Search

Rechtsorde en bestuur is gemaakt ter gelegenheid van het afscheid van Piet Hein Donner als vice-president van de Raad van State op 31 oktober 2018. Het boek bevat uiteenlopende bijdragen over tal van onderwerpen op het terrein van politiek, wetgeving, bestuur en rechtspraak. Met veel van deze onderwerpen heeft Piet Hein Donner zich gedurende zijn mooie en veelzijdige loopbaan beziggehouden. Begonnen als jurist bij het ministerie van Economische Zaken werd hij na een raadadviseurschap bij het ministerie van Justitie en het voorzitterschap van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid lid van de Raad van State. Daarna ging hij voor het CDA de politiek in. Hij was driemaal minister op drie verschillende ministeries, tweemaal informateur en tussendoor ook lid van de Tweede Kamer. Aan het einde van zijn loopbaan keerde hij terug bij de Raad van State als vice-president. Dat was hij bijna zeven jaar. In die fase was hij ook Cleveringa-hoogleraar aan de Universiteit Leiden.De bijdragen in dit boek weerspiegelen de breedte en veelzijdigheid van Piet Hein Donner als jurist, adviseur, bestuurder, politicus en wetenschapper. Het bevat een keur aan beschouwingen over concrete, vaak actuele onderwerpen van diverse aard op de brede terreinen van democratie, wetgeving, bestuurlijke verhoudingen, advisering en Europese politiek. De bijdragen zijn geschreven door voormalige en huidige collega's uit de politiek en de Raad van State, leden van hoogste rechtscolleges, van Hoge Colleges van Staat en van andere publieke organen. Daarnaast hebben auteurs afkomstig van de wetenschap en van ministeries waar Piet Hein Donner minister is geweest, bijdragen geschreven. Ook een bijdrage uit de overzeese delen van het Koninkrijk ontbreekt niet. Daarmee bevat dit boek veel waardevols voor degenen die geïnteresseerd zijn in het functioneren van de publieke dienst waarvoor Piet Hein Donner zich zijn gehele beroepsmatige leven heeft ingezet.

Praktisch Staatsrecht De macht van de staat lijkt soms onbegrensd, maar is het niet. In Praktisch Staatsrecht blijkt dat ook de staat gebonden is aan regels en rekening moet houden met rechten en vrijheden van burgers. Praktisch Staatsrecht geeft een duidelijk beeld van de werking van het staatsrecht in het dagelijks leven binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Elk hoofdstuk begint met een praktijkcasus. Staatsrechtelijke begrippen worden toegelicht met behulp van aansprekende voorbeelden, duidelijke schema's en figuren, persberichten en oefenvragen. Kernbegrippen, relevante websites, een historisch overzicht en eindvragen met voorbeeldantwoorden ondersteunen de theorie. Praktisch Staatsrecht wordt aanbevolen voor het hoger juridisch onderwijs, maar is tevens geschikt voor andere opleidingen waar de rol van de staat en de positie van burgers aan de orde komt. De kracht van dit boek is dat de student het staatsrecht in zijn eigen omgeving leert herkennen. Onderwerpen in Praktisch Staatsrecht: • Rechtspositie van Nederlanders en vreemdelingen • Grondrechten • Organisatie van het Koninkrijk • Regering en parlement • Wet- en regelgeving • Bestuur en beleid • Rechtsbescherming en rechtspraak • Decentralisatie • Volkenrecht en gemeenschapsrecht De auteur Mr. Y.M. Visscher was jarenlang onderzoeker en docent juridische vakken aan het hbo en is tegenwoordig juridisch adviseur. Van haar hand verschenen tevens Praktisch Bestuursrecht, Praktisch Bestuursprocesrecht, Praktisch Consumentenrecht en Mens en Recht.

Bedreiging van de democratische rechtsstaatIn toenemende mate bedreigt Big Tech niet alleen een aantal specifieke democratische en rechtsstatelijke waarden, zoals de privacy van burgers en de vrije mededinging in de economie, maar ook de meer algemene constitutionele structuren die de bescherming van zulke waarden überhaupt mogelijk maken. Denk daarbij aan de sterke, ‘soevereine'staat of unie van staten, het onderscheid tussen publiek en privaat, burgerschap en de levendige civil society. Hoe heeft dat kunnen gebeuren? Die vraag probeert dit boek te beantwoorden. Recht als de grondslag van machtOnderscheidend is dat dit boek daarbij focust op recht, technologie én hun onderlinge interactie door de tijd heen. Zo blijken het moderne eigendomsrecht, het ondernemingsrecht en het internationale recht in hoge mate aan het ontstaan van Big Tech en het daarmee geassocieerde constitutionele verval te hebben bijgedragen. Digitalisering komt vervolgens naar voren als zowel een reflectie als als een katalysator van een langeretermijnfeodaliseringstrend. Civil society versterkenDe vloek van Big Tech biedt aldus een uniek en multidisciplinair perspectief op een van de meest urgente maatschappelijke uitdagingen van dit moment. Dit boek is essentieel voor iedere student, wetenschapper, politicus, beleidsmaker en burger die in tijden van verdere industrialisering, informatisering en extreem gigantisme effectief wil meedenken over en/of bijdragen aan het behoud van de democratische rechtsstaat en zijn fundamentele waarden.

