Search

Praca przynosi syntetyczne przedstawienie idei Międzymorza zarówno w sferze formowania się samej koncepcji, jak też jej praktycznej realizacji. Autor w sposób przemyślany i kompetentny przedstawia narodziny pomysłu w czasach najdawniejszych, prowadząc go meandrami dynastycznej polityki Piastów oraz Jagiellonów, by po Unii Lubelskiej dotrzeć do XX stulecia. PROF. DR HAB. WŁODZIMIERZ SULEJA Autor dokonał trafnego wyboru zasadniczego wątku, jakim jest temat Trójmorza wraz z geopolitycznymi kontekstami. Przeanalizował politykę i koncepcje polskie z odniesieniami do bliższych i dalszych sąsiadów. Skupił się na konkretnych problemach, co podniosło jakość pracy. Co bardzo istotne, ujął zagadnienie w przekroju całego tysiąclecia i moim zdaniem jest to zabieg udany. Opracowanie ma charakter syntetyczny i to stanowi jego największą zaletę. PROF. DR HAB. EDWARD CZAPIEWSKI

Monografia otwiera serię publikacji poświęconych polskiej refleksji politycznej odnoszącej się do integracji Europy Środkowo-Wschodniej z udziałem, bądź wręcz pod egidą, Rzeczypospolitej, a także próbom jej urzeczywistnienia od schyłku XIX do początku XXI wieku. Idea zorganizowania na środkowym wschodzie Starego Kontynentu ładu, zapewniającego bezpieczeństwo Rzeczypospolitej oraz stabilizację w regionie, przybierała różne formy – od koncepcji federacyjnej Piłsudskiego, poprzez model Międzymorza, proponowany przez Warszawę w latach trzydziestych, a później podnoszony przez część polskiej emigracji powrześniowej, ideę „ULB” Giedroycia, aż po propozycję Trójmorza forsowaną przez polską dyplomację w ostatnich latach. Żywotność i wielokształtność tej idei stanowi niewątpliwie historyczny fenomen, który w prezentowanym tomie stał się przedmiotem ciekawych analiz znanych polskich historyków i politologów.

W kolejnym tomie z serii'Bałkany XX/XXI'zaprezentowano przegląd zagadnień związanych ze współczesną Bośnią i Hercegowiną. Poszczególne rozdziały dotyczą różnych kręgów tematycznych: kultury, literatury, języka i polityki. W zamierzeniu autorów publikacja ma stanowić kompendium wiedzy o federacyjnym kraju, powstałym po krwawym rozpadzie Jugosławii. Zebrane studia przybliżają wiedzę o Bośni i Hercegowinie. Badane z perspektywy zewnętrznej zjawiska zachodzące w literaturze Bośni i Hercegowiny, a także kwestie związane z językiem czy uwarunkowaniami polityczno-ekonomicznymi odsłaniają mentalnościowe obciążenie tragiczną wojną ostatniej dekady XX wieku kraju, który w swej strukturze pozostaje niezmiennym pograniczem etnicznym i kulturowym. Z kolei z drugiej strony, z perspektywy wewnętrznej autorów bośniackich, analizy odnoszą się do teraźniejszości i do odległej przeszłości, odkrywając przemilczane bądź reglamentowane w okresie'braterstwa i jedności'federacyjnej Jugosławii tematy osmańskiego dziedzictwa Bośni i Hercegowiny.

W publikacji zaprezentowano analizy kulturoznawcze wybranych spektakli adaptujących mity antyczne z kręgu kultury śródziemnomorskiej w obrębie estetyki postmodernizmu. Autorka podjęła pierwszą na rodzimym gruncie transdyscyplinarną analizę recepcji mitów we współczesnym teatrze polskim. Wybrała przykłady z twórczości czwórki polskich reżyserów teatralnych (Maja Kleczewska, Michał Zadara, Jan Klata, Antonina Grzegorzewska), w spektaklach których szczególnie wyraźnie i często można dostrzec inscenizację mitu. Porządkując obszar ich dokonań, autorka posłużyła się własną typologią i wyróżniła strategie ujmowania mitu przez poszczególnych twórców.

Odzyskana przez Polskę w 1918 roku suwerenność państwowa dała początek długiej i krętej drodze reform, jaką mieli przebyć Polacy przez kolejne 20 lat. Ich założeniem było odzyskanie przez odrodzoną Rzeczpospolitą wewnętrznej spójności na wszystkich płaszczyznach, a także zaistnienie na arenie międzynarodowej jako suwerenne państwo. Towarzyszyły tym działaniom, z jednej strony brak doświadczenia, a nawet niezbędnej wiedzy, z drugiej ostra, wręcz brutalna, walka polityczna, która niekiedy wpływała na kierunek reform, ich pośpiech, który powodował, że zmiany przebiegały w niewyobrażalnym, na dzisiejsze czasy, tempie. Niemniej, w ciągu zaledwie dwóch dekad, Rzeczpospolita nie tylko odrodziła się jako państwo, ale i wykonała ogromny skok cywilizacyjny. Oddajemy do Państwa rąk publikację, w której chcieliśmy pokazać z jak wieloma problemami musieli zmierzyć się ówcześni reprezentanci organów władzy podejmując działania mające na celu stworzenie jednolitych struktur organizacyjnych i wspólnego systemu prawnego dla odzyskanego bytu państwowego.

Dyplomacja Brunona Kreisky'ego wobec Polski w latach 1959-1983 miała przynosić korzyści obu stronom. Działając zgodnie z przekonaniem wypełniania obowiązku wobec swojego kraju, wzmacniając Wiedeń i przygotowując go do roli międzynarodowego centrum politycznego, wspomagał on zarazem rozwój państw sąsiednich. Zwracał uwagę, że w interesie Wiednia leży, by kierunek zmian na obszarze wschodnim miał charakter wyłącznie ewolucyjny. Dzięki Polsce Kreisky zmieniał swe podejście do innych krajów Europy Środkowej. Choć negatywnie oceniał polskie doświadczenia związane z kształtowaniem demokracji w przeszłości, już podczas pierwszej wizyty w 1960 r. przekonał się, że z Warszawy wychodził silny impuls do pozostałych państw regionu, zachęcający do otwarcia na Zachód. Kreisky przewidywał, że emancypacja społeczeństw za żelazną kurtyną może następować wyłącznie za przyzwoleniem Moskwy. Jakakolwiek ingerencja, zachęta i presja na obywateli państw wschodnich, mobilizująca ich do zrywów rewolucyjnych skazana była, jak sądził, na porażkę. Jednakże zawsze, kiedy do tych zrywów dochodziło – na Węgrzech, w Czechosłowacji czy Polsce – Austria pomagała poszkodowanym. Kanclerz konsekwentnie sprzeciwiał się przy tym sankcjom międzynarodowym wobec władz komunistycznych, gdyż uważał, ze godzą one przede wszystkim w zwykłych obywateli. Polskie władze wykorzystywały to podejście propagandowo.