Search

Focusing on three historical examples of a different understanding of Christian identity, the paper seeks to address the role of contemporary concepts of sex and gender in the creation of Christian identity. In the first case study, focused on the literary representations of the Christian martyrdom from the second and third centuries, special emphasis is placed on the demand for the ‘manly’ or ‘masculine’ way of witnessing faith. The second historical example relates to the creation of a wider ascetic movement in the fourth-century Asia Minor, and its specific focus is on Macrina the Younger. In her Vita, Gregory of Nyssa distinguishes between Macrina’s gender identity based on her virginity on the one hand, and her social role as a widow, and ‘mother’ and ‘father’ of her monastic community on the other. Finally, the focus is shifted towards Dionysius the Areopagite and Maximus the Confessor, whose teachings about ecstasy, as a way to transcend oneself in the movement towards the loved one, provide the basis for establishing a theology of marriage and creating a Christian identity based not on sexual or gender roles, but on the uniqueness of human nature., Rad ima za cilj da pruži kratak pregled hrišćanskih pogleda na polni i rodni identitet, kako u ranohrišćanskom, tako i u patrističkom periodu. Fokusirajući se na tri istorijska primera ra-zličitog shvatanja hrišćanskog identiteta, rad nastoji da pokaže koju su ulogu igrali savremeni pojmovi pola i roda u stvaranju hrišćanskog identiteta u prvim vekovima hrišćanstva. U prvoj studiji slučaja, koja se odnosi na literarne prikaze mučeništva hrišćana u 2. i 3. veku, pozna-tijim kao martiriološka književnost, poseban akcenat se stavlja na zahtev za „muževnim“ sve-dočenjem vere. Drugi istorijski primer se odnosi na 4. vek i stvaranje šireg asketskog pokreta u Maloj Aziju, i posebno se fokusira na ulogu sv. Makrine Mlađe i način formiranja njenog rodnog identiteta kako na osnovu devstvenosti, tako i na osnovu njene uloge udovice, od-nosno majke i oca svojoj monaškoj obitelji. Na kraju, fokus se pomera prema Dionisiju Are-opagitu i sv. Maksimu Ispovedniku, čija učenje o ekstazi, kao izlasku iz sebe prema voljenom biću, daju osnova za uspostavljanje jedne teologije braka i stvaranju hrišćanskog identiteta ne na polnim ili rodnim ulogama, već na jedinstvenosti ljudske prirode.

The paper presents the philosophy of the French philosopher Michel Serres, with an accent on his working method and unusual methodology. Starting from the thesis that the empiricist trait of Serres’ philosophy remains underexposed if one simply receives his work as that of a structuralist epistemologist, Serres’ monograph The Five Senses (1985) is then discussed in more detail. Here we see both a radical empiricism all his own and a closeness to phenomenology. Nevertheless, perception and language are not opposed to each other in Serres. Rather, his radical thinking of a world-relatedness of the bodily senses and an equally consistent understanding of a sensuality of language – and also of philosophical prose – are closely intertwined., Rad nam predstavlja filozofiju francuskog filozofa Mišela Sera, sa akcentom na njegov radni metod, te krajnje neuobičajenu metodologiju. Polazeći od teze da empirijska crta Serove fi-lozofije ostaje nedovoljno eksponirana ukoliko se njegova dela naprosto recipiraju kao dela epistemologa strukturaliste, prelazi se na detaljniju analizu Serove monografije The Five Sen-se (1985). Tu vidimo i radikalni empirizam, sam za sebe, ali i bliskost sa fenomenologijom. Pa ipak, percepcija i jezik, kod Sera nisu suprotstavljeni. Umesto toga, njegovo radikalna misao o povezanosti telesnih čula sa svetom i podjednako dosledno razumevanje osećajnosti jezi-ka – a takođe i filozofske proze – duboko su isprepleteni.

Focusing on three historical examples of a different understanding of Christian identity, the paper seeks to address the role of contemporary concepts of sex and gender in the creation of Christian identity. In the first case study, focused on the literary representations of the Christian martyrdom from the second and third centuries, special emphasis is placed on the demand for the ‘manly’ or ‘masculine’ way of witnessing faith. The second historical example relates to the creation of a wider ascetic movement in the fourth-century Asia Minor, and its specific focus is on Macrina the Younger. In her Vita, Gregory of Nyssa distinguishes between Macrina’s gender identity based on her virginity on the one hand, and her social role as a widow, and ‘mother’ and ‘father’ of her monastic community on the other. Finally, the focus is shifted towards Dionysius the Areopagite and Maximus the Confessor, whose teachings about ecstasy, as a way to transcend oneself in the movement towards the loved one, provide the basis for establishing a theology of marriage and creating a Christian identity based not on sexual or gender roles, but on the uniqueness of human nature., Rad ima za cilj da pruži kratak pregled hrišćanskih pogleda na polni i rodni identitet, kako u ranohrišćanskom, tako i u patrističkom periodu. Fokusirajući se na tri istorijska primera ra-zličitog shvatanja hrišćanskog identiteta, rad nastoji da pokaže koju su ulogu igrali savremeni pojmovi pola i roda u stvaranju hrišćanskog identiteta u prvim vekovima hrišćanstva. U prvoj studiji slučaja, koja se odnosi na literarne prikaze mučeništva hrišćana u 2. i 3. veku, pozna-tijim kao martiriološka književnost, poseban akcenat se stavlja na zahtev za „muževnim“ sve-dočenjem vere. Drugi istorijski primer se odnosi na 4. vek i stvaranje šireg asketskog pokreta u Maloj Aziju, i posebno se fokusira na ulogu sv. Makrine Mlađe i način formiranja njenog rodnog identiteta kako na osnovu devstvenosti, tako i na osnovu njene uloge udovice, od-nosno majke i oca svojoj monaškoj obitelji. Na kraju, fokus se pomera prema Dionisiju Are-opagitu i sv. Maksimu Ispovedniku, čija učenje o ekstazi, kao izlasku iz sebe prema voljenom biću, daju osnova za uspostavljanje jedne teologije braka i stvaranju hrišćanskog identiteta ne na polnim ili rodnim ulogama, već na jedinstvenosti ljudske prirode.

In this paper I analyze Cécile Laborde’s conception of justificatory secularism. Laborde points out that in her formulation and defense of the conception of justificatory secularism, she follows Rawls’ conception of political liberalism to a certain extent. For that reason, I first provide a sketch of Rawls’ conception of political liberalism. Then I focus on justificatory secularism, trying to show to what extent it displays similarities with the conception of political liberalism, but also how it differs. I am interested in whether justificatory secularism represents a better alternative to the conception of political liberalism or whether these two conceptions should be considered complementary., U ovom radu analiziraćemo stanovište sekularizma opravdanja koje je nedavno formulisala Sesil Labord. Labord jasno ističe da prilikom formulisanja i odbrane koncepcije sekularizma opravdanja u određenoj meri sledi Rolsovo shvatanje političkog liberalizma. Zbog toga ćemo u ovom radu najpre ponuditi skicu Rolsove koncepcije političkog liberalizma. Potom ćemo analizirati stanovište sekularizma opravdanja i nastojaćemo pritom da ukažemo u kojoj meri ono ima sličnosti sa koncepcijom političkog liberalizma, ali i u kojoj meri se od nje razlikuje. Tako da će nas prvenstveno interesovati da li koncepcija sekularizma opravdanja predstavlja bolju alternativu u odnosu na koncepciju političkog liberalizma ili na te dve koncepcije treba gledati kao na komplementarne

In Capitalism, Alienation and Critique, part of the development of Asger Sørensen’s overall argument is a disagreement with Georges Bataille. The crux of the argument is that Bataille’s thinking – especially his conception of subjectivity – is ‘apolitical’. The aim of this paper is to investigate the force of this claim. What does it mean for a position – albeit a philosophical one – to be ‘apolitical’?, U Kapitalizmu, otuđenju i kritici, deo razvoja celokupne argumentacije Asgera Serensena pred stavlja neslaganje sa Žoržom Batajem. Srž argumenta je da je Batajevo mišljenje – a naročito njegovo shvatanje subjektivnosti – ’apolitično’. Cilj ovog rada je da ispita snagu ovog argu menta. Šta znači kada kažemo da je neka pozicija – čak i filozofska – ’apolitična’?

What exactly is wrong with hating others? However deep-seated the intuition, when it comes to spelling out the reasons for why hatred is inappropriate, the literature is rather meager and confusing. In this paper, I attempt to be more precise by distinguishing two senses in which hatred is inappropriate, a moral and a non-moral one. First, I critically discuss the central current proposals defending the possibility of morally appropriate hatred in the face of serious wrongs or evil perpetrators and show that they are all based on a problematic assumption, which I call the ‘reality of evil agents assumption’. I then turn to the issue of non-moral emotional appropriateness and sketch a novel, focus-based account of fittingness. Next, I outline the distinctive affective intentionality of hatred, suggesting that hatred, unlike most other antagonistic emotions, has an overgeneralizing and indeterminate affective focus. Against this background, I argue that hatred cannot be fitting. Due to the indeterminacy of its focus, hatred fails to pick out those evaluative features of the intentional object that would really matter to the emoters. I close with some tentative remarks on the possibility of appropriate hatred towards corporate or group agents., Šta je zapravo pogrešno u mržnji prema drugima? Bez obzira na dubinu intuicije, literatura je ipak oskudna i konfuzna kada treba da se navedu razlozi za neprikladnost mržnje. U ovom članku pokušaću da budem precizniji razlikujući dva smisla prema kojima je mržnja neprikladna, moralni i vanmoralni. Prvo ću kritički razmatrati glavne savremene pozicije koje zagovaraju mogućnost moralne prikladnosti mržnje u slučaju ozbiljno rđavih ili zlih počinilaca. Pokušaću da pokažem da su svi oni zasnovani na problematičnoj pretpostavci koju nazivam „pretpostavka o realnosti zlih aktera“. Nakon toga ću se pozabaviti problemom vanmoralne emocionalne prikladnosti i ocrtaću novo, na fokusu zasnovano objašnjenje podesnosti. Zatim ću predstaviti karakterističnu afektivnu intencionalnost mržnje, pri čemu sugerišem da mržnja, za razliku od drugih antagonističkih emocija, ima prekomerno uopštavajući i neodre đen afektivni fokus. Imajući to u vidu argumentovaću da mržnja ne može da bude podesna. S obzirom na neodređenost svog fokusa mržnja ne može da prati evaluativna svojstva inten cionalnog objekta koja bi zaista imala značaja za osobu koja doživljava emociju. Tekst zaključujem s provizornom napomenom o mogućnosti prikladne mržnje prema korporacijskim i grupnim akterima.