Meer regie in maatschappelijke kwesties?De roep om meer regie is actueel. Van de aanpak van de klimaatcrisis tot de oplossing van de woningnood, van het terugdringen van stikstof tot het ordenen van het gemeentelijke sociaal domein. Maar wat is regie eigenlijk? Wie zijn de regisseurs en wie de geregisseerden? En waar komt die luide (lok)roep ineens vandaan? Is de tijd van ‘big government'weer terug en lukt het de overheid problemen waar ze iets mee moet, met meer sturing aan te pakken? Of is de versplintering van de staat en de privatisering van arrangementen al te ver doorgeschoten voor effectieve overheidsregie? Diverse perspectieven op overheidsregieDeze bundel behandelt een aantal maatschappelijke vraagstukken en de rol die de overheid speelt bij het oplossen daarvan. De zestien bijdragen zien op uiteenlopende terreinen van het staats- en bestuursrecht. Dat varieert van het omgevingsrecht en het natuurbeschermingsrecht tot het socialezekerheidsrecht en het asielrecht. Ook de buitengerechtelijke afdoening van strafzaken en bestuurskundige invalshoeken komen aan de orde. Elk van de hoofdstukken problematiseert een gevoelde behoefte aan (meer) regie of de inrichting daarvan. De auteurs zijn allen verbonden aan de vakgroep Staatsrecht, Bestuursrecht en Bestuurskunde van de Rijksuniversiteit Groningen

Wat valt er onder het begrip ‘religie'? Wanneer is een uiting ‘haatzaaien'? Wordt het verspreiden van ‘nepnieuws'beschermd door de vrijheid van meningsuiting? Omvat het recht op leven ook het recht op maatregelen tegen klimaatverandering?Steeds vaker doen mensen een beroep op fundamentele rechten om uiteenlopende aanspraken te onderbouwen. Voorbeelden zijn de claims tegen de Staat in de klimaatzaken, de pleidooien voor erkenning van het recht op een eigen identiteit en het beroep op het recht op lichamelijke integriteit door tegenstanders van verplichte vaccinaties.Hoe ver mag de rechter gaan in het bepalen van de reikwijdte van fundamentele rechten? Zou de rechter alle wetgeving aan de Grondwet moeten kunnen toetsen? Hoe vermijdt hij dat hij daarbij het terrein van de politiek betreedt? Gaat de rechter in sommige gevallen te ver, of juist nog niet ver genoeg? Vanuit diverse perspectieven op fundamentele rechten en de rol van de rechter bieden de bijdragen aan deze bundel inzichten die uitnodigen tot nadere reflectie.

Terugkeer en gedaanteverandering van het staatsrechtMet de inaugurale rede De terugkeer van het staatsrecht aanvaardde prof. mr. dr. Jurgen Goossens het ambt van hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit Utrecht. In de rede wordt opgeroepen tot een terugkeer en gedaanteverandering van het staatsrecht in complexe tijden. Waarom de burger de overheid niet meer vertrouwtGoossens gaat op zoek naar de wortels van de huidige vertrouwenscrisis tussen burger en overheid, een crisis die voor een deel verklaard kan worden door evoluties in de organisatie en het functioneren van het openbaar bestuur. Eerst gaat hij in op de grootschalige overdracht van regelgevende bevoegdheden en het toekennen van aanzienlijke beslissingsruimte aan het bestuur, wat heeft geleid tot de opkomst van een administrative state. Ten tweede staat hij stil bij paradigmaverschuivingen in de organisatie van het openbaar bestuur en veranderingen in de relatie tussen het bestuur en het (staats)recht. Ten derde besteedt hij aandacht aan de impact van de sterk toegenomen digitalisering. Legitimiteit overheid versterkenDeze rede schetst hoe het staatsrecht kan bijdragen aan het herwinnen van vertrouwen in het overheidsoptreden. Het staatsrecht moet meer aandacht besteden aan de versterking van input-, throughput- en output-legitimiteit, bijvoorbeeld door de uitwerking van een (grond)recht op toegang tot en zinvol contact met het bestuur. Goossens vraagt aldus meer aandacht voor de legitimerende functie van een relationeel staatsrecht dat bijdraagt aan een wederzijdse vertrouwensrelatie tussen burger en overheid.

