temporalising could play in future research on public governance. I conclude that in practice, no forms of policy analysis or policy advice can escape the discipline of time. Accordingly, this dissertation can be interpreted both as call to arms to the field of public administration research and an attempt to nudge the reader to become more sensitized to and reflective about how public governance is and can be shaped by temporalising.

Time is of crucial importance in the actions of professionals in the public sector. Policy initiatives, processes or initiatives can be early or late, slow or fast, focused on a short or long time horizon, and stable or dynamic over time. The timing, sequence, speed, duration, and time horizons of governance efforts can play an important role in shaping their success and failure in public governance. Studying the temporal dimensions of governance thus makes sense academically. Likewise, enhancing the temporal awareness and action repertoire of public professionals – their ability to understand and use time – is a relevant endeavour for an applied academic field such as public administration. The aim of this study is to explore and develop a viable conceptual approach to time in public governance. This theoretical development starts with an exploration of the meaning of time in the context of public governance. It follows from this that time should not be treated as an object that is ‘out there’. In reality, time is an instrument of sensemaking. People actively impose temporal forms on the outside world, in order to be able to make sense of it and navigate in it. Therefore, time in public governance is studied here as a verb instead of a noun: as temporalising, instead of ‘time’. In this study, I explore the various forms in which temporalising public governance might be conceptualised, studied and interpreted. I do so by conducting 10 ten cases of strategic governance challenges and processes in the Netherlands. The cases cover a range of policy domains, questions to be resolved and kinds of actors involved. In each case, the research emphasis is on how the perspective of temporalising can be useful as both an analytical tool for scholars and as a reflective practice for public professionals. In a series of five paired cases, five initial sensitizing concepts are developed through action research. Grounded in the work of Argyris, Schön and Rein, I engage in reflective conversations with professionals to explore and develop forms of temporal sensemaking that are useful in strategic practice. The insights of this study are brought together in a preliminary theoretical framework in which the five central themes of temporalising governance are distinguished: timing, tempo, time horizon, time patterns and simultaneity. The implications of this framework and the case study insights for practice and science are discussed. The dissertation ends with a reflection on the question of what role temporalising could play in future research on public governance. I conclude that in practice, no forms of policy analysis or policy advice can escape the discipline of time. Accordingly, this dissertation can be interpreted both as call to arms to the field of public administration research and an attempt to nudge the reader to become more sensitized to and reflective about how public governance is and can be shaped by temporalising.

Laagopgeleide uitzendkrachten vormen een kwetsbare groep op de arbeidsmarkt. Minimaal een startkwalificatie is vereist om aan te kunnen sluiten bij de eisen die werkgevers stellen en om duurzaam inzetbaar te kunnen blijven. Het stimuleren van informeel leren op de werkvloer lijkt goed aan te sluiten bij de leerbehoefte van laagopgeleiden en is een manier voor uitzendorganisaties om met relatief weinig inspanning en kosten ontwikkelmogelijkheden te bieden. In dit hoofdstuk bespreken we aan de hand van het AMO-model wat de randvoorwaarden en belemmeringen zijn voor uitzendorganisaties om beleid te implementeren gericht op het stimuleren van informeel leren op de werkvloer. Dit is onderzocht aan de hand van actieonderzoek in vier pilots met uitzendorganisaties en inlenende bedrijven. De onderzoeksresultaten laten zien dat het stimuleren van informeel leren niet door de praktijk vanzelf wordt opgepakt. Dit komt met name door het ontbreken van de juiste kennis bij intercedenten, het ontbreken van een harde businesscase die de motivatie van uitzendorganisaties bepaalt en een complex en tijdrovend traject om opgedane vaardigheden van uitzendkrachten formeel erkend te krijgen binnen het huidige onderwijsbeleid.

Veel werkenden ervaren onzekerheid over hun werk en inkomen, met name zzp’ers en werknemers met een flexibele baan. Wat zijn de oorzaken en de gevolgen deze onzekerheid? Hoe zeker zijn werkenden over hun werk en inkomen in Nederland? Hoe gaan flexibele werknemers en zzp’ers om met werk- en inkomensonzekerheden? Wat zijn oorzaken van deze onzekerheden en wat draagt bij aan het verkrijgen van meer zekerheid? Een groot deel van de beroepsbevolking hecht veel waarde aan zekerheid. Het gaat dan niet alleen om objectieve werk- en inkomenszekerheid die het voor mensen mogelijk maakt om te kunnen voorzien in hun levensonderhoud. Ook een gevoel van zekerheid blijkt van belang voor persoonlijke ontwikkeling, sociale contacten en ervaren waardering als mens. De mate van ervaren zekerheid is eveneens van invloed op het nemen van levensbeslissingen zoals het kopen van een huis of het vormen van een gezin. Kortom, zekerheid is een belangrijk maatschappelijk thema met verschillende facetten en effecten. De analyses in deze publicatie laten zien dat de baan- en werkzekerheid de laatste jaren is toegenomen. Het aantal werkenden dat werkloos wordt is aanzienlijk gedaald. Er zijn in vergelijking met voorgaande jaren minder mensen vanuit werk naar een WW-uitkering gestroomd. Het aantal werklozen en inactieven dat (weer) aan het werk is gegaan blijft op een hoog niveau. Daarnaast is het aantal mensen dat van werkgever en/of beroep is gewisseld het hoogst in tien jaar. Ten slotte is er voor het eerst in lange tijd een toename van het aandeel werkenden dat aangeeft een vaste arbeidsrelatie te hebben.