This response to Asger Sørensen’s paper From Ontology to Epistemology: Tong, Mao and Hegel is made on the basis of a reflection on the author’s intellectual development with special reference to the idea of ‘dialectics’. This development is mainly composed of three periods, in which the author formed his strong antipathy toward dialectics as a mere tool of power (in the 1970s), learnt to understand the importance of ‘dialogical logic’ in providing conceptual tools for human knowledge of a type of reality which is both objective and subjective – human practices (in the 1980s) – and attempted to understand the ‘dialectics of rationalization’ by integrating ‘dialectics’ in the Western tradition of Critical Theory with the Chinese tradition of ‘dialectics’ systematically interpreted by Feng Qi (1915-1995) since the 1990s., Ovaj odgovor na poglavlje Asgera Serensena Od ontologije do epistemologije: Tong, Mao i Hegel je formulisan na temelju refleksije o autorovom intelektualnom razvoju sa posebnim osvrtom na ideju ,dijalektikeʻ. Ovaj razvoj se sastoji iz tri perioda, u kojima je autor razvio jaku antipatiju prema dijalektici kao jednostavnoj alatki moći (u 1970-im), i razumeo značaj ,dijaloške logikeʻ u pružanju pojmovnih oruđa za ljudsko spoznavanje one vrste realnosti koja je istovremeno objektivna i subjetivan – ljudskih praksi (u 1980-im) – i pokušao da razume ,dijalektiku racio nalizacijeʻ integrišući ,dijalektikuʻ iz zapadne tradicije kritičke teorije sa kineskom tradicijom ,dijalektikeʻ sistematski interpretiranom u delima Feng Ćija (1915-1995) u 1990-im.

The paper focuses on violence, claiming that it is not action, but silence and inaction that become “murderous”, given that we are forced into a permanent and impossible process of choosing between responsibility for the other and the possibility of responding to a call for help. Still, this position is not final and the author offers certain alternative strategies, such as rebellion, goodness, critique and shame., Predavanje se fokusira na nasilje i tvrdi da nije delovanje već ćutnja i nečinjenje ono što po staje ,smrtonosnoʻ, s obzirom na to da smo prisiljeni na trajni i nemogući proces odlučivanja između odgovornosti za drugoga i mogućnosti odgovaranja na bilo koji poziv u pomoć. Ipak, takva vrsta prihvatanja nije konačna i autor nudi određene alternativne strategije: pobunu, dobrotu, kritiku i sram.

Ibn Khaldun and Ernest Gellner have both developed comprehensive yet very different theories of social cohesion. Whereas Ibn Khaldun traces the development of intense group solidarity to the ascetic lifestyles of nomadic warriors, for Gellner social cohesion is a product of different material conditions. In contrast to Ibn Khaldun’s theory, where all social ties are generated through similar social processes, in Gellner’s model the patterns of collective solidarity change through time, that is, different societies produce different forms of social cohesion. While Ibn Khaldun argues that asbiyyah is the backbone of group unity in all social orders, Gellner insists that modern societies are underpinned by very different type of collective solidarity than their premodern counterparts. In this paper I offer a critique of Ibn Khaldun’s and Gellner’s theories of social cohesion and develop an alternative explanation, which situates the social dynamics of group solidarity in the organisational and ideological legacies of warfare., Ibn Haldun i Ernest Gelner razvili su sveobuhvatne, ali vrlo različite teorije socijalne kohezije. Dok je Ibn Haldun razvoj intenzivne grupne solidarnosti pronašao u asketskom načinu života nomadskih ratnika, za Gelnera socijalna kohezija predstavlja proizvod različitih materijalnih uslova. Za razliku od teorije Ibn Halduna gde se sve društvene veze generišu kroz slične društvene procese, u Gelnerovom modelu obrasci kolektivne solidarnosti menjaju se tokom vremena pri čemu različita društva stvaraju različite oblike socijalne kohezije. Dok Ibn Haldun tvrdi da je asbija kičma jedinstva grupa u svim društvenim poretcima, Gelner insistira na tome da su moderna društva oblikovana sasvim drugačijom vrstom kolektivne solidarnosti u odnosu na tradicionalne poretke. U ovom radu nudim kritiku Ibn Haldunove i Gelnerove teorije socijalne kohezije i razvijam alternativno objašnjenje koje postavlja socijalnu dinamiku grupne solidarnosti u organizaciono i ideološko nasleđe ratovanja.

This response to Asger Sørensen’s paper From Ontology to Epistemology: Tong, Mao and Hegel is made on the basis of a reflection on the author’s intellectual development with special reference to the idea of ‘dialectics’. This development is mainly composed of three periods, in which the author formed his strong antipathy toward dialectics as a mere tool of power (in the 1970s), learnt to understand the importance of ‘dialogical logic’ in providing conceptual tools for human knowledge of a type of reality which is both objective and subjective – human practices (in the 1980s) – and attempted to understand the ‘dialectics of rationalization’ by integrating ‘dialectics’ in the Western tradition of Critical Theory with the Chinese tradition of ‘dialectics’ systematically interpreted by Feng Qi (1915-1995) since the 1990s., Ovaj odgovor na poglavlje Asgera Serensena Od ontologije do epistemologije: Tong, Mao i Hegel je formulisan na temelju refleksije o autorovom intelektualnom razvoju sa posebnim osvrtom na ideju ,dijalektikeʻ. Ovaj razvoj se sastoji iz tri perioda, u kojima je autor razvio jaku antipatiju prema dijalektici kao jednostavnoj alatki moći (u 1970-im), i razumeo značaj ,dijaloške logikeʻ u pružanju pojmovnih oruđa za ljudsko spoznavanje one vrste realnosti koja je istovremeno objektivna i subjetivan – ljudskih praksi (u 1980-im) – i pokušao da razume ,dijalektiku racio nalizacijeʻ integrišući ,dijalektikuʻ iz zapadne tradicije kritičke teorije sa kineskom tradicijom ,dijalektikeʻ sistematski interpretiranom u delima Feng Ćija (1915-1995) u 1990-im.

What exactly is wrong with hating others? However deep-seated the intuition, when it comes to spelling out the reasons for why hatred is inappropriate, the literature is rather meager and confusing. In this paper, I attempt to be more precise by distinguishing two senses in which hatred is inappropriate, a moral and a non-moral one. First, I critically discuss the central current proposals defending the possibility of morally appropriate hatred in the face of serious wrongs or evil perpetrators and show that they are all based on a problematic assumption, which I call the ‘reality of evil agents assumption’. I then turn to the issue of non-moral emotional appropriateness and sketch a novel, focus-based account of fittingness. Next, I outline the distinctive affective intentionality of hatred, suggesting that hatred, unlike most other antagonistic emotions, has an overgeneralizing and indeterminate affective focus. Against this background, I argue that hatred cannot be fitting. Due to the indeterminacy of its focus, hatred fails to pick out those evaluative features of the intentional object that would really matter to the emoters. I close with some tentative remarks on the possibility of appropriate hatred towards corporate or group agents., Šta je zapravo pogrešno u mržnji prema drugima? Bez obzira na dubinu intuicije, literatura je ipak oskudna i konfuzna kada treba da se navedu razlozi za neprikladnost mržnje. U ovom članku pokušaću da budem precizniji razlikujući dva smisla prema kojima je mržnja neprikladna, moralni i vanmoralni. Prvo ću kritički razmatrati glavne savremene pozicije koje zagovaraju mogućnost moralne prikladnosti mržnje u slučaju ozbiljno rđavih ili zlih počinilaca. Pokušaću da pokažem da su svi oni zasnovani na problematičnoj pretpostavci koju nazivam „pretpostavka o realnosti zlih aktera“. Nakon toga ću se pozabaviti problemom vanmoralne emocionalne prikladnosti i ocrtaću novo, na fokusu zasnovano objašnjenje podesnosti. Zatim ću predstaviti karakterističnu afektivnu intencionalnost mržnje, pri čemu sugerišem da mržnja, za razliku od drugih antagonističkih emocija, ima prekomerno uopštavajući i neodre đen afektivni fokus. Imajući to u vidu argumentovaću da mržnja ne može da bude podesna. S obzirom na neodređenost svog fokusa mržnja ne može da prati evaluativna svojstva inten cionalnog objekta koja bi zaista imala značaja za osobu koja doživljava emociju. Tekst zaključujem s provizornom napomenom o mogućnosti prikladne mržnje prema korporacijskim i grupnim akterima.

In this paper I analyze Cécile Laborde’s conception of justificatory secularism. Laborde points out that in her formulation and defense of the conception of justificatory secularism, she follows Rawls’ conception of political liberalism to a certain extent. For that reason, I first provide a sketch of Rawls’ conception of political liberalism. Then I focus on justificatory secularism, trying to show to what extent it displays similarities with the conception of political liberalism, but also how it differs. I am interested in whether justificatory secularism represents a better alternative to the conception of political liberalism or whether these two conceptions should be considered complementary., U ovom radu analiziraćemo stanovište sekularizma opravdanja koje je nedavno formulisala Sesil Labord. Labord jasno ističe da prilikom formulisanja i odbrane koncepcije sekularizma opravdanja u određenoj meri sledi Rolsovo shvatanje političkog liberalizma. Zbog toga ćemo u ovom radu najpre ponuditi skicu Rolsove koncepcije političkog liberalizma. Potom ćemo analizirati stanovište sekularizma opravdanja i nastojaćemo pritom da ukažemo u kojoj meri ono ima sličnosti sa koncepcijom političkog liberalizma, ali i u kojoj meri se od nje razlikuje. Tako da će nas prvenstveno interesovati da li koncepcija sekularizma opravdanja predstavlja bolju alternativu u odnosu na koncepciju političkog liberalizma ili na te dve koncepcije treba gledati kao na komplementarne

In Capitalism, Alienation and Critique, part of the development of Asger Sørensen’s overall argument is a disagreement with Georges Bataille. The crux of the argument is that Bataille’s thinking – especially his conception of subjectivity – is ‘apolitical’. The aim of this paper is to investigate the force of this claim. What does it mean for a position – albeit a philosophical one – to be ‘apolitical’?, U Kapitalizmu, otuđenju i kritici, deo razvoja celokupne argumentacije Asgera Serensena pred stavlja neslaganje sa Žoržom Batajem. Srž argumenta je da je Batajevo mišljenje – a naročito njegovo shvatanje subjektivnosti – ’apolitično’. Cilj ovog rada je da ispita snagu ovog argu menta. Šta znači kada kažemo da je neka pozicija – čak i filozofska – ’apolitična’?

