Search

Özellikle son dönemlerde klasik medya tüketiminin azaldığı ve yeni medya olarak adlandırılan sosyal medya gibi etkileşimli medya ortamlarının yaygınlaştığı görülmektedir. Medyanın toplumlar üzerindeki yoğun etkileri, medyadan gelen her türlü mesajı çözümleyebilen bilinçli medya okuryazarı bireylerin yetiştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Medya okuryazarlığı, bireylere medya içeriklerini eleştirel bir şekilde analiz etme ve anlama yeteneği kazandırır. Son dönemlerde artan yabancı düşmanlığının sebepleri arasında medya içeriklerinin geldiği söylenebilir. Dolayısıyla farklı kültürleri, inançları ve yaşam tarzlarını benimseyen insanlara yönelik oluşturulan içeriklere karşı medya okuryazarlık düzeyi yüksek olan kişilerin olmayanlara kıyasla daha bilinçli olacağı düşünülebilir. Bu düşünceyi kanıta dayalı veriler ile test etmek için bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Bunun için demografik bilgi formu, Yeni Medya Okuryazarlığı Ölçeği ve Farklılıklara Saygı Ölçeği soru formunda kullanılmıştır. Araştırma yöntemi olarak nicel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Araştırma modeli ise ilişkisel tarama modelidir. Üniversite öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeyleri ile farklılıklara saygı eğilimleri cinsiyet, yaş, bölüm ve sınıf gibi değişkenler açısından incelenmiştir. Veriler test edilirken normallik dağılımı için Skewness ve Kurtosis, hipotez testleri için Kruskal Wallis-H Testi, T testi ve Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Sonuç olarak Farklılıklara Saygı Ölçeğinden alınan toplam puanların katılımcıların cinsiyetine ve sınıf düzeyine göre istatistiki olarak anlamlı farklılaştığı görülmüştür. Medya Okuryazarlığı Ölçeğinden alınan toplam puanların ise bölümlere göre anlamlı farklılaştığı görülmüştür. Medya Okuryazarlığı Ölçeği toplam puanları ile Farklılıklara Saygı Ölçeği toplam puanları arasında bir korelasyon bulunmamıştır. Araştırmada radyo, televizyon ve sinema bölümünün medya okuryazarlığı ölçeğindeki toplam puan ortalamasının gazetecilik ve çocuk gelişimi bölümlerine göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sınıf düzeyine bakıldığında ise farklılıklara saygı ölçeği toplam puan ortalamalarının 4., 1., 3. ve 2. sınıf öğrencilerinde azalan sırada olduğu görülmüştür.

Yetişkin bireylere yönelik İslam din okuryazarlığı ölçeği geliştirmek amacıyla yapılan bu çalışmada nicel yöntemlerden tarama deseni kullanılmıştır. Çalışmada açımlayıcı faktör analizi (AFA) için 381, doğrulayıcı faktör analizi (DFA) için 300 kişiye ulaşılmıştır. Din okuryazarlığı konusunda literatür taranarak 42 maddeden oluşan madde havuzu hazırlanmış ve uzman görüşüne sunulmuştur. Uzman görüşleri doğrultusunda dört madde havuzdan çıkarılıp yerine eklenen üç maddeyle ölçek formu 41 maddeden oluşan son halini almıştır. AFA uygulandıktan sonra, binişiklik gösteren 18 madde ölçekten atılmış, 23 madde üç boyuttan oluşan bir yapı elde edilmiştir. Birinci faktör, “İnanç ve İbadet”, ikinci faktör “Bireysel Tutumlar ve Din”, üçüncü faktör ise “Halk İnanışları” olarak adlandırılmıştır. Ölçeğin üç boyutunun toplamda açıkladığı varyans %54,305’tir. Elde edilen üç faktörlü yapı DFA ile test edilmiş ve yapının iyi uyum gösterdiği (x2/sd= 2,084; GFI=.882; NFI=.912; CFI=.952; IFI=.952; RMSEA=.06) tespit edilmiştir. Ölçeğin güvenilirliği için Cronbach Alfa değeri incelenmiş ve .877 olarak tespit edilmiştir. Alt üst %27’lik gruplar arasında da anlamlı fark (p=.000

