Search

Ovaj rad se bavi kod nas slabo istraživanim konceptom ograđenih naselja (politika stanovanja) koji je sredinom 20. veka razvijen u SAD, ali je u novije vreme posebno afirmisan u neoliberalnom društvu, širom sveta. Ograđena naselja postoje i u socijaldemokratskoj Evropi, te članak izučava posledice primene ovog koncepta, tj. uticaj ograđenih naselja na demokratski duh grada i demokratske i razvojne potencijale grada, na uzorku gradova u Evropi (Francuska, Britanija i Irska), uz izvlačenje pouka. Ograđena naselja imaju brojne loše efekte na zajednicu. Vlasti za potrebe ograđenih zajednica često privatizuju saobraćajnice, javne prostore, kao i pristup preostalim javnim površinama, na štetu većine stanovnika, za koje čitavi kompleksi u gradu ostaju nedostupni. To stvara brojne socijalne, prostorne nepravde, čime se aktivno potkopava demokratski duh i kapacitet grada. Ovi procesi su u sukobu sa demokratskim konceptom otvorenog grada i modelom mešovitog stanovanja, negovanog u vreme države blagostanja. Članak se oslanja na analize postojećih istraživanja i studija ograđenih naselja u svetu kroz indikativne primere i studije slučaja (analiza sadržaja, sinteza, generalizacija, komparacija). U ovim studijama su često korišćene statističke metode, analize promene regulative, intervjui i ankete stanara, menadžera razvoja, političara i službenika. Komparativnom metodom u ovom radu se porede sličnosti i razlike ograđenih naselja u raznim zemljama, što je osnov za zaključke i preporuke za optimalnu politiku stanovanja i razvoj gradova (sinteza). Članak uvodi ovu izazovnu temu u prostor debate političkih i društvenih nauka (polje urbanih studija), daje prikaz postojećih posledica, te putem komparacije omogućava da sintetički dođemo do preporuka za izbor optimalne politike stanovanja (učenje iz iskustva)., This paper deals with the poorly researched concept of fenced settlements (housing policy), which was developed in the USA in the middle of the 20th century, but has recently been particularly affirmed in neo-liberal society, all over the world. Walled settlements also exist in social-democratic Europe, and the article studies the consequences of applying this concept, i.e. the influence of fenced settlements on the democratic spirit of the city and the democratic and development potential of the city, on the example of cities in Europe (France, Britain and Ireland) with lessons learned. Gated settlements have a number of negative effects on the community. For the needs of fenced communities, authorities often privatize roads, public spaces, and access to remaining public areas, to the detriment of the majority of residents, for whom entire complexes in the city remain inaccessible. This creates numerous social and spatial injustices, which actively undermines the democratic capacity of the city. These processes are in conflict with the democratic concept of the open city and the model of mixed housing, cultivated during the welfare state. The article relies on the analyses of existing research and studies of fenced settlements in the world through indicative examples and case studies (content analysis, synthesis, generalization, comparison). Statistical methods, analysis of regulatory changes, interviews and surveys of tenants, development managers, politicians and officials were often used in these studies. The comparative method in this paper compares the similarities and differences of fenced settlements in various countries, which is the basis for conclusions and recommendations for optimal housing policy and urban development (synthesis). The article introduces this challenging topic into the debate space of political and social sciences (field of urban studies), presents the existing consequences, and through comparison allows us to synthetically ar

Od 1990. godine, čitav region Istočne i Jugoistočne Evrope počeo je sa transformacijom svojih ekonomija iz centralno planskog sistema u tržišni, što se označava pojmom tranzicija. Postavka istraživačke studije je sagledavanje stanja sektora poljoprivrede Republike Srbije i Bosne i Hercegovine, koji su prošli kroz proces ekonomske tranzicije. Ideja tranzicije privrede, odnosno poljoprivrede je rast proizvodnje i BDP, povećanje efikasnosti i ostvarivanje boljih proizvodno-ekonomskih performansi. Cilj istraživanja je utvrditi da li je i u kojoj meri tranzicija poljoprivrede dovela do njenog razvoja, koji su propusti napravljeni i kakve mere agrarne politike kreirati u funkciji daljeg razvoja poljoprivrede i ruralnih područja. U izvođenju vrednosnih sudova i kritičkih zapažanja celokupnog procesa tranzicije agrosektora korišćene su određene naučne metode poput naučnog studiranja, indikatori, grafički metod, statistički metod, deskriptivna analiza i sinteza, komparatvini metod i drugi naučni metodi. Strategija poljoprivredne tranzicije u bivšim socijalističkim zemljama imala je za cilj poboljšanje efikasnosti i produktivnosti poljoprivrede zamenom institucionalnih i organizacionih karakteristika komandne ekonomije sa atributima pozajmljenim iz prakse tržišne ekonomije. Transformacija od kolektivne do efikasnije individualizovane poljoprivrede (privatizacija), koja će ostvarivati veći nivo prihoda je krajnji cilj. Tranziciju poljoprivrede prati nepovoljna vlasnička struktura i niska produktivnost, neefikasnost agrarne politike, spor razvoj institucija podrške, neadekvatan zakonodavni okvir i neuspešna privatizacija. Proces privatizacije obeležen je sa mnogo kontroverzi i zloupotreba, pa je i to imalo negativan odraz na ukupne efekte. Pored nabrojanog, efekti tranzicije poljoprivrede se ogledaju i u smanjenom obimu investicija, padu stočarske proizvodnje, spoljnotrgovinska razmena uglavnom sirovina i proizvoda niskog stepena finalizacije, depopulaciji sela, nepovoljnoj agr, Since 1990, the entire region of Eastern and Southeastern Europe has begun to transform its economies from the central planning system to the marketplace, which is referred to as the concept of transition. The research study setting is to look at the state of the agriculture sector of the Republic of Serbia and Bosnia and Herzegovina, which went through the process of economic transition. The idea of a transition of the economy, that is agriculture, is the growth of production and GDP, increasing efficiency and achieving better productioneconomic performance. The aim of the research is to determine whether and to what extent the transition of agriculture has led to its development, what omissions have been made and what measures of agrarian policy are to be created in the function of further development of agriculture and rural areas. Certain scientific methods such as scientific study, indicators, graphic method, statistical method, descriptive analysis and synthesis, comparative methods and other scientific methods have been used in performing value judgments and critical observations of the whole process of transition of agrosectors. The agricultural transition strategy in the former socialist countries aimed to improve the efficiency and productivity of agriculture by replacing the institutional and organizational characteristics of the command economy with attributes borrowed from the practice of a market economy. Transformation from collective to more efficient individualized agriculture (privatization), which will achieve higher level of income is the ultimate goal. The transition to agriculture is accompanied by an unfavorable ownership structure and low productivity, inefficiency of agrarian policy, slow development of support institutions, inadequate legislative framework and unsuccessful privatization. The privatization process was marked with a lot of controversy and abuse, which also had a negative impact on the overall effects. In addition to the above

U radu želimo prikazati rezultate kvalitativnog istraživanja sprovedenog na teritoriji Beograda. U nameri da istražimo validnost merenja vrednosnih orijentacija u kvantitativnim istraživanjima, odnosno ponudimo specifičnu komparaciju rezultata kvantitativnog i kvalitativnog pristupa, istovremeno smo ostvarili i niz interesantnih uvida u različite interpretacije problema privatizacije i uloge privatnog vlasništva u Srbiji. Kao početnu tačku uzeli smo iskaze koji se već decenijama koriste u kvantitativnim istraživanjima na teritoriji Srbije. U radu ćemo se prevashodno fokusirati na sledećih pet iskaza: „Što vlada manje interveniše u ekonomiji, to bolje za Srbiju“; „Privatizacija funkcioniše u teoriji, ali ne i u praksi“; „Bez privatizacije preduzeća bi bila u još goroj situaciji nego što su sada“; „Sve vrste javnih usluga bi bolje funkcionisale da su privatizovane“; „Društveni napredak će uvek počivati na privatnom vlasništvu“. Navedene tvrdnje smo tretirali kao deo osnove za razgovor, koju smo „dopunili“ dodatnim potpitanjima – usko vezanim za razumevanje samih iskaza. U radu želimo pokazati na koji način kvalitativni pristup može omogućiti bolje razumevanje rezultata kvantitativnog pristupa, pa i podstaći dalja istraživanja. Takođe, predočili bismo kako i u kojoj meri se različite interpretacije privatizacije i institucije privatne svojine ispoljavaju kao (vrednosne) nekonzistentnosti. Na kraju, jedan deo rada želimo posvetiti i analizi odbijanja odgovora (na navedene iskaze) od strane dela ispitanika, kao i obrazloženjima koja se u takvim situacijama nude., In this paper we want to present the results of qualitative research conducted on the territory of the city of Belgrade. In order to explore the validity of measurement of value orientations in quantitative survey, i.e. to offer a specific comparison of the results of the quantitative and qualitative approach, we have at the same time accomplished a number of interesting insights into different interpretations of the problem of privatization and the role of private ownership in Serbia. As a starting point we have taken statements that have been used for decades in quantitative research in Serbia. In the paper we will focus primarily on the following five statements: “The less the government intervenes in the economy, the better is for Serbia”; “Privatization functions in theory, but not in practice”; “Without privatization, firms would be even worse off than they are now”; “All kinds of public services would work better if they were privatized”; “Social progress will always be based on private property”. We referred to the above statements as a part of the basis for interviews, which we “supplemented” with additional questions – closely related to the understanding of the statements themselves. In this paper we want to show how the qualitative approach can enable a better understanding of the data of the quantitative approach, and encourage further research. Also, we would show how and to what extent different interpretations of privatization and private property institutions are expressed as (value) inconsistencies. In the end, we want to devote a part of the paper to analyzing the rejection to make a comment (on the given statements) by a part of the respondents, as well as the explanations offered in such situations.