Ongeveer 7,4 procent van de werkenden in Nederland combineert meerdere betaalde banen (multi-jobben). Er is echter weinig bekend over de samenhang tussen multi-jobben en werk- en inkomenszekerheid. Is het een goede strategie, of juist niet? Om dit te onderzoeken zijn de gegevens van 20 535 deelnemers aan de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) 2012 gekoppeld aan CBSgegevens over arbeidsparticipatie en economisch zelfstandigheid (2013–2017). Economische zelfstandigheid was hierbij gedefinieerd als een inkomen hoger dan een bijstandsuitkering voor een alleenstaande. Naast beschrijvende statistieken over de ervaringen van multi-jobbers, is de relatie tussen multi-jobben en arbeidsparticipatie en economische zelfstandigheid gedurende een periode van vijf jaar onderzocht met Poisson regressieanalyses. Uit de beschrijvende analyses blijkt dat multi-jobbers iets vaker het risico ervaren om hun baan te verliezen, maar zich hier iets minder vaak zorgen over maken en meer vertrouwen hebben in het vinden van een nieuwe baan dan werknemers met één baan. Gedurende de follow-up periode van 5 jaar bleken multi-jobbers ook daadwerkelijk meer maanden betaald werk te hebben dan werknemers met één baan. Multi-jobbers bleken daarentegen in minder jaren economisch zelfstandig te zijn dan werknemers met één baan. De resultaten suggereren dat multi-jobben een goede strategie kan zijn om aangehaakt te blijven op de arbeidsmarkt (zekerheid op werk), maar niet om de zekerheid op economische zelfstandigheid te borgen.

Ongeveer 7,4 procent van de werkenden in Nederland combineert meerdere betaalde banen (multi-jobben). Er is echter weinig bekend over de samenhang tussen multi-jobben en werk- en inkomenszekerheid. Is het een goede strategie, of juist niet? Om dit te onderzoeken zijn de gegevens van 20 535 deelnemers aan de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) 2012 gekoppeld aan CBSgegevens over arbeidsparticipatie en economisch zelfstandigheid (2013–2017). Economische zelfstandigheid was hierbij gedefinieerd als een inkomen hoger dan een bijstandsuitkering voor een alleenstaande. Naast beschrijvende statistieken over de ervaringen van multi-jobbers, is de relatie tussen multi-jobben en arbeidsparticipatie en economische zelfstandigheid gedurende een periode van vijf jaar onderzocht met Poisson regressieanalyses. Uit de beschrijvende analyses blijkt dat multi-jobbers iets vaker het risico ervaren om hun baan te verliezen, maar zich hier iets minder vaak zorgen over maken en meer vertrouwen hebben in het vinden van een nieuwe baan dan werknemers met één baan. Gedurende de follow-up periode van 5 jaar bleken multi-jobbers ook daadwerkelijk meer maanden betaald werk te hebben dan werknemers met één baan. Multi-jobbers bleken daarentegen in minder jaren economisch zelfstandig te zijn dan werknemers met één baan. De resultaten suggereren dat multi-jobben een goede strategie kan zijn om aangehaakt te blijven op de arbeidsmarkt (zekerheid op werk), maar niet om de zekerheid op economische zelfstandigheid te borgen.

Veel werkenden ervaren onzekerheid over hun werk en inkomen, met name zzp’ers en werknemers met een flexibele baan. Wat zijn de oorzaken en de gevolgen deze onzekerheid? Hoe zeker zijn werkenden over hun werk en inkomen in Nederland? Hoe gaan flexibele werknemers en zzp’ers om met werk- en inkomensonzekerheden? Wat zijn oorzaken van deze onzekerheden en wat draagt bij aan het verkrijgen van meer zekerheid? Een groot deel van de beroepsbevolking hecht veel waarde aan zekerheid. Het gaat dan niet alleen om objectieve werk- en inkomenszekerheid die het voor mensen mogelijk maakt om te kunnen voorzien in hun levensonderhoud. Ook een gevoel van zekerheid blijkt van belang voor persoonlijke ontwikkeling, sociale contacten en ervaren waardering als mens. De mate van ervaren zekerheid is eveneens van invloed op het nemen van levensbeslissingen zoals het kopen van een huis of het vormen van een gezin. Kortom, zekerheid is een belangrijk maatschappelijk thema met verschillende facetten en effecten. De analyses in deze publicatie laten zien dat de baan- en werkzekerheid de laatste jaren is toegenomen. Het aantal werkenden dat werkloos wordt is aanzienlijk gedaald. Er zijn in vergelijking met voorgaande jaren minder mensen vanuit werk naar een WW-uitkering gestroomd. Het aantal werklozen en inactieven dat (weer) aan het werk is gegaan blijft op een hoog niveau. Daarnaast is het aantal mensen dat van werkgever en/of beroep is gewisseld het hoogst in tien jaar. Ten slotte is er voor het eerst in lange tijd een toename van het aandeel werkenden dat aangeeft een vaste arbeidsrelatie te hebben.