In this paper, I provide an argument for the assumption that contents supervene on vehicles, which is based on the explanatory role of representations in the cognitive sciences. I then show that the supervenience thesis together with the explanatory role imply that the individuation criteria for contents and vehicles are tightly bound together, such that content internalism (externalism) is in effect equivalent to vehicle internalism (externalism). In the remainder of the paper, I argue that some of the different positions in the debate stem from different research questions, namely the question about the acquisition conditions and the question about the entertaining conditions for mental representation. Finally, I argue that the thesis of externalism is much more interesting if understood as a claim about how mental representation works in our world as opposed to how they work in all metaphysically possible worlds. In particular, I argue that this “nomological” understanding of the thesis is able to explain how and why the experimental methods used in contemporary cognitive sciences are able to provide insight into behavior generation., U ovom radu predstavljam argument u prilog pretpostavci da sadržaji supervenišu na po-srednicima koji je zasnovan na eksplanatornoj ulozi predstava u kognitivnim naukama. Po-tom pokazujem da teza o superventnosti, zajedno sa eksplanatornom ulogom, implicira da su kriterijumi za individuaciju sadržaja i posrednika blisko povezani na takav način da je in-ternalizam (eksternalizam) o sadržaju zapravo ekvivalentan internalizmu (eksternalizmu) o posrednicima. U ostatku rada, pokazujem da neki od različitih pristupa u debati proističu iz različitih istraživačkih pitanja, tačnije, pokazujem da neki od pristupa proističu iz pitanja koje se tiče uslova sticanja mentalnih predstava a drugi iz pitanja koje se tiče uslova za razmišlja-nje o mentalnim predstavama. Najzad, pokazujem da je teza o eksternalizmu daleko zani-mljivija ako je razumemo kao tezu o tome na koji način mentalno predstavljanje funkcioniše u našem svetu a ne kao tezu o tome na koji način mentalno predstavljanje funkcioniše u svim metafizički mogućim svetovima. Tačnije, pokazujem da „nomološko“ razumevanje teze može da objasni kako i zašto eksperimentalne metode koje se koriste u savremenim kognitivnim naukama mogu da pruže uvid u obrazovanje ponašanja.

The paper critically analyzes the interplay between reason and emotions in the history of Western philosophy, as an inadequately ambivalent interrelationship of contrast, control and conflict. After the analysis of the philosophies of emotions and passion amongst the most important philosophers and philosophical works of classical antiquity and the Middle Ages, the paper presents ideas on this interrelationship within the framework of modern philosophy, or during the so-called Age of Reason. Finally, the paper analyzes the character of emotions in the contemporary philosophy, while examining possibilities for the history of (philosophy of) emotions and feelings, but also the possibilities for overcoming the undue opposition of reason and emotions, which was present in the dominant Western philosophical tradition., U ovom radu se kritički analizira uzajamni odnos razuma i emocija kroz istoriju zapadne filozofije, kao neprimereno ambivalentni međuodnos kontrasta, kontrole i konfilkta. Nakon analiziranja filozofija emocija i strasti među najuticajnijim filozofima i filozofskim delima antike i srednjeg veka, u radu se izlažu ideje o ovom međuodnosu u okvirima moderne filozofije, tj. tokom takozvanog Doba razuma. Na kraju, u radu se analizira karakter emocija u savremenoj filozofiji i ispituju se mogućnosti za istoriju (filozofiju) emocija i osećanja, ali i mogućnosti za prevazilaženje neumerenog suprotstavljanja razuma i emocija, koje je prisutno u dominantnoj zapadnoj filozofskoj tradiciji.

This paper presents a historical commentary on arguments in theory of property that reinforce the vision of strong and clear property rights dominant in developmental policy today. Building upon the article from Duncan Kennedy in 2013 that analyses this vision, this paper tackles additional issues in emergence of the vision. In doing that the paper relies on broadly genealogical approach to focus on a binary opposition that has been present in the theory of property almost since its historical establishment in Western thought. This methodology allows us to conceptualize the problem in more substantive terms than Kennedy does and show how radical shift is necessary to overcome the problems that the vision entails., Ovaj članak se sastoji od istorijskog komentara na argumente u teoriji svojine koji osnažuju viziju jakih i jasnih svojinskih prava, koja je dominantna u savremenom razvojnom polisiju. Nadovezujući se na članak Dankana Kenedija iz 2013. koji je izneo prvu analizu ove vizije, ovaj članak se bavi nizom dodatnih pitanja koja se tiču njenog nastanka. Da bi postigao ovaj cilj, u članku se oslanjam na genealoški pristup u širem smislu koji je usredsređen na binarnu opoziju prisutnu u teoriji svojine od njenih istorijskih početaka u Zapadnoj misli. Ova metodologija omogućava da se problem konceptualizuje na supstantivniji način nego što je to učinjeno od strane Kenedija i da se pokaže kakav radikalan iskorak je potreban da bi se prevazišli problemi koje pomenuta vizija nosi sa sobom.

The paper addresses the issues of euthanasia and thoroughly analyses Kantian response to the practice in question. In reference to Kant’s views on many related issues, such as murder, suicide, autonomy, rationality, honor and the value of human life, the main goal of this paper is to offer an explanation for one probable Kantian view on euthanasia in general, as well as an explanation for a specific form of euthanasia with regard to those patients suffering from dementia. The author’s arguments, according to which Kant could even argue that those persons who have begun suffering from dementia have a duty to die, have all been given special importance in this paper. The question is could and should this specific moral ever be allowed to become universal when considering the patients’ willingness to commit suicide once they start suffering from dementia or perhaps once they start experiencing a loss of rationality? Should suicide even become a patient’s duty? Furthermore, if a patient shows absolutely no intention or willingness of taking her/his own life, ‘should’ the doctor perform a non-voluntary euthanasia over the patient? This paper analyses the author’s arguments which are actually in favor of aforementioned questions, and aims to examine the plausibility of the act as well as to criticize it. The issue of euthanasia is very important, because the key question is what in fact constitutes the fundamental value of human life, which lies at the heart of this problem., U radu se obrađuju pitanja eutanazije i detaljno se analizira kantovski odgovor na dotičnu praksu. U vezi s Kantovim stajalištima o mnogim srodnim pitanjima, kao što su ubistvo, samoubistvo, autonomija, racionalnost, čast i vrednost ljudskog života, glavni cilj ovoga rada jeste da se pruži objašnjenje za jedan uopšteno mogući kantovski pogled na eutanaziju, kao i objašnjenje za jedan određeni oblik eutanazije s obzirom na one pacijente koji pate od demencije. Argumenti autora, prema kojima je Kant čak mogao da tvrdi da su osobe koje su počele patiti od demencije imale dužnost da umru, u ovom radu su bili od posebne važnosti. Pitanje je da li bi se moglo i trebalo ikada dozvoliti da ovaj specifični moral postane univerzalan kada se razmatra želja pacijenata da počini samoubistvo, kada počnu patiti od demencije ili možda jednom kada počnu doživljavati gubitak racionalnosti? Da li bi samoubistvo trebalo čak da postane pacijentova dužnost? Nadalje, ako pacijent ne pokazuje apsolutno nikakvu nameru ili spremnost da oduzme sebi život, „treba li“ doktor obaviti nedobrovoljnu eutanaziju nad pacijentom? Ovaj rad analizira argumente autora koji zapravo podržavaju navedena pitanja i ima za cilj ispitivanje verodostojnosti tog čina kao i njegovo kritikovanje. Problem eutanazije je vrlo važan, jer je ključno pitanje šta u stvari konstituiše temeljnu vrednost ljudskog života, koja leži u srcu ovog problema,idrugihformičovekovogpravanaživot.

This paper presents a historical commentary on arguments in theory of property that reinforce the vision of strong and clear property rights dominant in developmental policy today. Building upon the article from Duncan Kennedy in 2013 that analyses this vision, this paper tackles additional issues in emergence of the vision. In doing that the paper relies on broadly genealogical approach to focus on a binary opposition that has been present in the theory of property almost since its historical establishment in Western thought. This methodology allows us to conceptualize the problem in more substantive terms than Kennedy does and show how radical shift is necessary to overcome the problems that the vision entails., Ovaj članak se sastoji od istorijskog komentara na argumente u teoriji svojine koji osnažuju viziju jakih i jasnih svojinskih prava, koja je dominantna u savremenom razvojnom polisiju. Nadovezujući se na članak Dankana Kenedija iz 2013. koji je izneo prvu analizu ove vizije, ovaj članak se bavi nizom dodatnih pitanja koja se tiču njenog nastanka. Da bi postigao ovaj cilj, u članku se oslanjam na genealoški pristup u širem smislu koji je usredsređen na binarnu opoziju prisutnu u teoriji svojine od njenih istorijskih početaka u Zapadnoj misli. Ova metodologija omogućava da se problem konceptualizuje na supstantivniji način nego što je to učinjeno od strane Kenedija i da se pokaže kakav radikalan iskorak je potreban da bi se prevazišli problemi koje pomenuta vizija nosi sa sobom.

In this paper, I provide an argument for the assumption that contents supervene on vehicles, which is based on the explanatory role of representations in the cognitive sciences. I then show that the supervenience thesis together with the explanatory role imply that the individuation criteria for contents and vehicles are tightly bound together, such that content internalism (externalism) is in effect equivalent to vehicle internalism (externalism). In the remainder of the paper, I argue that some of the different positions in the debate stem from different research questions, namely the question about the acquisition conditions and the question about the entertaining conditions for mental representation. Finally, I argue that the thesis of externalism is much more interesting if understood as a claim about how mental representation works in our world as opposed to how they work in all metaphysically possible worlds. In particular, I argue that this “nomological” understanding of the thesis is able to explain how and why the experimental methods used in contemporary cognitive sciences are able to provide insight into behavior generation., U ovom radu predstavljam argument u prilog pretpostavci da sadržaji supervenišu na po-srednicima koji je zasnovan na eksplanatornoj ulozi predstava u kognitivnim naukama. Po-tom pokazujem da teza o superventnosti, zajedno sa eksplanatornom ulogom, implicira da su kriterijumi za individuaciju sadržaja i posrednika blisko povezani na takav način da je in-ternalizam (eksternalizam) o sadržaju zapravo ekvivalentan internalizmu (eksternalizmu) o posrednicima. U ostatku rada, pokazujem da neki od različitih pristupa u debati proističu iz različitih istraživačkih pitanja, tačnije, pokazujem da neki od pristupa proističu iz pitanja koje se tiče uslova sticanja mentalnih predstava a drugi iz pitanja koje se tiče uslova za razmišlja-nje o mentalnim predstavama. Najzad, pokazujem da je teza o eksternalizmu daleko zani-mljivija ako je razumemo kao tezu o tome na koji način mentalno predstavljanje funkcioniše u našem svetu a ne kao tezu o tome na koji način mentalno predstavljanje funkcioniše u svim metafizički mogućim svetovima. Tačnije, pokazujem da „nomološko“ razumevanje teze može da objasni kako i zašto eksperimentalne metode koje se koriste u savremenim kognitivnim naukama mogu da pruže uvid u obrazovanje ponašanja.