U radu želimo prikazati rezultate kvalitativnog istraživanja sprovedenog na teritoriji Beograda. U nameri da istražimo validnost merenja vrednosnih orijentacija u kvantitativnim istraživanjima, odnosno ponudimo specifičnu komparaciju rezultata kvantitativnog i kvalitativnog pristupa, istovremeno smo ostvarili i niz interesantnih uvida u različite interpretacije problema privatizacije i uloge privatnog vlasništva u Srbiji. Kao početnu tačku uzeli smo iskaze koji se već decenijama koriste u kvantitativnim istraživanjima na teritoriji Srbije. U radu ćemo se prevashodno fokusirati na sledećih pet iskaza: „Što vlada manje interveniše u ekonomiji, to bolje za Srbiju“; „Privatizacija funkcioniše u teoriji, ali ne i u praksi“; „Bez privatizacije preduzeća bi bila u još goroj situaciji nego što su sada“; „Sve vrste javnih usluga bi bolje funkcionisale da su privatizovane“; „Društveni napredak će uvek počivati na privatnom vlasništvu“. Navedene tvrdnje smo tretirali kao deo osnove za razgovor, koju smo „dopunili“ dodatnim potpitanjima – usko vezanim za razumevanje samih iskaza. U radu želimo pokazati na koji način kvalitativni pristup može omogućiti bolje razumevanje rezultata kvantitativnog pristupa, pa i podstaći dalja istraživanja. Takođe, predočili bismo kako i u kojoj meri se različite interpretacije privatizacije i institucije privatne svojine ispoljavaju kao (vrednosne) nekonzistentnosti. Na kraju, jedan deo rada želimo posvetiti i analizi odbijanja odgovora (na navedene iskaze) od strane dela ispitanika, kao i obrazloženjima koja se u takvim situacijama nude., In this paper we want to present the results of qualitative research conducted on the territory of the city of Belgrade. In order to explore the validity of measurement of value orientations in quantitative survey, i.e. to offer a specific comparison of the results of the quantitative and qualitative approach, we have at the same time accomplished a number of interesting insights into different interpretations of the problem of privatization and the role of private ownership in Serbia. As a starting point we have taken statements that have been used for decades in quantitative research in Serbia. In the paper we will focus primarily on the following five statements: “The less the government intervenes in the economy, the better is for Serbia”; “Privatization functions in theory, but not in practice”; “Without privatization, firms would be even worse off than they are now”; “All kinds of public services would work better if they were privatized”; “Social progress will always be based on private property”. We referred to the above statements as a part of the basis for interviews, which we “supplemented” with additional questions – closely related to the understanding of the statements themselves. In this paper we want to show how the qualitative approach can enable a better understanding of the data of the quantitative approach, and encourage further research. Also, we would show how and to what extent different interpretations of privatization and private property institutions are expressed as (value) inconsistencies. In the end, we want to devote a part of the paper to analyzing the rejection to make a comment (on the given statements) by a part of the respondents, as well as the explanations offered in such situations.

Strane direktne investicije, postale su sintagma koju su srpski političari proteklu deceniju ponavljali kao mantru sa ciljem spašavanje posrnule privrede i pridobijanja glasova, toliko da je svako preispitivanje efekata ovih investicija na domaću privredu predstavljalo neku vrstu bogohuljenja. Stranim direktnim investicijama pripisivana su gotovo fantastična svojstva, a njihovo magično dejstvo na ekonomski razvoj, prihvatalo se kao aksiom. U periodu od 2000. do 2013. godine, Srbija je uvela brojne mere kojima je olakšan priliv stranih investicija, liberalizovano ulaganje i prenos kapitala, a privatizacija je bila osnovno sredstvo investiranja u srpsku privredu. Subvencije za strana ulaganja bile su najveće u regionu. Uslovi pod kojima su ove subvencije dodeljivane i njihovo sprovođenje ostali su netransparentni, dok se najvredniji ugovori sa stranim investitorima godinama drže pod oznakom državne tajne. U deceniji u kojoj je Srbija privukla značajne strane investicije, ostalo je nejasno koliko su ove investicije stvarno uticale na njen ekonomski razvoj. Smatrajući da je uticaj stranih direktnih investicija najvidljiviji i najznačajniji upravo na lokalnom nivou, gde se jasno mogu uočiti razlike u kvalitetu života lokalne zajednice, te da je neophodno ispitati ili bolje rečeno preispitati dosadašnju ulogu i značaj stranih direktnih investicija u Srbiji, opredelili smo se da naše istraživanje vežemo za lokalni ekonomski razvoj. Naše osnovno istraživačko pitanje glasilo je: Da li su strane direktne investicije stimulisale lokalni ekonomski razvoj u Srbiji, odnosno u opštinama i gradovima u kojima su došle u periodu od 2001. do 2013. godine? Osnovna je pretpostavka da strane investicije kreiraju nova radna mesta, ali treba imati u vidu da su se najznačajnije investicije u Srbiji odvijale kroz privatizaciju, koja je podrazumevala otpuštanje radnika, dok su braunfild i grinfild investicije predstavljale više izuzetak nego pravilo. Stoga nas je najviše interesovalo da utvrd, Foreign direct investment (FDI), have become a phrase that Serbian politicians often repeated during the past decade, almost like a mantra, in order to rescue the ailing economy and to win votes, so that any review of the effects of these investments on the domestic economy was a sort of blasphemy. FDI was attributed by almost fantastic performances, and their magical effect on economic development was accepted as an axiom. From 2000 to 2013, Serbia has introduced a number of measures which facilitated and liberalized the inflow of FDI and the transfer of capital, while privatization was the main form for investing in Serbia. Subsidies for foreign investments were highest in the region. The conditions under which these subsidies were granted remained non-transparent, while the most valuable contracts with foreign investors remained secret. In the decade in which Serbia has attracted substantial foreign investment, it is unclear how much of this investment really affected the country's economic development. Considering that the impact of foreign direct investment is most visible at the local level, where you can clearly spot the differences in the quality of life of the local community, and that it is necessary to examine, or rather re-examine the current role and significance of foreign direct investment in Serbia, we decided to bound our research to local economic development. Our basic research question was: Have FDI stimulated economic development of Serbia and municipalities and cities where they came, from 2001 to 2013? The basic assumption is that FDI creates jobs, but it should be noted that the most significant investments in Serbia came through privatization, which included firing workers, while brownfield and greenfield investments represented the exception rather than the rule. Therefore, we were interested in finding out whether there is a causal link between foreign direct investment and local economic development. In other words, in the case study of S

Predmet istraživanja ovog rada je međusobni odnos institucija i privrednog rasta i razvoja. Analiza se posebno fokusira na ovaj odnos tokom procesa privatizacije u Srbiji, kao i na uticaj kvaliteta institucija na sam proces privatizacije. U skladu sa tim, teorijski okvir ove disertacije predstavlja institucionalna ekonomija, koja kao teorijski koncept, u prvi plan ističe ulogu i značaj institucija za privredni rast i razvoj svake zemlje. Institucije kreiraju „pravila igre“, odnosno predstavljaju normativni okvir date ekonomije, kao i mehanizme koji utiču na njenu efikasnost. Prema ovom teorijskom konceptu, ekonomska analiza se ne može svesti samo na ispitivanje tržišta i tržišnih odnosa, već mora obuhvatiti i institucije koje uređuju tržište i omogućavaju njegovo efikasno funkcionisanje. U radu se najprije razmatraju teorijske osnove institucionalne ekonomije i daju osnovni elementi njene geneze (stari institucionalizam i nova institucionalna ekonomija). Na toj osnovi se definišu osnovni pojmovi institucionalne ekonomije i određuje njihov metodološki smisao za potrebe analize koja se vrši u ovom radu. Tako se posebno razmatra uloga pravila i ugovora, te svojinska prava i transakcioni troškovi, prvenstveno sa aspekta ekonomske efikasnosti. Primjenom navedenih osnovnih pojmova institucionalne ekonomije analizira se i osnovno pitanje ovog rada – uticaj kvaliteta institucija na proces privatizacije i njegove efekte u Srbiji, a posledično i na njen privredni rast i razvoj. Različit ishod institucionalnih reformi i odnos prema njima je u zemljama u tranziciji rezultirao različitim nivoom njihovog ekonomskog razvoja i u značajnoj mjeri je odredio karakter ekonomskog sistema i kvalitet njegovih institucija. Nejednak razvoj u tim zemljama je posledica različitih institucionalnih kapaciteta, uslovljenih političkim i ekonomskim determinantama. Razvijenije zemlje u tranziciji su imale i kvalitetnije institucije, što im je omogućilo da sveukupne reforme sprovedu brže i efikasnij, The subject of this dissertation is the mutual relationship between institutions and economic growth and development. The analysis focuses especially on this relationship during the privatization process in Serbia, as well as the influence of institutional quality on the process of privatization. Accordingly, the theoretical framework of this thesis represents institutional economics, which as a theoretical concept, points out the role and importance of institutions for economic growth and development of each country. The institutions create the "rules of the game", that represent the normative framework of given economy, as well as the mechanisms that affect its efficiency. According to this theoretical concept, economic analysis can not be reduced to an examination of the market and market relations, but must also include the institutions that regulate the market and allow its efficient functioning. The dissertation first discusses the theoretical bases of institutional economics and provide the basic elements of its genesis (old institutionalism and new institutional economics). On this basis, the basic concepts of institutional economics are defined and their methodological meaning for the purposes of the analysis are determined in this dissertation. That is why it is specifically discussed the role of rules and contracts and property rights and transaction costs, particularly in terms of economic efficiency. Using the above basic concepts of institutional economics is analyzed and the fundamental question of this dissertation - the influence of institutional quality on the privatization process and its effects in Serbia, and consequently its economic growth and development. Different outcome of institutional reforms and attitude towards them is in transition countries resulted in different levels of their economic development and to a large extent determined by the character of the economic system and the quality of its institutions. Uneven development in these