Laagopgeleide uitzendkrachten vormen een kwetsbare groep op de arbeidsmarkt. Minimaal een startkwalificatie is vereist om aan te kunnen sluiten bij de eisen die werkgevers stellen en om duurzaam inzetbaar te kunnen blijven. Het stimuleren van informeel leren op de werkvloer lijkt goed aan te sluiten bij de leerbehoefte van laagopgeleiden en is een manier voor uitzendorganisaties om met relatief weinig inspanning en kosten ontwikkelmogelijkheden te bieden. In dit hoofdstuk bespreken we aan de hand van het AMO-model wat de randvoorwaarden en belemmeringen zijn voor uitzendorganisaties om beleid te implementeren gericht op het stimuleren van informeel leren op de werkvloer. Dit is onderzocht aan de hand van actieonderzoek in vier pilots met uitzendorganisaties en inlenende bedrijven. De onderzoeksresultaten laten zien dat het stimuleren van informeel leren niet door de praktijk vanzelf wordt opgepakt. Dit komt met name door het ontbreken van de juiste kennis bij intercedenten, het ontbreken van een harde businesscase die de motivatie van uitzendorganisaties bepaalt en een complex en tijdrovend traject om opgedane vaardigheden van uitzendkrachten formeel erkend te krijgen binnen het huidige onderwijsbeleid.

Werknemers in Nederland rapporteerden in het afgelopen decennium op enkele aspecten minder goede arbeidsomstandigheden. Zij ervaarden minder autonomie en vonden minder uitdaging in het werk. Ze gaven ook iets minder vaak aan promotie te hebben gemaakt. Met de toename van het aantal flexibele contracten nam tegelijkertijd de werkzekerheid af. Dit melden het CBS en TNO in de nieuwe publicatie Inhoud Voorwoord 3 1. Arbeidsmarkttransities in Nederland: een overzicht 9 Katja Chkalova en Linda Fernandez-Beiro 1.1 Transities op de arbeidsmarkt 10 1.2 Flexibel werk 11 1.3 Transities naar werk 13 1.4 Transities vanuit werk 19 1.5 Transities werk naar werk 25 1.6 Tot slot 33 1.7 Literatuur 33 1.8 Technische toelichting 34 2. Scheidslijnen op de arbeidsmarkt – en wat eraan te doen valt* 35 Paul de Beer 2.1 Is er een tweedeling van de arbeidsmarkt? 37 2.2 Welk beleid om tweedeling te bestrijden? 41 2.3 Onbedoelde effecten van beleid 43 2.4 Literatuur 45 3. Ongelijkheid en veranderingen in de beroepenstructuur 46 Didier Fouarge, Wendy Smits, Jannes de Vries en Robert de Vries 3.1 Inleiding 47 3.2 Data en methode 49 3.3 Ontwikkeling van de werkgelegenheid in laag, midden en hoog betaalde beroepen 51 3.4 De sectorale verdeling van laag-, midden- en hoogbetaalde beroepen 55 3.5 Taken en vaardigheden in laag-, midden- en hoogbetaalde beroepen 57 3.6 Werkgelegenheids- en loongroei in relatie tot taken en vaardigheden 61 3.7 Conclusie 65 3.8 Literatuur 66 4. Beroepen en loonongelijkheid in Nederland* 68 Thijs Bol 4.1 Inleiding 69 4.2 Centrale vraagstelling 72 4.3 Conclusie 81 4.4 Technische toelichting 82 4.5 Literatuur 83 5. Neemt de inkomensongelijkheid in Nederland toe?* 85 Koen Caminada, Kees Goudswaard, Jim Been 5.1 Inleiding 86 5.2 Onderzoeksmethode en data 88 5.3 Resultaten 90 5.4 Conclusie 97 5.5 Literatuur 98 6. Flexibele contracten en schoolverlaters: opstap of val?* Een onderzoek naar carrièrepatronen 101 Jesper Gringhuis en Dimitris Pavlopoulos 6.1 Flexibele contracten als een opstap of val 102 6.2 Resultaten 105 6.3 Conclusie 118 6.4 Literatuur 119 7. Samen onzeker? Concentratie en dynamiek van arbeidsonzekerheid binnen partnerrelaties 122 Katja Chkalova 7.1 Inleiding 123 7.2 De samenhang van arbeidsmarktposities tussen partners 125 7.3 Onderzoeksvragen en onderzoeksopzet 127 7.4 Resultaten 130 7.5 Conclusie 139 7.6 Literatuur 141 7.7 Bijlagen 144 6 Dynamiek 8. Ongelijke kansen op een vaste baan: doorstroomkansen van jongere en oudere flexibele werknemers 160 Lucille Mattijssen en Wendy Smits 8.1 Inleiding 161 8.2 Ouderen op de flexibele arbeidsmarkt 162 8.3 Data en methode 166 8.4 Resultaten 168 8.5 Conclusie 176 8.6 Literatuur 177 8.7 Bijlagen 179 9. Een levensloop- en stratificatieperspectief op vervroegde uittreding* 181 Mark Visser, Maurice Gesthuizen, Gerbert Kraaykamp en Maarten H.J. Wolbers 9.1 Inleiding en centrale vraagstelling 182 9.2 Data en methode 184 9.3 Resultaten 187 9.4 Conclusies 192 9.5 Literatuur 194 9.6 Technische toelichting 196 10. ‘Good & bad jobs’ in Nederland* 197 Peter Smulders en Seth van den Bossche 10.1 Inleiding 198 10.2 Methode 200 10.3 Resultaten 202 10.4 Conclusie en discussie 211 10.5 Literatuur 214 11. Arbeidsomstandigheden van werknemers met een migratieachtergrond* 216 Wendela Hooftman en Irene Houtman 11.1 Inleiding 217 11.2 Centrale vraagstelling 219 11.3 Methode 220 11.4 Resultaten 223 11.5 Conclusie 232 11.6 Referenties 236 11.7 Bijlage A: Samenstelling van de kernindicatoren 238 12. Ongelijke kansen in leven lang leren* 241 Sylvie Boermans, Karolus Kraan en Jos Sanders 12.1 Inleiding 242 12.2 Data en methode 247 12.3 Resultaten 249 12.4 Conclusies 266 12.5 Literatuur 269 12.6 Bijlage: Resultaten regressieanalyses 273

