Search

Izbijanje pandemije COVID-19 početkom 2020. dovelo je do nezabilježene krize globalnih razmjera koja je dovela do blokade vitalnih sastavnica društvenog djelovanja u razmjerima koji su ugrozili međunarodnu i nacionalnu sigurnost. Pandemija je iskazala potencijal za evoluciju i generiranje šireg spektra prijetnji i otvorila suštinska pitanja razumijevanja sigurnosti i sigurnosnog organiziranja država. Radi se o prijetnji na koju, iako je prepoznata u većini strateških dokumenata sigurnosti, nije uspješno definiran odgovor nacionalnih i međunarodnih sigurnosnih sustava u okviru još uvijek dominantnog razumijevanja sigurnosti utemeljenog na tradicionalnim sigurnosnim studijama. Pokazalo se da su sigurnosni sustavi još uvijek determinirani tradicionalnim konceptom koji ne omogućava u potpunosti prepoznavanje uzroka prijetnji i kriza te njihove korelacije, što jača neizvjesnost i negativno utječe na normativni i institucionalni kapacitet potreban za učinkovit odgovor na krize. Rad polazi od hipoteze kako je pandemija COVID-19 potaknula promjene sigurnosne paradigme, što znanstvenu zajednicu i donositelje političkih odluka stavlja pred izazov definiranja novih pristupa i novih metoda istraživanja sigurnosnih fenomena te strateškog modeliranja sigurnosnih sustava i upravljanja krizama na nacionalnoj i na globalnoj razini. U radu će se stoga analizirati utjecaj krize potaknute pandemijom COVID- 19 na razumijevanje sigurnosti kroz raščlambu prijetnji koje je generirala te definiranje korelacije teorijskih znanja i praktičnih iskustava upravljanja krizom., The outbreak of the COVID-19 pandemic in early 2020 led to an unprecedented crisis of global proportions that led to the blockade of vital components of social action on a scale that threatened international and national security. The pandemic has demonstrated the potential to evolve and generate a wider range of threats and has opened up essential questions of understanding the security and security organization of states. It is a threat to which, although recognized in most strategic security documents, the response of national and international security systems has not been successfully defined within the still dominant understanding of security based on traditional security studies. It has been shown that security systems are still determined by a traditional concept that does not fully identify the causes of threats and crises and their correlations, which increases uncertainty and negatively affects the normative and institutional capacity needed to respond effectively to crises. The paper is based on the hypothesis that the COVID-19 pandemic has prompted a security paradigm shift that challenges the scientific community and policy-makers to define new approaches and new methods of researching security phenomena and strategic modelling of security systems and crisis management nationally and globally. The paper will therefore analyse the impact of the crisis triggered by the COVID-19 pandemic on understanding security through an analysis of the threats it has generated and defining the correlation between theoretical knowledge and practical crisis management experiences.

Приватизација безбедности у Србији и Хрватској спроведена је у специфичном контексту који је утицао на смер и динамику развоја сектора приватне безбедности. За разлику од циљно спроведене приватизације безбедности у западној Европи и САД, у ове две државе одвијао се процес стихијске приватизације овог сектора. Процес либералне изградње мира на западном Балкану, у друштвима Србије и Хрватске дефинисао је контекст у коме се одвија приватизација безбедности. Специфичне предуслове за развој овог сектора имамо и у форми „друштвене самозаштите“, својеврсног социјалистичког концепта који се својинском трансформацијом нашао на тржишту нудећи услуге обезбеђења и такмичећи се са новонасталим фирмама. За разумевање овог феномена важно је нагласити да су процеси политичких и економских реформи спровођени током и по окончању грађанског рата, а у условима изолованости међународним санкцијама. Тако су тржишно отварање и политички либерализам у затвореним и недемократским заједницама погодовали стварању одређених клијентелистичких односа између фирми за обезбеђење и партија на власти. С друге стране, Србија и Хрватска, иако деле већину предуслова, разликују се у чињеници да је у Хрватској увек постојала одређена законска уређеност овог сектора, док у Србији, у периоду од 1993.-2013. године, овај сектор није био законски уређен. У том кључу се може интерпретирати већи степен интегрисаности сектора приватне безбедности у Хрватској од чињеничног стања у Србији. У раду је посебан део посвећен објашњењу механизма клијентелистичких односа и тржишних малверзација, те је указано на сличности у овим праксама у обе земље. С друге стране анализирани су и контролни механизми којима располаже држава, са закључком да су ти механизми ретко и селективно употребљавани, у циљу очувања постојећих клијентелистичких односа., Privatization of security in Serbia and Croatia was carried out in a specific context that influenced the direction and dynamics of the development of the private security sector. Unlike the targeted privatization of security in Western Europe and the United States, the process of uncontrolled privatization of the sector was implemented in these two countries. The process of liberal peace-building in the Western Balkans has defined the context in which the privatization of security takes place in Serbian and Croatian societies. Specific preconditions for the development of this sector can be found in the form of "social self-protection", a kind of socialist concept that has emerged on the market due to ownership transformation, offering security services and competing with newly emerging companies. In order to understand this phenomenon, it is important to emphasize that the processes of political and economic reforms have been conducted during and after the end of the civil war, and in the conditions of isolation imposed by international sanctions. Thus, market opening and political liberalism in isolated and undemocratic communities favored the creation of certain clientelist relations between security firms and political parties in power. On the other hand, Serbia and Croatia, despite having the majority of preconditions in common, differ in the fact that a certain legal framework has always existed in Croatia, whereas in Serbia, in the period 1993-2013, this sector was not legally regulated. A higher degree of integration of the private security industry in Croatia can be interpreted accordingly, compared to the factual situation in Serbia. A special part of this study is dedicated to the explanation of the mechanism of clientelist relations and market malversations, and similarities in these practices are emphasized. On the other hand, the control mechanisms at the disposal of the state were analyzed, with the conclusion that these mechanisms were rarely and se