ÖZ: Çalışmada lisans öğrencilerinin haber medyası okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın örneklemini Çukurova Üniversitesi’nde eğitim gören 633 lisans öğrencisi oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, çalışmada, Haber Medyası Okuryazarlığı Ölçeği veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Haber medyası okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi için kümeleme analizi tekniklerinden biri olan k-ortalamalar analizi, çeşitli değişkenlere göre incelenmesinde ise bağımsız örneklemler için t-testi ve tek faktörlü ANOVA kullanılmıştır. K-ortalamalar analizi sonuçları katılımcıların öz yeterlik düzeylerinin yüksek, eleştirel performans düzeylerinin düşük, genel haber medyası okuryazarlık düzeylerinin ise orta düzeyde olduğunu göstermiştir. Katılımcıların haber medyası okuryazarlık düzeylerinin cinsiyet ve aylık gelir düzeyine göre farklılık göstermediği ancak öğrenim görülen fakülte ve haber takibinde kullanılan medya aracına göre değiştiği bulgulanmıştır. Araştırma bulguları, Tıp ve Mühendislik Fakülteleri’nde öğrenim gören öğrencilerin haber medyası okuryazarlık düzeylerinin benzer ve diğer fakültelerde (Eğitim, Fen-Edebiyat, Hukuk, İletişim, İktisadi ve İdari Bilimler) öğrenim gören öğrencilerden daha düşük olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca, Telegram, Twitter ve YouTube platformlarını kullanan lisans öğrencilerinin haber medyası okuryazarlık düzeylerinin benzer, haber sitesi dijital gazete ve Instagram platformunu kullananlardan ise yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. ABSTRACT: he study aims to determine the levels of news media literacy among undergraduate students. The sample for the study comprises 633 undergraduate students who are enrolled at Çukurova University. To achieve this objective, the researchers employed the News Media Literacy Scale as the data collection instrument. The levels of news media literacy were determined using k-means clustering analysis, which is a clustering analysis technique. To examine the levels concerning various variables, independent samples t-tests, and one-way ANOVA were conducted. The results of the k-means clustering analysis indicated that the participants exhibited high levels of self-efficacy, low levels of critical performance, and moderate levels of general news media literacy. The study found that the levels of news media literacy varied depending on the faculty of study and the media platform used for news consumption, but no significant differences were observed based on gender and monthly income level. Specifically, the research findings revealed that students studying in the faculties of Medicine and Engineering had similar levels of news media literacy, which were comparatively lower than those of students in other faculties such as Education, Arts and Sciences, Law, Communication, Economics and Administrative Sciences. Furthermore, the study concluded that undergraduate students who utilize Telegram, Twitter, and YouTube platforms demonstrated similar levels of news media literacy, while those who relied on news websites-digital newspapers, and Instagram exhibited higher levels of news media literacy.

Aim: This study aims to determine individuals' health literacy and anxiety levels and their relationship. Methods: In the study, the TSOY-32 scale developed by Okyay and Abacıgil (2016) on behalf of the Ministry of Health, and the Health Anxiety Inventory (Short Version), which was translated into Turkish by Aydemir et al. (2013) for validity and reliability study, were used. The study population consists of individuals over 18 living in Isparta province. The sample size determined within the scope of the study is 384 people, and 401 participants were reached. SPSS 22 was used to analyze the collected data. Relationships between variables were examined via t-test, ANOVA analysis, correlation and regression analysis. Results: A significant difference was observed from comparing the scores of hypersensitivity to physical symptoms and anxiety subscale of the health anxiety scale with the chronic disease/disability status and age groups of the participants. No significant correlation was found between health literacy index scores and health anxiety scores. After the regression analysis to question whether the level of health literacy is a significant determinant of individuals' health anxiety level, no significant difference was observed. Conclusion: The health literacy index score of the participants was found to be 32.13. In literature, this result is considered a problematic/limited level of health literacy. As a solution, it may be possible to increase the general literacy level in society first and then take measures to increase health literacy by the health authorities. The health anxiety level of individuals was found to be mild. These findings show that, during the COVID-19 pandemic, health literacy does not have any effect that increases or decreases health anxiety level.