The paper critically analyzes the interplay between reason and emotions in the history of Western philosophy, as an inadequately ambivalent interrelationship of contrast, control and conflict. After the analysis of the philosophies of emotions and passion amongst the most important philosophers and philosophical works of classical antiquity and the Middle Ages, the paper presents ideas on this interrelationship within the framework of modern philosophy, or during the so-called Age of Reason. Finally, the paper analyzes the character of emotions in the contemporary philosophy, while examining possibilities for the history of (philosophy of) emotions and feelings, but also the possibilities for overcoming the undue opposition of reason and emotions, which was present in the dominant Western philosophical tradition., U ovom radu se kritički analizira uzajamni odnos razuma i emocija kroz istoriju zapadne filozofije, kao neprimereno ambivalentni međuodnos kontrasta, kontrole i konfilkta. Nakon analiziranja filozofija emocija i strasti među najuticajnijim filozofima i filozofskim delima antike i srednjeg veka, u radu se izlažu ideje o ovom međuodnosu u okvirima moderne filozofije, tj. tokom takozvanog Doba razuma. Na kraju, u radu se analizira karakter emocija u savremenoj filozofiji i ispituju se mogućnosti za istoriju (filozofiju) emocija i osećanja, ali i mogućnosti za prevazilaženje neumerenog suprotstavljanja razuma i emocija, koje je prisutno u dominantnoj zapadnoj filozofskoj tradiciji.

The paper addresses the issues of euthanasia and thoroughly analyses Kantian response to the practice in question. In reference to Kant’s views on many related issues, such as murder, suicide, autonomy, rationality, honor and the value of human life, the main goal of this paper is to offer an explanation for one probable Kantian view on euthanasia in general, as well as an explanation for a specific form of euthanasia with regard to those patients suffering from dementia. The author’s arguments, according to which Kant could even argue that those persons who have begun suffering from dementia have a duty to die, have all been given special importance in this paper. The question is could and should this specific moral ever be allowed to become universal when considering the patients’ willingness to commit suicide once they start suffering from dementia or perhaps once they start experiencing a loss of rationality? Should suicide even become a patient’s duty? Furthermore, if a patient shows absolutely no intention or willingness of taking her/his own life, ‘should’ the doctor perform a non-voluntary euthanasia over the patient? This paper analyses the author’s arguments which are actually in favor of aforementioned questions, and aims to examine the plausibility of the act as well as to criticize it. The issue of euthanasia is very important, because the key question is what in fact constitutes the fundamental value of human life, which lies at the heart of this problem., U radu se obrađuju pitanja eutanazije i detaljno se analizira kantovski odgovor na dotičnu praksu. U vezi s Kantovim stajalištima o mnogim srodnim pitanjima, kao što su ubistvo, samoubistvo, autonomija, racionalnost, čast i vrednost ljudskog života, glavni cilj ovoga rada jeste da se pruži objašnjenje za jedan uopšteno mogući kantovski pogled na eutanaziju, kao i objašnjenje za jedan određeni oblik eutanazije s obzirom na one pacijente koji pate od demencije. Argumenti autora, prema kojima je Kant čak mogao da tvrdi da su osobe koje su počele patiti od demencije imale dužnost da umru, u ovom radu su bili od posebne važnosti. Pitanje je da li bi se moglo i trebalo ikada dozvoliti da ovaj specifični moral postane univerzalan kada se razmatra želja pacijenata da počini samoubistvo, kada počnu patiti od demencije ili možda jednom kada počnu doživljavati gubitak racionalnosti? Da li bi samoubistvo trebalo čak da postane pacijentova dužnost? Nadalje, ako pacijent ne pokazuje apsolutno nikakvu nameru ili spremnost da oduzme sebi život, „treba li“ doktor obaviti nedobrovoljnu eutanaziju nad pacijentom? Ovaj rad analizira argumente autora koji zapravo podržavaju navedena pitanja i ima za cilj ispitivanje verodostojnosti tog čina kao i njegovo kritikovanje. Problem eutanazije je vrlo važan, jer je ključno pitanje šta u stvari konstituiše temeljnu vrednost ljudskog života, koja leži u srcu ovog problema,idrugihformičovekovogpravanaživot.

The paper critically analyzes the interplay between reason and emotions in the history of Western philosophy, as an inadequately ambivalent interrelationship of contrast, control and conflict. After the analysis of the philosophies of emotions and passion amongst the most important philosophers and philosophical works of classical antiquity and the Middle Ages, the paper presents ideas on this interrelationship within the framework of modern philosophy, or during the so-called Age of Reason. Finally, the paper analyzes the character of emotions in the contemporary philosophy, while examining possibilities for the history of (philosophy of) emotions and feelings, but also the possibilities for overcoming the undue opposition of reason and emotions, which was present in the dominant Western philosophical tradition., U ovom radu se kritički analizira uzajamni odnos razuma i emocija kroz istoriju zapadne filozofije, kao neprimereno ambivalentni međuodnos kontrasta, kontrole i konfilkta. Nakon analiziranja filozofija emocija i strasti među najuticajnijim filozofima i filozofskim delima antike i srednjeg veka, u radu se izlažu ideje o ovom međuodnosu u okvirima moderne filozofije, tj. tokom takozvanog Doba razuma. Na kraju, u radu se analizira karakter emocija u savremenoj filozofiji i ispituju se mogućnosti za istoriju (filozofiju) emocija i osećanja, ali i mogućnosti za prevazilaženje neumerenog suprotstavljanja razuma i emocija, koje je prisutno u dominantnoj zapadnoj filozofskoj tradiciji.

This paper presents a historical commentary on arguments in theory of property that reinforce the vision of strong and clear property rights dominant in developmental policy today. Building upon the article from Duncan Kennedy in 2013 that analyses this vision, this paper tackles additional issues in emergence of the vision. In doing that the paper relies on broadly genealogical approach to focus on a binary opposition that has been present in the theory of property almost since its historical establishment in Western thought. This methodology allows us to conceptualize the problem in more substantive terms than Kennedy does and show how radical shift is necessary to overcome the problems that the vision entails., Ovaj članak se sastoji od istorijskog komentara na argumente u teoriji svojine koji osnažuju viziju jakih i jasnih svojinskih prava, koja je dominantna u savremenom razvojnom polisiju. Nadovezujući se na članak Dankana Kenedija iz 2013. koji je izneo prvu analizu ove vizije, ovaj članak se bavi nizom dodatnih pitanja koja se tiču njenog nastanka. Da bi postigao ovaj cilj, u članku se oslanjam na genealoški pristup u širem smislu koji je usredsređen na binarnu opoziju prisutnu u teoriji svojine od njenih istorijskih početaka u Zapadnoj misli. Ova metodologija omogućava da se problem konceptualizuje na supstantivniji način nego što je to učinjeno od strane Kenedija i da se pokaže kakav radikalan iskorak je potreban da bi se prevazišli problemi koje pomenuta vizija nosi sa sobom.

The paper addresses the issues of euthanasia and thoroughly analyses Kantian response to the practice in question. In reference to Kant’s views on many related issues, such as murder, suicide, autonomy, rationality, honor and the value of human life, the main goal of this paper is to offer an explanation for one probable Kantian view on euthanasia in general, as well as an explanation for a specific form of euthanasia with regard to those patients suffering from dementia. The author’s arguments, according to which Kant could even argue that those persons who have begun suffering from dementia have a duty to die, have all been given special importance in this paper. The question is could and should this specific moral ever be allowed to become universal when considering the patients’ willingness to commit suicide once they start suffering from dementia or perhaps once they start experiencing a loss of rationality? Should suicide even become a patient’s duty? Furthermore, if a patient shows absolutely no intention or willingness of taking her/his own life, ‘should’ the doctor perform a non-voluntary euthanasia over the patient? This paper analyses the author’s arguments which are actually in favor of aforementioned questions, and aims to examine the plausibility of the act as well as to criticize it. The issue of euthanasia is very important, because the key question is what in fact constitutes the fundamental value of human life, which lies at the heart of this problem., U radu se obrađuju pitanja eutanazije i detaljno se analizira kantovski odgovor na dotičnu praksu. U vezi s Kantovim stajalištima o mnogim srodnim pitanjima, kao što su ubistvo, samoubistvo, autonomija, racionalnost, čast i vrednost ljudskog života, glavni cilj ovoga rada jeste da se pruži objašnjenje za jedan uopšteno mogući kantovski pogled na eutanaziju, kao i objašnjenje za jedan određeni oblik eutanazije s obzirom na one pacijente koji pate od demencije. Argumenti autora, prema kojima je Kant čak mogao da tvrdi da su osobe koje su počele patiti od demencije imale dužnost da umru, u ovom radu su bili od posebne važnosti. Pitanje je da li bi se moglo i trebalo ikada dozvoliti da ovaj specifični moral postane univerzalan kada se razmatra želja pacijenata da počini samoubistvo, kada počnu patiti od demencije ili možda jednom kada počnu doživljavati gubitak racionalnosti? Da li bi samoubistvo trebalo čak da postane pacijentova dužnost? Nadalje, ako pacijent ne pokazuje apsolutno nikakvu nameru ili spremnost da oduzme sebi život, „treba li“ doktor obaviti nedobrovoljnu eutanaziju nad pacijentom? Ovaj rad analizira argumente autora koji zapravo podržavaju navedena pitanja i ima za cilj ispitivanje verodostojnosti tog čina kao i njegovo kritikovanje. Problem eutanazije je vrlo važan, jer je ključno pitanje šta u stvari konstituiše temeljnu vrednost ljudskog života, koja leži u srcu ovog problema,idrugihformičovekovogpravanaživot.

In this paper, I provide an argument for the assumption that contents supervene on vehicles, which is based on the explanatory role of representations in the cognitive sciences. I then show that the supervenience thesis together with the explanatory role imply that the individuation criteria for contents and vehicles are tightly bound together, such that content internalism (externalism) is in effect equivalent to vehicle internalism (externalism). In the remainder of the paper, I argue that some of the different positions in the debate stem from different research questions, namely the question about the acquisition conditions and the question about the entertaining conditions for mental representation. Finally, I argue that the thesis of externalism is much more interesting if understood as a claim about how mental representation works in our world as opposed to how they work in all metaphysically possible worlds. In particular, I argue that this “nomological” understanding of the thesis is able to explain how and why the experimental methods used in contemporary cognitive sciences are able to provide insight into behavior generation., U ovom radu predstavljam argument u prilog pretpostavci da sadržaji supervenišu na po-srednicima koji je zasnovan na eksplanatornoj ulozi predstava u kognitivnim naukama. Po-tom pokazujem da teza o superventnosti, zajedno sa eksplanatornom ulogom, implicira da su kriterijumi za individuaciju sadržaja i posrednika blisko povezani na takav način da je in-ternalizam (eksternalizam) o sadržaju zapravo ekvivalentan internalizmu (eksternalizmu) o posrednicima. U ostatku rada, pokazujem da neki od različitih pristupa u debati proističu iz različitih istraživačkih pitanja, tačnije, pokazujem da neki od pristupa proističu iz pitanja koje se tiče uslova sticanja mentalnih predstava a drugi iz pitanja koje se tiče uslova za razmišlja-nje o mentalnim predstavama. Najzad, pokazujem da je teza o eksternalizmu daleko zani-mljivija ako je razumemo kao tezu o tome na koji način mentalno predstavljanje funkcioniše u našem svetu a ne kao tezu o tome na koji način mentalno predstavljanje funkcioniše u svim metafizički mogućim svetovima. Tačnije, pokazujem da „nomološko“ razumevanje teze može da objasni kako i zašto eksperimentalne metode koje se koriste u savremenim kognitivnim naukama mogu da pruže uvid u obrazovanje ponašanja.