The subject of this dissertation is the mutual relationship between institutions and economic growth and development. The analysis focuses especially on this relationship during the privatization process in Serbia, as well as the influence of institutional quality on the process of privatization. Accordingly, the theoretical framework of this thesis represents institutional economics, which as a theoretical concept, points out the role and importance of institutions for economic growth and development of each country. The institutions create the "rules of the game", that represent the normative framework of given economy, as well as the mechanisms that affect its efficiency. According to this theoretical concept, economic analysis can not be reduced to an examination of the market and market relations, but must also include the institutions that regulate the market and allow its efficient functioning. The dissertation first discusses the theoretical bases of institutional economics and provide the basic elements of its genesis (old institutionalism and new institutional economics). On this basis, the basic concepts of institutional economics are defined and their methodological meaning for the purposes of the analysis are determined in this dissertation. That is why it is specifically discussed the role of rules and contracts and property rights and transaction costs, particularly in terms of economic efficiency. Using the above basic concepts of institutional economics is analyzed and the fundamental question of this dissertation - the influence of institutional quality on the privatization process and its effects in Serbia, and consequently its economic growth and development. Different outcome of institutional reforms and attitude towards them is in transition countries resulted in different levels of their economic development and to a large extent determined by the character of the economic system and the quality of its institutions. Uneven development in these, Predmet istraživanja ovog rada je međusobni odnos institucija i privrednog rasta i razvoja. Analiza se posebno fokusira na ovaj odnos tokom procesa privatizacije u Srbiji, kao i na uticaj kvaliteta institucija na sam proces privatizacije. U skladu sa tim, teorijski okvir ove disertacije predstavlja institucionalna ekonomija, koja kao teorijski koncept, u prvi plan ističe ulogu i značaj institucija za privredni rast i razvoj svake zemlje. Institucije kreiraju „pravila igre“, odnosno predstavljaju normativni okvir date ekonomije, kao i mehanizme koji utiču na njenu efikasnost. Prema ovom teorijskom konceptu, ekonomska analiza se ne može svesti samo na ispitivanje tržišta i tržišnih odnosa, već mora obuhvatiti i institucije koje uređuju tržište i omogućavaju njegovo efikasno funkcionisanje. U radu se najprije razmatraju teorijske osnove institucionalne ekonomije i daju osnovni elementi njene geneze (stari institucionalizam i nova institucionalna ekonomija). Na toj osnovi se definišu osnovni pojmovi institucionalne ekonomije i određuje njihov metodološki smisao za potrebe analize koja se vrši u ovom radu. Tako se posebno razmatra uloga pravila i ugovora, te svojinska prava i transakcioni troškovi, prvenstveno sa aspekta ekonomske efikasnosti. Primjenom navedenih osnovnih pojmova institucionalne ekonomije analizira se i osnovno pitanje ovog rada – uticaj kvaliteta institucija na proces privatizacije i njegove efekte u Srbiji, a posledično i na njen privredni rast i razvoj. Različit ishod institucionalnih reformi i odnos prema njima je u zemljama u tranziciji rezultirao različitim nivoom njihovog ekonomskog razvoja i u značajnoj mjeri je odredio karakter ekonomskog sistema i kvalitet njegovih institucija. Nejednak razvoj u tim zemljama je posledica različitih institucionalnih kapaciteta, uslovljenih političkim i ekonomskim determinantama. Razvijenije zemlje u tranziciji su imale i kvalitetnije institucije, što im je omogućilo da sveukupne reforme sprovedu brže i efikasnij

The subject of this dissertation is the mutual relationship between institutions and economic growth and development. The analysis focuses especially on this relationship during the privatization process in Serbia, as well as the influence of institutional quality on the process of privatization. Accordingly, the theoretical framework of this thesis represents institutional economics, which as a theoretical concept, points out the role and importance of institutions for economic growth and development of each country. The institutions create the "rules of the game", that represent the normative framework of given economy, as well as the mechanisms that affect its efficiency. According to this theoretical concept, economic analysis can not be reduced to an examination of the market and market relations, but must also include the institutions that regulate the market and allow its efficient functioning. The dissertation first discusses the theoretical bases of institutional economics and provide the basic elements of its genesis (old institutionalism and new institutional economics). On this basis, the basic concepts of institutional economics are defined and their methodological meaning for the purposes of the analysis are determined in this dissertation. That is why it is specifically discussed the role of rules and contracts and property rights and transaction costs, particularly in terms of economic efficiency. Using the above basic concepts of institutional economics is analyzed and the fundamental question of this dissertation - the influence of institutional quality on the privatization process and its effects in Serbia, and consequently its economic growth and development. Different outcome of institutional reforms and attitude towards them is in transition countries resulted in different levels of their economic development and to a large extent determined by the character of the economic system and the quality of its institutions. Uneven development in these, Predmet istraživanja ovog rada je međusobni odnos institucija i privrednog rasta i razvoja. Analiza se posebno fokusira na ovaj odnos tokom procesa privatizacije u Srbiji, kao i na uticaj kvaliteta institucija na sam proces privatizacije. U skladu sa tim, teorijski okvir ove disertacije predstavlja institucionalna ekonomija, koja kao teorijski koncept, u prvi plan ističe ulogu i značaj institucija za privredni rast i razvoj svake zemlje. Institucije kreiraju „pravila igre“, odnosno predstavljaju normativni okvir date ekonomije, kao i mehanizme koji utiču na njenu efikasnost. Prema ovom teorijskom konceptu, ekonomska analiza se ne može svesti samo na ispitivanje tržišta i tržišnih odnosa, već mora obuhvatiti i institucije koje uređuju tržište i omogućavaju njegovo efikasno funkcionisanje. U radu se najprije razmatraju teorijske osnove institucionalne ekonomije i daju osnovni elementi njene geneze (stari institucionalizam i nova institucionalna ekonomija). Na toj osnovi se definišu osnovni pojmovi institucionalne ekonomije i određuje njihov metodološki smisao za potrebe analize koja se vrši u ovom radu. Tako se posebno razmatra uloga pravila i ugovora, te svojinska prava i transakcioni troškovi, prvenstveno sa aspekta ekonomske efikasnosti. Primjenom navedenih osnovnih pojmova institucionalne ekonomije analizira se i osnovno pitanje ovog rada – uticaj kvaliteta institucija na proces privatizacije i njegove efekte u Srbiji, a posledično i na njen privredni rast i razvoj. Različit ishod institucionalnih reformi i odnos prema njima je u zemljama u tranziciji rezultirao različitim nivoom njihovog ekonomskog razvoja i u značajnoj mjeri je odredio karakter ekonomskog sistema i kvalitet njegovih institucija. Nejednak razvoj u tim zemljama je posledica različitih institucionalnih kapaciteta, uslovljenih političkim i ekonomskim determinantama. Razvijenije zemlje u tranziciji su imale i kvalitetnije institucije, što im je omogućilo da sveukupne reforme sprovedu brže i efikasnij

At the end of 2002, Sintelon entered in strategic partnership with Tarkett, as a privatized, well-organized and restructured company with implemented ERP software as well as with the potential for investment and growth in the broad area of Europe and Asia. The direction of restructuring of Sintelon was defined and elaborated primarily in three documents - studies: Revision assessment of the proposed new organization of Sintelon, The functioning of Sintelon after restructuring and Sintelon strategic planning methodology. The new organizational solution implied formation of divisions based on criteria of business areas (business lines) while maintaining strategic support functions at the company level. The improvements in the information system made possible for hundreds of people within the company to have better understanding of the links between financial and non-financial elements of the business, to develop more precise and detailed plans and to better understand the overall business process., U strateško partnerstvo sa Tarket-om Sintelon je, krajem 2002. godine, ušao kao privatizovana, odlično organizovana i restrukturirana kompanija sa implementiranim EPR softverom kao i sa potencijalom za investiranje i rast na širokom prostoru Evrope i Azije. Pravac restrukturiranja Sintelona definisan je i razrađen, pre svega, u tri dokumenta - studije: 'Reviziona ocena predloga nove organizacije Sintelona, Funkcionisanje Sintelona posle restrukturiranja i Sintelon metodologija strategijskog planiranja. Novo organizaciono rešenje podrazumevalo je formiranje divizija na bazi kriterijuma poslovnog područja (biznis linije) uz zadržavanje strategijskih funkcija za podršku na nivou preduzeća. Unapređenja u informacionom sistemu omogućila su da na mnogo mesta u kompaniji stotine ljudi bolje sagleda veze između finansijskih i nefinansijskih elemenata poslovanja, preciznije i detaljnije planira i bolje razume ukupan proces poslovanja.