Werknemers in Nederland rapporteerden in het afgelopen decennium op enkele aspecten minder goede arbeidsomstandigheden. Zij ervaarden minder autonomie en vonden minder uitdaging in het werk. Ze gaven ook iets minder vaak aan promotie te hebben gemaakt. Met de toename van het aantal flexibele contracten nam tegelijkertijd de werkzekerheid af. Dit melden het CBS en TNO in de nieuwe publicatie

In Nederland is het aandeel werknemers met een tijdelijk contract de laatste tien jaar sneller gegroeid dan in de meeste andere Europese landen. Nederland staat nu in de top drie van landen in de EU-15, achter Spanje en Portugal. Binnen Nederland zijn er echter aanzienlijke regionale verschillen in flexibele arbeid. Deze verschillen hangen samen met de mate van verstedelijking: in de grote steden is het aantal flexwerkers het grootst. Van de werknemers die een flexcontract krijgen, heeft na drie jaar ruim één derde een vaste baan. Werknemers in Utrecht, Noord-Brabant en Gelderland hebben een grotere kans op vast werk dan werknemers in andere provincies. De focus flexibilisering’ is een gezamenlijke publicatie van het CBS en TNO. Het boek bevat daarnaast ook bijdragen van auteurs van Reflect (Tilburg University), Utrecht School of Economics (Universiteit Utrecht), Ecorys, WSI Hans-Böckler-Stiftung en de Vrije Universiteit van Amsterdam.