Okuryazarlık 21. yüzyılda bireylerin kendini gerçekleştirebilmeleri, toplumların diğer toplumlarla rekabet edebilmeleri için sahip olmaları gereken becerilerin başında gelmektedir. Okunan bir metni anlama, değerlendirme ve dikte edileni doğru bir şekilde yazabilme becerisi olarak açıklanan okuryazarlık bilgi çağında; birtakım görev, beceri ve işlemlerin yerine getirilmesini kapsayacak şekilde genişlemiştir. Bu durum da bir dizi okuryazarlık türünün ortaya çıkmasını sağlamıştır. Araştırmanın temel amacı, kullanılan okuryazarlık türlerini tespit etmek olarak belirlenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi, verilerin analiz edilmesinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonunda da 98 okuryazarlık türü bulunduğu; sosyal, eğitim, coğrafya, psikoloji, tarih, sosyoloji, din, ekonomi, siyaset, etnoloji, hukuk, sanat, fen ve matematik, teknoloji, sağlık ve sporla ilgili olduğu; Türkiye’de en fazla sağlık okuryazarlığı, ekonomi/finans okuryazarlığı, medya okuryazarlığı, matematik okuryazarlığı, bilgi okuryazarlığı, dijital okuryazarlık, çevre/ekoloji okuryazarlığı, görsel okuryazarlık, fen okuryazarlığı, en az İklim değişikliği okuryazarlığı, iş yeri okuryazarlığı, jeokültürel bilimsel okuryazarlık, kırsal okuryazarlık, müze okuryazarlığı, nicel okuryazarlık, öğrenci geri bildirim okuryazarlığı, öğretmen geri bildirim okuryazarlığı, ölüm okuryazarlığı, peyzaj okuryazarlığı, tartışma okuryazarlığı, veri okuryazarlığı, yazılım okuryazarlığı üzerine araştırma yapılmıştır.

Günümüzde gittikçe artan bilgi birikimi içinde kaybolmamak için bilgiye ulaşma, bilgiyi kullanma, yönetme ve değerlendirme gibi becerilerin bireyler tarafından kazanılması gerekmektedir. Bu becerileri bireylere kazandırmak için eğitim-öğretimin temel öğelerinden birisi olan öğretim programlarına önemli görevler düşmektedir. Hayatın içerisinde yer alan sosyal bilgiler dersi öğretim programında da çeşitli becerilere yer verilmiştir. Bu becerilerin bazıları, sosyal bilgiler dersinin ilişkili olduğu disiplinlerin temel özellikleri dikkate alınarak çeşitli okuryazarlık becerileri olarak ortaya çıkmıştır. Bu beceriler de 2018 yılında yapılan güncelleme çalışmalarıyla birlikte sosyal bilgiler dersi öğretim programına çeşitli okuryazarlık becerileri olarak eklenmiştir. Okuryazarlık becerilerinin öğretim programına eklenmesiyle birlikte 2005 ve 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programları arasında okuryazarlık becerileri açısından nasıl bir değişim yaşandığı merak edilmiştir. Bu nedenle çalışmada 2005 ve 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının okuryazarlık becerileri açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma betimsel tarama modeli doğrultusunda yapılmış ve doküman incelmesi yöntemi kullanılmıştır. Bu doğrultuda çalışmada 2005 ve 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programlarında okuryazarlık becerileri içeren kazanımlar tespit edilerek iki öğretim programı okuryazarlık becerileri açısından incelenerek karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer verilen okuryazarlık becerilerine 2005 öğretim programında da yer verildiği ve iki öğretim programında da benzer sınıf düzeylerinde ve benzer öğrenme alanlarında aynı okuryazarlık becerisine yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Gelişmiş ülkeler arasında olabilmenin en önemli koşullarından biri okuryazar olmaktır. Bu doğrultuda, okuryazarlık okuma ve yazma becerilerine sahip olmanın yanı sıra aydınlanmanın da bir gerekliliğidir. Bu araştırmada sınıf öğretmenlerinin okuryazarlık öğretimine ilişkin özyeterlik algılarının ne düzeyde olduğunu belirlemek amaçlanmıştır. Nicel ve nitel boyutun bir arada kullanıldığı araştırma baskın-baskın olmayan karma yöntem deseninde tasarlanmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda sınıf öğretmenlerinin okuryazarlık öğretimine ilişkin özyeterliklerini belirlemek amacıyla Öğretmenlerin Okuryazarlık Öğretimi Özyeterlik Algısı Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda, ölçekten elde edilen verilerin ayrıntılı bir biçimde incelenmesi amacıyla sınıf öğretmenleri ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu araştırmanın nicel boyutunda 666, nitel boyutunda 41 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Bulgular, sınıf öğretmenlerinin okuryazarlık öğretimine ilişkin özyeterliklerinin oldukça yeterli düzeyde olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, cinsiyete göre sınıf öğretmenlerinin okuryazarlık öğretimine ilişkin özyeterlik algılarında kadın öğretmenlerin lehine anlamlı farklılık bulunduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bulgular sınıf öğretmenlerinin okuryazarlık öğretimine ilişkin özyeterliklerinin mezun oldukları okul ve hizmet süresine göre farklılaştığını göstermektedir.