At the end of 2002, Sintelon entered in strategic partnership with Tarkett, as a privatized, well-organized and restructured company with implemented ERP software as well as with the potential for investment and growth in the broad area of Europe and Asia. The direction of restructuring of Sintelon was defined and elaborated primarily in three documents - studies: Revision assessment of the proposed new organization of Sintelon, The functioning of Sintelon after restructuring and Sintelon strategic planning methodology. The new organizational solution implied formation of divisions based on criteria of business areas (business lines) while maintaining strategic support functions at the company level. The improvements in the information system made possible for hundreds of people within the company to have better understanding of the links between financial and non-financial elements of the business, to develop more precise and detailed plans and to better understand the overall business process., U strateško partnerstvo sa Tarket-om Sintelon je, krajem 2002. godine, ušao kao privatizovana, odlično organizovana i restrukturirana kompanija sa implementiranim EPR softverom kao i sa potencijalom za investiranje i rast na širokom prostoru Evrope i Azije. Pravac restrukturiranja Sintelona definisan je i razrađen, pre svega, u tri dokumenta - studije: 'Reviziona ocena predloga nove organizacije Sintelona, Funkcionisanje Sintelona posle restrukturiranja i Sintelon metodologija strategijskog planiranja. Novo organizaciono rešenje podrazumevalo je formiranje divizija na bazi kriterijuma poslovnog područja (biznis linije) uz zadržavanje strategijskih funkcija za podršku na nivou preduzeća. Unapređenja u informacionom sistemu omogućila su da na mnogo mesta u kompaniji stotine ljudi bolje sagleda veze između finansijskih i nefinansijskih elemenata poslovanja, preciznije i detaljnije planira i bolje razume ukupan proces poslovanja.

Economy of Serbia before the breakup of the SFRY was in deep crisis. This particularly applies to the period after the 1980th year. The growth rate of GDP declines from year to year, inflation is rising - from the early 80th double-digit to four-digit at the end of this decade, and parallel decline employment and labor productivity, while the deficit and external liquidity of the country are becoming alarming. Economic crisis, of course, was not a phenomenon that is mastered only Yugoslavia, but almost all socialist countries faced with crisis. The transition from socialism to capitalisam on a global scale was followed as a response to the crisis. The results of the transition of Serbian economy were very disappointing in the first ten years. Serious dilemma at the beginning of the transition process represented a choice of the way and the model of privatization of enterprises. Instead of a comprehensive privatization, supported social ownership. Followed years of economic sanctions, hyperinflation and war. As a result of social differences have become prominent, and the production and GDP growth were low or negative trend. With the political changes of October 2000. the running process of intensive economic reforms. The reforms have been most intense in the first three years, but they later came the swing in their intensity. The result of these processes is obvious socio-economic progress of Serbia. However, the relatively high rate of economic growth achieved by increasing fiscal and trade deficit, is unsatisfactory level of inflation, high unemployment, low domestic savings and high level of external debt. Macroeconomic imbalances and risks have been growing year after year, primarily due to unformed institutions, high public spending, the slow process of Serbian approaching the Europe union, insufficient export and inflow of foreign direct investment. Overall Serbian economy is still in the stage of reimbursing the deep fall caused during the nineties. The world

Predmet disertacije je analiza koncepata koji pripadaju opštoj i urbanoj sociologiji, a koriste se u razumevanju ili objašnjenju fenomena džentrifikacije. Džentrifikacija se posmatra kao prostorna refleksija ključnih socioekonomskih procesa u savremenom gradu jer ključne društvene promene (postfordizam i postmodernizam) uslovljavaju i oblikuju njeno manifestovanje. U objašnjenjima procesa džentrifikacije mogu se izdvojiti dva osnovna pristupa: objašnjenja (ponude) koja polaze od strukturnih promena (restrukturiranja urbane ekonomije – kruženja kapitala) koje stvaraju prostor i imovinu pogodnu za džentrifikaciju, i objašnjenja koja polaze od tražnje - delanja (izbora) aktera koji stvaraju ili koriste džentrifikovane prostore. Idealnotipski moguće je razlikovati pionirsku, profitabilnu i posredovanu džentrifikaciju. U pionirskoj džentrifikaciji sami budući stanari adaptiraju radni i životni prostor čime džentrifikuju susedstvo. U slučaju profitabilne džentrifikacije investitori i građevinske firme grade rezidencijalne objekte koji su namenjeni pripadnicima (nove) srednje klase (servisne i/ili kreativne klase), dok u posredovanoj džentrifikaciji proces inicira država. Džentrifikatori se definišu preko njihovog društvenog položaja – pripadnost kreativnoj ili servisnoj klasi – i/ili posredstvom životnog stila koji vode. Prilikom analize nastanka procesa, kao i za objašnjenja prelaska pionirske u profitabilnu džentrifikaciju (odnos kulturnog i ekonomskog kapitala aktera džentrifikacije) koriste se i teorije kapitala - kulturnog, socijalnog i simboličkog kapitala. Iako se džentrifikacija povezuje sa urbanitetom gradova, različitošću koja doprinosi privlačnoj snazi kreativnog grada, neophodno je sagledati i negativne socijalne efekte ovog fenomena - homogenizaciju susedstva, komercijalizaciju, privatizaciju i fragmentaciju urbanog prostora. Ukazivanjem na vremenske i prostorne varijacije fenomena u različitim kontekstima problematizuje se univerzalnost procesa džentrifikaci, The subject of this doctorial dissertation is the analysis of Sociology and Urban Sociology concepts which are used in exploring and explaining the phenomenon of gentrification. Gentrification is seen as spatial reflection of key socio-economical processes in contemporary city, because main social changes (postfordism and postmodernity) cause and shape its manifestation. Two aproaches to gentrification process could be identified: production-side explanations that deal with structural changes (restructuring of urban economy – circulation of capital) which produce space and property suitable for gentrification; and consumption-side explanations that deal with demand – acting and choices of actors who create or use gentrified spaces. One can recognize three ideal types of gentrification: pioneer, profitable and mediated gentrifications. In pioneer gentrification future tenants themselves adapt work and living space whereby they gentrify the neighbourhood. In the case of profitable gentrification ivestors and developers build residential objects designed for the (new) middle class (service and/or creative class). Mediated gentrification is initiated by state. Gentrifiers are defined by their social position – member of creative or service class, or by one's lifestyle. For the analysis of emergence of gentrification process, as well as for explanation of transition from pioneer to profitable gentrification (the relation between cultural and economic capital of the actors of gentrification process), one also uses the theories of capital – cultural, social and symbolic capitals. Although gentrification is linked with urbanity of cities and diversity that makes creative cities attractive, it is also necessary to point out negative social aspects of the phenomenon – homogenization of neighbourhood, commercialization, privatization and fragmentation of urban space. Pointing at temporal and spatial variations of the phenomenon in different contexts one problematizes the unive

Cilj rada je da utvrdi da li je globalna kriza neoliberalnog modela kapitalističke regulacije (čiju pojavu možemo pratiti počevši od 2008. godine do danas), odredila pad podrške ekonomskim reformama i privatizacionim procesima u Srbiji, odnosno, da li se stepen date podrške razlikuje na međuklasnom nivou. Analiza počiva na empirijskim podacima dobijenim u okviru dva istraživačka projekta - Stratifikacijske i vrednosne promene u periodu društvene transformacije (2003) i Izazovi nove društvene integracije u Srbiji: koncepti i akteri (2012) - i uključuje ispitivanje stepena pristajanja ispitanika uz empirijske iskaze koji mere orijentaciju ka ekonomskom liberalizmu (opštem i specifičnom), odnosno iskazima kojima se meri podrška privatizaciji pojedinih segmenata javnog sektora., This paper aims to determine whether the global crisis of neoliberal economy (which became transparent in 2008 and lasts till this day) has led to a decline in support for economic reforms and privatization processes in Serbia, and particularly whether this support differs among social classes. The analysis relies on the data obtained within two research projects - Stratification and Value Changes in the Period of Social Transformation (2003) and The New Challenges of Social Integration in Serbia: Concepts and Actors (2012) as well as on national representative samples. It involves examination of the degree of respondents' support for empirical statements measuring orientation towards economic liberalism (general and specific) and privatization of different segments of public sector.