Inhoud Voorwoord 3 1 Arbeidsmarkttransities in Nederland: een overzicht 11 Harry Bierings, Niels Kooiman en Robert de Vries 1.1 Transitionele arbeidsmarkt 12 1.2 Flexibel werk 13 1.3 Transities naar werk 14 1.4 Transities vanuit werk 18 1.5 Transities van werk naar werk 24 1.6 Tot slot 29 1.7 Technische toelichting 29 2 Essay: De toekomst van flexibiliteit en zekerheid: naar een nieuw ‘Dutch Design’?* 35 Ton Wilthagen 2.1 Inleiding 36 2.2 De deal uit de jaren negentig 36 2.3 De balans opnieuw opgemaakt 37 2.4 Fragmentatie van arbeid en afnemende rol van de arbeidsovereenkomst 38 2.5 Een evaluatiekader voor de toekomst van flexibilisering 40 2.6 Een hernieuwd Dutch Design 41 3 Flexibiliteit en ontwikkelmogelijkheden: perspectief van de werknemer* 47 Ellen van Wijk, John Klein Hesselink, Sarike Verbiest, Hanneke Kooij-de Bode en Anneke Goudswaard 3.1 Inleiding 48 3.2 Centrale vraagstelling 50 3.3 Data en methode 51 3.4 Resultaten 53 3.5 Conclusie en discussie 57 4 Ontwikkeling en kenmerken van tijdelijke banen in crisistijd (2007–2010) 61 Gerda Gringhuis, Caroline Bloemendal en Ruben van Gaalen 4.1 Inleiding 62 4.2 Onderzoeksvragen 63 4.3 Data 64 4.4 Resultaten 64 4.5 Conclusie en discussie 77 4.6 Technische toelichting 77 Dynamiek 5 Kan arbeidscontractflexibiliteit samengaan met innovatie?* 83 Paul Preenen, Robert Vergeer en Anneke Goudswaard 5.1 Inleiding 84 5.2 Achtergrond en hypothesen 85 5.2 Methoden en analyses 90 5.3 Resultaten 91 5.4 Discussie 94 6 Tijdelijk met uitzicht op vast 101 Hester Houwing en Lian Kösters 6.1 Inleiding 102 6.2 Achtergrond van het tijdelijk contract met uitzicht op een vast contract 103 6.3 Ontwikkeling in aandeel tijdelijk met uitzicht op een vast contract 105 6.4 Instroom in tijdelijke contracten met uitzicht op een vast contract 106 6.5 Wie hebben een tijdelijk contract met uitzicht op een vast contract? 108 6.6 Baanzekerheid: doorstroom naar vast, baanwisselingen en uitval uit de arbeidsmarkt 110 6.7 Conclusie 116 6.8 Technische toelichting 117 7 Combinatiebanen en duurzame inzetbaarheid* 121 Jos Sanders, Jan Fekke Ybema en Ellen van Wijk 7.1 Inleiding 122 7.2 Methode en data 127 7.3 Resultaten 129 7.4 Conclusie 134 8 De ene zzp’er is de andere niet 139 Lian Kösters, Wendy Smits en Robert de Vries 8.1 Inleiding 140 8.2 Welke zelfstandigen bieden eigen arbeid aan? 141 8.3 Werkgelegenheidsdynamiek van zelfstandigen en werknemers 145 8.4 Wie beginnen als zelfstandige zonder personeel? 148 8.5 Wie stoppen als zelfstandige zonder personeel? 150 8.6 Conclusie 152 8.7 Technische toelichting Enquête Beroepsbevolking 152 9 Flexibiliteit, kwaliteit van arbeid en gezondheid* 157 Alfred Wagenaar, Irene Houtman, Seth van den Bossche, Michiel Kompier en Toon Taris 9.1 Inleiding 158 9.2 Achtergrond 159 9.3 Onderzoeksvragen 161 9.4 Drie empirische studies 161 9.5 Resultaten 163 9.6 Conclusie 170 10 Internationale oriëntatie van bedrijven en baanzekerheid van werknemers 175 Marjolein Korvorst, Ben Kriechel en Wendy Smits 10.1 Inleiding 176 10.2 Data en methode 177 10.3 Resultaten 179 10.4 Conclusie 184 10.5 Bijlage: Data 184 11 Demografische gevolgen van economische onzekerheid in de vroege loopbaan* 189 Marloes de Lange en Maarten H.J. Wolbers 11.1 Inleiding en centrale vraagstelling 190 11.2 Theoretische verwachtingen 191 11.3 Data en methode 193 11.4 Resultaten 195 11.5 Conclusies 201 12 Lagere doorstroom van flex naar vast: conjunctuur of trend?* 207 Arjan Heyma en Siemen van der Werff 12.1 Aanleiding en probleemstelling 208 12.2 Definitie verblijf in flexibele schil 210 12.3 Beschikbare gegevens 212 12.4 Modellering van verblijfsduur en doorstroom 213 12.5 Kans op doorstroom naar vaste baan vanuit flexibele schil 214 12.6 Verschil in doorstroom tussen werknemers 221 12.7 Lagere doorstroom naar vast werk: conjunctuur of trend? 224 12.8 Conclusies 228 12.9 Beleidsimplicaties 228 12.10 Bijlage 1: Details competing risks duurmodel 229 13 Arbeidsmarkttransities van uitzendkrachten 2007–2010* 237 Femke Kooijman, Leonie Oosterwaal en Hedwig Vermeulen 13.1 Inleiding 238 13.2 Data en methode 240 13.3 Resultaten 243 13.4 Conclusies 248 14 Flexibiliteit op de arbeidsmarkt: kans, risico of een beetje van beide?* 251 Anneke Goudswaard en Jos Sanders 14.1 Aanleiding 252 14.2 Het flexibiliseringdebat 252 14.3 Dynamiek en flexibilisering 254 14.4 Flexibilisering als risico 256 14.5 Een startkwalificatie en goede gezondheid als zekerheid 257 14.6 Kansen en risico’s voor bedrijven 258 14.7 Conclusie en beleidsaanbevelingen 259 Literatuur 261 Auteursinfo 277

