Search

Bu çalışmada keten kumaş numuneleri, yabani ekin çiçeğinden elde edilen doğal boyarmadde ile konvansiyonel yöntem ve mikrodalga enerjisi kullanılarak boyanmıştır. Boyama işleminden önce tüm numuneler ön mordanlama işlemine göre kalay klorür, bakır sülfat, demir sülfat, askorbik asit, potasyum alüminyum sülfat ve potasyum dikromat mordanları ile mikrodalga enerjisi yardımıyla mordanlanmıştır. Boyama işleminden sonra numunelerin renk koyuluk değeri, CIELab değeri ve haslık değeri kullanılan mordan cinsi ve boyama yöntemi açısından incelenmiştir. Çalışma sonucunda; mordan madde ve mikrodalga enerjisi kullanımının numunelerin haslık değerleri ile renk koyuluğunun artırdığı belirlenmiştir.

Ülkemizde yağ bitkilerinin arz ettiği öneme binaen bu bitkilerde yapılacak çalışmaların da önemi fazladır. Keten (Linum usitatissimum L.) bitkisi, uygun olmayan koşulları iyi değerlendirebilen yağ bitkilerinin başında gelen bir bitkidir. Dolayısıyla bu bitki üzerinde yetiştirme tekniğine yönelik olarak yapılacak çalışmaların yanında fizyolojik çalışmalarında yapılması özel önem arz etmektedir. Keten bitkisi iki farklı tohum rengine sahiptir. Tohum rengi, keten yağının bileşiminde bulunan bitkisel yağ kompozisyonu ile ilişkilidir. Ketende tane renginin birkaç gen tarafından kontrol edildiği ve markör özellik taşıdığı yapılan çalışmalarda tespit edilmiştir. Bu araştırmada; tane rengi ve tane ağırlığının tohumun biyolojik gücüne etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada bitki materyali olarak; sarı ve kahverengi taneye sahip iki keten hattı ve 1000 tane ağırlığı bakımından küçük ve büyük olmak üzere iki farklı keten grubu kullanılmıştır. Deneme; Bölünmüş Parseller Deneme Desenine göre 3 tekerrür olarak, 22±1°C’ye ayarlı inkübatörde yürütülmüştür. Araştırma sonucu; tohumun çimlenme gücü üzerine tane renginin etkisinin çok önemli olduğu, tane büyüklüğünün etkisinin ise önemsiz olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre keten bitkisinde kahverengi tohumların çimlenme gücünün daha yüksek olabileceği, 1000 tane ağırlığı ile çimlenme gücü arasında ise doğrudan bir ilişkinin olmadığı sonucuna varılmıştır.

Neolitik Çağ’dan itibaren Anadolu’da en yaygın kullanılan bitkilerden birisi ketendir. Ketenin özellikle tohumu günlük yaşamda yakın zamana dek kullanılmıştır. Ancak keten tohumuna Hititçe metinlerde rastlanmamıştır. Eski Yakın Doğu çalışmalarında olduğu gibi susam ve keten arasındaki benzerliğin bu duruma neden olduğu söylenebilir. Hititçe metinlerde geçen ve genellikle susam ile ilişkilendirilen Sümerce ve Akadca birtakım kelimelerin keten tohumu olarak okunabileceklerine dikkat edilmelidir.

Bu çalışma, Van ekolojik koşullarında uygun keten çeşitlerinin belirlenmesi amacıyla 2002 ve 2003 yıllarında tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Araştırmada 11 farklı keten çeşidi Antares, Sarı-85, Linda, Flanders, Atalanta, Norman, McGregor, Dakota, Raulin, Mikael ve Royal verim ve verim unsurları yönünden değerlendirilmiştir. Araştırmada incelenen çeşitlerin bitki boyu, ana saptaki dal sayısı, bitkide kapsül sayısı, kapsülde tane sayısı, ilk dal yüksekliği, 1000 tane ağırlığı, tohum verimi, protein oranı, yağ oranı ve yağ verimi özelikleri incelenmiştir.Araştırma sonucunda; Her iki deneme yılında da incelenen özellikler bakımından keten çeşitleri arasında istatistikî anlamda önemli farklılığın bulunduğu tespit edilmiştir. Çalışmada deneme yıllarına göre en yüksek tohum 141.7-149.0 kg/da ve yağ 49.8-50.8 kg/da verimi değerleri Linda keten çeşidinden alınmıştır