De taken van de Raad van StateDe Raad van State bestaat al bijna 500 jaar en heeft als laatste adviseur van regering en parlement en als hoogste algemene bestuursrechter een belangrijke rol in ons staatsbestel. Elke week is er wel nieuws te melden: belangrijke uitspraken over windmolenparken, stikstof, sluiting van drugspanden of de toelating van asielzoekers. En kritische adviezen over nieuwe wetsvoorstellen, waarschuwingen over het begrotingsbeleid en aanbevelingen voor een beter functioneren van de overheid. Niet bij iedereen is bekend wat de taken van de Raad van State precies zijn, wie deze taken uitvoeren en hoe de Raad van State is georganiseerd: twee gescheiden Afdelingen voor advisering en voor bestuursrechtspraak, die samen onder één dak huizen aan de Haagse Kneuterdijk. Naslagwerk over de Raad van StateOp basis van hun jarenlange ervaring ‘ontraadselen'Bart Jan van Ettekoven en Thom de Graaf de Raad van State voor een breed publiek. In heldere taal beschrijven zij beknopt en op een toegankelijke wijze de historie, organisatie en onafhankelijke positie van de Raad van State en het werk van de beide Afdelingen. Ook wijzen zij op interessante adviezen en belangrijke uitspraken van de laatste jaren. Dat heeft geresulteerd in een handzaam vademecum dat inzicht geeft in een zowel historisch als modern instituut, dat van oudsher wordt gezien als de ‘slapersdijk'van onze democratische rechtsstaat.

In 2023 is de grondwetsherziening van 1983 40 jaar oud, maar bestaat ook de grondwetswijziging van 1848 175 jaar. Die Grondwet legde de basis voor de parlementaire democratie. De Grondwet van 1848 tot nu gaat over 40 jaar en 175 jaar Grondwet en is aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties gepresenteerd op een symposium op 2 november 2023. In deze bundel behandelen verschillende wetenschappers de ontwikkeling van de Grondwet sinds 1848 en 1983. Zij kijken naar de effectiviteit en functionaliteit van de Grondwet in het licht van de uitdagingen van het verleden en die van de toekomst. Is de Grondwet op het door hen beschouwde punt toekomstbestendig of verdient zij verdere aanpassing, en zo ja hoe?Als de historische grondwettelijke ontwikkeling één ding leert, dan is het wel dat ondanks de functie om principes en regels te bestendigen, de Grondwet vooral ook ‘actueel'moest en moet zijn om de fundamentele waarden van democratie, rechtsstaat en goed bestuur te kunnen blijven beschermen en bevorderen. Om die reden is ook een aantal aanbevelingen die in deze bundel zijn geformuleerd op een rijtje gezet. Met bijdragen van: Paul Bovend'Eert, Bert van den Braak, Kathalijne Buitenweg, Monica Claes, Annelien de Dijn, Janneke Gerards, Lisanne Groen, Joris Gijsenbergh, Toon Kerkhoff, Alexander van Kessel, Karin van Leeuwen, Ingrid Leijten, Leontine Loeber, Solke Munneke, Klaartje Peters, Joost Sillen, Maarten Stremler, Ashley Terlouw, Gerrit Voerman en Antonia Waltermann.

In deze Boom Basics staat het staatsrecht centraal.De Boom Basics geven je snel inzicht in een rechtsgebied. Door de duidelijke schema's, de puntsgewijze uitleg en de sprekende voorbeelden kom je direct tot de kern van de zaak. Perfect voor tentamenvoorbereiding of een snelle opfrissing van je kennis!DoelgroepDe Boom Basics zijn bestemd voor studenten die een juridische opleiding volgen aan een universiteit of hogeschool.Voor een compleet overzicht van alle delen en productvormen ga je naar www.boombasics.nl.

Het Curaçaose recht kan worden aangemerkt als een meergelaagd rechtsstelsel met een grote pluraliteit aan rechtsbronnen. Het recht van Curaçao wordt niet alleen gevormd door de eigen wetgeving en rechtspraak, maar ook door de regels opgenomen in internationale verdragen en regelgeving op Koninkrijksniveau, alsmede – tot op zekere hoogte – het Europese Unierecht. Daarnaast speelt in de Curaçaose rechtsorde ook het recht van de andere gebiedsdelen van het Koninkrijk der Nederlanden – Nederland, Aruba, Sint Maarten, BES-eilanden – een rol, met name via de beginselen van concordantie van wetgeving en concordantie van rechtspraak. Ten slotte is er ook nog de maatschappelijke werkelijkheid die het Curaçaose recht mede vormgeeft. Bij het vaststellen van hoe het geldend recht in Curaçao op een bepaald terrein concreet luidt, zal steeds rekening moeten worden gehouden met al deze ‘lagen'en de wijze waarop zij onderling interacteren. Het moge duidelijk zijn dat dit geen eenvoudige opgave is. De meergelaagde Curaçaose rechtsorde bevat bijdragen waarin, steeds vanuit een specifiek rechtsgebied en onderwerp, de werking van de mechanismen die hier aan het werk zijn worden blootgelegd. De bundel poogt op die wijze het inzicht daarin te vergroten.