Amaç: Araştırmanın amacı, bireylerin Covid-19 aşı okuryazarlık düzeyini ölçmek için kullanılacak geçerli ve güvenilir bir ölçeği Türkçe’ ye uyarlamaktır. Gereç ve Yöntem: Kronik hastalıklarda sağlık okuryazarlığının değerlendirilmesi için Ishikawa ve meslektaşları tarafından geliştirilen ve Biasio ve meslektaşları tarafından Covid-19 aşı okuryazarlığı olarak uyarlanan ölçek kullanılmıştır. Ölçeğin Türkçe uyarlamasında doğrulayıcı ve keşfedici faktör analizi ve güvenilirlik analizi yapılmıştır. Örneklem seçiminde kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini çalışmaya katılmayı kabul eden 596 birey oluşturmaktadır. Bulgular: Araştırma da katılım gösterenlerin, %60,6’sı kadın ve %39,4’ü erkeklerden oluşturmaktadır. Ayrıca, katılımcıların %34,1’ni Y kuşağı, %28,2’sini X kuşağı, %27,9’nu Z kuşağı ve %9,9’nu Bebek Patlaması kuşağı oluşturmaktadır. Kaiser-Meyer-Olkin örneklem yeterliliği test sonucu değeri 0,905 ve Barlett’s testi anlamlıdır. Açıklayıcı faktör analizine göre orijinal ölçekteki gibi iki boyuta ayırılmakta ve toplam açıklanan varyansı %65,970’dir. Ölçeğin uyum iyiliği değerleri, RMSEA= 0,069, NFI= 0,949, CFI= 0,961, GFI= 0,943, AGFI= 0,917, IFI = 0,961, TLI= 0,952, RMR=0,036 olarak tespit edilmiş ve kabul edilen değerlerde olduğu anlaşılmıştır. Son olarak ölçeğin Cronbach alfa değeri 0,868 olarak tespit edilmiştir. Sonuç: Covid-19 aşı okuryazarlığı ölçeğinin kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir araçtır. Aynı zamanda ölçek, bireylerin Covid-19 aşısı ile ilgili ne şekilde bir bilgi elde ettiğini, aşı hakkında bilgi toplama ve anlama yeteneklerini değerlendirmektir.

Siyasal katılım ve geçersiz oy oranları, seçim sonuçları üzerinde etkilidir. Seçmenlerin siyasi tercihlerinde yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, siyasi ideoloji, gelir düzeyi, aile, ikametgah gibi faktörler etkili olmaktadır. Seçimlere katılım ve geçersiz oy oranları ise siyasal tercih değil, siyasal davranış ve siyasal bilinç konusudur. Seçmenler bazen farkında olmadan, bazen de bilerek ve isteyerek oylarını geçersiz hale getirebilmektedirler. Bu çalışmanın amacı okuryazarlık oranlarının ve kentsel nüfus oranlarının seçimlere katılım ve geçersiz oylar üzerinde etkili olup olmadığının belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda Van ili örneği üzerinde bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ihtiyaç duyulan veriler Türkiye İstatistik Kurumu resmi internet sayfasından elde edilmiş ve Türkiye’de 2010-2020 yılları arasında yapılan seçimler ve referandumlar dikkate alınmıştır. Çalışmada Türkiye genelindeki ve Van’daki seçmenlerin okuryazarlık oranları, seçimlere katılımları ve geçersiz oyları hesaplanmış, Van ilindeki seçmenler kırsal ve kentsel yaşam alanlarına göre sınıflandırılmıştır. Van’daki seçmenlerin, seçim yıllarına göre okuryazarlık oranları, siyasal katılımları ve geçersiz oyları Türkiye ortalamaları ile karşılaştırılmış ve çalışmanın sonunda okuryazarlık ve kentsel nüfus oranlarının artmasının siyasal katılım ve geçersiz oylar üzerinde etkili olup olmadığı belirlenmiştir.