The subject of this paper is Charles Morris’ semiotic theory that has as one of its major projects the unification of all sciences of signs. However, since the above project has proven to be unsuccessful, we will try to examine here the reasons that led to this. Accordingly, we will argue that to transcend the particularities of individual disciplines that he wanted to unify, Morris had to make certain ontological assumptions, instead of theoretical and methodological ones, that they could share. However, because the ‘sign’ as an ontological category could in our view only be established if we follow the principles of the pragmatic philosophical tradition, we will try to show that the reasons for this failure should be primarily sought in different effects that consistent application of the pragmatic principles has in each of them (primarily in linguistics and the philosophy of language). On the other hand, this should enable us to draw several important conclusions regarding Morris’ project: namely, that his failure does not have to mean giving up semiotics as a potentially key discipline in approaching some fundamental philosophical problems, but also that it would demand return to the original semiotics developed in Peirce’s works., Predmet ovog rada će biti semiotički teorija Čarlsa Morisa koja kao jedan od svojih najvažnijih projekata ima ujedinjenje svih nauka o znacima. Međutim, pošto se pomenuti projekat pokazao kao neuspešan, ovde ćemo pokušati da istražimo razloge koji su do toga doveli. S tim u vezi, zastupaćemo tezu kako je, ne bi li prevazišao osobenosti pojedinačnih disciplina koje je želeo da ujedini, umesto teorijsko-metodoloških Moris bio obavezan da pretpostavi određene ontološke pretpostavke koje bi im bile zajedničke. Međutim, pošto se ‘znak’ kao ontološka kategorija po našem mišljenju može uspostaviti samo ako sledimo načela pragmatističke filozofske tradicije, pokušaćemo da pokažemo kako bi razloge ovom neuspehu pre svega trabalo tražiti u različitim efektima koje dosledno sprovođenje pragmatističkih načela ima u svakoj od njih (pre svega u lingvistici i filozofiji jezika). Sa druge strane, ovo bi trebalo da nam omogući iznošenje nekoliko važnih zaključka u vezi sa Morisovim projektom: naime, da njegov neuspeh ne mora da znači i odustajanje od semiotike kao potencijalno ključne discipline u pristupu nekim fundamentalnim filozofskim problemima, ali i da bi za tako nešto bilo neophodno vratiti se originalnoj semiotici razvijenoj u Persovim radovima.

This article is a part of a research project entitled Law as Potency, that, broadly put, investigates the relation between law and ontology. I argue, starting from St. Paul, that an ontological perspective can be understood as the possibility of justice, in a sense of a liberation of the human being. Thus, this paper offers an analysis of the concepts of potency and universality. Even though the term ‘universalism’ is not explicitly mentioned, it is present in St. Paul’s thinking and brought onto its practical consequences. In addition, Spinoza’s reading of St. Paul opens up a possibility to challenge this concept to a concept of modern teleology. Therefore, I discuss the consequences of this confrontation in regard to law, politics and economics. This leads to an articulation of another modernity, where, perhaps, the universal appears as the affirmation of difference., Ovaj članak je deo istraživačkog projekta pod nazivom Zakon kao potencija, koji, u širem smislu, istražuje odnos prava i ontologije. Tvrdim, polazeći od Sv. Pavla, da se ontološka perspektiva može shvatiti kao mogućnost pravde, u smislu oslobađanja ljudskog bića. Stoga ovaj rad nudi analizu koncepata potencije i univerzalnosti. Iako termin „univerzalizam“ nije izričito pomenut, on je prisutan u mišljenju Sv. Pavla i doveden do svojih praktičnih posledica. Pored toga, Spinozino čitanje Sv. Pavla otvara mogućnost da se ovaj koncept iskuša konceptom moderne teleologije. Stoga raspravljam o posledicama ovog sučeljavanja u pogledu zakona, politike i ekonomije. To dovodi do artikulacije druge modernosti, gde se, možda, univerzalno pojavljuje kao afirmacija razlike.

In her book Democracy and Truth: The Conflict between Political and Epistemic Virtues, Snježana Prijić Samaržija advocates a stance that not only political, but also epistemic values are necessary for justification of democracy. Specifically, she mounts defense for one particular type of public deliberation on epistemic grounds. In this paper, I will discuss the following issue: What connects this type of public deliberation to the wider context of (epistemic) justification of democracy? I will attempt to explain why Prijić Samaržija’s stance can be understood as a version of deliberative epistemic instrumentalism and to discuss the role played by the public deliberation within this framework.

Non-territorial autonomy (NTA) incorporates a mixture of different arrangements such as consociationalism and national-cultural autonomy (NCA), and forms of representation that de-territorialize self-determination. The paper analyses NTA possibilities in reaching indigenous self-governance and reveals the dilemmas in the applicability of NTA for securing the right to self-determination of indigenous peoples. Although the practice points towards some positive examples and successes of NTA institutions related to ingenious peoples (e.g. Sámi Parliaments), the question remains whether NTA holds sufficient potential for addressing indigenous needs upheld by the international principle “right to land, territories and traditionally owned resources.”, Neteritorijalna autonomija (NTA) obuhvata spoj različitih aranžmana kao što su konsocijati onalizam (consociationalism) i nacionalna kulturna autonomija (NCA) i razne oblike repre zentacije koji deteritorijalizuju princip samoopredeljenja. Ovaj članak analizira mogućnosti NTA u ostvarivanju samoopredeljenja kod starosedelačkog stanovništva, i otkriva dileme o primenljivosti NTA u omogućavanju prava na samoopredeljenje starosedelačkih naroda. Iako praksa ukazuje nan eke pozitivne primere i uspehe NTA institucija povezane sa starosede lačkim narodima (poput Laponskih parlamenata), opstaje pitanje da li NTA ima dovoljan po tencijal da odgovori na potrebe starosedelaca u pogledu njihovog međunarodno priznatog “prava na zemljište, teritorije i resurse koje su tradicionalno posedovali”

The subject of this paper is Charles Morris’ semiotic theory that has as one of its major projects the unification of all sciences of signs. However, since the above project has proven to be unsuccessful, we will try to examine here the reasons that led to this. Accordingly, we will argue that to transcend the particularities of individual disciplines that he wanted to unify, Morris had to make certain ontological assumptions, instead of theoretical and methodological ones, that they could share. However, because the ‘sign’ as an ontological category could in our view only be established if we follow the principles of the pragmatic philosophical tradition, we will try to show that the reasons for this failure should be primarily sought in different effects that consistent application of the pragmatic principles has in each of them (primarily in linguistics and the philosophy of language). On the other hand, this should enable us to draw several important conclusions regarding Morris’ project: namely, that his failure does not have to mean giving up semiotics as a potentially key discipline in approaching some fundamental philosophical problems, but also that it would demand return to the original semiotics developed in Peirce’s works., Predmet ovog rada će biti semiotički teorija Čarlsa Morisa koja kao jedan od svojih najvažnijih projekata ima ujedinjenje svih nauka o znacima. Međutim, pošto se pomenuti projekat pokazao kao neuspešan, ovde ćemo pokušati da istražimo razloge koji su do toga doveli. S tim u vezi, zastupaćemo tezu kako je, ne bi li prevazišao osobenosti pojedinačnih disciplina koje je želeo da ujedini, umesto teorijsko-metodoloških Moris bio obavezan da pretpostavi određene ontološke pretpostavke koje bi im bile zajedničke. Međutim, pošto se ‘znak’ kao ontološka kategorija po našem mišljenju može uspostaviti samo ako sledimo načela pragmatističke filozofske tradicije, pokušaćemo da pokažemo kako bi razloge ovom neuspehu pre svega trabalo tražiti u različitim efektima koje dosledno sprovođenje pragmatističkih načela ima u svakoj od njih (pre svega u lingvistici i filozofiji jezika). Sa druge strane, ovo bi trebalo da nam omogući iznošenje nekoliko važnih zaključka u vezi sa Morisovim projektom: naime, da njegov neuspeh ne mora da znači i odustajanje od semiotike kao potencijalno ključne discipline u pristupu nekim fundamentalnim filozofskim problemima, ali i da bi za tako nešto bilo neophodno vratiti se originalnoj semiotici razvijenoj u Persovim radovima.

The events of 1968/69 initiated a dispute between Adorno and Marcuse over the (alleged) separation of theory and praxis. While Marcuse “stood at the barricades” Adorno sought recluse in the “ivory tower”. Marcuse and German students perceived Adorno’s move as departure from fundamental postulates of critical theory as laid down in Horkheimer’s 1937 essay. Adorno died amidst the process of clarifying his differences with Marcuse and thus the “unlimited discussions” between the two remain unfinished. This paper sets to examine how both Marcuse and Adorno remained dedicated to the unity of theory and praxis, albeit in different ways. I argue that Adorno did not separate theory and praxis; instead, he perceived the gap between critical theory and concrete historical situation. Adorno rejected simple and unreflective translation of theory into praxis. Hence his attempt to recalibrate critical theory. Marcuse’s and Adorno’s differences lie in their different evaluation of the student movement and this (mis)evaluation was context related. My second argument is that Marcuse/Adorno disagreement is partly caused by the absence of the two from the concrete historical context., Događaji iz 1968/69. su inicirali raspravu između Adorna i Markuzea oko (navodnog) odvajanja teorije od prakse. Dok je Markuze „stajao na barikadama“ Adorno je težio da se osami u „kuli od slonovače“. Markuze i nemački studenti su Adornov potez videli kao odstupanje od osnovnih postulata kritičke teorije kako ih je Horkhajmer postavio 1937. godine u svom eseju. Adorno je preminuo tokom procesa razjašnjavanja svojih neslaganja sa Markuzeom, te je „neprestana diskusija“ između njih ostala nedovršena. Ovaj rad teži da ispita kako su Markuze i Adorno ostali posvećeni jedinstvu teorije i prakse ali na drugačiji način. Tvrdiću da Adorno nije odvajao teoriju od prakse. Umesto toga on je video jaz između kritičke teorije i konkretne istorijske situacije. Adorno je odbacivao jednostavno i nerefleksivno prevođenje teorije u praksu. Dakle, Adorno je pokušao da rekalibrira kritičku teoriju. Razlike između Markuzea i Adorna leže u njihovim različitim procenjivanjima studentskog pokreta, a to (pogrešno) procenjivanje je vezano za kontekst. Moj drugi argument će biti da je rasprava između Markuzea i Adorna delimično uslovljena njihovim odsustvom iz konkretnog istorijskog konteksta.