Overheidscommunicatie biedt burgers een belangrijke inkijk in wat de overheid zoal van plan is, waar zij de publieke middelen aan besteedt en welke resultaten zij behaalt. Maar mag de overheid die communicatiebevoegdheid ook inzetten om burgers te vertellen hoe zij moeten stemmen tijdens verkiezingen of referenda? Of om een minister eens flink in het zonnetje te zetten in de hoop dat dat stemmen oplevert bij de volgende verkiezingen? Kortom: mag de overheid door middel van communicatie proberen burgers een bepaalde politieke visie op te dringen?In Nederland is er geen passend antwoord op dit soort vragen. Daarom biedt dit boek parlementsleden, voorlichters en rechters een juridisch toetsingskader aan de hand waarvan zij politieke overheidscommunicatie kunnen beoordelen. Inspiratie voor het toetsingskader komt mede uit rechtspraak uit Ierland en Duitsland. Politieke overheidscommunicatie geeft zo niet alleen een actueel inzicht in de ontwikkelingen in het Nederlandse denken over overheidscommunicatie, maar is daarnaast een rijke bron van informatie over de wijze waarop rechters in Ierland en Duitsland tegen overheidscommunicatie aankijken.

In een vrije staat dient iedereen die in het bezit kan worden geacht van een vrije wil, zichzelf te besturen. De wetgevende macht zou dan ook bij het volk in zijn geheel moeten berusten. Maar aangezien zoiets in de grote staten een onmogelijkheid is en ook in kleine staten op veel bezwaren stuit, dient het volk vertegenwoordigers aan te stellen die alles moeten doen wat het volk zelf niet kan. Montesquieu,Over de geest van de wetten (1748)

‘De Staten-Generaal vertegenwoordigen het gehele Nederlandse volk', aldus artikel 50 van de Nederlandse Grondwet. Toen deze bepaling in 1814 werd vastgesteld, legde ze vooral vast dat Nederland een eenheidsstaat was. Ons land was destijds nauwelijks een democratie te noemen. Het Nederlandse volk had geen kiesrecht en de Koning had vrijwel alle macht. Sindsdien is veel veranderd: verkiezingen zijn ingevoerd, het kiesrecht is geleidelijk uitgebreid en politieke partijen zijn niet meer weg te denken. Toch wordt artikel 50 in de staatsrechtelijke literatuur haast uitsluitend uitgelegd vanuit zijn oorspronkelijke betekenis. Maar brengt de onveranderd gebleven tekst van artikel 50 ook mee dat de betekenis van deze bepaling al die tijd hetzelfde is gebleven? Of kan die betekenis in de loop van de jaren zijn gewijzigd? Om dit te achterhalen onderzoekt Van Vugt hoe Kamerleden, ministers, de wetgever, het parlement, de regering en grondwetscommissies artikel 50 tussen 1814 en 1983 hebben geïnterpreteerd en in hoeverre deze grondwetsbepaling daarbij van betekenis is veranderd.

In een vrije staat dient iedereen die in het bezit kan worden geacht van een vrije wil, zichzelf te besturen. De wetgevende macht zou dan ook bij het volk in zijn geheel moeten berusten. Maar aangezien zoiets in de grote staten een onmogelijkheid is en ook in kleine staten op veel bezwaren stuit, dient het volk vertegenwoordigers aan te stellen die alles moeten doen wat het volk zelf niet kan.Montesquieu, Over de geest van de wetten (1748)

Ontwikkelingen rond de uitleg van de Grondwet zijn het werk van al degenen die met de Grondwet leven, zowel burgers als ambtsdragers. De rechtspraktijk en het politieke leven zijn daarin verankerd. De Grondwet uitleggen is meer dan het zoeken naar de ‘bedoelingen van de grondwetgever', maar omvat ook het verder ontwikkelen van constitutionele principes in wetgeving, rechtspraak en beleid. Wie een rol speelt in het staatsbestel – politieke en rechterlijke functionarissen, bestuurders, opiniemakers, staatsburgers – zoekt steun voor een goede beoordeling en tracht anderen die in dat proces een rol spelen, te overtuigen. Dit vereist aansluiting zoeken bij wat er al over de Grondwet is gezegd. Dit commentaar dient daarbij als grondig gedocumenteerde bron van informatie en inspiratie.Dit systematisch en artikelsgewijs commentaar is een geheel herziene editie van het veel geraadpleegde commentaar op de Grondwet van de constitutionele website www.NederlandRechtsstaat.nl en zet de traditie voort van de van 1987 tot 2000 onder redactie van prof. mr. P.W.C. Akkermans (1942-2002) en prof. mr. A.K. Koekkoek (1945-2005) gepubliceerde commentaren op de Grondwet.