Predmet disertacije je analiza koncepata koji pripadaju opštoj i urbanoj sociologiji, a koriste se u razumevanju ili objašnjenju fenomena džentrifikacije. Džentrifikacija se posmatra kao prostorna refleksija ključnih socioekonomskih procesa u savremenom gradu jer ključne društvene promene (postfordizam i postmodernizam) uslovljavaju i oblikuju njeno manifestovanje. U objašnjenjima procesa džentrifikacije mogu se izdvojiti dva osnovna pristupa: objašnjenja (ponude) koja polaze od strukturnih promena (restrukturiranja urbane ekonomije – kruženja kapitala) koje stvaraju prostor i imovinu pogodnu za džentrifikaciju, i objašnjenja koja polaze od tražnje - delanja (izbora) aktera koji stvaraju ili koriste džentrifikovane prostore. Idealnotipski moguće je razlikovati pionirsku, profitabilnu i posredovanu džentrifikaciju. U pionirskoj džentrifikaciji sami budući stanari adaptiraju radni i životni prostor čime džentrifikuju susedstvo. U slučaju profitabilne džentrifikacije investitori i građevinske firme grade rezidencijalne objekte koji su namenjeni pripadnicima (nove) srednje klase (servisne i/ili kreativne klase), dok u posredovanoj džentrifikaciji proces inicira država. Džentrifikatori se definišu preko njihovog društvenog položaja – pripadnost kreativnoj ili servisnoj klasi – i/ili posredstvom životnog stila koji vode. Prilikom analize nastanka procesa, kao i za objašnjenja prelaska pionirske u profitabilnu džentrifikaciju (odnos kulturnog i ekonomskog kapitala aktera džentrifikacije) koriste se i teorije kapitala - kulturnog, socijalnog i simboličkog kapitala. Iako se džentrifikacija povezuje sa urbanitetom gradova, različitošću koja doprinosi privlačnoj snazi kreativnog grada, neophodno je sagledati i negativne socijalne efekte ovog fenomena - homogenizaciju susedstva, komercijalizaciju, privatizaciju i fragmentaciju urbanog prostora. Ukazivanjem na vremenske i prostorne varijacije fenomena u različitim kontekstima problematizuje se univerzalnost procesa džentrifikaci, The subject of this doctorial dissertation is the analysis of Sociology and Urban Sociology concepts which are used in exploring and explaining the phenomenon of gentrification. Gentrification is seen as spatial reflection of key socio-economical processes in contemporary city, because main social changes (postfordism and postmodernity) cause and shape its manifestation. Two aproaches to gentrification process could be identified: production-side explanations that deal with structural changes (restructuring of urban economy – circulation of capital) which produce space and property suitable for gentrification; and consumption-side explanations that deal with demand – acting and choices of actors who create or use gentrified spaces. One can recognize three ideal types of gentrification: pioneer, profitable and mediated gentrifications. In pioneer gentrification future tenants themselves adapt work and living space whereby they gentrify the neighbourhood. In the case of profitable gentrification ivestors and developers build residential objects designed for the (new) middle class (service and/or creative class). Mediated gentrification is initiated by state. Gentrifiers are defined by their social position – member of creative or service class, or by one's lifestyle. For the analysis of emergence of gentrification process, as well as for explanation of transition from pioneer to profitable gentrification (the relation between cultural and economic capital of the actors of gentrification process), one also uses the theories of capital – cultural, social and symbolic capitals. Although gentrification is linked with urbanity of cities and diversity that makes creative cities attractive, it is also necessary to point out negative social aspects of the phenomenon – homogenization of neighbourhood, commercialization, privatization and fragmentation of urban space. Pointing at temporal and spatial variations of the phenomenon in different contexts one problematizes the unive

Cilj rada je da utvrdi da li je globalna kriza neoliberalnog modela kapitalističke regulacije (čiju pojavu možemo pratiti počevši od 2008. godine do danas), odredila pad podrške ekonomskim reformama i privatizacionim procesima u Srbiji, odnosno, da li se stepen date podrške razlikuje na međuklasnom nivou. Analiza počiva na empirijskim podacima dobijenim u okviru dva istraživačka projekta - Stratifikacijske i vrednosne promene u periodu društvene transformacije (2003) i Izazovi nove društvene integracije u Srbiji: koncepti i akteri (2012) - i uključuje ispitivanje stepena pristajanja ispitanika uz empirijske iskaze koji mere orijentaciju ka ekonomskom liberalizmu (opštem i specifičnom), odnosno iskazima kojima se meri podrška privatizaciji pojedinih segmenata javnog sektora., This paper aims to determine whether the global crisis of neoliberal economy (which became transparent in 2008 and lasts till this day) has led to a decline in support for economic reforms and privatization processes in Serbia, and particularly whether this support differs among social classes. The analysis relies on the data obtained within two research projects - Stratification and Value Changes in the Period of Social Transformation (2003) and The New Challenges of Social Integration in Serbia: Concepts and Actors (2012) as well as on national representative samples. It involves examination of the degree of respondents' support for empirical statements measuring orientation towards economic liberalism (general and specific) and privatization of different segments of public sector.

Predmet disertacije je analiza koncepata koji pripadaju opštoj i urbanoj sociologiji, a koriste se u razumevanju ili objašnjenju fenomena džentrifikacije. Džentrifikacija se posmatra kao prostorna refleksija ključnih socioekonomskih procesa u savremenom gradu jer ključne društvene promene (postfordizam i postmodernizam) uslovljavaju i oblikuju njeno manifestovanje. U objašnjenjima procesa džentrifikacije mogu se izdvojiti dva osnovna pristupa: objašnjenja (ponude) koja polaze od strukturnih promena (restrukturiranja urbane ekonomije – kruženja kapitala) koje stvaraju prostor i imovinu pogodnu za džentrifikaciju, i objašnjenja koja polaze od tražnje - delanja (izbora) aktera koji stvaraju ili koriste džentrifikovane prostore. Idealnotipski moguće je razlikovati pionirsku, profitabilnu i posredovanu džentrifikaciju. U pionirskoj džentrifikaciji sami budući stanari adaptiraju radni i životni prostor čime džentrifikuju susedstvo. U slučaju profitabilne džentrifikacije investitori i građevinske firme grade rezidencijalne objekte koji su namenjeni pripadnicima (nove) srednje klase (servisne i/ili kreativne klase), dok u posredovanoj džentrifikaciji proces inicira država. Džentrifikatori se definišu preko njihovog društvenog položaja – pripadnost kreativnoj ili servisnoj klasi – i/ili posredstvom životnog stila koji vode. Prilikom analize nastanka procesa, kao i za objašnjenja prelaska pionirske u profitabilnu džentrifikaciju (odnos kulturnog i ekonomskog kapitala aktera džentrifikacije) koriste se i teorije kapitala - kulturnog, socijalnog i simboličkog kapitala. Iako se džentrifikacija povezuje sa urbanitetom gradova, različitošću koja doprinosi privlačnoj snazi kreativnog grada, neophodno je sagledati i negativne socijalne efekte ovog fenomena - homogenizaciju susedstva, komercijalizaciju, privatizaciju i fragmentaciju urbanog prostora. Ukazivanjem na vremenske i prostorne varijacije fenomena u različitim kontekstima problematizuje se univerzalnost procesa džentrifikaci, The subject of this doctorial dissertation is the analysis of Sociology and Urban Sociology concepts which are used in exploring and explaining the phenomenon of gentrification. Gentrification is seen as spatial reflection of key socio-economical processes in contemporary city, because main social changes (postfordism and postmodernity) cause and shape its manifestation. Two aproaches to gentrification process could be identified: production-side explanations that deal with structural changes (restructuring of urban economy – circulation of capital) which produce space and property suitable for gentrification; and consumption-side explanations that deal with demand – acting and choices of actors who create or use gentrified spaces. One can recognize three ideal types of gentrification: pioneer, profitable and mediated gentrifications. In pioneer gentrification future tenants themselves adapt work and living space whereby they gentrify the neighbourhood. In the case of profitable gentrification ivestors and developers build residential objects designed for the (new) middle class (service and/or creative class). Mediated gentrification is initiated by state. Gentrifiers are defined by their social position – member of creative or service class, or by one's lifestyle. For the analysis of emergence of gentrification process, as well as for explanation of transition from pioneer to profitable gentrification (the relation between cultural and economic capital of the actors of gentrification process), one also uses the theories of capital – cultural, social and symbolic capitals. Although gentrification is linked with urbanity of cities and diversity that makes creative cities attractive, it is also necessary to point out negative social aspects of the phenomenon – homogenization of neighbourhood, commercialization, privatization and fragmentation of urban space. Pointing at temporal and spatial variations of the phenomenon in different contexts one problematizes the unive

Cilj disertacije je da se ispita efekat privatizacije na performanse industrijskih preduzeća, s posebnim naglaskom na stvaranje bruto dodate vrednosti i rentabilitet privrede Srbije u periodu 2002-2007. Kraj perioda 2007. je uzet da bi se isključio efekat poremećaja usled svetske ekonomske krize. Radi se o nestandardnom pristupu analizi finansijskih izveštaja. Analizom bruto dodate vrednosti i njene dinamike po svojinskim oblicima, veličini i delatnostima preduzeća ocenjuje se doprinos privatizovanih preduzeća privrednom rastu, odnosno kretanju produktivnosti, zaposlenosti i troškova rada na nivou cele privrede. Pri tome, najveća pažnja je posvećena rezultatima privatizovanih industrijskih preduzeća. U elaboriranju polaznih hipoteza, odnosno njihovom potvrđivanju ili opovrgavanju korišćene su sledeće metode naučno-istraživačkog rada: (a) metode analize i sinteze; (b) komparativni metod u cilju sagledavanja rezultata pojedinih podskupova preduzeća; (c) statistički metodi, gde je panel analizom pokazano kako su se rezultati svakog od posmatranih svojinskih oblika u različitim sektorima i oblastima industrije menjali kroz vreme. S druge strane, panel analizom je i testirana hipoteza da efekti privatizacije na performanse preduzeća značajno variraju u zavisnosti od njegove veličine, čime se implicitno ocenjuju i efekti modela prodaje kapitala. Ukupno uzevši, može se reći da je period 2002-2007. obeležen veoma vidljivom i brzom promenom vlasničke strukture koja je omogućena Zakonom o privatizaciji iz 2001. godine. Privatni sektor je bio superioran u pogledu rasta bruto dodate vrednosti, produktivnosti i niskih troškova rada, ali unutar njega rezultat izvornog privatnog sektora je neuporedivo bolji od rezultata privatizovanih preduzeća. Privatna preduzeća su najbrže rasla, apsorbovala višak radne snage i gotovo jedina doprinosila porastu dodate vrednosti u privredi. Izvorni privatni sektor ima, za razliku od privatizovanih preduzeća, a naročito preduzeća u državnoj i druš, The aim of the dissertation is to research privatization effects on the performance of industrial companies, with a particular emphasis on the creation of gross value added and profitability of the Serbian economy in the period 2002-2007. The late 2007 period was taken in order to exclude the distortion effect caused by the global economic crisis. It is a non-standard approach to the analysis of financial statements. Through the analysis of gross value added and the dynamics thereof by ownership forms, size and companies’ activities, contribution of the privatized companies to economic growth, i.e. to movements in productivity, employment and labor costs on the level of overall economy is assessed. Thereby, the greatest attention has been paid to the results of privatized industrial companies. In elaborating the initial hypotheses, i.e. their confirmation or denial, the following scientific research methods have been used: (a) methods of analysis and synthesis, (b) comparative method aimed at evaluating the results of certain subsets of companies, (c) statistical methods, where a panel analysis disclosed the way in which the results of each of the observed ownership forms have changed over time in different sectors and branches of the industry. On the other hand, the panel analysis has also tested the hypothesis according to which privatization effects on the companies’ performances significantly vary depending on the company size, whereby the effects of capital sales model have been implicitly assessed. Generally speaking, it can be said the period 2002-2007 was marked by highly visible and rapid change of ownership structure that was enabled by the 2001 Privatization Law. The private sector was superior in terms of gross value added growth, productivity and low labor costs, but the result of the original private sector within it was highly better than the result of privatized companies. Private companies reported the fastest growth, absorbed the surplus labor forc