Zaštićenim područjima u Republici Hrvatskoj upravljaju Javne ustanove za upravljanje zaštićenim dijelovima prirode koje se osnivaju uredbom Vlade; za zaštitu prirode u Republici Hrvatskoj nadležno je Ministarstvo zaštite okoliša i prirode pri čemu se upravni poslovi zaštite prirode obavljaju u Upravi za zaštitu prirode a stručni poslovi u Državnom zavodu za zaštitu prirode na državnoj razini te u Uredima državne uprave u županijama i Gradu Zagrebu nadležnima za poslove zaštite prirode, odnosno javnim ustanovama za upravljanje zaštićenim prirodnim vrijednostima županija, gradova i općina te javnim ustanovama nacionalnih parkova i parkova prirode. U upravljanju zaštićenim područjima u Republici Hrvatskoj izrazito je prisutna politička dimenzija budući da država svoja osnivačka i upravljačka prava prenosi na resorno ministarstvo (izvršno političko tijelo) koje zatim delegira menadžment koji neposredno upravlja zaštićenim područjem, pri čemu je teško ili nemoguće izbjeći politički utjecaj. Ovakvim izborom tipa upravljanja država se osigurava da će definirani politički ciljevi nacionalne razine biti implementirani na sve razine zaštićenog područja. Na takav način izabran menadžment generalno definira smjernice razvoja zaštićenog područja te se u smislu provedbe istih na nižoj hijerarhijskoj razini (zaštićenom području) između ostalog i politički dodatno osigurava na način da na prijedlog za to ovlaštenih tijela unutar zaštićenog područja odobrava/ usvaja/ donosi akte odnosno definira smjer daljnjeg razvoja zaštićenog područja. Upravno vijeće čije članove bira ministar resornog ministarstva upravlja zaštićenim područjem dok poslovanje ustanove koja upravlja zaštićenim područjem organizira i vodi ravnatelj kojeg na temelju javnog natječaja također imenuje ministar resornog ministarstva. Iz navedenog je vidljivo da je donošenje odluka u zaštićenom području u većoj ili manjoj mjeri politički uvjetovano te da sustav omogućava da se politička odluka (ne)posrednim putem integri, Protected areas in the Republic of Croatia are managed by public institutions that are founded by government directive; authorized for nature protection in the Republic of Croatia is the Ministry for environment and nature protection, and administrative affairs are officiated in the directorate for nature protection and professional affairs in Public institute for nature protection (national level) and public administration in counties and Zagreb authorized for nature protection affairs. In protected areas management in the Republic of Croatia political dimension is extremely present because the Government transfers its founder and managerial rights on to the authorized ministry ( executive political authority) which then delegates the management that directly manages protected areas, whereat it is not possible to avoid political impact. By choosing this type of management the Government ensures that the set political aims on national level will be implemented on all levels of the protected area management. In that way the management defines guidelines for protected areas development; also, to make sure that political aims are implemented in lower hierarchical levels ( protected areas), it authorises, adopts and brings documents i.e. defines the direction of further protected area developement. Members of Governinig council of the protected area are choosen and named by the ministar; the council manages protected area daily business activities are managed by general manager who is also ( after conducted public tender ) is also named by the ministar. All above shows that decision making in protected areas is in certain level politically conditioned, and that the system itself allowes political decision to (in)directly integrate in all levels of decision making, with or without the democratic ability to have influence on it, since the authotity that de facto suggests and makes decisions (ministry) is apsolute authority. Even though the position of general manager is n