‘Artificiële intelligentie vereenvoudigt het besturen, maar maakt de werking van de rechtsstaat complexer. Met scherpe blik analyseert Passchier hoe artificiële intelligentie oude onderscheidingen van wetgeving en bestuur, evenals van norm en feit, omwoelt en verkent hij hoe de rechtsstaat zichzelf kan heruitvinden.'– Ernst Hirsch Ballin, Universiteitshoogleraar (Tilburg University) en voormalig minister van Justitie‘Met dit boek in de hand kunnen professionals op het snijvlak tussen artificiële intelligentie, recht en bestuur elkaar niet alleen beter begrijpen, maar ook samen bouwen aan nieuwe checks and balances.'– Marlies van Eck, expert artificiële intelligentie en rechtDe opkomst van artificiële intelligentie (AI) waaronder machine learning maakt overheden en enkele grote techbedrijven nóg machtiger dan zij nu al zijn. Is onze constitutie daar klaar voor? Dit boek laat zien van niet. Het boek doet vervolgens suggesties voor constitutioneel onderhoud.Onderscheidend is dat dit boek daarbij vooral focust op de constitutionele borging van rechtsstatelijke structuren. Denk daarbij aan de trias politica, checks and balances, legaliteit en soevereiniteit. Is die borging AI-ready? En, zo niet, wat valt daar aan te doen?Artificiële intelligentie en de rechtsstaat biedt aldus een uniek en systematisch overzicht van enkele van de meest urgente maatschappelijke uitdagingen. Dat maakt dit boek relevant voor iedere student, wetenschapper, politicus, beleidsmaker en burger die wil meedenken over en/of bijdragen aan het behoud van de rechtsstaat en zijn fundamentele waarden.

In een democratische rechtsstaat zijn feiten essentieel om tot goede besluitvorming te komen. Zonder een overheid en politici die transparant en integer met informatie omgaan, kan een democratische samenleving niet goed functioneren. Wat als feitelijk waar mag gelden, is echter steeds vaker onderwerp van felle maatschappelijke en politieke discussie. Denk aan de aanhoudende online verspreiding van berichten over grootschalige verkiezingsfraude door Donald Trump en zijn aanhangers, eindigend in de bestorming van Capitol Hill. Maar niet alleen door ‘fake news'en complottheorieën wordt de waarheid geweld aangedaan. Dichtbij huis zien we bij de Toeslagenaffaire hoe moeizaam de feiten boven tafel komen en hoe ernstig de gevolgen daarvan zijn voor zowel de gedupeerde burgers als het vertrouwen in politiek en overheid.In dit boek maakt Luc Verhey duidelijk dat de vaststelling en waardering van de feiten door politiek en bestuur in tijden van internet en sociale media een extra kwetsbaar proces is. Hij betoogt dat we daarom niet zuinig genoeg kunnen zijn op de instituties, organisaties en personen die elk vanuit hun eigen deskundigheid bijdragen aan de waarheidsvinding: de hoge colleges van staat, de planbureaus, onafhankelijke toezichthouders, de Ombudsman, de wetenschap, de journalistiek en de rechter. Maar eerst en vooral komt het volgens Verhey aan op cultuur en gedrag: alleen een fatsoenlijke overheid en fatsoenlijke politici kunnen ervoor zorgen dat het vertrouwen in de democratische rechtsstaat overeind blijft.Verhey kiest primair een constitutioneelrechtelijke invalshoek maar gebruikt ook politicologische, bestuurskundige en journalistieke bronnen. Hij behandelt de problematiek aan de hand van actuele thema's zoals maatschappelijke onvrede, het referendum, de uitvoerbaarheid van wetgeving, ambtelijk vakmanschap en het parlementair inlichtingenrecht. Dit maakt het boek geschikt voor niet alleen juristen maar voor iedereen die geïnteresseerd is in het functioneren van de democratische rechtsstaat, de politiek en het openbaar bestuur.

De hier gebundelde publicaties van Ernst Hirsch Ballin zijn niet alleen het resultaat van research, maar ook van reflecteren op zijn veelzijdige ervaring in publieke ambten, gespreid over vier decennia. De toon wordt gezet met zijn rede uit 1993 over de werking van de democratische rechtsstaat. Te vaak belet zelfgenoegzaamheid om tijdig te reageren op ontwrichtende ontwikkelingen. Een democratische rechtsstaat moet zich erop voorbereiden om mensen in bedreigende situaties bescherming te bieden.Publiekrecht en beleid worden in deze bundel niet alleen besproken in termen van instituties en procedures; ook hun betekenis voor de levensprojecten van mensen wordt doorgrond. Centrale thema's zijn de grondslagen van vertrouwen op het recht, de waarde van fundamentele rechten van de mens en de burger, de ontgrenzing van het recht door maatschappelijke en technologische veranderingen, en de door dit alles bepaalde dynamiek van recht en rechtsbetrekkingen.Bij het emeritaat van Hirsch Ballin verschijnt tevens een selectie Engelstalige publicaties, getiteld Trust Beyond Borders: Selected Papers on the Significance of Human Rights and the Rule of Law.