1979 yılında Nikaragua’da meydana gelen devrim sonucunda Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi (Frente Sandinista de Liberación Nacional, FSLN), ülke yönetimini devralmış ve 1980 yılında okuryazarlık kampanyası başlatmıştır. FSLN’nin kurucusu Carlos Fonseca’nın kütüphaneci ve öğretmen olması, kampanyanın ayrı bir önem kazanmasına yol açmıştır. Kampanyada okuryazarlığın ve kitap okumanın önemine vurgu yapılması amacıyla propaganda posterlerinden etkin bir şekilde yararlanılmıştır. Kampanya, 1980 yılında UNESCO Nadezhda K. Krupskaya okuryazarlık ödülüne layık görülmüştür. Çalışmada okuryazarlık kampanyasında okuryazarlığın ve kitap okumanın teşvik edilmesi amacıyla propaganda posterlerinden ne şekilde yararlanıldığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu amaçla çalışmada Amsterdam’daki Uluslararası Sosyal Tarih Enstitüsü’nden (Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis) propaganda posterlerine ulaşılmış ve ulaşılan propaganda posterlerindeki görsel ve yazılı göstergeler, ABD’li dilbilimci Charles William Morris’in göstergebilimindeki üç boyutu ışığında analiz edilmiştir. Elde edilen bulgularda, propaganda posterleri üzerinden okuryazarlığın insanları özgürleştirdiği ileri sürülerek ve okuryazarlık devrimle özdeşleştirilerek insanların okuryazar olmasının ve kitap okumasının teşvik edilmesine çalışıldığı ortaya çıkarılmıştır.

Yetişkinlerin zorunlu temel eğitimden tamamen ya da kısmen mahrum kalmaları Türkiye’deki yetişkin eğitiminin önemli sorun alanlarından biridir. Türkiye’de zorunlu temel eğitimden kısmen ya da tamamen mahrum kalanlar için Milli Eğitim Bakanlığı’nca (MEB) “Yetişkin Okuma-Yazma Öğretimi ve Temel Eğitim Programı” adı altında kurslar düzenlenmektedir. “Yetişkin OkumaYazma Öğretimi ve Temel Eğitim Programı” ise iki alt programdan oluşmaktadır. Bu iki alt programdan biri olan Yetişkinler I. Kademe Okuma-Yazma Öğretimi ve Temel Eğitim Programı, okuma yazma ve temel yaşam becerilerini kazandırmayı hedeflemektedir. Bu alt programın devamı olan ikinci alt program Yetişkinler İkinci Kademe Eğitimi Programı (YİKEP) kursları ise okuma yazma becerisi kazanmış yetişkinlere ilkokul diplomasına denk bilgi, beceri ve tutum kazandırmak amacıyla düzenlenmektedir. Bu çalışma kapsamında ‘Yetişkin Okuma-Yazma Öğretimi ve Temel Eğitim Programı’nın alt programlarından biri olan Yetişkinler İkinci Kademe Eğitimi Programı (YİKEP) ele alınmıştır. Bu bağlamda yetişkinlerin temel eğitimi bağlamında Yetişkinler İkinci Kademe Eğitimi Programı (YİKEP) bütünsel bir değerlendirmeye tabi tutulmuş, sorun alanları belirlenmiş ve sorun alanlarına ilişkin olarak öneriler getirilmiştir. Bu araştırma kapsamında yetişkinler için temel eğitimin önemli bileşenlerinden olan YİKEP'in ülkede yetişkinlerin temel eğitim eksikliğini giderme konusunda önemli bir potansiyeli olduğu görülmüş; ama aynı zamanda YİKEP’in mevcut yapı ve işleyişinin bu potansiyeli harekete geçirme açısından ciddi engelleri de barındırdığı tespit edilmiştir. Yine araştırma kapsamında YİKEP kurslarının ağırlıklı olarak kadınlardan oluştuğu; yıllar itibarıyla çağ nüfusunun okullaşma oranının artmaması nedeniyle okumaz yazmazlığın ileri yaşlarda yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Kurs öğretmenlerinin yetişkin öğrenmesinin özellikleriyle ilgili yönlendirmeden geçirilmeden istihdam edilmesi durumu araştırma kapsamında tespit edilen bir diğer önemli noktadır.