De komende decennia zijn ernstige milieuproblemen op mondiale schaal te voorzien. Zo zal rond 2050 in Nederland de gemiddelde temperatuur 3-6 graden C hoger zijn en de spiegel van de Noordzee ca. 0.5 meter zijn gestegen. Voor maatregelen is kwantificeerbare kennis noodzakelijk van de werkingsmechanismen die het zelfregulerende systeem van de aarde bepalen. Het geintegreerde macro-ecologisch onderzoek naar stofstromen in oceanen en luchtlagen en hun uitwerking op de biosfeer staat evenwel nog in de kinderschoenen. Het schrikbeeld van een onleefbare planeet maakt nieuwe onderzoeksinitiatieven noodzakelijk. In deze nota wordt door het RIVM een initiatief-programma voor onderzoek naar de "Dynamiek van de mondiale biosfeer (DYNAMOB)" voorgesteld. Het programma omvat vier categorieen van onderzoek. Voorgesteld wordt de realisatie in vier fasen gedurende 5 jaar uit te werken, waarbij na een orientatie- en definitiefase de realisatie eerst op nationaal en parallel daaraan op internationaal niveau plaatsvindt. Het initiatiefprogramma DYNAMOB omvat in de eindfase een extra inzet van 75 plaatsen en een totaal aan jaarlijkse extra kosten van 20 miljoen.

Winterslaap is een gedrag dat is geëvolueerd in zoogdieren om moeilijke periodes met weinig voedsel, meestal de winter, te ontwijken. Tijdens de winterslaap verlagen zoogdieren periodiek hun stofwisseling om energie te besparen (torpor). Als gevolg daarvan koelen ze af tot bijna de omgevingstemperatuur. Deze koude periodes hebben grote gevolgen voor de fysiologie van de dieren. Bij aanvang van dit project waren al diverse effecten van torpor op de hersenen en gedrag van winterslapende grondeekhoorns beschreven. Ons eerste doel was daarom vast te stellen of deze effecten algemeen gelden tijdens winterslaap en torpor. We vonden dat Goudhamsters, in tegenstelling tot grondeekhoorns, aangeleerde ruimtelijke informatie niet vergeten tijdens de winterslaap en dat het vermogen tot neurotransmissie in een deelgebied van de hippocampus niet wordt aangetast tijdens torpor. We tonen wel aan dat fosfaat ophopingen op het tau eiwit (tau-eiwit hyperfosforylatie) in de hersenen voorkomen tijdens, diepe en minder diepe torpor, in diverse diersoorten . In Goudhamsters verschijnt en verdwijnt de tau-eiwit hyperfosforylatie bij een hersentemperatuur van 28-30 °C. De gevonden tau-eiwit hyperfosforylatie tijdens torpor in Goudhamsters heeft sterke overeenkomsten, maar ook verschillen met de hyperfosforylatie die gevonden wordt tijdens de ziekte van Alzheimer bij mensen. We demonstreren dat we torpor ook kunnen induceren in muizen, een veel gebruikte diersoort in medisch onderzoek. Als we muizen laten werken hun voer heeft dat ook torpor met tau-eiwit hyperfosforylatie en daarnaast een sterk verschoven dag-/nachtritme tot gevolg. We kunnen d.m.v. een injectie met 5’-adenosine-monofosfaat ook farmacologisch een torpor-achtige staat in muizen induceren. Ook hier meten we tau-eiwit hyperfosforylatie tijdens de torpor-achtige staat, die verdwijnt na het opwarmen. Hoewel winterslapers duidelijk niet aan de ziekte van Alzheimer lijden, kunnen vooral de torporinductie modellen in muizen wel degelijk veel waarde hebben voor het bestuderen van de regulatie mechanismen die betrokken zijn bij de tau-eiwit hyperfosforylatie, één van de factoren die ook een rol speelt bij de ziekte van Alzheimer in mensen.