In deze Boom Basics staat het staatsrecht centraal.De Boom Basics geven je snel inzicht in een rechtsgebied. Door de duidelijke schema's, de puntsgewijze uitleg en de sprekende voorbeelden kom je direct tot de kern van de zaak. Perfect voor tentamenvoorbereiding of een snelle opfrissing van je kennis!DoelgroepDe Boom Basics zijn bestemd voor studenten die een juridische opleiding volgen aan een universiteit of hogeschool.Voor een compleet overzicht van alle delen en productvormen ga je naar www.boombasics.nl.

In een vrije staat dient iedereen die in het bezit kan worden geacht van een vrije wil, zichzelf te besturen. De wetgevende macht zou dan ook bij het volk in zijn geheel moeten berusten. Maar aangezien zoiets in de grote staten een onmogelijkheid is en ook in kleine staten op veel bezwaren stuit, dient het volk vertegenwoordigers aan te stellen die alles moeten doen wat het volk zelf niet kan.Montesquieu, Over de geest van de wetten (1748)

Basisboek Recht Basisboek Recht is bestemd voor het inleidend juridisch onderwijs aan hogescholen. Het boek behandelt enkele belangrijke onderwerpen van het Nederlands en het Europees recht. In het boek staan rechtstoepassing en rechtsvinding centraal. Het boek is voor de lezer zeer toegankelijk door helder taalgebruik en de vele aansprekende praktische voorbeelden. Het gebruik van margekopjes en de opgenomen schema's dragen bij aan deze toegankelijkheid. Op de website behorend bij het boek zijn tientallen formatieve toetsvragen opgenomen. De leerstof is gegroepeerd in negen hoofdstukken: • Inleiding in het recht • Privaatrecht • Burgerlijk procesrecht • Ondernemingsrecht • Staatsrecht • Bestuursrecht • Strafrecht • Arbeidsrecht • Recht van de Europese Unie

Praktisch Staatsrecht De macht van de staat lijkt soms onbegrensd, maar is het niet. In Praktisch Staatsrecht blijkt dat ook de staat gebonden is aan regels en rekening moet houden met rechten en vrijheden van burgers. Praktisch Staatsrecht geeft een duidelijk beeld van de werking van het staatsrecht in het dagelijks leven binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Elk hoofdstuk begint met een praktijkcasus. Staatsrechtelijke begrippen worden toegelicht met behulp van aansprekende voorbeelden, duidelijke schema's en figuren, persberichten en verdiepende tussenvragen. Kernbegrippen, relevante websites, een historisch overzicht en oefenvragen met voorbeeldantwoorden ondersteunen de theorie. Praktisch Staatsrecht wordt aanbevolen voor het hoger juridisch onderwijs, maar is tevens geschikt voor andere opleidingen waar de rol van de staat en de positie van burgers aan de orde komt. De kracht van dit boek is dat de student het staatsrecht in zijn eigen omgeving leert herkennen. Onderwerpen in Praktisch Staatsrecht: • Rechtspositie van Nederlanders en vreemdelingen • Grondrechten • Organisatie van het Koninkrijk • Regering en parlement • Wet- en regelgeving • Bestuur en beleid • Rechtsbescherming en rechtspraak • Decentralisatie • Volkenrecht en gemeenschapsrecht De auteur Mr. Y.M. Visscher is docent juridische vakken aan het hbo en daarnaast onderzoeker en juridisch adviseur. Van haar hand verschenen tevens Praktisch Bestuursrecht, Praktisch Bestuursprocesrecht en Mens en Recht.

In een vrije staat dient iedereen die in het bezit kan worden geacht van een vrije wil, zichzelf te besturen. De wetgevende macht zou dan ook bij het volk in zijn geheel moeten berusten. Maar aangezien zoiets in de grote staten een onmogelijkheid is en ook in kleine staten op veel bezwaren stuit, dient het volk vertegenwoordigers aan te stellen die alles moeten doen wat het volk zelf niet kan. Montesquieu, Over de geest van de wetten (1748)