Bu çalışmanın amacı, risk iletişimi açısından bilginin önemini ortaya koymak ve edinilen bilgilerin anlaşılması açısından önemli bir faktör olan okuryazarlık ilişkisini kurarak konuyla ilgili kapsamlı bir bakış açısı sunmaktır. Temel olarak bir bilgi alışverişi süreci olarak tanımlanan risk iletişimi, mevcut bilgilerin yönetilmesine dayanmaktadır. Risk, karmaşık doğası gereği uzmanlık gerektiren, bilimsel dayanaklarla açıklanabilen ve analiz becerisini gerektiren bir durumdur. Bu doğrultuda risk iletişimi sırasında hedef kitlenin belirli bir okuryazarlık seviyesine ve analiz-sentez yeteneğine sahip olması beklenmektedir. Okuryazarlık kavramı temel bir okuma yazma sürecinin ötesinde çeşitli beceri ve yetenekler bütünüdür. Yaşam boyu öğrenme kapsamında da değerlendirilebilecek olan okuryazarlık kavramı, bireyin eriştiği bilgiyi yorumlama, anlama ve kullanabilme becerisine işaret eder. Özellikle iletişim araçlarının geliştiği, yaygınlaştığı ve görece herkes için erişilebilir hale geldiği modern toplumlarda bilgiye erişme ve bilgi edinme ihtiyacı giderek artarken, edinilen bilginin yorumlanabilmesi bilgi okuryazarlığı düzeyiyle ilgilidir. Risk iletişimi sürecinde de kamuoyunun ihtiyaç duyduğu bilgilerin aktarılmasının ötesinde, aktarılan bu bilgilerin nasıl yorumlandığı ya da anlaşıldığı önemli bir konudur.

While literacy and promoting reading are essential factors in developed societies, they are also one of the most crucial missions of all types of libraries. Research activities carried out by librarians and other related partners enable this process to be completed efficiently. This document is the translation of the latest revision of 2011guidelines issued by IFLA (Lesley Farmer and Ivanka Stricevic) that aims to explore aforementioned issues.

Eğitim hayatımızda okuryazarlık anlayışı alfabeye dayalı okuryazarlık, işlevsel okuryazarlık, eleştirel okuryazarlık ve yeni okuryazarlıklar olmak üzere bir gelişim göstermiştir. Bu okuryazarlık çeşitlerinden eleştirel okuryazarlık eğitiminin amacı sorgulayan, yeni ve alternatif fikirler üreten, adalet ve eşitlik kavramlarını önemseyen, sosyal hayata yönelik harekete geçen bireyler yetiştirmektir. Bazı ülkelerin ders müfredatlarında yer alan eleştirel okuryazarlık eğitimi yazılı ve görsel metnin sorgulanmasını ve öğrencinin daha derin düşünmesini sağlamaktadır. Eleştirel okuryazarlık eğitiminden hareketle okuma, dinleme, konuşma ve yazma becerilerini kazandırmayı amaçlayan bir öğretim sürecinin ana dili eğitimimize katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada eleştirel okuryazarlık ve ilkeleri, eğitimi, , strateji ve sorularının rehberliğinde eleştirel okuryazarlığın Türkçe derslerindeki yeri ve öneminin açıklanması amaçlanmıştır. Araştırmada “Eleştirel okuryazarlık nedir?”, “Eleştirel okuryazarlık eğitimi nasıl yapılır?”, “Eleştirel okuryazarlığın Türkçe derslerindeki yeri ve önemi nedir?” sorularına cevap aranmıştır.

Bu nitel araştırmanın amacı, Türkiye’de işitme engelli çocukların devam ettiği ilköğretim okullarındaki öğretmenlerin işitme engelli öğrencilerin okuma-yazma öğrenmeleri hakkındaki görüşleri ve önerilerinin belirlenmesidir. Sekiz öğretmenin katıldığı bu araştırmada veriler yarı- yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmıştır. Elde edilen veriler araştırma soruları dikkate alınarak betimsel olarak analiz edilmiştir. Bulgular sonucunda; işitme engelli çocukların okumayazmayı, normal gelişim gösteren çocukların geçtiği aşamalardan geçerek ancak bu aşamaları normal gelişim gösteren çocuklara göre daha geç sürede tamamlayarak öğrenebildikleri görüşü ortaya çıkmıştır. Elde edilen bu bulgular, öğretmenlerin gelişimsel görüşü desteklediklerini göstermektedir. Ayrıca öğretmenler, işitme engelli çocuklara okuma-yazma öğretiminde pek çok sorunla karşılaştıklarını belirtmişlerdir. Bu sorunların başında, okuma-yazma öğretiminde kullanılan araç-gereçlerin eksik ve yetersiz olması, öğrenciler arasında seviye farklılıklarının olması, okumayazma programının ve kitaplarının öğrencilerin düzeyine uygun olmaması, ailelerin okuma-yazma öğretiminde evde çocuklarını desteklememeleri, ailelerin çocuklarının engelini kabullenmemesi ve işitme engeli hakkında bilgi sahibi olmaması gelmektedir. Araştırma bulgularında öğretmenlerin okuma-yazma öğretiminde karşılaştıkları sorunların çözümüne yönelik pek çok öneri geliştirdikleri ortaya çıkmıştır. Öneriler arasında ailelere eğitim verilmesi, Milli Eğitim Bakanlığı’nın işitme engellilere uygun kitap ve program hazırlaması, üniversitelerin gerçeğe yakın ve uzun süreli uygulama eğitimi vermesi ve öğretmenlerin işitme engellilerin eğitimi hakkında sürekli bilgilendirilmesi yer almaktadır