Prestatieanalyse is het objectief vastleggen en evalueren van gedragingen van één of meer spelers tijdens wedstrijden of trainingen. Het belangrijkste doel is coaches en spelers te voorzien van biomechanische, technische, fysiologische en tactische informatie over speler- en/of teamprestatie. Hiermee is de training te sturen, de prestatie te verbeteren of de wedstrijdvoorbereiding te ondersteunen. Wouter Frencken heeft een serie studies uitgevoerd bij jeugdige-, volwassen-, amateur- en elite-voetballers, om inzicht te krijgen in tactische prestatie-indicatoren tijdens kleine partijspelen zoals 4 tegen 4 en echte wedstrijden. Middels positiedata (x,y-coördinaten verkregen met tracking-systemen) van spelers zijn onder anderen patroonveranderingen in de afstand tussen twee teams en in oppervlaktes van twee teams geanalyseerd. Daarnaast zijn de afmetingen van het veld gemanipuleerd om patroonveranderingen te analyseren en zijn doelpogingen en doelpunten voorspeld aan de hand van veranderingen in tactische prestatie-indicatoren. Frencken laat met dit onderzoek zien dat tactische patronen met positiedata inzichtelijk gemaakt kunnen worden. Verder laat hij zien dat oppervlaktes, middelpunten en afstanden tussen teams het proces van aanvallen en verdedigen beschrijven. Uit zijn onderzoek blijkt dat veldafmetingen tactische patronen beïnvloeden en dat een deel van de doelpogingen en doelpunten voorafgegaan wordt door veranderingen in tactische prestatie-indicatoren in kleine partijspelen en wedstrijden.

Prestatieanalyse is het objectief vastleggen en evalueren van gedragingen van één of meer spelers tijdens wedstrijden of trainingen. Het belangrijkste doel is coaches en spelers te voorzien van biomechanische, technische, fysiologische en tactische informatie over speler- en/of teamprestatie. Hiermee is de training te sturen, de prestatie te verbeteren of de wedstrijdvoorbereiding te ondersteunen. Wouter Frencken heeft een serie studies uitgevoerd bij jeugdige-, volwassen-, amateur- en elite-voetballers, om inzicht te krijgen in tactische prestatie-indicatoren tijdens kleine partijspelen zoals 4 tegen 4 en echte wedstrijden. Middels positiedata (x,y-coördinaten verkregen met tracking-systemen) van spelers zijn onder anderen patroonveranderingen in de afstand tussen twee teams en in oppervlaktes van twee teams geanalyseerd. Daarnaast zijn de afmetingen van het veld gemanipuleerd om patroonveranderingen te analyseren en zijn doelpogingen en doelpunten voorspeld aan de hand van veranderingen in tactische prestatie-indicatoren. Frencken laat met dit onderzoek zien dat tactische patronen met positiedata inzichtelijk gemaakt kunnen worden. Verder laat hij zien dat oppervlaktes, middelpunten en afstanden tussen teams het proces van aanvallen en verdedigen beschrijven. Uit zijn onderzoek blijkt dat veldafmetingen tactische patronen beïnvloeden en dat een deel van de doelpogingen en doelpunten voorafgegaan wordt door veranderingen in tactische prestatie-indicatoren in kleine partijspelen en wedstrijden.

Prestatieanalyse is het objectief vastleggen en evalueren van gedragingen van één of meer spelers tijdens wedstrijden of trainingen. Het belangrijkste doel is coaches en spelers te voorzien van biomechanische, technische, fysiologische en tactische informatie over speler- en/of teamprestatie. Hiermee is de training te sturen, de prestatie te verbeteren of de wedstrijdvoorbereiding te ondersteunen. Wouter Frencken heeft een serie studies uitgevoerd bij jeugdige-, volwassen-, amateur- en elite-voetballers, om inzicht te krijgen in tactische prestatie-indicatoren tijdens kleine partijspelen zoals 4 tegen 4 en echte wedstrijden. Middels positiedata (x,y-coördinaten verkregen met tracking-systemen) van spelers zijn onder anderen patroonveranderingen in de afstand tussen twee teams en in oppervlaktes van twee teams geanalyseerd. Daarnaast zijn de afmetingen van het veld gemanipuleerd om patroonveranderingen te analyseren en zijn doelpogingen en doelpunten voorspeld aan de hand van veranderingen in tactische prestatie-indicatoren. Frencken laat met dit onderzoek zien dat tactische patronen met positiedata inzichtelijk gemaakt kunnen worden. Verder laat hij zien dat oppervlaktes, middelpunten en afstanden tussen teams het proces van aanvallen en verdedigen beschrijven. Uit zijn onderzoek blijkt dat veldafmetingen tactische patronen beïnvloeden en dat een deel van de doelpogingen en doelpunten voorafgegaan wordt door veranderingen in tactische prestatie-indicatoren in kleine partijspelen en wedstrijden.