De opkomst van algoritme-gedreven technologieën als Big Data, Internet of Things en Kunstmatige Intelligentie levert een breed scala aan nieuwe grondrechtelijke uitdagingen op. Deze technologieën hebben bijvoorbeeld effect op de keuzes die we maken en daarmee op onzepersoonlijke autonomie, en ingebouwde vooroordelen in algoritmes kunnen leiden tot ongelijke behandeling.Nadere identificatie en analyse van de diverse grondrechtelijke uitdagingen is nodig om een gerichte aanpak van de problemen mogelijk te maken. In dit boek wordt daarom, specifiek voor Nederland, in kaart gebracht wat de (potentiële) impact is van Big Data, het Internet of Things en Kunstmatige Intelligentie op vrijheidsrechten, gelijkheidsrechten, privacyrechten en procedurele rechten. Centraal staat de gemeenschappelijke deler van de drie algoritme‑gedreven technologieën: het gebruik van slimme algoritmes.Het boek biedt zo een actueel en systematisch overzicht van grondrechtelijke knelpunten in relatie tot een van de meest urgente maatschappelijke uitdagingen van dit moment. Dit maakt het boek relevant voor iedereen die zich vanuit juridisch of technologisch perspectief bezighoudt met digitalisering en recht, zowel in de wetenschap als in de (rechts)praktijk. Dit is een publicatie in de reeks van het Montaigne Centrum voor Rechtsstaat en Rechtspleging, Universiteit Utrecht.

Deze uitgave bevat de preadviezen van de VAR voor de jaarvergadering over het onderwerp'Vertrouwen in de overheid'. De VAR-reeks is de publicatiereeks van de VAR Vereniging voor Bestuursrecht. Deze publicaties bestaan uit preadviezen over actuele bestuursrechtelijke thema's en verslagen van de jaarvergaderingen van de vereniging. Naast de publicaties in deze reeks verschijnen ook publicaties door jongere VAR-leden in de Jonge VAR-reeks.

De afgelopen jaren heeft de wetgever verschillende taken gedecentraliseerd. Deze decentralisatie is begonnen in het sociaal domein, maar strekt zich uit over tal van andere beleidsterreinen. Burgers zijn hierdoor steeds afhankelijker geworden van lokale overheden. Deze constatering was voor de onderzoeksgroep Public Trust and Public Law van de Rijksuniversiteit Groningen aanleiding om te onderzoeken hoe het staat met de rechtsstatelijke kwaliteit van deze decentralisaties. Hoe zit het bijvoorbeeld met de bescherming van grondrechten? Is de lokale democratie wel in staat om de beslissingen te nemen die horen bij deze decentralisatie? En in hoeverre zijn verschillen tussen gemeenten aanvaardbaar?Deze bundel gaat over de ‘lokale rechtsstaat'. Uiteindelijk leidt decentralisatie tot een governancevraagstuk: gemeenten moeten in staat zijn om lokaal afwegingen te maken die door de centrale overheid worden gerespecteerd. De bijdragen in deze bundel laten zien dat deze governance op verschillende manieren onder druk komt te staan. Grondrechten beperken bijvoorbeeld de lokale afwegingsruimte. Dat geldt te meer in het geval deze kunnen worden ingeroepen voor de rechter. Daarnaast blijkt de centrale overheid onder het mom van ‘stelselverantwoordelijkheid'lokale afwegingsruimte te beperken.Vertrouwen in de lokale rechtsstaat wordt aanbevolen voor juridische en bestuurlijke professionals die zich op enigerlei wijze bezighouden met decentralisaties of anderszins geïnteresseerd zijn in de governance van de bestuurlijke verhoudingen in Nederland

Geeft onze Grondwet nog wel een actueel beeld van de verhoudingen tussen de machten in de staat en van de legitimatie van het overheidsgezag? Is de Nederlandse Grondwet voldoende toegerust om in ons land'Poolse en Hongaarse toestanden'tegen te gaan? De auteur van dit boek betwijfelt dit en vindt het hoog tijd dat onze Grondwet, na 35 jaar, eens grondig wordt herzien. Daarbij stelt hij wijzigingen voor die veelal eerder onderwerp van discussie zijn geweest, maar in dit boek worden gepresenteerd als een geheel verbeterde Grondwet. Uitgangspunten daarbij zijn dat de continuïteit ten opzichte van de huidige Grondwet gehandhaafd moet blijven en dat de haalbaarheid niet uit het oog wordt verloren.Deze Proeve van een verbeterde Grondwet bevat een wetsvoorstel voor een geheel herziene Grondwet, met een algemene en een artikelsgewijze toelichting. De algemene toelichting laat zich lezen als een kritisch commentaar op het Nederlands staatsrecht, met als intermezzo's tal van columns over staatsrechtelijke rariteiten.Dit boek kan ook worden gezien als een alternatief voor de beperkte voorstellen tot grondwetswijziging van de Staatscommissie parlementair stelsel. De auteur gaat ervan uit dat die namelijk onvoldoende zullen zijn om onze democratische rechtstaat weerbaarder te maken en onze Grondwet te moderniseren. Dit boek is onmisbaar voor iedereen die geïnteresseerd is in deze discussie.