In this paper, we illuminate the basic features of the concept of engagement, which has only become possible in the secular world, with the emergence of the modern individual deprived of any stable, eternal order or hierarchy of values. Still, engagement is not only individual but also collective, as the lack of certainty about the truth affects not only the community and society but also motivates them to follow the same paradigm as the individual – themselves at stake, without knowing where it could possibly lead, but with the intention to produce some tangible and stable socio-cosmic structures that could alleviate man’s uncertainty and thus insecurity. The necessity of engagement stems from the circumstance that man lives in a context saturated with meanings that call him out in advance and influence him. Therefore, engagement means actually acting back to the being-exposed to meanings and structures that have already affected man and his situation. One section of the text deals with an understanding of engagement in the contemporary, “postmodern” era., U ovom radu osvjetljavamo osnovne crte koncepta angažovanja, koji je postao moguć tek u sekularnom svijetu, s pojavom moderne indvidue lišene bilo kakvog stabilnog, vječnog poretka i hijerarhije vrijednosti. Ipak, angažovanje je pritom nije samo individualno nego i kolektivno, budući da izostanak izvjesnosti o istini ne pogađa samo zajednicu i društvo nego i njih motiviše da slijede istu paradigmu kao pojedinac – da sebe stave na kocku, ne znajući kuda će to voditi, ali s namjerom da na koncu proizvede opipljive i stabilne socio-kosmičke strukture, koja bi mogla ublažiti neizvjesnost, a time i nesigurnost. Nužnost angažovanja potiče od okolnosti da čovjek živi u kontekstu zasićenom značenjima koja ga već unaprijed prozivaju i utiču na njega. Stoga angažovanje znači uzvratno djelovanje izloženosti značenjima i strukturama koja su već uticala na čovjeka i njegovu situaciju. Jedan odjeljak teksta posvećen je razumijevanja angažovanja u savremenoj, „postmodernoj“ epohi.

This paper is about the interconnectedness of the realm of language with that of social interactions, constitutive of all human communities. Arguing against the traditional and still present primacy of the rationally based understanding of language, I wish to stress the possibility of another approach to language, strongly related to the question of the Other. Relying on the idea that the Other is a constitutive part of any linguistic situation, I wish to inspect how it is possible for the voice of the Other to be suppressed or silenced, and if that is the case, how we should understand the silence of the Other. The main result of my findings is that the silence of the Other is not only meaningful, but that it can have positive social and political effects, including the enhancement of the sensitivity for the various modalities of the voice of the Other., U ovom radu bavimo se povezanošću domena jezika i domena društvenih interakcija, koji konstituišu svaku ljudsku zajednicu. Na pozadini kritike tradicionalnog, pa i sada u mnogome prisutnog primata razumevanja jezika zasnovanog na razumu, nameravamo da istaknemo mogućnost drugačijeg pristupa jeziku, takvog koji je bitno povezan sa pitanjem Drugog. Osla-njajući se na ideju da je Drugi konstitutivni aspekt bilo koje jezičke situacije, želimo da ispi-tamo kako je moguće da glas drugog bude suspendovan ili ućutkan, i – ako je to slučaj – kako bi trebalo da razumemo tišinu Drugog. Ključni rezultat naših analiza je da tišina Drugog nije samo obremenjena značenjem, već da ona može imati pozitivne društvene i političke posle-dice, uključujući tu i unapređivanje senzitivnosti za različite modalitete glasa Drugog.

The Kurdish-led autonomous entity called Autonomous Administration of North and East Syria (NES) – also known as Rojava – considers women’s liberation an imperative condition for shaping a democratic society. The practice of autonomy in NES shares strong resemblances with Non Territorial Autonomy (NTA) models; however, it introduces a novelty in the role of women as active agents in building a plurinational democracy. This paper examines (1) the intellectual and political origins of the political role ascribed to women in autonomous administrations and (2) how the practice of autonomy in Rojava has advanced women’s rights by shedding light on both institutional implementation of women’s rights, as well as the creation of (non)-territorial spaces of women’s emancipation within the autonomous model. The argument made is that the conceptual framework of the Rojava model goes beyond the Kurdish question and can be considered an attempt to resolve a democratic deficit of liberal democratic nation-states through bringing together solutions that address the intertwined subordination of minorities and women., Autonomna oblast pod upravom Kurda zvaničnog naziva Autonomna uprava Severne i Istoč ne Sirije (NES) – takođe poznata i kao Rožava – smatra oslobođenje žena kao imperativ za oblikovanje demokratskog društva. Autonomne prakse u NES jako podsećaju na neteritori jalne (NTA) modele, ali takođe unose i novine u vidu uloge žena kao aktivnih činilaca u iz gradnji plurinacionalne demokratije. Ovaj rad razmatra (1) intelektualno i političko poreklo političke uloge dodeljene ženama u autonomnoj upravi, i (2) način na koji su autonomne prakse u Rožavi unapredile prava žena time što su bacile svetlost kako na institucionalnu primenu ženskih prava, tako i na stvaranje (ne)teritorijalnih prostora ženske emancipacije unutar autonomnog modela. Iznosi se tvrdnja da konceptualni okvir Rožava modela preva zilazi kurdsko pitanje i može se posmatrati kao pokušaj da se reši problem demokratskog deficita liberalnih demokratskih nacija-država putem objedinjavanja rešenja koja se odnose na isprepletene oblike podređenosti manjina i žena.

In her book Democracy and Truth: The Conflict between Political and Epistemic Virtues, Snježana Prijić Samaržija advocates a stance that not only political, but also epistemic values are necessary for justification of democracy. Specifically, she mounts defense for one particular type of public deliberation on epistemic grounds. In this paper, I will discuss the following issue: What connects this type of public deliberation to the wider context of (epistemic) justification of democracy? I will attempt to explain why Prijić Samaržija’s stance can be understood as a version of deliberative epistemic instrumentalism and to discuss the role played by the public deliberation within this framework.

This article is a part of a research project entitled Law as Potency, that, broadly put, investigates the relation between law and ontology. I argue, starting from St. Paul, that an ontological perspective can be understood as the possibility of justice, in a sense of a liberation of the human being. Thus, this paper offers an analysis of the concepts of potency and universality. Even though the term ‘universalism’ is not explicitly mentioned, it is present in St. Paul’s thinking and brought onto its practical consequences. In addition, Spinoza’s reading of St. Paul opens up a possibility to challenge this concept to a concept of modern teleology. Therefore, I discuss the consequences of this confrontation in regard to law, politics and economics. This leads to an articulation of another modernity, where, perhaps, the universal appears as the affirmation of difference., Ovaj članak je deo istraživačkog projekta pod nazivom Zakon kao potencija, koji, u širem smislu, istražuje odnos prava i ontologije. Tvrdim, polazeći od Sv. Pavla, da se ontološka perspektiva može shvatiti kao mogućnost pravde, u smislu oslobađanja ljudskog bića. Stoga ovaj rad nudi analizu koncepata potencije i univerzalnosti. Iako termin „univerzalizam“ nije izričito pomenut, on je prisutan u mišljenju Sv. Pavla i doveden do svojih praktičnih posledica. Pored toga, Spinozino čitanje Sv. Pavla otvara mogućnost da se ovaj koncept iskuša konceptom moderne teleologije. Stoga raspravljam o posledicama ovog sučeljavanja u pogledu zakona, politike i ekonomije. To dovodi do artikulacije druge modernosti, gde se, možda, univerzalno pojavljuje kao afirmacija razlike.

This paper emphasizes the place and the role of the aesthetic quality and the role of the erotic in Levinas’s project that deals with ethical an-archaeology. Despite Levinas’s categorical statements that there are irreconcilable differences between ethics and aesthetics, i.e. between ethics and the erotic, above all, it is emphasized here that these differences do not represent a stark or sharp contrast, but quite contrary, they often constitute a subversive ontological element. On the other hand, somewhat unexpectedly, with its ethical anti-aestheticism Levinas’s “noncontemporary” thought appears to be, at the same time, both significant and critical, elementary, emancipatory and contemporary in relation to present-day reactionary reactualization and revitalization of the aesthetic quality which mechanically proceeds to develop on the margins of Levinas’s emancipatory past., U ovom članku naznačuje se mesto i uloga onog estetskog u Levinasovom projektu etičke an-arheologije, kao i status koji erotika ima u tom projektu. Naglašava se u prvom redu da uprkos autorovim izričitim postavkama o nepomirljivosti etike i estetike, odnosno etike i erotike, ta opozicija ne funkcioniše kao oštar i rezak kontrast, nego se, upravo obrnuto, neretko pokazuje kao subverzivna ontološka sprega. S druge strane, u odnosu na današnju reakcionarnu reaktualizaciju i revitalizaciju estetskog, koja se tek mehanički odvija na rubovima njegove emancipatorske prošlosti, Levinasova „nesavremena“ misao se svojim etičkim antiesteticizmom, donekle neočekivano, ipak ujedno ukazuje kao jedno još uvek bitno kritičko i elementarno emancipatorsko savremeno mišljenje.

In this paper, I shall present the theoretical view on the reliability democracy as presented in Prijić Samaržija’s book Democracy and Truth (2018), and examine its validity through the case of the division of epistemic labour in the process of deliberation on autism treatment policies. It may appear that because of their strong demands, namely, the demand for rejection of medical authority and for exclusive expertise on autism, autistic individuals gathered around the neurodiversity movement present a threat to the reliability democracy., U ovom ću radu predstaviti model demokratije pouzdanosti kako ga razumije Prijić Samaržija (2018) te ću ispitati njegovu valjanost kroz slučaj podele epistemičkog posla u procesima donošenja odluka o terapiji i lečenju autističnih poremećaja. Rad analizira na koji način demokratija pouzdanosti može pomiriti neurodivergentne, biološke građane koji se zalažu za odbacivanje medicinskih autoriteta i autonomiju u pogledu donošenja odluka koje se tiču njihovih života, s jedne strane, s profesionalnim ekspertima na polju autizma, s druge strane.

