Search

Amaç: Sanayi üretim endeksi ile ilgili literatür incelendiğinde sanayi üretim endeksini etkileyen faktörlerin birbirinden farklılaştığı görülmektedir. Çalışmanın amacı, makroekonomik göstergelerin ve borsa performansının Türkiye'nin sanayi üretim endeksi üzerindeki etkisini ampirik olarak analiz etmektir. Yöntem: Çalışma, 2016:01 ile 2023:12 arasındaki dönemi kapsamaktadır. İncelenen makroekonomik değişkenler enflasyon, mevduat faiz oranı ve reel efektif döviz kuru ve ek olarak Borsa İstanbul 100 endeksidir. Değişkenlerin durağanlığını araştırmak için ADF testi kullanılmış ve vektör otoregresyon (VAR) metodolojisinin Etki-Tepki Analizi, makroekonomik değişkenler ile sanayi üretim endeksi üzerindeki borsa getirisi arasındaki ilişkiye uygulanmıştır. Amaçlanan, değişkenlerden birinde oluşan bir birimlik şokun diğer değişken üzerindeki etkisini ölçmektir. Bulgular: Çalışma bulguları sanayi üretim endeksinin kendisinde ve diğer değişkenlerdeki birim şokluk değişimlerin etkisinin ortalama 2-4 dönem sonrasında sıfıra yakınsadığını göstermektedir. Sanayi üretim endeksinin reel efektif döviz kuru ve enflasyon oranına tepkisi farklı büyüklüklerde olsa da aynı patikayı izlemekte ancak mevduat faiz oranına tepkisi ise tam zıt yönlü olmaktadır.Özgünlük: Elde edilen bulgulara göre, ilgili değişkenlerde oluşan değişimler 2-4 aylık dönemde etkisini yitirip sistem dengeye gelmektedir. Buna göre büyümenin öncü göstergesi olan sanayi üretim endeksine ilişkin oluşturulacak politikalarda takip edilecek ve etkilerinin yönüne göre dikkate alınacak değişkenler belirlenmiş olmakta ve uzun dönemli etkiler için diğer makroekonomik değişkenlerin araştırılması gerekliliği ortaya konmaktadır.

Bu çalışmada BIST100 hisse senedi endeksinin faiz, döviz kuru ve altın fiyatları açısından duyarlılığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla 4 Ocak 2000-28 Haziran 2021 dönemini kapsayan günlük veriler kullanılarak tüm örneklem dönemine ilişkin değişkenler arasındaki uzun ve kısa dönem ilişkilerinin COVID-19 pandemi dönemi ile kıyaslandığında nasıl seyrettiği Johansen-Juselius eşbütünleşme analizi, Granger nedensellik testi, varyans ayrıştırma ve etki-tepki analizleri uygulanarak araştırılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, eşbütünleşme analizi için bağımlı değişkenin BIST100 endeksi getirisi olduğu durumda değişkenler arasında bir uzun dönem ilişki bulunmuş olup; altın fiyatlarının BIST100 üzerinde anlamlı bir etkisi bulunamamıştır. Granger nedensellik analizi sonuçları ise ele alınan dönem için BIST 100 endeksi ile hem döviz kuru hem de faiz serisi arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisinin varlığını saptarken, BIST100 endeksinden altın fiyatlarına doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi ortaya koymuştur. COVID-19 dönemi ele alındığında %5 anlamlılık düzeyinde seriler arasında bir uzun dönem ilişkisi bulunamamış olup, %10 anlamlılık düzeyinde bulunan bir eşbütünleşik ilişki için ise hata düzeltme mekanizması yalnızca bağımlı değişkenin faiz oranları olduğu durumda çalışmıştır. Ayrıca bu dönemde genel dönemdeki kısa dönem ilişkilerinin tersine BIST100 endeksindeki değişimi serinin kendisinden sonra en çok açıklayan değişkenin altın fiyatları olduğu saptanmış olup, altın fiyatlarından BIST100’e doğru ve BIST100’den faiz oranlarına doğru tek yönlü nedensellik ilişkileri elde edilmiştir.

Bu çalışmada, Türkiye’de 2001:05-2005:12 dönemi için Para Arzı (M1), Faiz Oranları ve Hisse Senedi Fiyatları arasındaki dinamik ilişkiler incelenmiştir. Bu amaçla, bir Standart VAR Modeli altında, Granger Nedensellik Testi ile değişkenler arasındaki nedensellik ilişkilerinin yönü belirlenmeye çalışılmış, Para Arzı’ ndan Hisse Senedi Fiyatları’ na doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Standart VAR modeli yardımıyla elde edilen Etki- Tepki Analizi ve Varyans Ayrımlaştırma Analizi sonuçları da, nedensellik ilişkisini desteklemektedir. Bu sonuçlara göre; Hisse Senedi Fiyatları’ nın, Merkez Bankası’ nın para politikası ayarlaması için bir gösterge olarak kullanılabileceğini söylemek mümkündür.

Bu çalışmada, Türkiye’de 2001:05-2005:12 dönemi için Para Arzı (M1), Faiz Oranları ve Hisse Senedi Fiyatları arasındaki dinamik ilişkiler incelenmiştir. Bu amaçla, bir Standart VAR Modeli altında, Granger Nedensellik Testi ile değişkenler arasındaki nedensellik ilişkilerinin yönü belirlenmeye çalışılmış, Para Arzı’ ndan Hisse Senedi Fiyatları’ na doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Standart VAR modeli yardımıyla elde edilen Etki- Tepki Analizi ve Varyans Ayrımlaştırma Analizi sonuçları da, nedensellik ilişkisini desteklemektedir. Bu sonuçlara göre; Hisse Senedi Fiyatları’ nın, Merkez Bankası’ nın para politikası ayarlaması için bir gösterge olarak kullanılabileceğini söylemek mümkündür.

Bu çalışmada, Türkiye’de 2001:05-2005:12 dönemi için Para Arzı (M1), Faiz Oranları ve Hisse Senedi Fiyatları arasındaki dinamik ilişkiler incelenmiştir. Bu amaçla, bir Standart VAR Modeli altında, Granger Nedensellik Testi ile değişkenler arasındaki nedensellik ilişkilerinin yönü belirlenmeye çalışılmış, Para Arzı’ ndan Hisse Senedi Fiyatları’ na doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Standart VAR modeli yardımıyla elde edilen Etki- Tepki Analizi ve Varyans Ayrımlaştırma Analizi sonuçları da, nedensellik ilişkisini desteklemektedir. Bu sonuçlara göre; Hisse Senedi Fiyatları’ nın, Merkez Bankası’ nın para politikası ayarlaması için bir gösterge olarak kullanılabileceğini söylemek mümkündür.