Rad je nastao kao rezultat skoro dvogodišnjeg intenzivnog istraživanja socijalnih i kulturnih aspekata privatizacije lokalne pivare u Južnom Banatu, čiji je većinski vlasnik 2003. godine postala turska kompanija Efes. Privatizovana pivara tada je postala njihova 'najzapadnija' poslovna 'operacija' i lokalitet za implementaciju njihove tehnologije, ali i organizacionih modela i poslovnih kultura. Iako je uobičajeno da se o privatizaciji govori kao o ekonomski bitnom pitanju, privatizacija male, domaće, lokalne kompanije, koju je izveo veliki, strani, internacinalni proizvođač piva, otvorila je mogućnost za posmatranje, uočavanje, beleženje, analizu i interpretaciju različitih načina na koji se ekonomski i kulturni aspekti procesa susreću i prožimaju, i na koji postaju uzajamno konstitutivni unutar posmatranog slučaja. Na taj način, polje ekonomske transformacije je posmatrano i kao polje kulturne transformacije, u kome su se poslovne, organizacione i radne kulture 'socijalizma' i 'kapitalizma' srele, što je proizvelo različite reakcije i ishode, kako na institucionalnom planu, tako i na individualnom nivou. Izdvojeno je nekoliko različitih konceptualizacija kulture, koje su bile 'u opticaju' kod različitih aktera, i konstatovana je narastajuća 'kulturalizacija' ekonomije, karakteristična za savremenu ekonomiju. Posebna pažnja posvećena je nasleđu socijalizma, zabeleženom i na nivou narativa i u ostacima prethodnih praksi, za koje je pokazano da funkcionišu istovremeno i kao prepreka željenoj i projektovanoj promeni, ali i kao sredstvo za održavanje osećaja lične vrednosti većine zaposlenih u suočavanju sa sveprisutnim i jačajućim hegemonijskim narativom o 'trijumfalnom kapitalizmu'., This paper is based on a study of a local beer factory, located in the Serbian province of Vojvodina, which recently went through the privatization process. At the end of 2003, the Pančevo Brewery was taken over by Efes Group, thus becoming the most western operation in the process of Efes spreading across the European market. Although it is customary to conceptualize privatization as a purely economic issue, research of the privatization of such a local company by a large international producer provided us with an opportunity to observe, analyze and interpret various ways in which economy and culture inter-reacted, and became mutually dependent. The field of economic change was observed as a space of cultural transformation, where business, organizational and working cultures of 'socialism' and 'capitalism' met and influenced each other, both on institutional and personal levels. Different notions of 'culture' that illustrate the increasing 'culturalization' of economy at the turn of the century were singled out. Particular attention was paid to socialism as a legacy, operating through narrative and residual practices. At the same time, this legacy was an obstacle for desired change as well as a source for sustaining a sense of personal worth among employees faced with the approaching hegemonic narrative of 'capitalism triumphant'.

U radu se analizira medijsko praćenje privatizacije Knjaza Miloša, najpoznatije srpske fabrike mineralne vode, i načina na koji su u tom procesu bile predstavljene multinacionalne kompanije. Kao najvažniji problem izdvojen je sukob različitih aktera i njihovih interesa u ovom procesu. U radu se analiziraju tri faze medijskog praćenja privatizacije. Prva faza obuhvata period od oktobra 2000. do septembra 2003. godine, kada se u medijima pojavljuju prve vesti o mogućoj privatizaciji Knjaza. Druga faza traje od avgusta 2003. do decembra 2003. kada se pojavljuju prvi potencijalni kupci. Treća faza obuhvata period od avgusta 2004. do septembra 2005. godine kada je Knjaz Miloš konačno privatizovan. Zaključak rada je da u medijima preovladava negativna slika o multinacionalnim kompanijama. Takva slika nije jasno ideološki obojena (kao što je to bio slučaj tokom 1990-ih) i ređe se otvoreno iskazuje, ali je opšti stav skeptičan, iako su u potpunosti poznate vrednosti mutinacionalnih kompanija za našu ekonomiju i važnost njihovog učešća u privatizaciji., This study analyses the media coverage of the privatization of Knjaz Miloš, Serbia's most famous mineral water factory, as well as the manner in which the multinational companies were presented in this process. The focus of the paper is on the conflict between major stakeholders as they were presented in media texts. Three phases of the privatization process are analysed. The first phase is the period from October 2000 to September 2003, when the news about privatization came out in the media; the second phase is from August 2003 to December 2003, when the first potential buyers appeared; and third is the period from August 2004 to September 2005, when Knjaz Miloš was finally privatized. The conclusion of this analysis is that a negative image of multinational companies prevails in the domestic media. Such an image is not ideologically coloured (as it was in the 1990s) and is seldom openly presented. The general attitude is sceptical, even though an awareness of the importance of the participation of multinational companies in the process of privatization is present.

Rad je nastao kao rezultat skoro dvogodišnjeg intenzivnog istraživanja socijalnih i kulturnih aspekata privatizacije lokalne pivare u Južnom Banatu, čiji je većinski vlasnik 2003. godine postala turska kompanija Efes. Privatizovana pivara tada je postala njihova 'najzapadnija' poslovna 'operacija' i lokalitet za implementaciju njihove tehnologije, ali i organizacionih modela i poslovnih kultura. Iako je uobičajeno da se o privatizaciji govori kao o ekonomski bitnom pitanju, privatizacija male, domaće, lokalne kompanije, koju je izveo veliki, strani, internacinalni proizvođač piva, otvorila je mogućnost za posmatranje, uočavanje, beleženje, analizu i interpretaciju različitih načina na koji se ekonomski i kulturni aspekti procesa susreću i prožimaju, i na koji postaju uzajamno konstitutivni unutar posmatranog slučaja. Na taj način, polje ekonomske transformacije je posmatrano i kao polje kulturne transformacije, u kome su se poslovne, organizacione i radne kulture 'socijalizma' i 'kapitalizma' srele, što je proizvelo različite reakcije i ishode, kako na institucionalnom planu, tako i na individualnom nivou. Izdvojeno je nekoliko različitih konceptualizacija kulture, koje su bile 'u opticaju' kod različitih aktera, i konstatovana je narastajuća 'kulturalizacija' ekonomije, karakteristična za savremenu ekonomiju. Posebna pažnja posvećena je nasleđu socijalizma, zabeleženom i na nivou narativa i u ostacima prethodnih praksi, za koje je pokazano da funkcionišu istovremeno i kao prepreka željenoj i projektovanoj promeni, ali i kao sredstvo za održavanje osećaja lične vrednosti većine zaposlenih u suočavanju sa sveprisutnim i jačajućim hegemonijskim narativom o 'trijumfalnom kapitalizmu'., This paper is based on a study of a local beer factory, located in the Serbian province of Vojvodina, which recently went through the privatization process. At the end of 2003, the Pančevo Brewery was taken over by Efes Group, thus becoming the most western operation in the process of Efes spreading across the European market. Although it is customary to conceptualize privatization as a purely economic issue, research of the privatization of such a local company by a large international producer provided us with an opportunity to observe, analyze and interpret various ways in which economy and culture inter-reacted, and became mutually dependent. The field of economic change was observed as a space of cultural transformation, where business, organizational and working cultures of 'socialism' and 'capitalism' met and influenced each other, both on institutional and personal levels. Different notions of 'culture' that illustrate the increasing 'culturalization' of economy at the turn of the century were singled out. Particular attention was paid to socialism as a legacy, operating through narrative and residual practices. At the same time, this legacy was an obstacle for desired change as well as a source for sustaining a sense of personal worth among employees faced with the approaching hegemonic narrative of 'capitalism triumphant'.