The events of 1968/69 initiated a dispute between Adorno and Marcuse over the (alleged) separation of theory and praxis. While Marcuse “stood at the barricades” Adorno sought recluse in the “ivory tower”. Marcuse and German students perceived Adorno’s move as departure from fundamental postulates of critical theory as laid down in Horkheimer’s 1937 essay. Adorno died amidst the process of clarifying his differences with Marcuse and thus the “unlimited discussions” between the two remain unfinished. This paper sets to examine how both Marcuse and Adorno remained dedicated to the unity of theory and praxis, albeit in different ways. I argue that Adorno did not separate theory and praxis; instead, he perceived the gap between critical theory and concrete historical situation. Adorno rejected simple and unreflective translation of theory into praxis. Hence his attempt to recalibrate critical theory. Marcuse’s and Adorno’s differences lie in their different evaluation of the student movement and this (mis)evaluation was context related. My second argument is that Marcuse/Adorno disagreement is partly caused by the absence of the two from the concrete historical context., Događaji iz 1968/69. su inicirali raspravu između Adorna i Markuzea oko (navodnog) odvajanja teorije od prakse. Dok je Markuze „stajao na barikadama“ Adorno je težio da se osami u „kuli od slonovače“. Markuze i nemački studenti su Adornov potez videli kao odstupanje od osnovnih postulata kritičke teorije kako ih je Horkhajmer postavio 1937. godine u svom eseju. Adorno je preminuo tokom procesa razjašnjavanja svojih neslaganja sa Markuzeom, te je „neprestana diskusija“ između njih ostala nedovršena. Ovaj rad teži da ispita kako su Markuze i Adorno ostali posvećeni jedinstvu teorije i prakse ali na drugačiji način. Tvrdiću da Adorno nije odvajao teoriju od prakse. Umesto toga on je video jaz između kritičke teorije i konkretne istorijske situacije. Adorno je odbacivao jednostavno i nerefleksivno prevođenje teorije u praksu. Dakle, Adorno je pokušao da rekalibrira kritičku teoriju. Razlike između Markuzea i Adorna leže u njihovim različitim procenjivanjima studentskog pokreta, a to (pogrešno) procenjivanje je vezano za kontekst. Moj drugi argument će biti da je rasprava između Markuzea i Adorna delimično uslovljena njihovim odsustvom iz konkretnog istorijskog konteksta.

Non-territorial autonomy (NTA) incorporates a mixture of different arrangements such as consociationalism and national-cultural autonomy (NCA), and forms of representation that de-territorialize self-determination. The paper analyses NTA possibilities in reaching indigenous self-governance and reveals the dilemmas in the applicability of NTA for securing the right to self-determination of indigenous peoples. Although the practice points towards some positive examples and successes of NTA institutions related to ingenious peoples (e.g. Sámi Parliaments), the question remains whether NTA holds sufficient potential for addressing indigenous needs upheld by the international principle “right to land, territories and traditionally owned resources.”, Neteritorijalna autonomija (NTA) obuhvata spoj različitih aranžmana kao što su konsocijati onalizam (consociationalism) i nacionalna kulturna autonomija (NCA) i razne oblike repre zentacije koji deteritorijalizuju princip samoopredeljenja. Ovaj članak analizira mogućnosti NTA u ostvarivanju samoopredeljenja kod starosedelačkog stanovništva, i otkriva dileme o primenljivosti NTA u omogućavanju prava na samoopredeljenje starosedelačkih naroda. Iako praksa ukazuje nan eke pozitivne primere i uspehe NTA institucija povezane sa starosede lačkim narodima (poput Laponskih parlamenata), opstaje pitanje da li NTA ima dovoljan po tencijal da odgovori na potrebe starosedelaca u pogledu njihovog međunarodno priznatog “prava na zemljište, teritorije i resurse koje su tradicionalno posedovali”

Non-territorial autonomy (NTA) incorporates a mixture of different arrangements such as consociationalism and national-cultural autonomy (NCA), and forms of representation that de-territorialize self-determination. The paper analyses NTA possibilities in reaching indigenous self-governance and reveals the dilemmas in the applicability of NTA for securing the right to self-determination of indigenous peoples. Although the practice points towards some positive examples and successes of NTA institutions related to ingenious peoples (e.g. Sámi Parliaments), the question remains whether NTA holds sufficient potential for addressing indigenous needs upheld by the international principle “right to land, territories and traditionally owned resources.”, Neteritorijalna autonomija (NTA) obuhvata spoj različitih aranžmana kao što su konsocijati onalizam (consociationalism) i nacionalna kulturna autonomija (NCA) i razne oblike repre zentacije koji deteritorijalizuju princip samoopredeljenja. Ovaj članak analizira mogućnosti NTA u ostvarivanju samoopredeljenja kod starosedelačkog stanovništva, i otkriva dileme o primenljivosti NTA u omogućavanju prava na samoopredeljenje starosedelačkih naroda. Iako praksa ukazuje nan eke pozitivne primere i uspehe NTA institucija povezane sa starosede lačkim narodima (poput Laponskih parlamenata), opstaje pitanje da li NTA ima dovoljan po tencijal da odgovori na potrebe starosedelaca u pogledu njihovog međunarodno priznatog “prava na zemljište, teritorije i resurse koje su tradicionalno posedovali”

The Kurdish-led autonomous entity called Autonomous Administration of North and East Syria (NES) – also known as Rojava – considers women’s liberation an imperative condition for shaping a democratic society. The practice of autonomy in NES shares strong resemblances with Non Territorial Autonomy (NTA) models; however, it introduces a novelty in the role of women as active agents in building a plurinational democracy. This paper examines (1) the intellectual and political origins of the political role ascribed to women in autonomous administrations and (2) how the practice of autonomy in Rojava has advanced women’s rights by shedding light on both institutional implementation of women’s rights, as well as the creation of (non)-territorial spaces of women’s emancipation within the autonomous model. The argument made is that the conceptual framework of the Rojava model goes beyond the Kurdish question and can be considered an attempt to resolve a democratic deficit of liberal democratic nation-states through bringing together solutions that address the intertwined subordination of minorities and women., Autonomna oblast pod upravom Kurda zvaničnog naziva Autonomna uprava Severne i Istoč ne Sirije (NES) – takođe poznata i kao Rožava – smatra oslobođenje žena kao imperativ za oblikovanje demokratskog društva. Autonomne prakse u NES jako podsećaju na neteritori jalne (NTA) modele, ali takođe unose i novine u vidu uloge žena kao aktivnih činilaca u iz gradnji plurinacionalne demokratije. Ovaj rad razmatra (1) intelektualno i političko poreklo političke uloge dodeljene ženama u autonomnoj upravi, i (2) način na koji su autonomne prakse u Rožavi unapredile prava žena time što su bacile svetlost kako na institucionalnu primenu ženskih prava, tako i na stvaranje (ne)teritorijalnih prostora ženske emancipacije unutar autonomnog modela. Iznosi se tvrdnja da konceptualni okvir Rožava modela preva zilazi kurdsko pitanje i može se posmatrati kao pokušaj da se reši problem demokratskog deficita liberalnih demokratskih nacija-država putem objedinjavanja rešenja koja se odnose na isprepletene oblike podređenosti manjina i žena.

This article is a part of a research project entitled Law as Potency, that, broadly put, investigates the relation between law and ontology. I argue, starting from St. Paul, that an ontological perspective can be understood as the possibility of justice, in a sense of a liberation of the human being. Thus, this paper offers an analysis of the concepts of potency and universality. Even though the term ‘universalism’ is not explicitly mentioned, it is present in St. Paul’s thinking and brought onto its practical consequences. In addition, Spinoza’s reading of St. Paul opens up a possibility to challenge this concept to a concept of modern teleology. Therefore, I discuss the consequences of this confrontation in regard to law, politics and economics. This leads to an articulation of another modernity, where, perhaps, the universal appears as the affirmation of difference., Ovaj članak je deo istraživačkog projekta pod nazivom Zakon kao potencija, koji, u širem smislu, istražuje odnos prava i ontologije. Tvrdim, polazeći od Sv. Pavla, da se ontološka perspektiva može shvatiti kao mogućnost pravde, u smislu oslobađanja ljudskog bića. Stoga ovaj rad nudi analizu koncepata potencije i univerzalnosti. Iako termin „univerzalizam“ nije izričito pomenut, on je prisutan u mišljenju Sv. Pavla i doveden do svojih praktičnih posledica. Pored toga, Spinozino čitanje Sv. Pavla otvara mogućnost da se ovaj koncept iskuša konceptom moderne teleologije. Stoga raspravljam o posledicama ovog sučeljavanja u pogledu zakona, politike i ekonomije. To dovodi do artikulacije druge modernosti, gde se, možda, univerzalno pojavljuje kao afirmacija razlike.

The events of 1968/69 initiated a dispute between Adorno and Marcuse over the (alleged) separation of theory and praxis. While Marcuse “stood at the barricades” Adorno sought recluse in the “ivory tower”. Marcuse and German students perceived Adorno’s move as departure from fundamental postulates of critical theory as laid down in Horkheimer’s 1937 essay. Adorno died amidst the process of clarifying his differences with Marcuse and thus the “unlimited discussions” between the two remain unfinished. This paper sets to examine how both Marcuse and Adorno remained dedicated to the unity of theory and praxis, albeit in different ways. I argue that Adorno did not separate theory and praxis; instead, he perceived the gap between critical theory and concrete historical situation. Adorno rejected simple and unreflective translation of theory into praxis. Hence his attempt to recalibrate critical theory. Marcuse’s and Adorno’s differences lie in their different evaluation of the student movement and this (mis)evaluation was context related. My second argument is that Marcuse/Adorno disagreement is partly caused by the absence of the two from the concrete historical context., Događaji iz 1968/69. su inicirali raspravu između Adorna i Markuzea oko (navodnog) odvajanja teorije od prakse. Dok je Markuze „stajao na barikadama“ Adorno je težio da se osami u „kuli od slonovače“. Markuze i nemački studenti su Adornov potez videli kao odstupanje od osnovnih postulata kritičke teorije kako ih je Horkhajmer postavio 1937. godine u svom eseju. Adorno je preminuo tokom procesa razjašnjavanja svojih neslaganja sa Markuzeom, te je „neprestana diskusija“ između njih ostala nedovršena. Ovaj rad teži da ispita kako su Markuze i Adorno ostali posvećeni jedinstvu teorije i prakse ali na drugačiji način. Tvrdiću da Adorno nije odvajao teoriju od prakse. Umesto toga on je video jaz između kritičke teorije i konkretne istorijske situacije. Adorno je odbacivao jednostavno i nerefleksivno prevođenje teorije u praksu. Dakle, Adorno je pokušao da rekalibrira kritičku teoriju. Razlike između Markuzea i Adorna leže u njihovim različitim procenjivanjima studentskog pokreta, a to (pogrešno) procenjivanje je vezano za kontekst. Moj drugi argument će biti da je rasprava između Markuzea i Adorna delimično uslovljena njihovim odsustvom iz konkretnog istorijskog konteksta.