Bu çalışma, Türkiye’de 1923 yılından 2010 yılına değin yaşam boyu öğrenmenin ve okuryazarlığın gelişimine katkıda bulunan unsurları incelemektedir. Türkiye’de okuryazarlığın yapısını etkileyen politikaların tarihsel geçmişi sunulurken, geniş çaplı çalışmalarımızı kapsayan bu makale toplumu kavram, süreç ve ortam olarak yaşam boyu öğrenme, okuryazarlık ve kütüphaneler üzerine düşünmeye davet etmektedir. Araştırma betimleme ve tarihsel metotlarla gerçekleştirilirken, yoğun olarak birincil bilgi kaynakları kullanılmıştır. Yaptığımız araştırmalarla yanıtlanmaya çalışılan önemli sorular arasında şunlar yer almaktadır: Tarihsel değişim süreci içinde okuryazarlık kavramıyla ilgili temel gelişmeler nasıl gerçekleşmiştir? Yaşam boyu öğrenmeyi, okuryazarlık türlerini ve kütüphaneleri etkileyen çağdaş gelişmeler nelerdir? Türkiye’de ulusal eğitim ve kültür politikalarının etkisi neler olmuştur? Bunlar Türk kültür hayatında kütüphanelere yönelik olarak hangi gelişmeleri ortaya çıkarmıştır? Gerçekleştirilen çalışmalarla ortaya çıkan sonuçlar doğrultusunda gelişime yöneltecek öneriler sunulmaktadır.

Değer kavramı eğitim, iktisat, felsefe, antropoloji ve sosyoloji gibi çeşitli bilimlerin ortak kavramlarından biridir. Okuryazarlığın bu kavramın anlam çerçevesine girip girmediği tartışmalı bir konudur. Ancak insanın değer üreten bir varlık olması ve okuryazarlığı beğendiği, önem verdiği, istediği ve faydalı bulduğu bir davranış olarak tanımlaması bu kavramı kişisel bir değer olarak tanımlamamızı kolaylaştırabilir. Okuryazarlığın sosyal hayattaki bütün ilişkilere özel bir anlam yüklemesi de onu sosyal bir değer olarak düşünmemize imkân verebilir. Bu çalışma öncelikle okuryazarlık kavramının tarihsel süreç içinde nasıl tanımlandığına dair bir sürecin izini sürmektedir. Ayrıca toplumun değer atfettiği bir durumun (okuryazarlığın) zamanla bir değere dönüşüp dönüşemeyeceğini; bununla birlikte insanın varlığını gerçekleştirme yolu olarak kullandığı okuryazarlığın ardındaki düşüncenin bir değer olup olmadığını sorgulamaya çalışmaktadır.

Bu nitel araştırmanın amacı, Türkiye’de işitme engelli çocukların devam ettiği ilköğretim okullarındaki öğretmenlerin işitme engelli öğrencilerin okuma-yazma öğrenmeleri hakkındaki görüşleri ve önerilerinin belirlenmesidir. Sekiz öğretmenin katıldığı bu araştırmada veriler yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmıştır. Elde edilen veriler araştırma soruları dikkate alınarak betimsel olarak analiz edilmiştir. Bulgular sonucunda; işitme engelli çocukların okuma-yazmayı, normal gelişim gösteren çocukların geçtiği aşamalardan geçerek ancak bu aşamaları normal gelişim gösteren çocuklara göre daha geç sürede tamamlayarak öğrenebildikleri görüşü ortaya çıkmıştır. Elde edilen bu bulgular, öğretmenlerin gelişimsel görüşü desteklediklerini göstermektedir. Ayrıca öğretmenler, işitme engelli çocuklara okuma-yazma öğretiminde pek çok sorunla karşılaştıklarını belirtmişlerdir. Bu sorunların başında, okuma-yazma öğretiminde kullanılan araç-gereçlerin eksik ve yetersiz olması, öğrenciler arasında seviye farklılıklarının olması, okuma-yazma programının ve kitaplarının öğrencilerin düzeyine uygun olmaması, ailelerin okuma-yazma öğretiminde evde çocuklarını desteklememeleri, ailelerin çocuklarının engelini kabullenmemesi ve işitme engeli hakkında bilgi sahibi olmaması gelmektedir. Araştırma bulgularında öğretmenlerin okuma-yazma öğretiminde karşılaştıkları sorunların çözümüne yönelik pek çok öneri geliştirdikleri ortaya çıkmıştır. Öneriler arasında ailelere eğitim verilmesi, Milli Eğitim Bakanlığı’nın işitme engellilere uygun kitap ve program hazırlaması, üniversitelerin gerçeğe yakın ve uzun süreli uygulama eğitimi vermesi ve öğretmenlerin işitme engellilerin eğitimi hakkında sürekli bilgilendirilmesi yer almaktadır.