U radu se analizira medijsko praćenje privatizacije Knjaza Miloša, najpoznatije srpske fabrike mineralne vode, i načina na koji su u tom procesu bile predstavljene multinacionalne kompanije. Kao najvažniji problem izdvojen je sukob različitih aktera i njihovih interesa u ovom procesu. U radu se analiziraju tri faze medijskog praćenja privatizacije. Prva faza obuhvata period od oktobra 2000. do septembra 2003. godine, kada se u medijima pojavljuju prve vesti o mogućoj privatizaciji Knjaza. Druga faza traje od avgusta 2003. do decembra 2003. kada se pojavljuju prvi potencijalni kupci. Treća faza obuhvata period od avgusta 2004. do septembra 2005. godine kada je Knjaz Miloš konačno privatizovan. Zaključak rada je da u medijima preovladava negativna slika o multinacionalnim kompanijama. Takva slika nije jasno ideološki obojena (kao što je to bio slučaj tokom 1990-ih) i ređe se otvoreno iskazuje, ali je opšti stav skeptičan, iako su u potpunosti poznate vrednosti mutinacionalnih kompanija za našu ekonomiju i važnost njihovog učešća u privatizaciji., This study analyses the media coverage of the privatization of Knjaz Miloš, Serbia's most famous mineral water factory, as well as the manner in which the multinational companies were presented in this process. The focus of the paper is on the conflict between major stakeholders as they were presented in media texts. Three phases of the privatization process are analysed. The first phase is the period from October 2000 to September 2003, when the news about privatization came out in the media; the second phase is from August 2003 to December 2003, when the first potential buyers appeared; and third is the period from August 2004 to September 2005, when Knjaz Miloš was finally privatized. The conclusion of this analysis is that a negative image of multinational companies prevails in the domestic media. Such an image is not ideologically coloured (as it was in the 1990s) and is seldom openly presented. The general attitude is sceptical, even though an awareness of the importance of the participation of multinational companies in the process of privatization is present.

Ever since it has been established the sentence of imprisonment has been disputed many times. The rise of recidivist crimes has only confirmed the limited power of imprisonment and the failure of the idea of resocialization which has also conditioned the reexamining of both the punishment and the manner of its implementation. In an attempt to modify the sentence of imprisonment many countries have started to include private sector in its implementation, while in some countries the governments have gone so far as to give the charge of penal facilities to private companies. It is this form of privatization of punishment that arouses the highest controversy in expert public as well as its actual implementation and this is why the special attention should be given to its description., Od svog nastanka do danas kazna zatvora se suočavala sa brojnim osporavanjima. Porast kriminaliteta izvršenog u povratku samo je potvrdio ograničenu moć zatvaranja i neuspeh ideje resocijalizacije, što je uslovilo preispitivanje kako same kazne tako i načina njenog izvršenja. Nastojeći da modifikuju kaznu zatvora brojne zemlje u njeno sprovođenje počinju uključivati privatni sektor, dok je u nekim zemljama državno rukovodstvo otišlo toliko daleko da privatnim kompanijama poveravaju upravljanje kaznenim ustanovama. Upravo ovaj oblik privatizacije kažnjavanja stvara najveće kontroverze u stručnoj javnosti i sprovođenju na terenu zbog čega njegovom opisivanju treba posvetiti posebnu pažnju.

Proces privatizacije dugi niz godina u Republici Srbiji predstavlja temu o kojoj se svakodnevno diskutuje na najrazličitije načine. Uspeh ili potpuni neuspeh; da li je privatizacija mogla biti bolje realizovana; postoji li odgovornost za lošu realizaciju; koji su realni rezultati privatizacije; koje su posledice po društvo u celini u slučaju dospevanja preduzeća u 'pogrešne ruke' i mnogo toga drugog. Realnost je da će najbolji sudija (kao i uvek) biti vreme i ono što budućnost donosi pred nas kao pojedinca i društvo u celini. U analizi privatizacionog procesa, jedan segment kao da nedostaje i kao takav, ne identifikuje se njegova važnost za uspeh ili neuspeh procesa privatizacije u Republici Srbiji. Mnogobrojni 'bezbednosni analitičari', 'ljudi od struke', 'stručnjaci za bezbednost' ali i mnogi drugi koji se bave zaštitom životne sredine, kao da ostaju po strani u traženju odgovora na to intrigantno pitanje. Pitanje je jasno glasi: Da li je privatizacioni proces u Republici Srbiji imao, i još uvek ima, uticaj na ugrožavanje životne sredine? Koliko je u tom procesu bilo primera ugrožavanja celokupne društvene bezbednosti? Kako odrediti kvantitativno i kvalitativno stepen takvog ugrožavanja ako kao takvo postoji? Da li i na koji način se nakon identifikacije ovog problema može pristupiti njegovoj evaluaciji i kako pristupiti adekvatnom rešavanju u okolnostima u kojima se trenutno nalazimo? Ovaj rad se upravo bavi traženjem odgovora na neka od navedenih pitanja i njegova prvenstvena uloga je stavljanje ovog problema u žižu naučnog rada svih onih čije je to aktuelno polje delovanja., The process of privatization for many years in the Republic of Serbia is a subject that is discussed daily in different ways. The success or complete failure; could have the privatization been realized better; is there a responsibility for poor realization; what are the realistic results of privatization; what are the consequences for society as a whole in the case of Companies that have ended up in the wrong 'hands', and many other things. The reality is that the best judge (as always) will be the time and what the future brings to us as individuals and to society as a whole. In the analysis of the privatization process, one segment seems to be missing and as such, its importance for the success or failure of privatization in Serbia is not identified. Numerous 'security analysts', 'professionals', 'security experts' but also many others involved in the protection of the environment seem to remain aside in the search for answers to this intriguing question. The question is clear and it reads: Did the privatization process in Serbia have, and still has an impact on the environment? How many examples of endangerment of security of the whole society were in this process? How to determine quantitative and qualitative degree of such a threat if it exists as such? Whether and how, after identification of the problem can its evaluation be approached and how to approach an adequate solution in the current circumstances? This paper deals with the search for answers to some of these questions and its primary role is to put this problem into the focus of scientific work of all those whose actual field of activity this is.

Ever since it has been established the sentence of imprisonment has been disputed many times. The rise of recidivist crimes has only confirmed the limited power of imprisonment and the failure of the idea of resocialization which has also conditioned the reexamining of both the punishment and the manner of its implementation. In an attempt to modify the sentence of imprisonment many countries have started to include private sector in its implementation, while in some countries the governments have gone so far as to give the charge of penal facilities to private companies. It is this form of privatization of punishment that arouses the highest controversy in expert public as well as its actual implementation and this is why the special attention should be given to its description., Od svog nastanka do danas kazna zatvora se suočavala sa brojnim osporavanjima. Porast kriminaliteta izvršenog u povratku samo je potvrdio ograničenu moć zatvaranja i neuspeh ideje resocijalizacije, što je uslovilo preispitivanje kako same kazne tako i načina njenog izvršenja. Nastojeći da modifikuju kaznu zatvora brojne zemlje u njeno sprovođenje počinju uključivati privatni sektor, dok je u nekim zemljama državno rukovodstvo otišlo toliko daleko da privatnim kompanijama poveravaju upravljanje kaznenim ustanovama. Upravo ovaj oblik privatizacije kažnjavanja stvara najveće kontroverze u stručnoj javnosti i sprovođenju na terenu zbog čega njegovom opisivanju treba posvetiti posebnu pažnju.

One of the simplest and most effective ways to launder large amounts of criminal funds is their channeling through an illegal scheme of insurance policy sales by foreign insurance companies, in other countries where foreign insurance is illegal. Given that in such circumstances insurance policies cannot be bought through legitimate financial transfers, large insurance companies have set up a wide network of dealers, who have been active for decades throughout the southeastern European region. They have operated by selling foreign insurance policies to the citizens of southeastern European countries, despite the fact that such policies have been entirely legally void in the region, and have subsequently taken large amounts of cash over the borders to the countries of origin of the insurance companies. Subsequently, policies bought in such a way have largely been legalized by the setting up of the insurance companies’ sister companies within the southeastern European region, and transferring these policies to such sister-companies, with the blessing of the National Banks of the region’s countries. While most policies bought in the described way have been clean, there is a possibility that some, namely those in the hundreds of thousands Euro per year, have included a very easy and effective manner of money laundering. This might have been the first step of a money laundering operation that has already happened and that cannot be effectively addressed at this stage. However, the second step of the process is still left to be performed, and that may be the investment of such large amounts by the foreign insurance companies in the privatization of state-owned enterprises in the region. The author argues in this article that, while the work of foreign insurance companies should be encouraged in the region, including Serbia, the potential second step of money laundering should be particularly closely monitored, specifically in situations when foreign insurance companies, wh, Konceptualnom i normativnom analizom autorka ukazuje da se određene transakcije polisama osiguranja kao vrsta pranja novca u potpunosti uklapaju u važeće međunarodne definicije organizovanog kriminala. Naime, kada se bitni elementi savremenih definicija organizovanog kriminala (više učesnika u činjenju krivičnog dela, kontinuirano činjenje često različitih krivičnih dela od strane iste grupe učinilaca, prekogranična dimenzija pripreme dela, samog izvršenja ili posledica dela itd.) projektuju na shemu dela pranja novca upotrebom osiguravajućih kompanija, rezulat nedvosmisleno upućuje na zaključak da takva dela spadaju u organizovani kriminal. Teritorija Srbije, kao i sve druge zemlje bivšeg ideološkog integrativnog sistema istočne Evrope, tokom poslednjih decenija prošlog veka bile su područje nelegalnog delovanja mreža za prodaju polisa osiguranja koje su organizovale legalne zapadnoevropske osiguravajuće kuće. Sama činjenica da su pojedinci kupovali strane polise nije toliko alarmantna sa tačke gledišta opšteg interesa i državnog budžeta kada se radi o prosečnim sumama, ali u slučajevima kada su uplaćivane godišnje premije po nekoliko stotina hiljada evra postoje razlozi da se sumnja da se radi o vrlo efikasnoj formi pranja novca, pa te slučajeve treba ispitati pre svega ispitivanjem rada osiguravajućih društava. Na taj način se može demistifikovati „pranje novca“, jer je reč, u najvećem broju slučajeva, o sasvim jednostavnim transakcijama. Ujedno, očekivano je da će adekvatno praćenje transakcija u vezi sa polisama osiguranja od strane institucija čiji je mandant sprovođenje zakona imati za posledicu i uticaj na kulturu poštovanja zakona u smislu njenog unapređenja.