De Boom Basics geven je snel inzicht in een rechtsgebied. Door de duidelijke schema's, de puntsgewijze uitleg en de sprekende voorbeelden kom je direct tot de kern van de zaak. Perfect voor tentamenvoorbereiding of een snelle opfrissing van je kennis! De Boom Basics zijn bestemd voor studenten die een juridische opleiding volgen aan een universiteit of hogeschool.

Praktisch Bestuursrecht geeft je een stevige juridische basis voor de bestuursrechtelijke beroepspraktijk. De didactische opzet van het boek zorgt ervoor dat je snel een duidelijk beeld krijgt van de taken en bevoegdheden van bestuursorganen. Waarom kiezen voor Praktische Bestuursrecht? • helder geschreven en zeer toegankelijk; • veel oefenvragen met voorbeeldantwoorden; • extra vragen en toetsen online. Dit boek geeft goed inzicht in de dagelijkse praktijk van het bestuursrecht. De tekst en de oefeningen van Praktisch Bestuursrecht dagen je uit om je actief te verdiepen in de mogelijkheden die de overheid heeft om de samenleving te besturen. Daarnaast maakt het duidelijk welke bescherming het bestuursrecht de burgers biedt tegen het optreden van overheidsorganen. Aan de hand van originele casussen, praktijkvoorbeelden, actuele persberichten en overzichtelijke schema's, legt het boek bestuursrechtelijke begrippen in hun context uit. Tussenvragen stimuleren je om na te denken over de werking van het bestuursrecht. Ieder hoofdstuk eindigt met een samenvatting, kernbegrippenlijst en studie-eindvragen. Erg handig bij de voorbereiding van je tentamen. Ook nuttig is het uitgebreide overzicht met relevante websites waar je terecht kunt voor aanvullende informatie. Deze vierde druk van Praktisch Bestuursrecht is volledig geactualiseerd en aangepast aan de laatste ontwikkelingen op bestuursrechtelijk gebied.

Praktisch Staatsrecht is een succesvol standaardwerk dat niet meer weg te denken is uit de collectie boeken over het staatsrecht. De compleet vernieuwde derde editie is volledig aangepast aan de laatste ontwikkelingen en recente wetswijzigingen. Aan te bevelen voor alle opleidingen waar de rol van de staat en de positie van burgers aan de orde komt. Handige online tools die houvast bieden bij het selecteren van informatie. Met Praktisch Staatsrecht leer je het staatsrecht in zijn omgeving herkennen. Een moderne insteek die je laat zien dat Nederland onderdeel is van een voortdurend veranderende internationale samenleving. Een uitgave die in jouw boekenkast zeker niet mag ontbreken als je een opleiding volgt in het hoger juridisch onderwijs! Praktisch Staatsrecht geeft je op toegankelijke wijze inzicht in de organisatie van het Koninkrijk, de rol van de staat en de positie van burgers. Elk hoofdstuk begint met een levendige casus uit de praktijk. Het boek legt je de relevante staatsrechtelijke begrippen uit aan de hand van aansprekende voorbeelden, duidelijke schema's en figuren, persberichten en verdiepende tussenvragen. Elk hoofdstuk biedt je actuele oefenvragen met antwoorden, handige lijsten met kernbegrippen en verwijzingen naar interessante websites. Waarom kiezen voor Praktisch Staatsrecht: - helder overzicht van het vakgebied; - toegankelijk en studentvriendelijk; - uitgebreide online ondersteuning.

Praktisch Gemeenterecht is in een prettig leesbare stijl geschreven voor studenten die een goed overzicht willen krijgen van het gemeenterecht en zijn toepassingen, zonder daar juridisch gezien al te diep op in te gaan. Wetsartikelen worden uitgelegd en toegelicht, jurisprudentie komt alleen aan de orde voor zover deze bijdraagt aan de verduidelijking van de stof. Elk hoofdstuk begint met een casus uit de gemeentelijke praktijk. Door het hele boek zijn voorbeelden, casus en tussenvragen opgenomen om de stof toegankelijker te maken. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met een korte samenvatting en enkele studievragen waarmee je de stof eigen kan maken. Tot slot bevat het boek een lijst met belangrijke begrippen en een overzicht van relevante websites. Op de website die bij het boek hoort zijn multiple choice vragen, casus met uitwerkingen, actualiteiten en verdiepende teksten te vinden. Behalve aan de gemeentelijke overheid, wordt in twee aparte hoofdstukken aandacht besteed aan de provincies en de waterschappen die ook deel uitmaken van het openbaar bestuur op decentraal niveau. Praktisch Gemeenterecht sluit af met een hoofdstuk dat ingaat op de steeds belangrijker wordende internationale (vooral Europese) aspecten van het gemeenterecht.Praktisch Gemeenterecht is bestemd voor studenten in diverse opleidingen in het hoger beroepsonderwijs, zoals hbo-Recht, Bestuurskunde, Veiligheidskunde en MER.

Ed. under the auspices of the University of Amsterdam.