Bu nitel araştırmanın amacı, Türkiye’de işitme engelli çocukların devam ettiği ilköğretim okullarındaki öğretmenlerin işitme engelli öğrencilerin okuma-yazma öğrenmeleri hakkındaki görüşleri ve önerilerinin belirlenmesidir. Sekiz öğretmenin katıldığı bu araştırmada veriler yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmıştır. Elde edilen veriler araştırma soruları dikkate alınarak betimsel olarak analiz edilmiştir. Bulgular sonucunda; işitme engelli çocukların okuma-yazmayı, normal gelişim gösteren çocukların geçtiği aşamalardan geçerek ancak bu aşamaları normal gelişim gösteren çocuklara göre daha geç sürede tamamlayarak öğrenebildikleri görüşü ortaya çıkmıştır. Elde edilen bu bulgular, öğretmenlerin gelişimsel görüşü desteklediklerini göstermektedir. Ayrıca öğretmenler, işitme engelli çocuklara okuma-yazma öğretiminde pek çok sorunla karşılaştıklarını belirtmişlerdir. Bu sorunların başında, okuma-yazma öğretiminde kullanılan araç-gereçlerin eksik ve yetersiz olması, öğrenciler arasında seviye farklılıklarının olması, okuma-yazma programının ve kitaplarının öğrencilerin düzeyine uygun olmaması, ailelerin okuma-yazma öğretiminde evde çocuklarını desteklememeleri, ailelerin çocuklarının engelini kabullenmemesi ve işitme engeli hakkında bilgi sahibi olmaması gelmektedir. Araştırma bulgularında öğretmenlerin okuma-yazma öğretiminde karşılaştıkları sorunların çözümüne yönelik pek çok öneri geliştirdikleri ortaya çıkmıştır. Öneriler arasında ailelere eğitim verilmesi, Milli Eğitim Bakanlığı’nın işitme engellilere uygun kitap ve program hazırlaması, üniversitelerin gerçeğe yakın ve uzun süreli uygulama eğitimi vermesi ve öğretmenlerin işitme engellilerin eğitimi hakkında sürekli bilgilendirilmesi yer almaktadır.

20. yüzyılın ortalarından itibaren alfabe okuryazarlığı ve gelişmişlik ekseninde tartışılmaya başlanan okuryazarlık kavramı, zaman içerisinde farklı boyutlar kazanmıştır. Bir taraftan farklı olguların (bilgi, medya vs.) nasıl bilinçli bir şekilde kullanılabileceği ile ilişkili teknik bilgileri ihtiva eden, diğer taraftan da toplumların sosyo-kültürel yapılarının etkisi ile şekillenen bir kavram görünümü kazanmıştır. Okuryazarlık kavramına yüklenen anlamdaki dönüşümün bir neticesi olarak farklı okuryazarlık türlerinden söz edilmeye başlanmıştır. Bunlardan bir tanesi olarak kabul edilebilecek olan din okuryazarlığı da 21. yüzyılın başından itibaren akademik çalışmalarda yoğun bir şekilde konu edilmeye başlanmıştır. Çalışmamız, günümüzde çok kültürlülük, dinler arası/mezhepler arası eğitim, küreselleşme, vatandaşlık eğitimi gibi pek çok yeni kavram üzerinden sürdürülen din eğitimi tartışmalarına katkıda bulunulacağı düşünülen din okuryazarlığı kavramını tanıtmayı amaçlamaktadır. Ülkemizde konu üzerine henüz detaylı bir araştırma yapılmamış olduğundan, öncelikle okuryazarlık kavramı ele alınacak ve ardından din okuryazarlığı konusunda geliştirilen farklı yaklaşımlar incelenecektir. Son olarak ise, din okuryazarlığı ile din eğitimi arasındaki ilişki üzerinde durulacaktır.