The privatization process and its impact on the business environment in this paper are studied. The analysis of the successful case in this paper is studied, too. It can be concluded that the privatization process can has the positive influence on the business success if the new owners take new investment in the development and business improvement. Under that condition better business effectiveness, as one of main privatization goals, can be improved., U ovom radu proučava se proces tranzicije sa stanovišta uticaja na kreiranje poslovnog ambijenta kao i sa stanovišta njenih glavnih ciljnih područja. Takođe je izvršena analiza konkretnog primera uspešne privatizacije u jednom preduzeću hemijske industrije. Na osnovu datog proučavanja izveden je zaključak da proces privatizacije može imati veoma pozitivan uticaj na unapređenje poslovnog uspeha i na proces razvoja privatizovanog preduzeća. Uslov za to je da se prilikom privatizacije biraju kupci koji imaju veću finansijsku moć, bolji menadžment, savremeniju tehnologiju i bogatije iskustvo. Takođe je veoma bitno da novi vlasnik pokaže spremnost za ulaganje u oporavak i razvoj kupljenog preduzeća i da data ulaganja i realizuje. Tada su daleko veći izgledi da proces privatizacije postigne jedan od svojih najbitnijih ciljeva-povećanje efikasnosti poslovanja ekonomskih subjekata.

U radu su razmatrani problemi privatizacije i mogućnosti održivog razvoja RTB Bor. Razvojni izgledi opterećeni su krupnim problemima, potenciranim tranzicionom depresijom. Prikazani su osnovni nalazi održivog razvoja rudarsko-topioničarskog basena Bor: da potencijali ne mogu biti racionalno iskorišćeni ako se nastavi sa sadašnjim trendom biskog nivoa korišćenja; neophodnosti ekološko-prostorne sanacije i prevencije ekoloških šteta, kao preduslova za novu razvojnu fazu. U perspektivama budućeg razvoja prostora postoji opasnost od potencijalno prekomernog i ekološki visoko-rizičnog korišćenja pojedinih resursa ukoliko se u strategiju razvoja i poslovanja restrukturiranog i privatizovanog preduzeća RTB „Bor“ ne budu inkorporirali elementi evropskih politika razvoja rudarstva, industrijske politike i održivog razvoja., In the paper are discussed problems of privatization and sustainable development possibilities of RTB Bor (Cupper Mine). Development perspectives are under the pressure of crucial problems, which are emphatic by transitional depression. There are shown key results of sustainable development of RTB Bor as follows: the resources can’t be rational used if the trend of low level using continued; needs of environmental sanation and ecological damages prevention, as condition for the new developmental phases. In the perspectives of the future development of this area exists a danger from the excessive and ecologically highly risk using of resources if the elements of European policies of mining, industrial policy and sustainable development policy in development strategy of restructured and privatized company RTB „Bor“ are not incorporated.

Rad testira uticaj privatizacije i restrukturiranja na efikasnost poslovanja industrijskih preduzeća u Srbiji privatizovanih tokom 2002 i 2003 godine. Na uzorku od 45 izabranih preduzeća analiza pokazuje da se privatizacijom povećavaju prosečne vrednosti pokazatelja uspešnosti poslovanja. Nije dokazano da je to povećanje i statistički signifikantno osim u slučaju profitabilnosti ukupne ekonomije preduzeća. U radu je potvrđena hipoteza da uspešnost poslovanja privatizovanih preduzeća u postprivatizacionom periodu statistički značajno zavisi od tipa investitora i koncentracije vlasničkih prava ali ne i od dela kapitala u vlasništvu države., This paper examine the impact of privatization and restructuring on the operating and financial performances of industrial enterprises privatized in Serbia during the period 2002-2003. The longitudinal study of 45 firms has empirically confirmed the significant increase in profitability of total assets (ROA). The impacts of buyer type and level of property rights concentration on increase of performances in postprivatization period were also confirmed.

U radu su razmatrani problemi privatizacije i mogućnosti održivog razvoja RTB Bor. Razvojni izgledi opterećeni su krupnim problemima, potenciranim tranzicionom depresijom. Prikazani su osnovni nalazi održivog razvoja rudarsko-topioničarskog basena Bor: da potencijali ne mogu biti racionalno iskorišćeni ako se nastavi sa sadašnjim trendom biskog nivoa korišćenja; neophodnosti ekološko-prostorne sanacije i prevencije ekoloških šteta, kao preduslova za novu razvojnu fazu. U perspektivama budućeg razvoja prostora postoji opasnost od potencijalno prekomernog i ekološki visoko-rizičnog korišćenja pojedinih resursa ukoliko se u strategiju razvoja i poslovanja restrukturiranog i privatizovanog preduzeća RTB „Bor“ ne budu inkorporirali elementi evropskih politika razvoja rudarstva, industrijske politike i održivog razvoja., In the paper are discussed problems of privatization and sustainable development possibilities of RTB Bor (Cupper Mine). Development perspectives are under the pressure of crucial problems, which are emphatic by transitional depression. There are shown key results of sustainable development of RTB Bor as follows: the resources can’t be rational used if the trend of low level using continued; needs of environmental sanation and ecological damages prevention, as condition for the new developmental phases. In the perspectives of the future development of this area exists a danger from the excessive and ecologically highly risk using of resources if the elements of European policies of mining, industrial policy and sustainable development policy in development strategy of restructured and privatized company RTB „Bor“ are not incorporated.

The privatization process and its impact on the business environment in this paper are studied. The analysis of the successful case in this paper is studied, too. It can be concluded that the privatization process can has the positive influence on the business success if the new owners take new investment in the development and business improvement. Under that condition better business effectiveness, as one of main privatization goals, can be improved., U ovom radu proučava se proces tranzicije sa stanovišta uticaja na kreiranje poslovnog ambijenta kao i sa stanovišta njenih glavnih ciljnih područja. Takođe je izvršena analiza konkretnog primera uspešne privatizacije u jednom preduzeću hemijske industrije. Na osnovu datog proučavanja izveden je zaključak da proces privatizacije može imati veoma pozitivan uticaj na unapređenje poslovnog uspeha i na proces razvoja privatizovanog preduzeća. Uslov za to je da se prilikom privatizacije biraju kupci koji imaju veću finansijsku moć, bolji menadžment, savremeniju tehnologiju i bogatije iskustvo. Takođe je veoma bitno da novi vlasnik pokaže spremnost za ulaganje u oporavak i razvoj kupljenog preduzeća i da data ulaganja i realizuje. Tada su daleko veći izgledi da proces privatizacije postigne jedan od svojih najbitnijih ciljeva-povećanje efikasnosti poslovanja ekonomskih subjekata.

Poslednje decenije ovog veka obeležile su promene pa rticipacije sektrora u ekonomskom razvoju kojima je tercijarni sektor do bio na značaju. Sektor koji je permanentno bio zapostavlj en i čiji je uticaj bio minimiziran, postao je lokomotiva ekonomsko g prosperiteta, naročito u razvijenim tržišnim ekonomijam a. Međusektorska preraspodela ekonomskog uticaja dinamičkog j e karaktera. Na početku ljudskog razvoja najznačajniji je b io primarni sektor sa poljoprivredom kao dominantnom gran om delatnosti. Prva industrijsko - tehnološka revolucija uslovi la je da na značaju dobije sekundarni sektor sa teškom industrijom kao vodećom granom, a najnovija, treća tehnološka revolucij a gde su nosioci razvoja kompjuterska tehnologija sa informacijom ka o osnovnim razvojnim resursom, doprinela je prosperite tu servisnog sektora koji se direktno bavi proizvodnjom, obradom i ra zvojem informacija. Tehnološki napredak nije pozitivno delovao isključivo n a razvoj tercijarnog sektora, jer ne postoji delatnost u svakom o d tri sektora koja u sebi ne uključuje informaciju kao resurs. Stoga ne postoji bojazan da će razvijene tržišne ekonomije postati servi sna, uslužna društva sa zapostavljenim primarnim i sekundarni m sektorom. Pre bi se moglo govoriti o novim načinima zaj edničkog tržišnog delovanja i sektora međuzavisnosti koja je dan as izraženija nego ikada, bez obzira na povećani uticaj tercijarnog sektora., Last decades of this century have brought about chang es in the sectors participation in economic development by which t ertiary sector assumed greater importance. The sector which has b een permanently neglected, and whose influence has been mi nimized, became a locomotive of the economic prosperity, part icularly in developed market economies. Intersectoral redistribution of economic influence has dynamic characteristic. In the very beginning of the human deve lopment the primary sector with agriculture as dominant activit y was the most important one. First industrial and technological revolution attributed greater importance to the secondary (indus trial) sector with heavy industry as a leading branch, and new third technology with information as a main development resource has b rought prosperity to the tertiary sector which directly produces, processes and develops information. Tehnological progress has not positively influenced o nly the tertiary sector but the others as well since there is no activity in either of the three sectors which does not include info rmation as a resource. Therefore there is no worry that developed market economies will become service producing societes that disr egard the primary and secondary sectors. It is rather a quest ion of new methods of the joint market action and sectoral interd ependence which is today more expressed than ever, regardless of an increased impact made by tertiary sector.