Winterslaap is een gedrag dat is geëvolueerd in zoogdieren om moeilijke periodes met weinig voedsel, meestal de winter, te ontwijken. Tijdens de winterslaap verlagen zoogdieren periodiek hun stofwisseling om energie te besparen (torpor). Als gevolg daarvan koelen ze af tot bijna de omgevingstemperatuur. Deze koude periodes hebben grote gevolgen voor de fysiologie van de dieren. Bij aanvang van dit project waren al diverse effecten van torpor op de hersenen en gedrag van winterslapende grondeekhoorns beschreven. Ons eerste doel was daarom vast te stellen of deze effecten algemeen gelden tijdens winterslaap en torpor. We vonden dat Goudhamsters, in tegenstelling tot grondeekhoorns, aangeleerde ruimtelijke informatie niet vergeten tijdens de winterslaap en dat het vermogen tot neurotransmissie in een deelgebied van de hippocampus niet wordt aangetast tijdens torpor. We tonen wel aan dat fosfaat ophopingen op het tau eiwit (tau-eiwit hyperfosforylatie) in de hersenen voorkomen tijdens, diepe en minder diepe torpor, in diverse diersoorten . In Goudhamsters verschijnt en verdwijnt de tau-eiwit hyperfosforylatie bij een hersentemperatuur van 28-30 °C. De gevonden tau-eiwit hyperfosforylatie tijdens torpor in Goudhamsters heeft sterke overeenkomsten, maar ook verschillen met de hyperfosforylatie die gevonden wordt tijdens de ziekte van Alzheimer bij mensen. We demonstreren dat we torpor ook kunnen induceren in muizen, een veel gebruikte diersoort in medisch onderzoek. Als we muizen laten werken hun voer heeft dat ook torpor met tau-eiwit hyperfosforylatie en daarnaast een sterk verschoven dag-/nachtritme tot gevolg. We kunnen d.m.v. een injectie met 5’-adenosine-monofosfaat ook farmacologisch een torpor-achtige staat in muizen induceren. Ook hier meten we tau-eiwit hyperfosforylatie tijdens de torpor-achtige staat, die verdwijnt na het opwarmen. Hoewel winterslapers duidelijk niet aan de ziekte van Alzheimer lijden, kunnen vooral de torporinductie modellen in muizen wel degelijk veel waarde hebben voor het bestuderen van de regulatie mechanismen die betrokken zijn bij de tau-eiwit hyperfosforylatie, één van de factoren die ook een rol speelt bij de ziekte van Alzheimer in mensen.

Winterslaap is een gedrag dat is geëvolueerd in zoogdieren om moeilijke periodes met weinig voedsel, meestal de winter, te ontwijken. Tijdens de winterslaap verlagen zoogdieren periodiek hun stofwisseling om energie te besparen (torpor). Als gevolg daarvan koelen ze af tot bijna de omgevingstemperatuur. Deze koude periodes hebben grote gevolgen voor de fysiologie van de dieren. Bij aanvang van dit project waren al diverse effecten van torpor op de hersenen en gedrag van winterslapende grondeekhoorns beschreven. Ons eerste doel was daarom vast te stellen of deze effecten algemeen gelden tijdens winterslaap en torpor. We vonden dat Goudhamsters, in tegenstelling tot grondeekhoorns, aangeleerde ruimtelijke informatie niet vergeten tijdens de winterslaap en dat het vermogen tot neurotransmissie in een deelgebied van de hippocampus niet wordt aangetast tijdens torpor. We tonen wel aan dat fosfaat ophopingen op het tau eiwit (tau-eiwit hyperfosforylatie) in de hersenen voorkomen tijdens, diepe en minder diepe torpor, in diverse diersoorten . In Goudhamsters verschijnt en verdwijnt de tau-eiwit hyperfosforylatie bij een hersentemperatuur van 28-30 °C. De gevonden tau-eiwit hyperfosforylatie tijdens torpor in Goudhamsters heeft sterke overeenkomsten, maar ook verschillen met de hyperfosforylatie die gevonden wordt tijdens de ziekte van Alzheimer bij mensen. We demonstreren dat we torpor ook kunnen induceren in muizen, een veel gebruikte diersoort in medisch onderzoek. Als we muizen laten werken hun voer heeft dat ook torpor met tau-eiwit hyperfosforylatie en daarnaast een sterk verschoven dag-/nachtritme tot gevolg. We kunnen d.m.v. een injectie met 5’-adenosine-monofosfaat ook farmacologisch een torpor-achtige staat in muizen induceren. Ook hier meten we tau-eiwit hyperfosforylatie tijdens de torpor-achtige staat, die verdwijnt na het opwarmen. Hoewel winterslapers duidelijk niet aan de ziekte van Alzheimer lijden, kunnen vooral de torporinductie modellen in muizen wel degelijk veel waarde hebben voor het bestuderen van de regulatie mechanismen die betrokken zijn bij de tau-eiwit hyperfosforylatie, één van de factoren die ook een rol speelt bij de ziekte van Alzheimer in mensen.

Dankzij een innovatieve methode die HIVA-K.U.Leuven ontwikkelde in samenwerking met de Dienst Statistiek van de RSZ beschikken we vandaag over data die toelaten de dynamiek op de arbeidsmarkt in kaart te brengen. Deze paper analyseert de resultaten voor het eerste crisisjaar (2009). nrpages: 22 status: published