Search

Belastingontwijking door multinationale ondernemingen haalt regelmatig de voorpagina’s van de media. Veel bekende multinationals komen in het nieuws met ingewikkelde financiële structuren waardoor ze minder of in sommige gevallen geen winstbelasting hoeven te betalen. Maar hoeveel winstbelasting wordt er nu ontweken. De centrale vraag van de oratie is: wat is de omvang van belastingontwijking door het bedrijfsleven in en via Nederland? Daar wordt een inschatting van gemaakt aan de hand van mijn eigen onderzoek met verschillende co-auteurs, de internationale literatuur, statistisch cijfermateriaal en economische theorie. De belangrijkste boodschap is dat Nederland waarschijnlijk 1 tot 2,5 mld euro jaarlijks misloopt aan inkomsten van de vennootschapsbelasting. Dat is vooral gebaseerd op schattingen in de internationale literatuur waarin is aangetoond dat bedrijven winsten verschuiven naar landen met lagere belastingtarieven. Behalve dat Nederland zelf belastinginkomsten misloopt, wordt Nederland vaak gebruikt door internationale bedrijven om financiële stromen van het ene land naar het andere te sluizen. Om die reden wordt Nederland weleens een belastingparadijs genoemd, hoewel doorsluisland een betere benaming is. Nederland wordt als doorsluis gebruikt vanwege een aantal unieke kenmerken van ons belastingsysteem voor bedrijfswinsten. Als gevolg daarvan zijn er zo’n 15 duizend bijzondere financiële instellingen in Nederland, ook wel brievenbusmaatschappijen genoemd die 100 tot 200 miljard euro per jaar door Nederland geleiden. De multinationals kunnen daar zo’n 25 miljard euro per jaar aan belastingen ontwijken. Dat bedrag is een grove schatting die vooral een orde van grootte weergeeft en geen precies getal. Die ondernemingen ontwijken deze belastingen niet alleen vanwege het Nederlandse belastingsysteem, maar het is de combinatie van nationale belastingsystemen, die niet op elkaar afgestemd zijn, die daartoe bijdragen. Hoewel Nederland zelf maatregelen kan