This article is a part of a research project entitled Law as Potency, that, broadly put, investigates the relation between law and ontology. I argue, starting from St. Paul, that an ontological perspective can be understood as the possibility of justice, in a sense of a liberation of the human being. Thus, this paper offers an analysis of the concepts of potency and universality. Even though the term ‘universalism’ is not explicitly mentioned, it is present in St. Paul’s thinking and brought onto its practical consequences. In addition, Spinoza’s reading of St. Paul opens up a possibility to challenge this concept to a concept of modern teleology. Therefore, I discuss the consequences of this confrontation in regard to law, politics and economics. This leads to an articulation of another modernity, where, perhaps, the universal appears as the affirmation of difference., Ovaj članak je deo istraživačkog projekta pod nazivom Zakon kao potencija, koji, u širem smislu, istražuje odnos prava i ontologije. Tvrdim, polazeći od Sv. Pavla, da se ontološka perspektiva može shvatiti kao mogućnost pravde, u smislu oslobađanja ljudskog bića. Stoga ovaj rad nudi analizu koncepata potencije i univerzalnosti. Iako termin „univerzalizam“ nije izričito pomenut, on je prisutan u mišljenju Sv. Pavla i doveden do svojih praktičnih posledica. Pored toga, Spinozino čitanje Sv. Pavla otvara mogućnost da se ovaj koncept iskuša konceptom moderne teleologije. Stoga raspravljam o posledicama ovog sučeljavanja u pogledu zakona, politike i ekonomije. To dovodi do artikulacije druge modernosti, gde se, možda, univerzalno pojavljuje kao afirmacija razlike.

The subject of this paper is Charles Morris’ semiotic theory that has as one of its major projects the unification of all sciences of signs. However, since the above project has proven to be unsuccessful, we will try to examine here the reasons that led to this. Accordingly, we will argue that to transcend the particularities of individual disciplines that he wanted to unify, Morris had to make certain ontological assumptions, instead of theoretical and methodological ones, that they could share. However, because the ‘sign’ as an ontological category could in our view only be established if we follow the principles of the pragmatic philosophical tradition, we will try to show that the reasons for this failure should be primarily sought in different effects that consistent application of the pragmatic principles has in each of them (primarily in linguistics and the philosophy of language). On the other hand, this should enable us to draw several important conclusions regarding Morris’ project: namely, that his failure does not have to mean giving up semiotics as a potentially key discipline in approaching some fundamental philosophical problems, but also that it would demand return to the original semiotics developed in Peirce’s works., Predmet ovog rada će biti semiotički teorija Čarlsa Morisa koja kao jedan od svojih najvažnijih projekata ima ujedinjenje svih nauka o znacima. Međutim, pošto se pomenuti projekat pokazao kao neuspešan, ovde ćemo pokušati da istražimo razloge koji su do toga doveli. S tim u vezi, zastupaćemo tezu kako je, ne bi li prevazišao osobenosti pojedinačnih disciplina koje je želeo da ujedini, umesto teorijsko-metodoloških Moris bio obavezan da pretpostavi određene ontološke pretpostavke koje bi im bile zajedničke. Međutim, pošto se ‘znak’ kao ontološka kategorija po našem mišljenju može uspostaviti samo ako sledimo načela pragmatističke filozofske tradicije, pokušaćemo da pokažemo kako bi razloge ovom neuspehu pre svega trabalo tražiti u različitim efektima koje dosledno sprovođenje pragmatističkih načela ima u svakoj od njih (pre svega u lingvistici i filozofiji jezika). Sa druge strane, ovo bi trebalo da nam omogući iznošenje nekoliko važnih zaključka u vezi sa Morisovim projektom: naime, da njegov neuspeh ne mora da znači i odustajanje od semiotike kao potencijalno ključne discipline u pristupu nekim fundamentalnim filozofskim problemima, ali i da bi za tako nešto bilo neophodno vratiti se originalnoj semiotici razvijenoj u Persovim radovima.

The Kurdish-led autonomous entity called Autonomous Administration of North and East Syria (NES) – also known as Rojava – considers women’s liberation an imperative condition for shaping a democratic society. The practice of autonomy in NES shares strong resemblances with Non Territorial Autonomy (NTA) models; however, it introduces a novelty in the role of women as active agents in building a plurinational democracy. This paper examines (1) the intellectual and political origins of the political role ascribed to women in autonomous administrations and (2) how the practice of autonomy in Rojava has advanced women’s rights by shedding light on both institutional implementation of women’s rights, as well as the creation of (non)-territorial spaces of women’s emancipation within the autonomous model. The argument made is that the conceptual framework of the Rojava model goes beyond the Kurdish question and can be considered an attempt to resolve a democratic deficit of liberal democratic nation-states through bringing together solutions that address the intertwined subordination of minorities and women., Autonomna oblast pod upravom Kurda zvaničnog naziva Autonomna uprava Severne i Istoč ne Sirije (NES) – takođe poznata i kao Rožava – smatra oslobođenje žena kao imperativ za oblikovanje demokratskog društva. Autonomne prakse u NES jako podsećaju na neteritori jalne (NTA) modele, ali takođe unose i novine u vidu uloge žena kao aktivnih činilaca u iz gradnji plurinacionalne demokratije. Ovaj rad razmatra (1) intelektualno i političko poreklo političke uloge dodeljene ženama u autonomnoj upravi, i (2) način na koji su autonomne prakse u Rožavi unapredile prava žena time što su bacile svetlost kako na institucionalnu primenu ženskih prava, tako i na stvaranje (ne)teritorijalnih prostora ženske emancipacije unutar autonomnog modela. Iznosi se tvrdnja da konceptualni okvir Rožava modela preva zilazi kurdsko pitanje i može se posmatrati kao pokušaj da se reši problem demokratskog deficita liberalnih demokratskih nacija-država putem objedinjavanja rešenja koja se odnose na isprepletene oblike podređenosti manjina i žena.

This paper is about the interconnectedness of the realm of language with that of social interactions, constitutive of all human communities. Arguing against the traditional and still present primacy of the rationally based understanding of language, I wish to stress the possibility of another approach to language, strongly related to the question of the Other. Relying on the idea that the Other is a constitutive part of any linguistic situation, I wish to inspect how it is possible for the voice of the Other to be suppressed or silenced, and if that is the case, how we should understand the silence of the Other. The main result of my findings is that the silence of the Other is not only meaningful, but that it can have positive social and political effects, including the enhancement of the sensitivity for the various modalities of the voice of the Other., U ovom radu bavimo se povezanošću domena jezika i domena društvenih interakcija, koji konstituišu svaku ljudsku zajednicu. Na pozadini kritike tradicionalnog, pa i sada u mnogome prisutnog primata razumevanja jezika zasnovanog na razumu, nameravamo da istaknemo mogućnost drugačijeg pristupa jeziku, takvog koji je bitno povezan sa pitanjem Drugog. Osla-njajući se na ideju da je Drugi konstitutivni aspekt bilo koje jezičke situacije, želimo da ispi-tamo kako je moguće da glas drugog bude suspendovan ili ućutkan, i – ako je to slučaj – kako bi trebalo da razumemo tišinu Drugog. Ključni rezultat naših analiza je da tišina Drugog nije samo obremenjena značenjem, već da ona može imati pozitivne društvene i političke posle-dice, uključujući tu i unapređivanje senzitivnosti za različite modalitete glasa Drugog.

This paper is about the interconnectedness of the realm of language with that of social interactions, constitutive of all human communities. Arguing against the traditional and still present primacy of the rationally based understanding of language, I wish to stress the possibility of another approach to language, strongly related to the question of the Other. Relying on the idea that the Other is a constitutive part of any linguistic situation, I wish to inspect how it is possible for the voice of the Other to be suppressed or silenced, and if that is the case, how we should understand the silence of the Other. The main result of my findings is that the silence of the Other is not only meaningful, but that it can have positive social and political effects, including the enhancement of the sensitivity for the various modalities of the voice of the Other., U ovom radu bavimo se povezanošću domena jezika i domena društvenih interakcija, koji konstituišu svaku ljudsku zajednicu. Na pozadini kritike tradicionalnog, pa i sada u mnogome prisutnog primata razumevanja jezika zasnovanog na razumu, nameravamo da istaknemo mogućnost drugačijeg pristupa jeziku, takvog koji je bitno povezan sa pitanjem Drugog. Osla-njajući se na ideju da je Drugi konstitutivni aspekt bilo koje jezičke situacije, želimo da ispi-tamo kako je moguće da glas drugog bude suspendovan ili ućutkan, i – ako je to slučaj – kako bi trebalo da razumemo tišinu Drugog. Ključni rezultat naših analiza je da tišina Drugog nije samo obremenjena značenjem, već da ona može imati pozitivne društvene i političke posle-dice, uključujući tu i unapređivanje senzitivnosti za različite modalitete glasa Drugog.

In this paper, we illuminate the basic features of the concept of engagement, which has only become possible in the secular world, with the emergence of the modern individual deprived of any stable, eternal order or hierarchy of values. Still, engagement is not only individual but also collective, as the lack of certainty about the truth affects not only the community and society but also motivates them to follow the same paradigm as the individual – themselves at stake, without knowing where it could possibly lead, but with the intention to produce some tangible and stable socio-cosmic structures that could alleviate man’s uncertainty and thus insecurity. The necessity of engagement stems from the circumstance that man lives in a context saturated with meanings that call him out in advance and influence him. Therefore, engagement means actually acting back to the being-exposed to meanings and structures that have already affected man and his situation. One section of the text deals with an understanding of engagement in the contemporary, “postmodern” era., U ovom radu osvjetljavamo osnovne crte koncepta angažovanja, koji je postao moguć tek u sekularnom svijetu, s pojavom moderne indvidue lišene bilo kakvog stabilnog, vječnog poretka i hijerarhije vrijednosti. Ipak, angažovanje je pritom nije samo individualno nego i kolektivno, budući da izostanak izvjesnosti o istini ne pogađa samo zajednicu i društvo nego i njih motiviše da slijede istu paradigmu kao pojedinac – da sebe stave na kocku, ne znajući kuda će to voditi, ali s namjerom da na koncu proizvede opipljive i stabilne socio-kosmičke strukture, koja bi mogla ublažiti neizvjesnost, a time i nesigurnost. Nužnost angažovanja potiče od okolnosti da čovjek živi u kontekstu zasićenom značenjima koja ga već unaprijed prozivaju i utiču na njega. Stoga angažovanje znači uzvratno djelovanje izloženosti značenjima i strukturama koja su već uticala na čovjeka i njegovu situaciju. Jedan odjeljak teksta posvećen je razumijevanja angažovanja u savremenoj, „postmodernoj“ epohi.